Kallakesar 4 (kamolov)
| Добавил: | Kamolov (05.02.2019 / 03:54) |
| Рейтинг: |  (0) |
| Прочтений: | 42679 |
| Комментарии: | Комментарии закрыты |
Tergovchi chiqib ketgandan so'ng u yana joyiga kelib o'tirdi-da, yer ostidan Mehmonaliga boqdi.
— Demak, sen haliyam gapimga ishonmayapsan-a? — dedi Mehmonaliga yeb qo'ygudek tikilib. — Yaxshi, hozir oldingda o'sha Samadga qo'ng'iroq qilaman. O'zing eshitasan!
Tohir kissasidan telefon chiqarib, kerakli raqamlarni terdi. Keyin esa ovoz kuchaytirgichni yoqdi. Zum o'tmay, go'shakdan Samadning ovozi yangradi.
— Ha-a, Tohirbek do'stim, ishlar qalay? — dedi u kulgi aralash. — Bizning Mehmon mehmondorchilikni qoyillatyaptimi?
— Xuddi shu masalada qo'ng'iroq qildim sizga, — dedi Tohir bir Mehmonali tarafga ko'z tashlab olib. — Mehmoningiz pulini talab qilyapti. Tez yetkazarmishsiz!
— Pul? Qanaqa pul? Jinni bo'lganmi u?
— Bilmadim. Turmada bir yil o'tirib berishga kelishgandagi pullarni so'rayapti ekan. Nima deb qo'yay?
— Hech qanaqangi pul-mul yo'q, — dedi Samad gapni kalta qilib. — U qovunlar pishib sotilib ham ketdi. O'zidan ko'rsin! Mening qo'lim tekkan ayolga ilakishmasligi kerak edi o'shanda. Endi o'sha ahmoqligining jabrini tortaversin! Bo'sh kelmang, adabini bering! Toki keyingi gal birovning haqiga ko'z olaytirmaydigan bo'lsin!
— Xo'p, tushunarli, — dedi Tohir jiddiylashib. — Yaxshilikda ko'rishaylik!..
Telefon o'chgach, ich-etini yeb bitira boshlagan Mehmonaliga yuzlandi.
— Eshitdingmi, qahramon? — so'radi u mushtlarini tugib. — Okaxonlaring seni chuv tushirishdi. Ammo bu ishda bizning aybimiz yo'q. Sen bizlar uchun hozir eng xavfli retsidevistsan. Qotilsan! Qotil bo'lgandayam, militsiya xodimlarining qotilisan! Kamida 20 yil olasan. Bu aniq!..
Mehmonali hanuz nimalar bo'layotganiga tushunmay, bir necha o'n marotaba atrofga alangladi. Go'yo nimanidir qidirgan bo'ldi. Keyin… Kutilmaganda o'rnidan turdi-da, turma boshlig'iga yopishdi.
— Ablahla-ar, — deya uni bo'g'a boshladi Mehmonali. — K-ko'rsatib qo'yaman senlarga!..
— Konvoy!!! — jon achchig'ida qichqirdi Tohir kuch bilan Mehmonalining qo'llarini tomog'idan olib tashlarkan. — Konvo-oy!!!
Ko'z ochib yumguncha xonaga uch nafar nazoratchi kirib keldi va he yo'q, be yo'q Mehmonaliga yopishib, darhol qo'llarini kishanladi.
— Bu iflosni «odamxo'r» o'tirgan karserga tashlanglar! — buyurdi kiyimini to'g'rilash bahonasida turma boshlig'i. — O'sha yerda o'tirsa, ko'zi ochiladi. Bo'l tez! Opketlaring!
* * *
Mehmonaliga turma boshlig'ining dag'dag'alari, pastga urishi, it o'rnida ko'rishi alam qilmasdi. Samadning gaplaridan ado bo'layozgandi. Yaqin o'tmishni yodga olarkan, ko'z o'ngida Samadning viqor bilan kerilib turishi gavdalanar, va'da ustiga bergan va'dalari, Mehmonaliga goh achinib, goh ko'nglini ko'tarib dalda berganlari quloqlari ostida jaranglardi. Jaranglagani sayin tepa sochi tikka bo'lar, yorug' dunyoga, odamlarga, do'stlik, insoniylikka qayta-qayta qo'l siltardi.
«Nahotki, xudoyam faqat qo'li kaltalar, o'zi ojiz va notavon yaratganlarga g'azabini sochaversa? — o'ylardi u qalbida g'alayon ko'tara boshlagan talvasa iskanjasida to'lg'onib. — Unda nega yaratdi? Alamlarini olish, boplab ustidan kulish, qiynab, azoblab, masxaralab maza qilish uchunmi? Nega battollar, pulini qaerga qo'yishini bilmay qolgan, ko'zini yog' bosgan, yuragini muzlik qoplagan bandalariga shohona hayotni ravo ko'radi-yu, biz kabilardan darig' tutadi? Unda nimaga yaratdi? Jonimni olib qo'ya qolsa bo'lmaydimi?.. Endi nima bo'ladi? O'zimni o'zim turmaga tiqdim-ku! Endi bu yerdan qanday qutulaman? Umrimda pashshagayam ozor bermagan menday go'l va lattani qip-qizil jinoyatchiga, qassobga, jallodga chiqarib o'tirishlariga qanday chiday? Kimga dardimni aytay? Qaniydi, shuncha baloni boshimga yog'dirgan xudo bir qudrat, shasht, g'ayrat, imkon ato etsa-yu, yomonlarning, ikkiyuzlamachilar, qasamxo'rlarning jazosini bersam! Ularni ham xuddi o'zim ko'rayotgan kunga solsam. Til tortmay o'layotganlarini ko'rib ko'nglim taskin topsa…»
— Devorga o'giril!..
Mehmonali shunday o'ylar girdobida karserga yetib kelishganini payqamay qolibdi.
Soqchining dag'dag'asini eshitib, birdan sergak tortdi va buyruqni ado etdi.
Shundagina turma boshlig'i aytgan «odamxo'r» haqida bosh qotira boshladi.
«Nega uni odamxo'r dedi? — deya o'ziga o'zi xayolan savol berdi. — Rostdanam odam yeydimi nima balo? Yo'qsa, bunday deb atamasdi anavi nusxa. Ko'ramiz, odamxo'ri qanaqaykin!?. Agar shu haqiqat bo'lib chiqsa, demak, o'ch olishni shu kameradan boshlayman. Odam zotini jazolashni o'sha odamxo'ridan boshlayman. Xudo, meni qiynasang ham, dodlarimni tinglamasang ham, mendan yuz burgan bo'lsang ham baribir tilayveraman. Menga kuch, bardosh, matonat, omad ber. Toki intiqom qiyomatga qolib ketmasin!..»
* * *
Umrida qamoqxonaning yaqiniga yo'lab ko'rmagan odam karser neligini qaydanam bilsin.
Mehmonali karserni ham Saveliylar o'tirgan kameralarning biri bo'lsa kerak deb o'ylagandi. Adashibdi. Karser, birinchidan, juda sovuq ekan. Ichkariga kirgandayoq qo'lansa hid dimog'iga urilgach, jirkanib ketdi. Ustiga-ustak karserda na karavot, na kursi, stol bor edi. Faqat beton supachalargina «savlat» to'kib turibdi. O'sha supalarning birida yoshi qirqqa borib-bormagan, soqol qo'ygan erkak chordona qurgancha tasbeh o'girardi. Mehmonali kirib kelgandan keyin ham o'rnidan jilmadi. O'tirgan yeridan unga sirli tikilgancha sukut saqlashda davom etdi.
Mehmonali sovvuqdan eti junjikkancha ro'paradagi supacha ustiga cho'kdi. Keyin esa boshini orqaga tashlagan ko'yi bir muddat ko'zlarini yumdi.
Shu ondayoq yana ko'z oldida olis qishloq ko'chasi namoyon bo'ldi. Lekin bu gal o'sha chang ko'chada xayolan Mo''tabar bilan qo'ltiqlashgancha qishloq tomon keta boshladi. Zum o'tmay, hov narida qo'shni ayollar, sinfdoshlari, tog'asi, yangasi qotib turganiga ko'zi tushdi.
Ular yaqinlashib kelgach, turganlarning barchasi ko'zlari alang-jalang o'ynagancha ikkovlariga tikilib qoldi…
Shu tobda orqaroqdan Samadning dag'dag'ali tovushi quloqlari ostida jarangladi:
— Sen bola, tag'in nima qand yeb qo'yding? Yana mening qo'lim tekkan buyumga ko'z olaytirdingmi?..
Shu dag'dag'a Mehmonalini hushyor torttirdi.
Shosha-pisha jussasini ko'tarib, «odamxo'r»ga boqdi. U hanuz chordona qurgan holda o'tirar, ora-orada chuqur xo'rsinib qo'yardi.
Mehmonali aristonga yaxshiroq razm soldi. Kirgandayoq qaramagan ekan. U boshini eggan ko'yi hamon tasbeh o'girish bilan band edi.
«Namozxonga o'xshaydi, — ko'nglidan o'tkazdi u. — Buyam o'zbek. Aniq sezilib turibdi. Ammo nega salom-alik ham qilmadi? Hatto, pinagini buzmadi kirib kelganimdayam. Nega bu yerda o'tiribdi?.. Umuman, shundaylarga havasim keladi. Namoz o'qiydi, xudoni taniydi, xudoga har kuni sajda qiladi, niyatlari ijobat bo'lishini so'raydi. Men-chi? Men nega shunday qila olmayman? O'qishni bilsam, xotiram joyida bo'lsa. Nima uchun namoz o'qimayman? Nahotki, bir umr yetimlikning qattiq nonini kemirib ham ko'zim ochilmagan bo'lsa?.. So'rab ko'rsammikan anavindan? Nima derkin? Qanday maslahat berarkin? Yordam qilarmikin?..»
Soqolli yordam so'rashga hojat qoldirmadi. Daf'atan tasbeh o'girishdan tiyildi-da, tasbehni o'pib, ko'zlariga surgach, kissasiga
— Demak, sen haliyam gapimga ishonmayapsan-a? — dedi Mehmonaliga yeb qo'ygudek tikilib. — Yaxshi, hozir oldingda o'sha Samadga qo'ng'iroq qilaman. O'zing eshitasan!
Tohir kissasidan telefon chiqarib, kerakli raqamlarni terdi. Keyin esa ovoz kuchaytirgichni yoqdi. Zum o'tmay, go'shakdan Samadning ovozi yangradi.
— Ha-a, Tohirbek do'stim, ishlar qalay? — dedi u kulgi aralash. — Bizning Mehmon mehmondorchilikni qoyillatyaptimi?
— Xuddi shu masalada qo'ng'iroq qildim sizga, — dedi Tohir bir Mehmonali tarafga ko'z tashlab olib. — Mehmoningiz pulini talab qilyapti. Tez yetkazarmishsiz!
— Pul? Qanaqa pul? Jinni bo'lganmi u?
— Bilmadim. Turmada bir yil o'tirib berishga kelishgandagi pullarni so'rayapti ekan. Nima deb qo'yay?
— Hech qanaqangi pul-mul yo'q, — dedi Samad gapni kalta qilib. — U qovunlar pishib sotilib ham ketdi. O'zidan ko'rsin! Mening qo'lim tekkan ayolga ilakishmasligi kerak edi o'shanda. Endi o'sha ahmoqligining jabrini tortaversin! Bo'sh kelmang, adabini bering! Toki keyingi gal birovning haqiga ko'z olaytirmaydigan bo'lsin!
— Xo'p, tushunarli, — dedi Tohir jiddiylashib. — Yaxshilikda ko'rishaylik!..
Telefon o'chgach, ich-etini yeb bitira boshlagan Mehmonaliga yuzlandi.
— Eshitdingmi, qahramon? — so'radi u mushtlarini tugib. — Okaxonlaring seni chuv tushirishdi. Ammo bu ishda bizning aybimiz yo'q. Sen bizlar uchun hozir eng xavfli retsidevistsan. Qotilsan! Qotil bo'lgandayam, militsiya xodimlarining qotilisan! Kamida 20 yil olasan. Bu aniq!..
Mehmonali hanuz nimalar bo'layotganiga tushunmay, bir necha o'n marotaba atrofga alangladi. Go'yo nimanidir qidirgan bo'ldi. Keyin… Kutilmaganda o'rnidan turdi-da, turma boshlig'iga yopishdi.
— Ablahla-ar, — deya uni bo'g'a boshladi Mehmonali. — K-ko'rsatib qo'yaman senlarga!..
— Konvoy!!! — jon achchig'ida qichqirdi Tohir kuch bilan Mehmonalining qo'llarini tomog'idan olib tashlarkan. — Konvo-oy!!!
Ko'z ochib yumguncha xonaga uch nafar nazoratchi kirib keldi va he yo'q, be yo'q Mehmonaliga yopishib, darhol qo'llarini kishanladi.
— Bu iflosni «odamxo'r» o'tirgan karserga tashlanglar! — buyurdi kiyimini to'g'rilash bahonasida turma boshlig'i. — O'sha yerda o'tirsa, ko'zi ochiladi. Bo'l tez! Opketlaring!
* * *
Mehmonaliga turma boshlig'ining dag'dag'alari, pastga urishi, it o'rnida ko'rishi alam qilmasdi. Samadning gaplaridan ado bo'layozgandi. Yaqin o'tmishni yodga olarkan, ko'z o'ngida Samadning viqor bilan kerilib turishi gavdalanar, va'da ustiga bergan va'dalari, Mehmonaliga goh achinib, goh ko'nglini ko'tarib dalda berganlari quloqlari ostida jaranglardi. Jaranglagani sayin tepa sochi tikka bo'lar, yorug' dunyoga, odamlarga, do'stlik, insoniylikka qayta-qayta qo'l siltardi.
«Nahotki, xudoyam faqat qo'li kaltalar, o'zi ojiz va notavon yaratganlarga g'azabini sochaversa? — o'ylardi u qalbida g'alayon ko'tara boshlagan talvasa iskanjasida to'lg'onib. — Unda nega yaratdi? Alamlarini olish, boplab ustidan kulish, qiynab, azoblab, masxaralab maza qilish uchunmi? Nega battollar, pulini qaerga qo'yishini bilmay qolgan, ko'zini yog' bosgan, yuragini muzlik qoplagan bandalariga shohona hayotni ravo ko'radi-yu, biz kabilardan darig' tutadi? Unda nimaga yaratdi? Jonimni olib qo'ya qolsa bo'lmaydimi?.. Endi nima bo'ladi? O'zimni o'zim turmaga tiqdim-ku! Endi bu yerdan qanday qutulaman? Umrimda pashshagayam ozor bermagan menday go'l va lattani qip-qizil jinoyatchiga, qassobga, jallodga chiqarib o'tirishlariga qanday chiday? Kimga dardimni aytay? Qaniydi, shuncha baloni boshimga yog'dirgan xudo bir qudrat, shasht, g'ayrat, imkon ato etsa-yu, yomonlarning, ikkiyuzlamachilar, qasamxo'rlarning jazosini bersam! Ularni ham xuddi o'zim ko'rayotgan kunga solsam. Til tortmay o'layotganlarini ko'rib ko'nglim taskin topsa…»
— Devorga o'giril!..
Mehmonali shunday o'ylar girdobida karserga yetib kelishganini payqamay qolibdi.
Soqchining dag'dag'asini eshitib, birdan sergak tortdi va buyruqni ado etdi.
Shundagina turma boshlig'i aytgan «odamxo'r» haqida bosh qotira boshladi.
«Nega uni odamxo'r dedi? — deya o'ziga o'zi xayolan savol berdi. — Rostdanam odam yeydimi nima balo? Yo'qsa, bunday deb atamasdi anavi nusxa. Ko'ramiz, odamxo'ri qanaqaykin!?. Agar shu haqiqat bo'lib chiqsa, demak, o'ch olishni shu kameradan boshlayman. Odam zotini jazolashni o'sha odamxo'ridan boshlayman. Xudo, meni qiynasang ham, dodlarimni tinglamasang ham, mendan yuz burgan bo'lsang ham baribir tilayveraman. Menga kuch, bardosh, matonat, omad ber. Toki intiqom qiyomatga qolib ketmasin!..»
* * *
Umrida qamoqxonaning yaqiniga yo'lab ko'rmagan odam karser neligini qaydanam bilsin.
Mehmonali karserni ham Saveliylar o'tirgan kameralarning biri bo'lsa kerak deb o'ylagandi. Adashibdi. Karser, birinchidan, juda sovuq ekan. Ichkariga kirgandayoq qo'lansa hid dimog'iga urilgach, jirkanib ketdi. Ustiga-ustak karserda na karavot, na kursi, stol bor edi. Faqat beton supachalargina «savlat» to'kib turibdi. O'sha supalarning birida yoshi qirqqa borib-bormagan, soqol qo'ygan erkak chordona qurgancha tasbeh o'girardi. Mehmonali kirib kelgandan keyin ham o'rnidan jilmadi. O'tirgan yeridan unga sirli tikilgancha sukut saqlashda davom etdi.
Mehmonali sovvuqdan eti junjikkancha ro'paradagi supacha ustiga cho'kdi. Keyin esa boshini orqaga tashlagan ko'yi bir muddat ko'zlarini yumdi.
Shu ondayoq yana ko'z oldida olis qishloq ko'chasi namoyon bo'ldi. Lekin bu gal o'sha chang ko'chada xayolan Mo''tabar bilan qo'ltiqlashgancha qishloq tomon keta boshladi. Zum o'tmay, hov narida qo'shni ayollar, sinfdoshlari, tog'asi, yangasi qotib turganiga ko'zi tushdi.
Ular yaqinlashib kelgach, turganlarning barchasi ko'zlari alang-jalang o'ynagancha ikkovlariga tikilib qoldi…
Shu tobda orqaroqdan Samadning dag'dag'ali tovushi quloqlari ostida jarangladi:
— Sen bola, tag'in nima qand yeb qo'yding? Yana mening qo'lim tekkan buyumga ko'z olaytirdingmi?..
Shu dag'dag'a Mehmonalini hushyor torttirdi.
Shosha-pisha jussasini ko'tarib, «odamxo'r»ga boqdi. U hanuz chordona qurgan holda o'tirar, ora-orada chuqur xo'rsinib qo'yardi.
Mehmonali aristonga yaxshiroq razm soldi. Kirgandayoq qaramagan ekan. U boshini eggan ko'yi hamon tasbeh o'girish bilan band edi.
«Namozxonga o'xshaydi, — ko'nglidan o'tkazdi u. — Buyam o'zbek. Aniq sezilib turibdi. Ammo nega salom-alik ham qilmadi? Hatto, pinagini buzmadi kirib kelganimdayam. Nega bu yerda o'tiribdi?.. Umuman, shundaylarga havasim keladi. Namoz o'qiydi, xudoni taniydi, xudoga har kuni sajda qiladi, niyatlari ijobat bo'lishini so'raydi. Men-chi? Men nega shunday qila olmayman? O'qishni bilsam, xotiram joyida bo'lsa. Nima uchun namoz o'qimayman? Nahotki, bir umr yetimlikning qattiq nonini kemirib ham ko'zim ochilmagan bo'lsa?.. So'rab ko'rsammikan anavindan? Nima derkin? Qanday maslahat berarkin? Yordam qilarmikin?..»
Soqolli yordam so'rashga hojat qoldirmadi. Daf'atan tasbeh o'girishdan tiyildi-da, tasbehni o'pib, ko'zlariga surgach, kissasiga
Saytdagi barcha turdagi materiallar 18+ yoshdagilar va undan kattalar uchun mo'ljallangan !
Bizni Ijtimoiy tarmoqlarda ulashing!