Tasodifiy hikoya: Rano opadan hikoya.
Мен расияда бир йил ишлаб уега каетишни холардим ёошим 28 да эди эрим рози буп менга поезга билет об...davomi
Мен расияда бир йил ишлаб уега каетишни холардим ёошим 28 да эди эрим рози буп менга поезга билет об...davomi
Tuzoq 9 (kamolov)
Добавил: | (((kamolov))) (30.11.2016 / 20:25) |
Рейтинг: | (1) |
Прочтений: | 24867 |
Комментарии: | Комментарии закрыты |
— Нима бўлаяпти? — деди уйга кириб келган
Вадим ҳайрон бўлиб.
— Ўзимам билмайман! — дея дўсти билан саломлашмасдан ҳам бошини ушлаганча диванга ўтирди Семён.
— Тушунтириброқ гапирсанг-чи! — деди унинг
ёнига келган Вадим.
— Менимча, — деди ёнидан сигарета олиб лабига
қистирган уй эгаси, — ҳамма нарсанинг расвоси чиқиб кетди. Иккита қаердаги итваччанинг “ ишини битириш” учун одамларимни жўнатдим. Биласанми, нима бўпти, менинг одамларимни ҳалиги гўдаклар мажаклаб кетишибди. Сени чақирганимдан кейин битта манжалақини сувда “чўмилтиргин” деб барзангидай бир йигитимга буюрсам... Итнинг боласи ана, ҳожатхонада қонига беланиб ётибди... Вадим Семённинг ер чизиб ўтирган одамларига
ўқрайиб қаради. Сўнг:
— Буюр, — деди дўстининг ёнига ўтириб, — буларни ўзим яхшилаб тарбиялаб қўяйин.
— Вера! — дея бўкирди Семён Вадимнинг ranига эътибор қилмай. — Ароқ опке! Ошхонада хўжайиннинг гапини эшитмай қолиб,
ажали тўрт кун олдин келиб қўйишидан қўрққанча қулоғини динг "қилиб турган ошпаз аёл патниснинг устига музлагкичнинг ичидаги арокдардан бирини олиб қўйди-да, Семённинг ёнига югурди. Ошхонадан шошилиб чиқаётганида эшик рахига урилиб кетиб, йиқилиб туш ишига сал қолди. Яхшики, буни Семён кўрмади. Йўқса, яхшигина “маош” эгаси бўлар эди. Икки дўст бир қадаҳдан бўшатишгач, Семён пича бўшашди ва Вадимни ташқарига таклиф қилди. Улар тўкин дастурхон тайёр бўлгунча яна бир
қадаҳдан ароқ ичишди. Суҳбат тезда қовушиб кетавермади. Семён Вадимнинг ёнида анчагина обрўсизланиб қолган эди. Буни Вадим ҳам сезиб турарди. Гарчи:
— Шунгаям хафа бўлиб ўтирибсанми? Ўтиб кетади тезда, эркаксан-у, қанчасидан эсон-омон ўтиб кетгансан, — дея Семённинг кўнглини кўтармоқчи бўлган эса-да, хаёлида “ Бунинг куни битибди. Тезрок отга қамчи босиб, ҳамма нарсага эга чиқиш керак” , деган ўй бор эди. Семён асабий қўл силтади. Сўнг хўрсиниб қўйдида, ароқдан қулқуллатиб қадаҳларга қуйди.
— Ичамиз, порлоқ келажак учун ичамиз, — деди у зўрма-зўраки илжайиб. Семён тез маст бўлиб қолди. У одатда унча-мунчага маст бўлмасди. Ҳамма вақт шишадошидан кейин кайфи ошарди. Бундан икки йил аввал худди мана шу Вадим билан ким кўп ичарига ўйнаганди. Ўшанда Семённинг бир ўзи накд уч ярим шишани бўшатган. Вадим эса учинчисини тугатиш арафасида қулаганди. Энди эса Вадим ҳеч нарса бўлмагандай ўтирибди-ю, Семён алжираб қолди. Бир ҳисобдан, бу алжираши ўзига фойда келтирди. У Анжела билан Рустамни бир ёқлик қилиш режасини айтмади улфатига. Семён ухлаб қолгач, йигитлари уни ётогига олиб бориб ётқизиб қўйишди. Вадим эса ширин ўйлар гирдобида уйига кетди. У уйига етиб борган ида н кейин одамларига Эдуард исмли маслаҳатчисини топиб келишларини буюрди. Бу яҳудий йигит Вадим билан ёшлигидан бирга ўсганди. У нимаики жиддий иш қилса, аввал, албатта, ундан маслаҳат сўрар ва шунга қараб режа тузарди. Мана, шунча вақтдан бери Эдуарднинг берган маслаҳатлари уни уялтириб қўйгани йўқ.
— Йўқламай қўйганингга ўзингга бошқа яҳудий топиб олгансанми, деб ўйлаб юрувдим, — деди Эдуард қучоғини очиб.
— Сендан ўтадиган жуҳуд ҳали туғилмаган бўлса керак, — деди Вадим ҳам қулочини ёйиб.
— Ҳаммаси зўр уларнинг. Лекин улар барибир жуҳудлик қилиб кетишади-да, — деди Эдуард Вадимнинг юзидан ўпаркан.
— Сени шунақа холислигинг учун яхши кўраман. Улар талай муддат латифа айтишиб, кулишиб ўтиришди. Кейин Вадим хаёл ида ги гапни айтди.
— Бу масала сен ўйлагандан бироз жиддийроқ, —
деди Эдуард бир нуқтага тикилиб. — Семён кўп нарсани кўрган тулкилардан. Осонлик билан уни бир чеккага чиқариб ташлашнинг ўзи бўлмайди. Ҳозирги унинг парокандалиги алдамчи ҳолат. Бироз кутиш керак. Агар ҳақиқатан ҳам четда кўринмас кучлари бўлмаса, ундан кейингина ҳаракатга тушиш керак. Лекин бу шунчалик сир тутилиши керакки, бошқа “авторитетлар” хитланиб қолмасин.
— Бунинг учун нима қилиш лозим, деб ўйлайсан?
— Демоқчиманки, одамларингсиз бир ўзинг уддалашинг керак. Йўқса, сиринг барибир очилади.
— Тушунарли, — деди Вадим ва ўрнидан туриб у ёкдан-бу ёққа юрди. У вақти етган бўлса тезда ҳаракатингни қилиб қол, деган гапни кутганди. Бироқ ундай бўлиб чиқмади. Шу боисдан Эдуарднинг гапларини тарозига солиб кўрди. Қандайига ўйламасин, маслаҳатчисининг гаплари босиб кетаверди. Аммо бу унга маъқул келмасди. Унинг ҳозирок, бориб Семён масаласини бир ёқли' қилгиси келарди. Аммо маслаҳатчисининг гапи... У гарчи Эдуарднинг маслаҳатларини жон қулоғи билан эшитса-да, доим унинг гапларига амал қилишдан олдин ўзининг миясида обдон “қориштириб” кўрарди. Шундан кейингина ишга киришарди. Одати шунақа эди.
— Сенга катта раҳмат, — дея суxбати якун бўлганлигини билдирди Вадим. Вадимни беш қўлидай яхши биладиган Эдуард гапи
ёқмаганлигини дарров сезди ва ўрнидан тураётиб:
— Албатта, менинг гапларим нисбий. Балки ҳақиқатан ҳам вазият пишиб етилгандир. Унинг ҳолатини яхшилаб чамалаб кўрай, ундан кейин сенга ўзим қўнғироқ қиламан, — деди. Бироқ унинг қўиғироғи ўша куни бўлмади. Вадим
у ҳақда унутиб қўйганди ҳатто. Чунки уй жиҳозлари ишлаб чиқарадиган корхонасини прокуратура ходимлари “босганлиги” ҳақидаги хабар келиб қолди. Бу корхонада номига маҳсулот ишлаб чиқариларди.
Шундаям тўқсон фоизи яроқсиз эди. Бироқ ўша “брак” маҳсулотлар бир кун ҳам омборда сағутаниб қолмасди. Тезда сотилиб кетарди. Я на чет элга. Чет элнинг ҳам Италия, Греция, Чехия каби Европа мамлакатларига. Албатта, бекордан-бекорга шунақа яроқсиз маҳсулотни хорижликлар сотиб олмасди. Бунинг сири бор эди. Бу сир шунчалик жўн эдики, оддийлиги сабаб ҳеч кимнинг назарига тушмаганди. Ҳатго ўша қийшиқ-қинғир шкафлар-у ошхона мебелларини ясайдиган пиёниста усталар ҳам шунақа яроқсиз маҳсулотларга тайёр бўлмасидан бурун буюртма бераётган хорижлик мижозларнинг устларидан кулишарди. Аммо улар ҳаддан зиёд кўп ишлатадиган елимларнинг таркибида нималар борлигини етти ухлаб тушларида ҳам кўрмасди. Қизиқ томони, одамдан баттар наркоманга айланиб қолган божхоначиларнинг итлари ҳам қуриб қотиб қолган елимда ўзларининг “нон”и борлигини билмасди. Прокуратура ходимлари Вадимни яхши танишарди. Унинг хорижга марихуана экспорт қилишидан ҳам хабардор эдилар.
Лекин айнан қандай қилиб бунинг уддасидан чиқаётганига ҳали-ҳануз жавоб топишолмаган эди.
— Хўш, хизмат, — деди Вадим ўзининг ҳар-ҳар замонда бир келиши учун шоҳона қилиб безатилган хонасида прокуратура ходимларини қабул қилар экан,
— биздан нима хизмат?
— Ўтган кварталда, — деди новча, озғин, мўйловли киши, — бошқа квартал дагига нисбатан икки баробар солиқ кам ўтказилган.
— Бунинг билан аввал солиқ ходимлари шугулланишар эди, шекилли. Бирданига сизлар келибсизлар, бу ерда бир ran борга ўхшайди, — деди кулиб Вадим.
— Қаерда шунақа деб ёзиб қўйилган экан? — деди
ҳалиги киши қовоғини уйиб.
— Ҳазиллашдим. Ҳазилни зилга буриб юбормангда. Ҳозир бухгалтерии чақириб айтаман. Жаримаси билан қўшиб ўтказиб беради, келишдикми? Энди сизларни қаттиқ ҳурмат қилганимиз боис, қолганларини ўзимиз ҳозирнинг ўзида амаллаб қўяқоламиз. Бу ran иккала прокуратура ходимига ҳам мойдай
ёқиб тушган эди. Лекин нимага энди Вадимдек одам дарров жон бериб қўя қолаётгани уларни таажжубга солаётган эди.
Вадим ҳайрон бўлиб.
— Ўзимам билмайман! — дея дўсти билан саломлашмасдан ҳам бошини ушлаганча диванга ўтирди Семён.
— Тушунтириброқ гапирсанг-чи! — деди унинг
ёнига келган Вадим.
— Менимча, — деди ёнидан сигарета олиб лабига
қистирган уй эгаси, — ҳамма нарсанинг расвоси чиқиб кетди. Иккита қаердаги итваччанинг “ ишини битириш” учун одамларимни жўнатдим. Биласанми, нима бўпти, менинг одамларимни ҳалиги гўдаклар мажаклаб кетишибди. Сени чақирганимдан кейин битта манжалақини сувда “чўмилтиргин” деб барзангидай бир йигитимга буюрсам... Итнинг боласи ана, ҳожатхонада қонига беланиб ётибди... Вадим Семённинг ер чизиб ўтирган одамларига
ўқрайиб қаради. Сўнг:
— Буюр, — деди дўстининг ёнига ўтириб, — буларни ўзим яхшилаб тарбиялаб қўяйин.
— Вера! — дея бўкирди Семён Вадимнинг ranига эътибор қилмай. — Ароқ опке! Ошхонада хўжайиннинг гапини эшитмай қолиб,
ажали тўрт кун олдин келиб қўйишидан қўрққанча қулоғини динг "қилиб турган ошпаз аёл патниснинг устига музлагкичнинг ичидаги арокдардан бирини олиб қўйди-да, Семённинг ёнига югурди. Ошхонадан шошилиб чиқаётганида эшик рахига урилиб кетиб, йиқилиб туш ишига сал қолди. Яхшики, буни Семён кўрмади. Йўқса, яхшигина “маош” эгаси бўлар эди. Икки дўст бир қадаҳдан бўшатишгач, Семён пича бўшашди ва Вадимни ташқарига таклиф қилди. Улар тўкин дастурхон тайёр бўлгунча яна бир
қадаҳдан ароқ ичишди. Суҳбат тезда қовушиб кетавермади. Семён Вадимнинг ёнида анчагина обрўсизланиб қолган эди. Буни Вадим ҳам сезиб турарди. Гарчи:
— Шунгаям хафа бўлиб ўтирибсанми? Ўтиб кетади тезда, эркаксан-у, қанчасидан эсон-омон ўтиб кетгансан, — дея Семённинг кўнглини кўтармоқчи бўлган эса-да, хаёлида “ Бунинг куни битибди. Тезрок отга қамчи босиб, ҳамма нарсага эга чиқиш керак” , деган ўй бор эди. Семён асабий қўл силтади. Сўнг хўрсиниб қўйдида, ароқдан қулқуллатиб қадаҳларга қуйди.
— Ичамиз, порлоқ келажак учун ичамиз, — деди у зўрма-зўраки илжайиб. Семён тез маст бўлиб қолди. У одатда унча-мунчага маст бўлмасди. Ҳамма вақт шишадошидан кейин кайфи ошарди. Бундан икки йил аввал худди мана шу Вадим билан ким кўп ичарига ўйнаганди. Ўшанда Семённинг бир ўзи накд уч ярим шишани бўшатган. Вадим эса учинчисини тугатиш арафасида қулаганди. Энди эса Вадим ҳеч нарса бўлмагандай ўтирибди-ю, Семён алжираб қолди. Бир ҳисобдан, бу алжираши ўзига фойда келтирди. У Анжела билан Рустамни бир ёқлик қилиш режасини айтмади улфатига. Семён ухлаб қолгач, йигитлари уни ётогига олиб бориб ётқизиб қўйишди. Вадим эса ширин ўйлар гирдобида уйига кетди. У уйига етиб борган ида н кейин одамларига Эдуард исмли маслаҳатчисини топиб келишларини буюрди. Бу яҳудий йигит Вадим билан ёшлигидан бирга ўсганди. У нимаики жиддий иш қилса, аввал, албатта, ундан маслаҳат сўрар ва шунга қараб режа тузарди. Мана, шунча вақтдан бери Эдуарднинг берган маслаҳатлари уни уялтириб қўйгани йўқ.
— Йўқламай қўйганингга ўзингга бошқа яҳудий топиб олгансанми, деб ўйлаб юрувдим, — деди Эдуард қучоғини очиб.
— Сендан ўтадиган жуҳуд ҳали туғилмаган бўлса керак, — деди Вадим ҳам қулочини ёйиб.
— Ҳаммаси зўр уларнинг. Лекин улар барибир жуҳудлик қилиб кетишади-да, — деди Эдуард Вадимнинг юзидан ўпаркан.
— Сени шунақа холислигинг учун яхши кўраман. Улар талай муддат латифа айтишиб, кулишиб ўтиришди. Кейин Вадим хаёл ида ги гапни айтди.
— Бу масала сен ўйлагандан бироз жиддийроқ, —
деди Эдуард бир нуқтага тикилиб. — Семён кўп нарсани кўрган тулкилардан. Осонлик билан уни бир чеккага чиқариб ташлашнинг ўзи бўлмайди. Ҳозирги унинг парокандалиги алдамчи ҳолат. Бироз кутиш керак. Агар ҳақиқатан ҳам четда кўринмас кучлари бўлмаса, ундан кейингина ҳаракатга тушиш керак. Лекин бу шунчалик сир тутилиши керакки, бошқа “авторитетлар” хитланиб қолмасин.
— Бунинг учун нима қилиш лозим, деб ўйлайсан?
— Демоқчиманки, одамларингсиз бир ўзинг уддалашинг керак. Йўқса, сиринг барибир очилади.
— Тушунарли, — деди Вадим ва ўрнидан туриб у ёкдан-бу ёққа юрди. У вақти етган бўлса тезда ҳаракатингни қилиб қол, деган гапни кутганди. Бироқ ундай бўлиб чиқмади. Шу боисдан Эдуарднинг гапларини тарозига солиб кўрди. Қандайига ўйламасин, маслаҳатчисининг гаплари босиб кетаверди. Аммо бу унга маъқул келмасди. Унинг ҳозирок, бориб Семён масаласини бир ёқли' қилгиси келарди. Аммо маслаҳатчисининг гапи... У гарчи Эдуарднинг маслаҳатларини жон қулоғи билан эшитса-да, доим унинг гапларига амал қилишдан олдин ўзининг миясида обдон “қориштириб” кўрарди. Шундан кейингина ишга киришарди. Одати шунақа эди.
— Сенга катта раҳмат, — дея суxбати якун бўлганлигини билдирди Вадим. Вадимни беш қўлидай яхши биладиган Эдуард гапи
ёқмаганлигини дарров сезди ва ўрнидан тураётиб:
— Албатта, менинг гапларим нисбий. Балки ҳақиқатан ҳам вазият пишиб етилгандир. Унинг ҳолатини яхшилаб чамалаб кўрай, ундан кейин сенга ўзим қўнғироқ қиламан, — деди. Бироқ унинг қўиғироғи ўша куни бўлмади. Вадим
у ҳақда унутиб қўйганди ҳатто. Чунки уй жиҳозлари ишлаб чиқарадиган корхонасини прокуратура ходимлари “босганлиги” ҳақидаги хабар келиб қолди. Бу корхонада номига маҳсулот ишлаб чиқариларди.
Шундаям тўқсон фоизи яроқсиз эди. Бироқ ўша “брак” маҳсулотлар бир кун ҳам омборда сағутаниб қолмасди. Тезда сотилиб кетарди. Я на чет элга. Чет элнинг ҳам Италия, Греция, Чехия каби Европа мамлакатларига. Албатта, бекордан-бекорга шунақа яроқсиз маҳсулотни хорижликлар сотиб олмасди. Бунинг сири бор эди. Бу сир шунчалик жўн эдики, оддийлиги сабаб ҳеч кимнинг назарига тушмаганди. Ҳатго ўша қийшиқ-қинғир шкафлар-у ошхона мебелларини ясайдиган пиёниста усталар ҳам шунақа яроқсиз маҳсулотларга тайёр бўлмасидан бурун буюртма бераётган хорижлик мижозларнинг устларидан кулишарди. Аммо улар ҳаддан зиёд кўп ишлатадиган елимларнинг таркибида нималар борлигини етти ухлаб тушларида ҳам кўрмасди. Қизиқ томони, одамдан баттар наркоманга айланиб қолган божхоначиларнинг итлари ҳам қуриб қотиб қолган елимда ўзларининг “нон”и борлигини билмасди. Прокуратура ходимлари Вадимни яхши танишарди. Унинг хорижга марихуана экспорт қилишидан ҳам хабардор эдилар.
Лекин айнан қандай қилиб бунинг уддасидан чиқаётганига ҳали-ҳануз жавоб топишолмаган эди.
— Хўш, хизмат, — деди Вадим ўзининг ҳар-ҳар замонда бир келиши учун шоҳона қилиб безатилган хонасида прокуратура ходимларини қабул қилар экан,
— биздан нима хизмат?
— Ўтган кварталда, — деди новча, озғин, мўйловли киши, — бошқа квартал дагига нисбатан икки баробар солиқ кам ўтказилган.
— Бунинг билан аввал солиқ ходимлари шугулланишар эди, шекилли. Бирданига сизлар келибсизлар, бу ерда бир ran борга ўхшайди, — деди кулиб Вадим.
— Қаерда шунақа деб ёзиб қўйилган экан? — деди
ҳалиги киши қовоғини уйиб.
— Ҳазиллашдим. Ҳазилни зилга буриб юбормангда. Ҳозир бухгалтерии чақириб айтаман. Жаримаси билан қўшиб ўтказиб беради, келишдикми? Энди сизларни қаттиқ ҳурмат қилганимиз боис, қолганларини ўзимиз ҳозирнинг ўзида амаллаб қўяқоламиз. Бу ran иккала прокуратура ходимига ҳам мойдай
ёқиб тушган эди. Лекин нимага энди Вадимдек одам дарров жон бериб қўя қолаётгани уларни таажжубга солаётган эди.