Tasodifiy hikoya: XATO NOMUS SEVGI QISSASI 2 DAVOMI
...Inson ba'zida... Shuncha azoblarni ko'tarib yurishga ketadigan kuchini qaydan olganini o'zi ham ...davomi
...Inson ba'zida... Shuncha azoblarni ko'tarib yurishga ketadigan kuchini qaydan olganini o'zi ham ...davomi
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar... 5 - qism
Добавил: | SaLoMcHa (27.09.2020 / 20:00) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 5386 |
Комментарии: | 3 |
MUHABBAT JILG`ALARI: Bir juft oqqushlar...
5- Qism...
Nonushtadan so`ng, garmoshkaga o`xshash eliktir isitgichni yoqib, deraza yonidagi kursiga o`tirdim. Kalavani oyog`im ostiga dumalatdimu, qizaloqlar uchun issiqqalpoqcha, to`qishni boshladim. Ko`zlarim deraza oynasida, qo`lim harkatda, hayolimni esa turli o`ylar bant etgan.
Bu yil qish qishligini qilmayabdi, yaxshilab qor yog`ib, havo yanaham sovib ketsa, muddo bo`lardi. Shunda manbu to`qimalarim yaxshi sotilgan bo`lardi.
Hayoli tasavurimda havo sovuganiyu, to`qigan buyumlarim qimatroq narxlarda sotilgani, qo`limga yaxshigina pul tushgani haqida yoqimli o`y suraman!
``Sufee ahmoq qiz! Havo sovib ketsa, bolang kasal bo`lib qoladiyu!``
Birdan yodimga bolam tushadiyu, o`ylarim homligini tushunib o`zimni koyib qo`yaman.
``Hayol surguncha, tezroq ko`proq to`qishim kerak.``
Hash pash deguncha qosh qorayadi. Bu paytda ikkita qalpoqcha va yana bir juf paypoqcha bitqizib ulgurgandim.
Bolamni tagligini alishtirib, qornini to`yg`azgandan so`ng, uhlataman deb o`zimniyam ko`zim ilinibdi. Birdan eshigimni qattiq tappillashidan cho`chib uyg`onib kettim.
- Niyat eshigini och ordono!
Ichim shuv ettiyu, bir lahza ko`z oldim qorang`ulashib ketti.
- Och, ichkaridasan bilaman!
- Hozir...
Shoshib borib eshikni ochdim.
- Assalom alaykum Tamara!
- Nas bosib, shomda uhlab yotibsanmi? - ko`zlari jovdirab ichkariga kirib keldi, - Valaykum... - may isi anqib ketti, - Endi bolang tuzukmi?
- Ha, rahmat ancha tuzuk.
Hamon ko`zi jovdirab hammayerni teksiradi. Atayin tanbeh berish uchun birorta ayibimni izlayotgani turgan gap, alkash kampir.
Deraza yonidagi stulga o`tirar chog`da yuzi yaqqol ko`rindi, aftidan ayibimni topdi shekili, qoshlari chimirildi, mastligi boyiz biroz chayqalib ketti.
- Kalavani gilam ustida dumalatma, ohori to`kiladi. -dedi yerda yotgan kalavaga imlab.
- Kechirasiz.
Tezda olib, chuvalgan ipni qayta o`radimu, to`qigan qalpoqcham ichiga solib qo`ydim. Endi u elektir isitgichni haroratini bilish uchun ushlab ko`rdi.
- Qachon kelding be`tayin? -dedi, sovuqqina ohangda.
- Erta tongda.
- Nega menga uchramading?
- Sizni... Sizni bezovta qilmay degandim.
Yuzida sohta kulgu zohir bo`ldi.
- Oppog`im, sen kirasau men bezovta bo`larkanmanmi?
- Haligi, Tamara...
Unga so`z topolmay qoldim. Shunchaki baqrayib qarab turaverdim.
Juda g`alati kampirda, birorta qarindoshi yo`q yolg`iz turadi. Payg`ambar yoshidan oshgan bo`lishiga qarmay, ismini aytib murojat qilishimizni talab qiladi. Odatda biz tomonlarda bunday keksa ayolga ena, momo yoki buvi deb murjat qilishadi. Bu kampirga esa bu so`zlarni ishlatsangiz haqoratdek qabul qiladi.
Ko`zlari qisilib sukut saqlab turishidan, ijara to`lovi haqida o`zim gap ochishimni istayabdi. Bordiyu tezda ko`zidagi ma`noni fahimlab birornima demasam, battar tutoqadi.
- Tamara, - so`z ochdim, - Ijara haqqini hozircha to`lay olmayman.
- To`lay olmaysan, yoki...
- Yonimda ozroq edi, uyam o`zimga juda zarur.
- Pul hammaga zurur, ayniqsa menga, - yuzi jiddiy tus oldi, - Borini uzataver. So`ng kunlarda seniki tabarruk bo`lib qoldi. - dedi yoqimsiz hiringlab.
``Pul zarurmish, bu rayonda sendanda boyroq kishini topish qiyinov, kampirsho?``
Avzoyi buzala boshlagani ko`rib, no iloj yottoqxonaga kirdim. Nari borsa ikki yuzming so`mdan sal ko`proq pulim qolgan, u ham dorilar uchun asirab yurganim. Ammo hozir Tamaraga biroz uzatib, sal tinchlantirmasam urushdanam toymaydi. Yuz ming ajratdimu olib chiqib Tamaraga uzatdim.
- Tamara iltimos, meni tusuning, shundan boshqa ilojim yo`q.
Pulni olib zarda qilgancha cho`ntagiga soldi.
- Ilojini qilish kerak, - jirkinib tatarchasiga so`kinib oldi, - Qachongacha ortingdan yuraman-a?
- Tushuning ahir, ertayu kech qo`lim-qo`limga tegmay to`qiyabman. Ammo ijara haqqi qimmat, qurbim yetmayabdi...
Ko`ngli yumshar deya, o`tinch bilan termuldim.
- Yoningga ijarachi qo`yay, bu xona qimmali qiladi desan, sen; yo`q to`lay olaman dedingmi? - ko`zlari olaydi, - Endi nima bu tomosha?
Bo`g`zimga bir nima tiqildi, beihtiyor ko`zim yoshlandi.
- Ahir usha ijarachiz erkak kishi bo`lsa? Qanday qilib erkak kishi bilan bir xonali kvartirada yashayman?
Alamimdanmi ovozim bir parda ko`tarib ketti.
- Jirrillama ko`p. Undan ko`rasi ayt, ijara haqqini qachon to`laysan?
- Ertaga manabu sotilsa, qo`lizga olib kelib beraman.
- Buning qancha turadi? -dedi, bir juft paypoqchani qo`liga olib.
- Hammasi 50 ming, atrofida!
- Eeee yer yutsin seni! - og`zidan may isi anqib, tupuk sachrab shang`illadi; - Men bilmayman, jalpli qilasanmi, o`g`irli qilasanmi, ertagacha muhlat... Hech bo`lmasa yarmini bo`lsayam top, tushundingmi?
- Hop...
Haqorat qilsada, tishimni-tishimga qo`yib chidadim. E`tiroz bildirishim befoyda, baribir o`zini aytganidan qolmaydi.
- Harakatingni qil, - o`rnidan turib eshik tomon siljidi, - Ha, elektr isitgichni o`chirib qo`y! -dedi chiqib ketarkan.
- Tamara bolam shomollab qoladi! -dedim.
Insof berdi chog`i, bolam yotgan tomonga bir qarab qo`ydiyu indamay chiqib ketti.
Tamaraning vajohatidan, oyoqlarimdan mador ketib, devon chetiga omonat o`tirdim.
Jahlim chiqadi, ammo kampirdan hafa bo`lishga haqqim yo`q. U uy egasi, ayni damda u haq, aslida kelishuvga roya etmayotgan meni o`zim.
Tunov kuni, kasalxonaga ketayotganimda Tamara; keyingi oyga qarzing 200 dollarga yetadi, harakatingni qilib qo`y, deb og`ohlantirgan edi. Ikki kundan so`ng qorzim 200 dollar bo`ladi. Uning yarmi esa 100! Menda bor jamg`armamni to`plasam, beshdan biri bo`lmaydi. Sotadigan narsalarim qolmadi hisob, tilla taqinchog`larim hatto ortiqcha kiyim-kechaklarim, payavzallarimgacha eski bozorda arzimagan narhda sotilib ketti. Endi navbat nimaga keldi.
Uyning har tomoniga nazar tashladim, so`ng o`rnimdan turib shikafga yaqinlashdim. Oshiq-moshig`ida omonat ilinib turgan eshigi ochdim. Qo`lga ilinadigan poltoyim va etigim, eski qutichada jezdan yalalgan arzon taqinchoqlar. Qutichani qo`limga oldim biroq ochganim bilan foydasi yo`q, mo`jiza sodir bo`lib jez oltinga aylanib qolmaydi.
``Poltoyimni sotaymi yoki etigimni? Eskirib yotibdiyu, kim ham olardi. Oldiham deylik, keyin qishdan qandoy chiqaman?``
Hafsalam pir bo`lib, qaytib kelib joyimga o`tirdim.
``Shucha pulni ertagacha qanday topaman? Kim beradi? Yagona qarindoshim tog`ammi? Ikki dunyoda, bermaydi... Balki najot dugonalarimdan bo`lar? Boshimga tashvish tushganda, dalda berish o`rniga, g`iybat qilganlar qanday dugona bo`lsin. Biror eshikni qoqib qarz olsammi? Yo`q u ham baribir qarz, uniyam qaytarib berishim kerak bo`ladi.``
Hayolimga bemani o`ylar kela boshladi.
``Tamara aytgandek yo`l tutsam nima bo`ladi. Hechnima, ahir qanchadan qancha ayollar shu yo`l bilan shohona hayot kechirishyabdiyu!``
Ilojsizlik, ojizlik bir daqiqaga bo`lsada, o`zimni-o`zim nopok yo`lni to`g`ri deb ishontirishga undadi.
``Astog`furullo... Yo`q, hech qachon,
5- Qism...
Nonushtadan so`ng, garmoshkaga o`xshash eliktir isitgichni yoqib, deraza yonidagi kursiga o`tirdim. Kalavani oyog`im ostiga dumalatdimu, qizaloqlar uchun issiqqalpoqcha, to`qishni boshladim. Ko`zlarim deraza oynasida, qo`lim harkatda, hayolimni esa turli o`ylar bant etgan.
Bu yil qish qishligini qilmayabdi, yaxshilab qor yog`ib, havo yanaham sovib ketsa, muddo bo`lardi. Shunda manbu to`qimalarim yaxshi sotilgan bo`lardi.
Hayoli tasavurimda havo sovuganiyu, to`qigan buyumlarim qimatroq narxlarda sotilgani, qo`limga yaxshigina pul tushgani haqida yoqimli o`y suraman!
``Sufee ahmoq qiz! Havo sovib ketsa, bolang kasal bo`lib qoladiyu!``
Birdan yodimga bolam tushadiyu, o`ylarim homligini tushunib o`zimni koyib qo`yaman.
``Hayol surguncha, tezroq ko`proq to`qishim kerak.``
Hash pash deguncha qosh qorayadi. Bu paytda ikkita qalpoqcha va yana bir juf paypoqcha bitqizib ulgurgandim.
Bolamni tagligini alishtirib, qornini to`yg`azgandan so`ng, uhlataman deb o`zimniyam ko`zim ilinibdi. Birdan eshigimni qattiq tappillashidan cho`chib uyg`onib kettim.
- Niyat eshigini och ordono!
Ichim shuv ettiyu, bir lahza ko`z oldim qorang`ulashib ketti.
- Och, ichkaridasan bilaman!
- Hozir...
Shoshib borib eshikni ochdim.
- Assalom alaykum Tamara!
- Nas bosib, shomda uhlab yotibsanmi? - ko`zlari jovdirab ichkariga kirib keldi, - Valaykum... - may isi anqib ketti, - Endi bolang tuzukmi?
- Ha, rahmat ancha tuzuk.
Hamon ko`zi jovdirab hammayerni teksiradi. Atayin tanbeh berish uchun birorta ayibimni izlayotgani turgan gap, alkash kampir.
Deraza yonidagi stulga o`tirar chog`da yuzi yaqqol ko`rindi, aftidan ayibimni topdi shekili, qoshlari chimirildi, mastligi boyiz biroz chayqalib ketti.
- Kalavani gilam ustida dumalatma, ohori to`kiladi. -dedi yerda yotgan kalavaga imlab.
- Kechirasiz.
Tezda olib, chuvalgan ipni qayta o`radimu, to`qigan qalpoqcham ichiga solib qo`ydim. Endi u elektir isitgichni haroratini bilish uchun ushlab ko`rdi.
- Qachon kelding be`tayin? -dedi, sovuqqina ohangda.
- Erta tongda.
- Nega menga uchramading?
- Sizni... Sizni bezovta qilmay degandim.
Yuzida sohta kulgu zohir bo`ldi.
- Oppog`im, sen kirasau men bezovta bo`larkanmanmi?
- Haligi, Tamara...
Unga so`z topolmay qoldim. Shunchaki baqrayib qarab turaverdim.
Juda g`alati kampirda, birorta qarindoshi yo`q yolg`iz turadi. Payg`ambar yoshidan oshgan bo`lishiga qarmay, ismini aytib murojat qilishimizni talab qiladi. Odatda biz tomonlarda bunday keksa ayolga ena, momo yoki buvi deb murjat qilishadi. Bu kampirga esa bu so`zlarni ishlatsangiz haqoratdek qabul qiladi.
Ko`zlari qisilib sukut saqlab turishidan, ijara to`lovi haqida o`zim gap ochishimni istayabdi. Bordiyu tezda ko`zidagi ma`noni fahimlab birornima demasam, battar tutoqadi.
- Tamara, - so`z ochdim, - Ijara haqqini hozircha to`lay olmayman.
- To`lay olmaysan, yoki...
- Yonimda ozroq edi, uyam o`zimga juda zarur.
- Pul hammaga zurur, ayniqsa menga, - yuzi jiddiy tus oldi, - Borini uzataver. So`ng kunlarda seniki tabarruk bo`lib qoldi. - dedi yoqimsiz hiringlab.
``Pul zarurmish, bu rayonda sendanda boyroq kishini topish qiyinov, kampirsho?``
Avzoyi buzala boshlagani ko`rib, no iloj yottoqxonaga kirdim. Nari borsa ikki yuzming so`mdan sal ko`proq pulim qolgan, u ham dorilar uchun asirab yurganim. Ammo hozir Tamaraga biroz uzatib, sal tinchlantirmasam urushdanam toymaydi. Yuz ming ajratdimu olib chiqib Tamaraga uzatdim.
- Tamara iltimos, meni tusuning, shundan boshqa ilojim yo`q.
Pulni olib zarda qilgancha cho`ntagiga soldi.
- Ilojini qilish kerak, - jirkinib tatarchasiga so`kinib oldi, - Qachongacha ortingdan yuraman-a?
- Tushuning ahir, ertayu kech qo`lim-qo`limga tegmay to`qiyabman. Ammo ijara haqqi qimmat, qurbim yetmayabdi...
Ko`ngli yumshar deya, o`tinch bilan termuldim.
- Yoningga ijarachi qo`yay, bu xona qimmali qiladi desan, sen; yo`q to`lay olaman dedingmi? - ko`zlari olaydi, - Endi nima bu tomosha?
Bo`g`zimga bir nima tiqildi, beihtiyor ko`zim yoshlandi.
- Ahir usha ijarachiz erkak kishi bo`lsa? Qanday qilib erkak kishi bilan bir xonali kvartirada yashayman?
Alamimdanmi ovozim bir parda ko`tarib ketti.
- Jirrillama ko`p. Undan ko`rasi ayt, ijara haqqini qachon to`laysan?
- Ertaga manabu sotilsa, qo`lizga olib kelib beraman.
- Buning qancha turadi? -dedi, bir juft paypoqchani qo`liga olib.
- Hammasi 50 ming, atrofida!
- Eeee yer yutsin seni! - og`zidan may isi anqib, tupuk sachrab shang`illadi; - Men bilmayman, jalpli qilasanmi, o`g`irli qilasanmi, ertagacha muhlat... Hech bo`lmasa yarmini bo`lsayam top, tushundingmi?
- Hop...
Haqorat qilsada, tishimni-tishimga qo`yib chidadim. E`tiroz bildirishim befoyda, baribir o`zini aytganidan qolmaydi.
- Harakatingni qil, - o`rnidan turib eshik tomon siljidi, - Ha, elektr isitgichni o`chirib qo`y! -dedi chiqib ketarkan.
- Tamara bolam shomollab qoladi! -dedim.
Insof berdi chog`i, bolam yotgan tomonga bir qarab qo`ydiyu indamay chiqib ketti.
Tamaraning vajohatidan, oyoqlarimdan mador ketib, devon chetiga omonat o`tirdim.
Jahlim chiqadi, ammo kampirdan hafa bo`lishga haqqim yo`q. U uy egasi, ayni damda u haq, aslida kelishuvga roya etmayotgan meni o`zim.
Tunov kuni, kasalxonaga ketayotganimda Tamara; keyingi oyga qarzing 200 dollarga yetadi, harakatingni qilib qo`y, deb og`ohlantirgan edi. Ikki kundan so`ng qorzim 200 dollar bo`ladi. Uning yarmi esa 100! Menda bor jamg`armamni to`plasam, beshdan biri bo`lmaydi. Sotadigan narsalarim qolmadi hisob, tilla taqinchog`larim hatto ortiqcha kiyim-kechaklarim, payavzallarimgacha eski bozorda arzimagan narhda sotilib ketti. Endi navbat nimaga keldi.
Uyning har tomoniga nazar tashladim, so`ng o`rnimdan turib shikafga yaqinlashdim. Oshiq-moshig`ida omonat ilinib turgan eshigi ochdim. Qo`lga ilinadigan poltoyim va etigim, eski qutichada jezdan yalalgan arzon taqinchoqlar. Qutichani qo`limga oldim biroq ochganim bilan foydasi yo`q, mo`jiza sodir bo`lib jez oltinga aylanib qolmaydi.
``Poltoyimni sotaymi yoki etigimni? Eskirib yotibdiyu, kim ham olardi. Oldiham deylik, keyin qishdan qandoy chiqaman?``
Hafsalam pir bo`lib, qaytib kelib joyimga o`tirdim.
``Shucha pulni ertagacha qanday topaman? Kim beradi? Yagona qarindoshim tog`ammi? Ikki dunyoda, bermaydi... Balki najot dugonalarimdan bo`lar? Boshimga tashvish tushganda, dalda berish o`rniga, g`iybat qilganlar qanday dugona bo`lsin. Biror eshikni qoqib qarz olsammi? Yo`q u ham baribir qarz, uniyam qaytarib berishim kerak bo`ladi.``
Hayolimga bemani o`ylar kela boshladi.
``Tamara aytgandek yo`l tutsam nima bo`ladi. Hechnima, ahir qanchadan qancha ayollar shu yo`l bilan shohona hayot kechirishyabdiyu!``
Ilojsizlik, ojizlik bir daqiqaga bo`lsada, o`zimni-o`zim nopok yo`lni to`g`ri deb ishontirishga undadi.
``Astog`furullo... Yo`q, hech qachon,