Tasodifiy hikoya: birinchi martta
salom meni ismim sir bubqoladi bir ugilman oylada bir kuni aftobusda keta yotgandim bir qizni kordim...davomi
salom meni ismim sir bubqoladi bir ugilman oylada bir kuni aftobusda keta yotgandim bir qizni kordim...davomi
ЖИННИ ҚИЗ МОЗОРИ
Добавил: | Lewandowski (22.03.2016 / 23:02) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 24652 |
Комментарии: | Комментарии закрыты |
— Ёзги таътилда одам юбораман дегандим, — дея зарда қилди Садир кетмонни елкасига ташлаб, дарвозахонадан чиқиб кетаркан.
Отаси ўғлининг гапларига парво қилмагандек пиёладаги чойини бир-икки ҳўплаб, хотинига қаради. Бибигул опа эрининг гап бошлашини кутиб турарди.
— Хотин эртага Зеби билан бирга бориб келинглар, — деди Нормат ака ҳазин оҳангда. — Майли, ўғлингни ҳам сазаси ўлмасин.
Бибигул опа эрининг гапини бўлди:
— Ахир, отаси дўстингизга қизингни келин қиламан, деб ваъда бергансиз. Эсингиздами? У кишининг олдида субутсиз бўламиз-ку, — куйинди хотини.
— Ўламан саттор шуни оламан деса, нимаям қилардик. Майли болам учун субутсиз бўлсам бўлибман-да.
— Болам бечора танлаб-танлаб тозисига учрамасайди, ишқилиб. Билмадим бу шаҳарлик қизи қанақа экан.
Орага жимлик чўкди. Эр-хотин ўз ўйларига берилиб кетди. Бироздан кейин Нормат ака қаергадир отланаётиб аёлига яна бир марта тайинлади:
— Эсингдан чиқмасин онаси, эртадан қолдирмай бориб кел.
Отаси чиққанда, Садир эшик олдидаги ясама стулда ўтирарди. У отасини кўриши ҳамоно ўрнидан ирғиб турди. Нормат ака чамаси бир неча сония унга қовоғини солиб қараб турди-ю барибир оталик меҳри жўш уриб деди:
— Онанг эртага амманг билан бориб, қизни кўриб келади. Ўзинг олиб борасан.
Бу гапни эшитиб Садирнинг оғзи қулоғига етди. Отаси эса ўғлининг хурсандлигини кўриб:
— Ҳадеб тиржаяверма. Бу ҳали розиман дегани эмас, — деди юзида жиддийлик уйғотишга уриниб. — Боради, кўради. Маъқул тушса кейин ўйлашиб кўрамиз. Куйдирган калладек илжайгандан кўра даладан хабар ол.
Итоаткор ўғил хушхабарни эшитиб ғайрати жўшиб кетди. Жисмида ўнта от кучини ҳис этиб, кетмонни шарт елкага ташлади-ю ҳайё-ҳайт деб далага йўл олди.
Шу куни кунлик бажариладиган юмушдан уч баробар кўпроқ ишни уддалаган йигит, қош қорайганда уйга келди. Кечки овқат пайтида онаси ҳаммага бир қур назар ташлаб гап бошлади:
— Садиржон, болам, яхшилаб ўйлаб кўрдингми? Қиз шаҳарлик бўлса, биз қишлоқда турсак. Эртага ота-онаси қишлоққа берадиган қизимиз йўқ деса, нима деган одам бўламиз, — деди Бибигул опа куюниб. — Бизниям қишлоқда ўзимизга яраша ҳурматимиз бор. Қуруқ қайтсак, қишлоқдагилар: "Ўзимиздаям қиз зотига қирон келгани йўқ эди. Шаҳарликка осилиб бели синибди” дейишмасин дейман-да.
Нормат ака хотинининг гапини бўлиб орага қўшилди:
— Ўғлинг қизни рози қилган бўлса керакки, бизга боринглар деяпти. А, куёв бола?
Садир отасининг гапини тасдиқлагандай бош ирғади. Онаси уларга парво қилмай гапида давом этди:
— Қани бир бошидан гапирчи. Қиз билан қаерда, қандай танишдинг. Эртага борганда ҳаммасини бафуржа айтишга тўғри келади.
— Шундай, бизам одамлар танишадигандек танишдик. Бир-биримизни исмимизни сўрадик, — жавоб қилди Садир уялганнамо.
— Майнавозчилик қилма, — деди онаси.
— Хўп, кейинчи, қаерда танишдиларинг? — отаси ўғлини мазах қилгандек тиржайди.
— Шаҳарда. Ўқишга ҳужжат топшираётиб танишиб қолдик. Кейин уям ўқишга кирибди. Яна учрашиб қолдик. Кейин ҳалиги...
Ўғилнинг гапини яна отаси илиб кетди:
— Учрашадиган бўлдиларинг. Паркка бордиларинг, марожни едиларинг. Уни уйигача кузатиб қўйдинг...
Нормат ака шундай деди-ю овозининг борича хо-холаб кулди. Эрининг гапларини эшитиб хотинининг жиғибийрони чиқди. Эрига худди бас қилинг дегандек ола қаради.
— Ишонинглар, — деди ўғил ялинганнамо: — биз бир-биримизни яхши кўрамиз. У яхши қиз. Жудаям яхши.
Нормат ака бирдан жиддийлашиб, хотинига бир қараб олди. Сўнгра Садирдан сўради:
— Онангданам яхшими?
Бибигул опа ялт этиб эрига қаради, кейин ўғлининг оғзини пойлади. Садир аллақачондан бери ерга эгиб ўтирган бошини кўтариб аввал отасига, кейин онасига назар ташлади ва шошилмасдан жавоб берди:
— Йўқ. Ҳали онамдан яхши қизни кўрмадим. Ишонинглар мен уни яхши кўраман. Лекин сизлар рози бўлмасаларинг, тилладан бўлсаям унга уйланмайман, — деди ва ўрнидан тураркан гапига қўшимча қилди. — Айтиб қўяй, мабодо у сизларга ёқмаса, майли, тўй бўлмайди. Бироқ бошқа бировга ҳам уйланмайман.
Садир охирги гапларини ҳангомага нуқта қўйиш учун гапирганди. Ўғил остонадан чиқиб кетаркан эр-хотин бир-бирига тикилганча дастурхон бошида қолаверди.
Йигит бемаҳалда хонасига келиб, ўрнига чўзилди. Аллақачонгача шифтга тикилиб севгилисини ўйлаб ётди. Ўзиям тонготарда кўзи илинибди, шекилли, онасининг овозидан уйғониб кетди. Уйқуга тўймаган кўзларини ишқалаб бўсағада бироз ўтирди. Кейин юз-қўлини ювиб, дастурхон бошига келиб қўшилди. Эринибгина нонушта қилди. Сўнг худди муҳим иш қилаётган одамдай ҳовлининг у бошидан бу бошида ивирсиди. Кун чошгоҳга борганда Зеби аммаси қўлида кичиккина тугунни кўтариб ҳовлида пайдо бўлди. Онаси бўсағадан туриб ўғлига деди:
— Ҳой куёвбола, уст-бошингни алмаштириб, мошинангни юргазмайсанми? Туш бўп қолди-ку.
Йигит бир зумда шаҳзодалардек кийинди. Машина юришга ҳозирланаркан Бибигул опа эрига:
— Отаси дуо қилинг, ишимиз ўнгидан келсин, — деди қўлларини дуога очиб.
Нормат ака очиқ чеҳра билан узоқ дуо қилди. Кейин машина қишлоқнинг чанг кўчаларидан ғизиллаб юриб кетди.
2
Садир унчалик сездирмаса-да ич-ичидан қувончи танасига сиғмаётганини онаси ҳам, аммаси ҳам билиб турарди. Йигит ҳар замон машинанинг ички ойнасидан орқа ўриндиқда гурунглашиб кетаётган жигарларига қараб қўярди.
— Ҳой, сал секинлат-чи, анави Мамарайимми? — сўради аммаси Садирдан.
— Жездамни укасими? — саволга савол билан жавоб берди жияни.
Машина йўлида зўрға кетаётган одамнинг ёнидан секингина ўтди. Маст киши эса уларнинг орқасидан алланималар дея бақириб қолди.
Қишлоқнинг бу жин кўчаси орқали шаҳарга элтувчи катта трассага чиқиларди. Шундоққина трассага етаверишда Жинниқиз деган мозор бор эди. Жин кўча худди шу мозорнинг қоқ ўртасидан ўтганди. Ҳамма бу ердан ўтишда дуо қилиб ўтарди. Айтишларига қараганда мабодо бирор кимса дуо қилишни унутиб қўйса, мозордан жин-ажиналар илашармиш. Мозор ҳам унча-мунча кичик қўйиндилардан эмасди. Машинада икки-уч дақиқа юриб ўрта кўчадан ўтиларди. Аёв юрсангиз қабристондан чиқиш учун беш-олди дақиқа кифоя эди.
— Жинниқизни тарихини биласанми жиян? — сўради аммаси жиянини гапиртириш учун.
— Эшитганман, — қисқагина жавоб қилди у.
Аммаси ҳикоя айтаётгандек гап бошлади. Йигитнинг қўли рулда эди-ю кўзлари ойнадан аммасининг оғзига тикилганди.
— Бундан анча йиллар олдин бир қиз яшаган экан. У қиз...
Шу пайт Бибигул опа бехосдан чинқириб юборди:
— Тўхта-а-ат!
Садир йўлга қаради. Йўлнинг ўртасида катта қора мушук ётарди. Йигит жон-жахди билан машинанинг тормозига ёпишди. Мушук эса жойидан қилт этмасди. Улов жониворга бир қадам қолганда зўрға тўхтади. Ҳаммалари тушиб унга яқинлашишди.
— Ўликка ўхшайди, — деди Зеби аммаси оёғи билан турткилаб кўриб.
Бибигул опа машина ёнидан жилмай нималардир дея минғирларди. Унинг ранги докадек оқарган, лаблари бутун вужудига қўшилиб титрарди. Садир дарҳол кабинадан сув олиб онасига тутди. Сўнг мушукни кўтариб, четга қўяётиб:
— Ростданам ўлган экан, — деди аммасига қараб. — Ўлик, — таъкидлади у.
Шу маҳал жонивор бирдан ўзига келди-ю йигитнинг қўлини тишлаб олди. Садир
Отаси ўғлининг гапларига парво қилмагандек пиёладаги чойини бир-икки ҳўплаб, хотинига қаради. Бибигул опа эрининг гап бошлашини кутиб турарди.
— Хотин эртага Зеби билан бирга бориб келинглар, — деди Нормат ака ҳазин оҳангда. — Майли, ўғлингни ҳам сазаси ўлмасин.
Бибигул опа эрининг гапини бўлди:
— Ахир, отаси дўстингизга қизингни келин қиламан, деб ваъда бергансиз. Эсингиздами? У кишининг олдида субутсиз бўламиз-ку, — куйинди хотини.
— Ўламан саттор шуни оламан деса, нимаям қилардик. Майли болам учун субутсиз бўлсам бўлибман-да.
— Болам бечора танлаб-танлаб тозисига учрамасайди, ишқилиб. Билмадим бу шаҳарлик қизи қанақа экан.
Орага жимлик чўкди. Эр-хотин ўз ўйларига берилиб кетди. Бироздан кейин Нормат ака қаергадир отланаётиб аёлига яна бир марта тайинлади:
— Эсингдан чиқмасин онаси, эртадан қолдирмай бориб кел.
Отаси чиққанда, Садир эшик олдидаги ясама стулда ўтирарди. У отасини кўриши ҳамоно ўрнидан ирғиб турди. Нормат ака чамаси бир неча сония унга қовоғини солиб қараб турди-ю барибир оталик меҳри жўш уриб деди:
— Онанг эртага амманг билан бориб, қизни кўриб келади. Ўзинг олиб борасан.
Бу гапни эшитиб Садирнинг оғзи қулоғига етди. Отаси эса ўғлининг хурсандлигини кўриб:
— Ҳадеб тиржаяверма. Бу ҳали розиман дегани эмас, — деди юзида жиддийлик уйғотишга уриниб. — Боради, кўради. Маъқул тушса кейин ўйлашиб кўрамиз. Куйдирган калладек илжайгандан кўра даладан хабар ол.
Итоаткор ўғил хушхабарни эшитиб ғайрати жўшиб кетди. Жисмида ўнта от кучини ҳис этиб, кетмонни шарт елкага ташлади-ю ҳайё-ҳайт деб далага йўл олди.
Шу куни кунлик бажариладиган юмушдан уч баробар кўпроқ ишни уддалаган йигит, қош қорайганда уйга келди. Кечки овқат пайтида онаси ҳаммага бир қур назар ташлаб гап бошлади:
— Садиржон, болам, яхшилаб ўйлаб кўрдингми? Қиз шаҳарлик бўлса, биз қишлоқда турсак. Эртага ота-онаси қишлоққа берадиган қизимиз йўқ деса, нима деган одам бўламиз, — деди Бибигул опа куюниб. — Бизниям қишлоқда ўзимизга яраша ҳурматимиз бор. Қуруқ қайтсак, қишлоқдагилар: "Ўзимиздаям қиз зотига қирон келгани йўқ эди. Шаҳарликка осилиб бели синибди” дейишмасин дейман-да.
Нормат ака хотинининг гапини бўлиб орага қўшилди:
— Ўғлинг қизни рози қилган бўлса керакки, бизга боринглар деяпти. А, куёв бола?
Садир отасининг гапини тасдиқлагандай бош ирғади. Онаси уларга парво қилмай гапида давом этди:
— Қани бир бошидан гапирчи. Қиз билан қаерда, қандай танишдинг. Эртага борганда ҳаммасини бафуржа айтишга тўғри келади.
— Шундай, бизам одамлар танишадигандек танишдик. Бир-биримизни исмимизни сўрадик, — жавоб қилди Садир уялганнамо.
— Майнавозчилик қилма, — деди онаси.
— Хўп, кейинчи, қаерда танишдиларинг? — отаси ўғлини мазах қилгандек тиржайди.
— Шаҳарда. Ўқишга ҳужжат топшираётиб танишиб қолдик. Кейин уям ўқишга кирибди. Яна учрашиб қолдик. Кейин ҳалиги...
Ўғилнинг гапини яна отаси илиб кетди:
— Учрашадиган бўлдиларинг. Паркка бордиларинг, марожни едиларинг. Уни уйигача кузатиб қўйдинг...
Нормат ака шундай деди-ю овозининг борича хо-холаб кулди. Эрининг гапларини эшитиб хотинининг жиғибийрони чиқди. Эрига худди бас қилинг дегандек ола қаради.
— Ишонинглар, — деди ўғил ялинганнамо: — биз бир-биримизни яхши кўрамиз. У яхши қиз. Жудаям яхши.
Нормат ака бирдан жиддийлашиб, хотинига бир қараб олди. Сўнгра Садирдан сўради:
— Онангданам яхшими?
Бибигул опа ялт этиб эрига қаради, кейин ўғлининг оғзини пойлади. Садир аллақачондан бери ерга эгиб ўтирган бошини кўтариб аввал отасига, кейин онасига назар ташлади ва шошилмасдан жавоб берди:
— Йўқ. Ҳали онамдан яхши қизни кўрмадим. Ишонинглар мен уни яхши кўраман. Лекин сизлар рози бўлмасаларинг, тилладан бўлсаям унга уйланмайман, — деди ва ўрнидан тураркан гапига қўшимча қилди. — Айтиб қўяй, мабодо у сизларга ёқмаса, майли, тўй бўлмайди. Бироқ бошқа бировга ҳам уйланмайман.
Садир охирги гапларини ҳангомага нуқта қўйиш учун гапирганди. Ўғил остонадан чиқиб кетаркан эр-хотин бир-бирига тикилганча дастурхон бошида қолаверди.
Йигит бемаҳалда хонасига келиб, ўрнига чўзилди. Аллақачонгача шифтга тикилиб севгилисини ўйлаб ётди. Ўзиям тонготарда кўзи илинибди, шекилли, онасининг овозидан уйғониб кетди. Уйқуга тўймаган кўзларини ишқалаб бўсағада бироз ўтирди. Кейин юз-қўлини ювиб, дастурхон бошига келиб қўшилди. Эринибгина нонушта қилди. Сўнг худди муҳим иш қилаётган одамдай ҳовлининг у бошидан бу бошида ивирсиди. Кун чошгоҳга борганда Зеби аммаси қўлида кичиккина тугунни кўтариб ҳовлида пайдо бўлди. Онаси бўсағадан туриб ўғлига деди:
— Ҳой куёвбола, уст-бошингни алмаштириб, мошинангни юргазмайсанми? Туш бўп қолди-ку.
Йигит бир зумда шаҳзодалардек кийинди. Машина юришга ҳозирланаркан Бибигул опа эрига:
— Отаси дуо қилинг, ишимиз ўнгидан келсин, — деди қўлларини дуога очиб.
Нормат ака очиқ чеҳра билан узоқ дуо қилди. Кейин машина қишлоқнинг чанг кўчаларидан ғизиллаб юриб кетди.
2
Садир унчалик сездирмаса-да ич-ичидан қувончи танасига сиғмаётганини онаси ҳам, аммаси ҳам билиб турарди. Йигит ҳар замон машинанинг ички ойнасидан орқа ўриндиқда гурунглашиб кетаётган жигарларига қараб қўярди.
— Ҳой, сал секинлат-чи, анави Мамарайимми? — сўради аммаси Садирдан.
— Жездамни укасими? — саволга савол билан жавоб берди жияни.
Машина йўлида зўрға кетаётган одамнинг ёнидан секингина ўтди. Маст киши эса уларнинг орқасидан алланималар дея бақириб қолди.
Қишлоқнинг бу жин кўчаси орқали шаҳарга элтувчи катта трассага чиқиларди. Шундоққина трассага етаверишда Жинниқиз деган мозор бор эди. Жин кўча худди шу мозорнинг қоқ ўртасидан ўтганди. Ҳамма бу ердан ўтишда дуо қилиб ўтарди. Айтишларига қараганда мабодо бирор кимса дуо қилишни унутиб қўйса, мозордан жин-ажиналар илашармиш. Мозор ҳам унча-мунча кичик қўйиндилардан эмасди. Машинада икки-уч дақиқа юриб ўрта кўчадан ўтиларди. Аёв юрсангиз қабристондан чиқиш учун беш-олди дақиқа кифоя эди.
— Жинниқизни тарихини биласанми жиян? — сўради аммаси жиянини гапиртириш учун.
— Эшитганман, — қисқагина жавоб қилди у.
Аммаси ҳикоя айтаётгандек гап бошлади. Йигитнинг қўли рулда эди-ю кўзлари ойнадан аммасининг оғзига тикилганди.
— Бундан анча йиллар олдин бир қиз яшаган экан. У қиз...
Шу пайт Бибигул опа бехосдан чинқириб юборди:
— Тўхта-а-ат!
Садир йўлга қаради. Йўлнинг ўртасида катта қора мушук ётарди. Йигит жон-жахди билан машинанинг тормозига ёпишди. Мушук эса жойидан қилт этмасди. Улов жониворга бир қадам қолганда зўрға тўхтади. Ҳаммалари тушиб унга яқинлашишди.
— Ўликка ўхшайди, — деди Зеби аммаси оёғи билан турткилаб кўриб.
Бибигул опа машина ёнидан жилмай нималардир дея минғирларди. Унинг ранги докадек оқарган, лаблари бутун вужудига қўшилиб титрарди. Садир дарҳол кабинадан сув олиб онасига тутди. Сўнг мушукни кўтариб, четга қўяётиб:
— Ростданам ўлган экан, — деди аммасига қараб. — Ўлик, — таъкидлади у.
Шу маҳал жонивор бирдан ўзига келди-ю йигитнинг қўлини тишлаб олди. Садир