Tasodifiy hikoya: Yigit oriyati qiz iffatidan ustun
Ошналар, бир уйлаб кўрганмисиз, бировни ўзингизга танлаётганда, талабларингизнинг намунаси сиф...davomi
Ошналар, бир уйлаб кўрганмисиз, бировни ўзингизга танлаётганда, талабларингизнинг намунаси сиф...davomi
Istanbuldagi farax...
| Добавил: | Князь (18.12.2016 / 12:53) |
| Рейтинг: |  (0) |
| Прочтений: | 22682 |
| Комментарии: | Комментарии закрыты |
Istanbul atrofidagi kichik qishloqchalardan biri. Avgust.
Yozning yana bir kuni oxirlab qolgan qushlar kechki sayroqqa tayyorlanayotgan, kun davomi chumolidek g’irmirsigan zahmatkashlar uyga qarab yo’l olgan payt. Usta Bakir kulolxonasi eshigi oldida hozirgina tuproq tashigan arvachaga “antiqa” kishi suyanib turibdi.
- Juda mehnatkashsanda, ikki arava tuproqni bir tushni o’zida saromjonlading. Mana mehnating haqqi. – ustaxonadan doimgi shang’i ovozini baralla qo’ygancha tugun ko’targan usta Bakir chiqib keldi. Tugunchani qo’ltig’iga qistirib yon cho’ntagini kavlay boshlaydi.
- Afandim, shart emas… - uch soatdan beri uni chiqmagan “antiqavor” tilga kirdi.
- Shart bolam, bu narsa shart. Ertaga ko’rgan bilganlar aytmaydimi tog’dek narsani tashitdi-yu to’rtta chapati non bilan jo ‘natib yubordi. Bu usta diyonatini yeb qo’yibdi deb. Innan keyin o’tin yorishga usta emishsan ertaga yana kel. – usta shunday deya turib non o’ralgan tuguncha va ikkita o’n qurushli tangani uzatdi. – Pulni jamg’araver hali kuz kelsa kir yuvg’ich Narimonni oberamiz senga, rosa bilqillama ofatijonda agar kampirim bo’lmaganda o’zim op qochib ketardim…
Ikkisi baravariga xandon otib kulib yuborishdi.
- Rahmat sizga, afandim. Savobga qoldingiz savobga… - qulluq qilgandek boshini hiyol egib tazim bergancha “antiqovar” ustaxonadan uzoqlasha boshladi.
- Essiz shunday suqsur yigit. Es-xushi joyida bo’lgandami bir mansabdor kursisiga rosa mos odam bo’lardi…. – usta o’ziga o’zi gapirgancha darvozadan kirib ketdi.
Endi asl qaharmonimiz yigitga qaytsak. Tashqi ko’rinishiga qarab bir narsa deyish mumkin – qishloqma qishloq yurib gadoylik qiladigan oddiy devona. Lekin daydi ham deb bo’lmas, chunki doim peshona teri evaziga kun ko’radi. Bu yerlarga kelib qolganiga bir yilcha bo’lib qolgan. Ust boshi abgor holda, yotar joyi ham notayin. Oyoqlaridagi eski askar chorig’i va egnidagi yag’iri chiqqan yirtiq-yamoq soldatcha shineliga qarab u haqda ba’zi xulosalar berish mumkin: kimdirlar uni armiyadan qochgan quvg’indi, yana kimlardir bechora urushda boshidan jarohat olgan shundan esi og’ib qolgan deydi. Yotib turishga joy tanlamaydi, ko’pincha markazdagi xiyobon deyilguvchi kichkina bog’chadagi qayrog’och tagi – suyang’ichli o’rindiq unga uy edi. Yog’ingarchilik bo’lgan kunlarda esa kishilarning himmatiga qarab birovning ayvonida, birovning somonxonasiga joylashadi. Qishloqdagilarning turli yumushlarini bajaradi: yer haydaydi, bog’bonlik qiladi, o’tin yorish agar juda bekor qolsa maktab va shifoxona joylashgan ko’chani supirib sidiradi, ko’chadagi dov daraxtlar-gullarni parvarishlaydi. Maktabdan chiqqan bolalar bilan o’ynab quvonadi, shirinliklar tarqatadi. Uylari uzoqroq bolalarni yomg’irli kunlarda yuk aravasiga joylashtirib uyiga elib qo’yadi. Gohida o’zi ham hamroh bo’lib ularga o’qish yozish va hisob ilmidan yordam beradi. Shundan bilsa bo’ladiki savodi ham joyida. Uning g’alati qilig’i aniqrog’i odati bor: u-bu kimning yumushini qilib bersa mehnat haqini olgach nuqul bir gapni “savob oldingiz, savobga qoldingiz”deb rahmat aytad. Asli nomini hech kim bilmasdi shu sabab Savob jinni deb atashadi uni…
Hozir esa qo’lidagi tugundan ikkita nonni olib qo’yniga solib qo’lidagi ikkita chaqani yig’ib yurgan pullariga qo’shdi va bir narsalarni hirgoyi qilgancha qishloq chekkasiga kun botar tarafga qarab yo’l oldi. Bir soat o’tar o’tmas o’sha yoqdan mamnun qiyofada non kavshagancha qaytib keldi. Doimgi joyi – o’z mulki bo’lib qolgan o’rindig’iga yotgancha pinakka ketdi.
“Daydi”mizning yana bir odati odati bor: har ikki-uch oyda hafta o’n kunga yo’qolib qoladi va yana paydo bo’ladi. Buni kimdir payqaydi kimdir payqamaydi, “Qayerlarda yuribsan, Savob jinni?” deb so’rashsa soqol-mo’ylovi o’sib ketgan yuzlariga kulgu yuguradi “Boshqalarga ham savob ulashib keldim”.
Bu kecha ham shunday bo’ldi - u yana g’oyib bo’lgandi.
-----
Oradan bir hafta o’tdi.
Bugun maktab ochiladi. Darsga birinchi kundan kech qolmaylik deb shoshib kelayotgan bolalarni sovg’a kutib turardi – Savob jinni qaytibdi, bir o’zi emas yelkasida allaqanday qop bilan ularni kutib oldi. Maktab darvozasidan kirgan har bir o’g’il qizga tuhfalar ulasha boshladi: kimgadir rasmlari bor kitob, kimgadir darftar qalam, sochga taqiladigan rangli lentalar…
Ishini tamomlagach xuddi o’zini sog’inib bir quvonch bilan kutib turgandek ko’ringan ko’chani keza boshladi. Hamma hammasi ketgan paytidagidek, o’zgarmaganga o’xshaydi. Lekin baribir nimadir o’zgargan buni kelganidayoq payqagan edi. Bog’ko’chadan qanday ifor taralardi. Shifoxonaning pastdek devorlari oldidagi gulzorga yetganda o’sha “o’zgarish”ni angladi. Devor ortidan ayvonchada kimdir unga qiziqish nigohlari bilan termulib turar – yigitda ham bu qarash qiziqish uyg’otdi sababi qishloqdagi hamma uni taniydi, hech kim bunday qaramaydi unga. Bu nigoh sohibasi – yangi kelgan hamshira edi. Umri bino bo’lib bunday “mahluqot”ni uchratmaganligi uchun ajablanib uni kuzatib turgan edi.
Qarashlar axloq chegarasidan chiqayotganini sezgan qiz tez ortiga burilib ichkariga kirib ketdi. Yigit ham bo’shagan qopini yelkasiga ildiyu eski o’rindiq sari yo’l oldi.
----
Havoda mezon erta uchdi. Demak yog’inli kunlarga yaqin qoldi.
O’tgan bir oyning ko’p vaqtini bog’ko’chada o’tkazgan yigit bugun yana shu tomonga yo’l oldi. Bir oy ichida hamshira bilan oz moz tanishishga muvaffaq bo’ldi. Ba’zida uch to’rt daqiqalik suhbat qurishadi, asosan gullar parvarishi to’g’risida. Qizning o’ychanligi sababini esa bir tasodifgacha hech bilolmadi. Choyxona hovuzini tozalayotgan payti yonida biga yer kovlayotgan ikki hammolning gaplaridan…
- Rashid, yangi hamshira xonimni ko’rdingmi?
- Ko’rish ham gapmi naqd to’rt marta ko’chada ro’para keldim. Husni haqiqiy quyosh ekan chodrasi (paranji) tagidan ham porlab turadi.
- Men ikki marta yara bog’latgani oldiga kirdim… - kim o’zarga maqtana boshladi ikkisi.
- Valdiramasdan ishlaringni qillaring, agar u haqdagi gaplardan xabarlaring bo’lsa bemani mag’zavani qaynatmasdinglar hozir. – hovuz labidan turib do’q urdi choyxona egasi.
- Xo’jayin, nima gap ekan? Sevda xonim kelgandan beri ismidan boshqa narsani bilmaydi hechkim. – yelka qisishdi hammollar.
- Men ham o’tgan hafta bir savdogarvachchadan eshitdim, bu qiz asli Istanbulning o’zidan ekan. O’sha yoqlarda bir askar yigit bilan unashtirilgan, keyin xizmatga chegaraga jo’natilgan nishonlisining (qaylig’i) yo’lto’sarlarni taqib qilib yurganda halok bo’lganini eshitgach shu yerga bosh olib kelibdi. Senlar bo’lsalaring shalaq og’izlaring bilan nimalar deyaverasanlar….
----
Hamshira tarixi haqidaku butun qishloq xabar topdi, lekin Savob jinnining kimligi, qayoqdan kelib qolganligi haliham noma’lum. Ko’plar uning qishloq adog’idagi qarovsiz Ruqiya kampirning uzoq qarindoshi – bo’lmasa nega topgan tutganini shu kampirga tashiydi deyishadi.
Har doimgidek ozroq yegulik va ishlagan tangalarini kampirga topshirib qaytayotgan yigitning ko’ngli chog’. Yomg’ir yog’masdan oldin kampir hujrasining tomini tuzatib qo’ydi, endi chakka o’tmaydi. O’z bog’chasiga
Yozning yana bir kuni oxirlab qolgan qushlar kechki sayroqqa tayyorlanayotgan, kun davomi chumolidek g’irmirsigan zahmatkashlar uyga qarab yo’l olgan payt. Usta Bakir kulolxonasi eshigi oldida hozirgina tuproq tashigan arvachaga “antiqa” kishi suyanib turibdi.
- Juda mehnatkashsanda, ikki arava tuproqni bir tushni o’zida saromjonlading. Mana mehnating haqqi. – ustaxonadan doimgi shang’i ovozini baralla qo’ygancha tugun ko’targan usta Bakir chiqib keldi. Tugunchani qo’ltig’iga qistirib yon cho’ntagini kavlay boshlaydi.
- Afandim, shart emas… - uch soatdan beri uni chiqmagan “antiqavor” tilga kirdi.
- Shart bolam, bu narsa shart. Ertaga ko’rgan bilganlar aytmaydimi tog’dek narsani tashitdi-yu to’rtta chapati non bilan jo ‘natib yubordi. Bu usta diyonatini yeb qo’yibdi deb. Innan keyin o’tin yorishga usta emishsan ertaga yana kel. – usta shunday deya turib non o’ralgan tuguncha va ikkita o’n qurushli tangani uzatdi. – Pulni jamg’araver hali kuz kelsa kir yuvg’ich Narimonni oberamiz senga, rosa bilqillama ofatijonda agar kampirim bo’lmaganda o’zim op qochib ketardim…
Ikkisi baravariga xandon otib kulib yuborishdi.
- Rahmat sizga, afandim. Savobga qoldingiz savobga… - qulluq qilgandek boshini hiyol egib tazim bergancha “antiqovar” ustaxonadan uzoqlasha boshladi.
- Essiz shunday suqsur yigit. Es-xushi joyida bo’lgandami bir mansabdor kursisiga rosa mos odam bo’lardi…. – usta o’ziga o’zi gapirgancha darvozadan kirib ketdi.
Endi asl qaharmonimiz yigitga qaytsak. Tashqi ko’rinishiga qarab bir narsa deyish mumkin – qishloqma qishloq yurib gadoylik qiladigan oddiy devona. Lekin daydi ham deb bo’lmas, chunki doim peshona teri evaziga kun ko’radi. Bu yerlarga kelib qolganiga bir yilcha bo’lib qolgan. Ust boshi abgor holda, yotar joyi ham notayin. Oyoqlaridagi eski askar chorig’i va egnidagi yag’iri chiqqan yirtiq-yamoq soldatcha shineliga qarab u haqda ba’zi xulosalar berish mumkin: kimdirlar uni armiyadan qochgan quvg’indi, yana kimlardir bechora urushda boshidan jarohat olgan shundan esi og’ib qolgan deydi. Yotib turishga joy tanlamaydi, ko’pincha markazdagi xiyobon deyilguvchi kichkina bog’chadagi qayrog’och tagi – suyang’ichli o’rindiq unga uy edi. Yog’ingarchilik bo’lgan kunlarda esa kishilarning himmatiga qarab birovning ayvonida, birovning somonxonasiga joylashadi. Qishloqdagilarning turli yumushlarini bajaradi: yer haydaydi, bog’bonlik qiladi, o’tin yorish agar juda bekor qolsa maktab va shifoxona joylashgan ko’chani supirib sidiradi, ko’chadagi dov daraxtlar-gullarni parvarishlaydi. Maktabdan chiqqan bolalar bilan o’ynab quvonadi, shirinliklar tarqatadi. Uylari uzoqroq bolalarni yomg’irli kunlarda yuk aravasiga joylashtirib uyiga elib qo’yadi. Gohida o’zi ham hamroh bo’lib ularga o’qish yozish va hisob ilmidan yordam beradi. Shundan bilsa bo’ladiki savodi ham joyida. Uning g’alati qilig’i aniqrog’i odati bor: u-bu kimning yumushini qilib bersa mehnat haqini olgach nuqul bir gapni “savob oldingiz, savobga qoldingiz”deb rahmat aytad. Asli nomini hech kim bilmasdi shu sabab Savob jinni deb atashadi uni…
Hozir esa qo’lidagi tugundan ikkita nonni olib qo’yniga solib qo’lidagi ikkita chaqani yig’ib yurgan pullariga qo’shdi va bir narsalarni hirgoyi qilgancha qishloq chekkasiga kun botar tarafga qarab yo’l oldi. Bir soat o’tar o’tmas o’sha yoqdan mamnun qiyofada non kavshagancha qaytib keldi. Doimgi joyi – o’z mulki bo’lib qolgan o’rindig’iga yotgancha pinakka ketdi.
“Daydi”mizning yana bir odati odati bor: har ikki-uch oyda hafta o’n kunga yo’qolib qoladi va yana paydo bo’ladi. Buni kimdir payqaydi kimdir payqamaydi, “Qayerlarda yuribsan, Savob jinni?” deb so’rashsa soqol-mo’ylovi o’sib ketgan yuzlariga kulgu yuguradi “Boshqalarga ham savob ulashib keldim”.
Bu kecha ham shunday bo’ldi - u yana g’oyib bo’lgandi.
-----
Oradan bir hafta o’tdi.
Bugun maktab ochiladi. Darsga birinchi kundan kech qolmaylik deb shoshib kelayotgan bolalarni sovg’a kutib turardi – Savob jinni qaytibdi, bir o’zi emas yelkasida allaqanday qop bilan ularni kutib oldi. Maktab darvozasidan kirgan har bir o’g’il qizga tuhfalar ulasha boshladi: kimgadir rasmlari bor kitob, kimgadir darftar qalam, sochga taqiladigan rangli lentalar…
Ishini tamomlagach xuddi o’zini sog’inib bir quvonch bilan kutib turgandek ko’ringan ko’chani keza boshladi. Hamma hammasi ketgan paytidagidek, o’zgarmaganga o’xshaydi. Lekin baribir nimadir o’zgargan buni kelganidayoq payqagan edi. Bog’ko’chadan qanday ifor taralardi. Shifoxonaning pastdek devorlari oldidagi gulzorga yetganda o’sha “o’zgarish”ni angladi. Devor ortidan ayvonchada kimdir unga qiziqish nigohlari bilan termulib turar – yigitda ham bu qarash qiziqish uyg’otdi sababi qishloqdagi hamma uni taniydi, hech kim bunday qaramaydi unga. Bu nigoh sohibasi – yangi kelgan hamshira edi. Umri bino bo’lib bunday “mahluqot”ni uchratmaganligi uchun ajablanib uni kuzatib turgan edi.
Qarashlar axloq chegarasidan chiqayotganini sezgan qiz tez ortiga burilib ichkariga kirib ketdi. Yigit ham bo’shagan qopini yelkasiga ildiyu eski o’rindiq sari yo’l oldi.
----
Havoda mezon erta uchdi. Demak yog’inli kunlarga yaqin qoldi.
O’tgan bir oyning ko’p vaqtini bog’ko’chada o’tkazgan yigit bugun yana shu tomonga yo’l oldi. Bir oy ichida hamshira bilan oz moz tanishishga muvaffaq bo’ldi. Ba’zida uch to’rt daqiqalik suhbat qurishadi, asosan gullar parvarishi to’g’risida. Qizning o’ychanligi sababini esa bir tasodifgacha hech bilolmadi. Choyxona hovuzini tozalayotgan payti yonida biga yer kovlayotgan ikki hammolning gaplaridan…
- Rashid, yangi hamshira xonimni ko’rdingmi?
- Ko’rish ham gapmi naqd to’rt marta ko’chada ro’para keldim. Husni haqiqiy quyosh ekan chodrasi (paranji) tagidan ham porlab turadi.
- Men ikki marta yara bog’latgani oldiga kirdim… - kim o’zarga maqtana boshladi ikkisi.
- Valdiramasdan ishlaringni qillaring, agar u haqdagi gaplardan xabarlaring bo’lsa bemani mag’zavani qaynatmasdinglar hozir. – hovuz labidan turib do’q urdi choyxona egasi.
- Xo’jayin, nima gap ekan? Sevda xonim kelgandan beri ismidan boshqa narsani bilmaydi hechkim. – yelka qisishdi hammollar.
- Men ham o’tgan hafta bir savdogarvachchadan eshitdim, bu qiz asli Istanbulning o’zidan ekan. O’sha yoqlarda bir askar yigit bilan unashtirilgan, keyin xizmatga chegaraga jo’natilgan nishonlisining (qaylig’i) yo’lto’sarlarni taqib qilib yurganda halok bo’lganini eshitgach shu yerga bosh olib kelibdi. Senlar bo’lsalaring shalaq og’izlaring bilan nimalar deyaverasanlar….
----
Hamshira tarixi haqidaku butun qishloq xabar topdi, lekin Savob jinnining kimligi, qayoqdan kelib qolganligi haliham noma’lum. Ko’plar uning qishloq adog’idagi qarovsiz Ruqiya kampirning uzoq qarindoshi – bo’lmasa nega topgan tutganini shu kampirga tashiydi deyishadi.
Har doimgidek ozroq yegulik va ishlagan tangalarini kampirga topshirib qaytayotgan yigitning ko’ngli chog’. Yomg’ir yog’masdan oldin kampir hujrasining tomini tuzatib qo’ydi, endi chakka o’tmaydi. O’z bog’chasiga
Saytdagi barcha turdagi materiallar 18+ yoshdagilar va undan kattalar uchun mo'ljallangan !
Bizni Ijtimoiy tarmoqlarda ulashing!