Tasodifiy hikoya: Уша дамлар
Мен бир вактлар бир чекка кишлокда ишлардим .Канака ишлиги сир .Мен бир хонодонда ижарада яшардим.Б...davomi

Shaytoniy shisha

Добавил:	Farid (17.02.2017 / 16:39)
Рейтинг:	(0)
Прочтений:	55778
Комментарии:	Комментарии закрыты

Gavayi orollaridan birida bir odam yashardi, uni Keave deb atay qolaylik, chunki, ochigʻini aytganda, u hanuzgacha hayot va haqiqiy ismi sir boʻlib qolishi kerak. U gʻorda Buyuk Keavening xoki yotgan Xonaunau degan joy yaqinida dunyoga kelgan. Bu odam qashshoq, ammo sergʻayrat va dovyurak boʻlib, savodi maktab oʻqituvchisinikidan kam emasdi. Buning ustiga u ajoyib dengizchi sifatida nom chiqargan, yaqin masofalarga qatnovchi kemalarda suzgan, Xamakua sohillari yoqalab paroxodlarni boshqargan. Shu desangiz, bir kuni uning koʻngliga bu yorugʻ dunyoni kezish, begona shaharlarni koʻrish orzusi tushib qoldi-yu, San-Fransiskoga yoʻl olayotgan kemaga yollandi.

San-Fransisko – ajoyib bandargohi boʻlgan hashamatli shahar, u yerda badavlat odamlar behisob, hatto bir tepalik borki, nuqul dabdabali qasrlardan iborat. Bir kuni Keave choʻntagidagi tangalarini jaranglatgan koʻyi ana shu tepalikda sayr qilib yurar, koʻchaning har ikki tomonidagi saroylarga suqlanib boqardi.

«Qanday chiroyli uylar-a! – deb oʻylardi u. – Ularda ertangi kun tashvishini bilmaydigan baxtli odamlar yashasa kerak, hoynahoy!»

Shu xayollar bilan borayotganida bir uyga duch kelib qoldi, u bosh-qa uylardan sal kichikroq boʻlsa ham muhtasham va xuddi qoʻgʻirchoqdek chiroyli edi. Pillapoyalari baayni nuqradek yaraqlar, buta-toʻsiqlar chamandek yashnab turar, deraza oynalari olmosdek jilolanardi. Keave koʻz oʻngida namoyon boʻlgan bu qadar mukammallikdan hayratlanib, beixtiyor toʻxtab qoldi.

U shu alfozda uy roʻparasida turar ekan, ichkaridan qandaydir bir odam unga qarayotganini payqadi, deraza oynasi shunchalik shaffof ediki, Keave uni suv qaytishidan soʻng toshlar ustidagi koʻlmakda qoladigan baliqni koʻrgandek yaqqol koʻrib turardi. Bu odam yoshi qayt-gan, tepakal, qora soqolli, chehrasi sertashvish va gʻamgin boʻlib, ogʻir-ogʻir xoʻrsinib qoʻyardi. Xullas, Keave u odamga, u esa Keavega deraza orqali qarab turishar va ishonasizmi, yoʻqmi, har ikkovi ham bir-biriga havas qilardi.

Notanish odam birdaniga jilmaydi va Keaveni ichkari kirishga imlab, ostonada kutib oldi.
– Mening uyim juda chiroyli, – dedi mezbon yana uf tortib. – Uni bir koʻrib chiqishni xohlamaysanmi?

Shunday deb u Keaveni ichkariga boshladi va butun uyni – yertoʻlasidan tortib chordogʻigacha tanishtirib chiqdi, bu yerdagi hamma narsa shu qadar mukammal ediki, Keave larzaga tushdi.
– Chindan ham ajoyib uy ekan, – dedi u. – Men shunday joyda yashaganimda ertadan-kechgacha shod-xandon yurardim balki. Lekin nega endi sen hadeganda uf tortaverasan, buning sababi nima?
– Agar istasang, – dedi mezbon, – sen ham shu zahotiyoq xuddi shunga oʻxshagan uyga ega boʻlishing mumkin. Yoningda puling bordir, hoynahoy?
– Ellik dollarim bor, xolos, – javob qildi Keave. – Ammo bunaqa uy ancha qimmat tursa kerak.

Mezbon xayolan nimalarnidir chamalab chiqdi.
– Puling buncha kam, – dedi u keyin. – Bu senga kelgusida ortiqcha tashvish keltiradi, biroq shunga qaramay, ellik dollarga ham olaverishing mumkin.
– Shu uyni-ya? – ajablanib soʻradi Keave.
– Yoʻq, uyni emas, – deya javob qildi mezbon, – aniqrogʻi, shishani Sening nazaringda nihoyatda omadli va oʻta badavlat odam sifatida koʻrinayotgan boʻlsam bordir. Lekin, agar bilsang, ochigʻini aytganimda, butun mol-mulkim – shu uy ham, bogʻ-rogʻ ham – bari-bari bir pintadan[1] unchalik katta boʻlmagan bir shisha orqali topilgan. Mana u.

Mezbon shunday deb allaqanday javonni ochdi va ichidan uzun boʻyinli va qorni baqaloq bir shishani oldi. Shisha sutdek oqish oynadan yasalgan boʻlib, kamalakning jamiki ranglarida yolqinlanib-tovlanib turardi. Uning ichida esa soyachami, alanga tiligami oʻxshash allambalo bir narsa toʻxtovsiz yogʻdulanib-oʻynoqlab yotibdi.
– Senga aytgan shisham shu, – dedi uy egasi va Keave kulib qoʻyganini koʻrib, qoʻshimcha qildi: – Gapimga ishonmayotganga oʻxshaysan-a? Unaqada oʻzing sinay qol. Uni sindirishga, qani bir urinib koʻr-chi.

Shunda Keave shishani qoʻliga olib, to holdan toygunicha polga ura boshladi, biroq shisha har gal xuddi koptokdek sakrab ketaverardi, biron yeri hatto qirilmadi ham.
– Gʻalati narsa ekan, – dedi Keave. – Bunday qaraganda va ushlab koʻrganda shishadan yasalgandek tuyuladi-ya.
– Aslida ham shunday, – yanada ogʻirroq xoʻrsindi uy egasi, – faqat bu shisha jahannam olovida toblangan. Uning ichida shayton yashaydi – soyaga oʻxshash bir nima lipillab turganini koʻrayotgandirsan. Ana oʻsha shayton boʻladi, har qalay men shunday deb oʻylayman. Shu shishaga ega boʻlgan odam esa shaytonga buyruq bera oladi. Oʻsha lahzadan boshlab nimaniki xohlasa, oʻshanga erishadi. Ishq-muhabbat, shon-shuhrat, boylik, shunga oʻxshash uylar, hatto shunga oʻxshash shaharlar – hamma-hammasi koʻz ochib-yumgunicha muhayyo boʻladi. Napoleon shu shishaga egalik qilib, dunyoni qoʻlga kiritdi, keyin esa uni sotib yuborgach, mahv etildi. Kapitan Kuk shu shishaga ega boʻlib, uning orqasida koʻplab orollarni kashf etdi, biroq u ham shishani sotib yuborgandi, Gavayida oʻlim topdi. Chunki shishani sotgan zahoti uning qudratli himoyasidan mahrum boʻlasan, biroq, ikkinchi tomondan, u qoʻlingdalik paytida topgan narsalaringdan qanoat qilmasang, oxiri falokatga uchraysan.
– U holda nega endi shishani sotmoqchi boʻlayapsan? – deb soʻradi Keave.
– Koʻnglim tilagan nimaiki boʻlsa, bariga erishdim, bu yoqda esa umr poyoniga yetib qoldi, – dedi uy egasi. – Shisha ichidagi shaytonning yolgʻiz bir narsaga – inson umrini uzaytirishga qurbi yetmaydi, xolos. Yana bir jihatni sendan yashirib qolsam, insofdan boʻlmaydi. Bu shishaning bir nuqsoni bor: agar egasi uni sotishga ulgurmay turib oʻlsa, jahannamda abadiy yonishga mahkumdir.
– Ha, nuqson boʻlgandayam juda zoʻr nuqson ekan, gap yoʻq! – xitob qildi Keave. – Men bunaqa shaytoniy narsalarga umuman aralashmagan boʻlardim. Parvardigorga shukur, uysiz ham yashashim mumkin. Ammo bilaturib oʻz boshimga jahannam azoblarini sotib olish – bu, endi, borib turgan ahmoqlikning oʻzginasi.
– Oʻpkangni bos, bu ishning eng oxirini oʻylashga shoshmasang ham boʻladi, – deya e’tiroz bildirdi uy egasi. – Bu oʻrinda eng muhimi – shaytonning yordamidan foydalanib, bu dunyoda nima xohlasang, bariga ega boʻlish. Keyin esa shishani hozir men senga sotayotgandek yana biron odamga sotib yuborish. Ana undan soʻng qolgan umringni tinchlik-xotirjamlik, huzur-halovatda oʻtkazaverasan.
– Meni yana bir narsa oʻylantirayapti, – dedi Keave. – Avvalambor, ogʻir-ogʻir xoʻrsinayapsan va ayni paytda shishani suvtekinga sotmoqchisan. Buning siri nimada?
– Nega uf tortishlarim sababini hozirgina aytib oʻtdim, – javob qildi u odam. – Sogʻligʻim zaiflashayotganini sezib turibman va bu meni qoʻrquvga solayapti. Chunki, oʻzing aytib oʻtganingdek, oʻlganidan keyin doʻzaxga ravona boʻlishni hech kim istamaydi. Endi shishani bunchalik arzon sotishimga kelsak, uning yana bir xususiyatini tushuntirishim kerak. Iblis bu shishani yer yuziga olib kelgan juda qadim zamonlarda uni birinchi boʻlib Presviter Ioann sotib olgan va evaziga bir necha million dollar toʻlagan. Biroq hamma gap