Tasodifiy hikoya: Oй тугса хам кун тугса хам бойни боласига 1
Умрзок ота пустлоги эн тортиб,танаси ковак булиб кетган кекса толга суяниб утирибди. Унинг сувга таш...davomi
Умрзок ота пустлоги эн тортиб,танаси ковак булиб кетган кекса толга суяниб утирибди. Унинг сувга таш...davomi
Aldangan QiZ
Добавил: | SaLoMcHa (14.11.2014 / 05:44) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 11853 |
Комментарии: | Комментарии закрыты |
Biri-biridin suluv-a, o‘zbekting balasi. Bir qeshiq suv bila yutqung keleberadi. Jilama. Yazug‘ingga ko‘nasan. Men senlarni bilibmidim, senlar meni
bilibmiding. Barisi yazug‘ing. Men uchun esa tirikchilik. Oltita balamdi baqishim kerak. Jilama. O‘zingdiki o‘zekdoningga tepdig‘o‘y.
Begenadan o‘pkelama.
-Je, Bo‘ribay, Shimkentti bazaridan olib keldim. Ezilib uvol bo‘lmasin, -deya ayol bir tovoq qulupnay ko‘tarib kirdi. Yoz kunlari
bo‘lganligi uchunmi, biz shuncha yo‘lni bosib o‘tsak-da, endi qosh qoraya boshlagandi.
-Ovqat yenglar, -dedim hali-hanuz yig‘layotgan qizlarga. Qochib ketishimiz uchun kuch kerak.
-Bu Bo‘rilar changalidan chiqib ketolamiz, deb o‘ylaysanmi? -dedi Sitti ko‘zlari chaqnab.
-Umidsizlik shaytonga xos. Lekin yo‘lni bilmasak yana boshqalarini qo‘liga tushamiz. Dugonalarim ko‘zda yosh bilan ovqat
yeyishga tutindi. Ularning ham tomog‘idan non zo‘rg‘a o‘tayotgani menga ayon edi.
-Uyimizdan shunchalik uzoqdamizki, hech qachon yetib borolmasak kerak. Guli, seni dadang aqlli odam ekan. "Sotka” olib
bermayman, deb qancha qaysarlik qilgandilar. Pottinikilar ham olib berishmasaydi. Pottini deb do‘zaxga tushib o‘tiribmana, -dedi Sitti g‘azab
bilan.
Mung‘ayib o‘tirgan Pottiga rosa rahmim kelib ketdi.
-Uni tinch qo‘y, Sittijon. Hozir bir-birimizga zahar sochganimizdan foyda yo‘q. Undan ko‘ra, reja tuzishimiz kerak. Begona joyligi
bilinyapti. Qaysi tarafga qochsak ham o‘z yurtimizga o‘tolmaymiz. Mana bu ayol yordam bermasmikan?
-Qaydam, o‘zi shularni sherigiga o‘xshaydi-ku. Yuz-ko‘zida ma’ni yo‘q.
Tashqariga chiqish bahona ayolga yaqinlashdik. Hech kim bizni qochib ketadi, deb cho‘chimadi. Atrof zim-ziyo. Huvillagan dalada
faqat shu ayolning uyi bormikan?
-Xola, sizzi hamsoyalaringiz yo‘qmi? Bir o‘zingiz qo‘rqmaysizmi?
-Meni pishak jeydimi, puchuqlarim. O‘tovni bahorda tikkanman. Ichidagi kashta-yu quramalarni ko‘rdingba? Shiroyli-a? Ushta
merdikor qizdi ishlatganman. Ulerem senlardi "zemlyachka”laring.
-Zo‘r o‘tov ekan. Bizdayam ba’zi joylarda bor, deyishadi.
-Xola, bu taraf qayerga olib boradi? Bu tomonda nima bor?
-Umid qilma. To‘rt terafam seni yurtingg‘a olib bormiydig‘o‘y. Yaxshisi, ularning gaplarig‘a kirib, qobilg‘ina bo‘lib juringlar erga berib
juboradi. Ager yengiltaklarg‘a qo‘shsa, ahvollaring xarob bo‘ladi. Turgan-bitganing aqsha senlardi. Ming yalvor qo‘yib jubormiydi. Esli qiz
bo‘lsanglar, enangdi etagini tutib o‘tirayding. Har kim bularding qarmog‘iga baliqdek "lop” etib tushmiydig‘o‘y. Bir balosi bo‘lmasa,
shudgorda quyruq ne qilur. Kirib o‘tovda o‘tirag‘oy. Bar. Ayol iddao bilan qo‘lini beliga tirab o‘choqboshiga ketdi.
Tuni bilan biz o‘tovda qoldik. Aydana bizni sergaklik bilan kuzatib,o‘ziga ostona yaqiniga joy to‘shab yotdi. Erkaklar esa bosh
ko‘tarmay, xotirjam xurrak tortib uxladi.
-Turag‘oy, turseng-shi, Bo‘ribay, birov kep, ishingdi beliga tepmesin. Bunda o‘zbeklar ko‘p keladig‘o‘y. Nehs besib jotma.
Aqshamni berda, tuyag‘ingdi shiqqilet. Uch yuz tenga berasin, tusundingba. Kechasi bilan opcharka itdiy qo‘riqlab shiqdim. Senler tosh
qotib uxleding.
Ayol har birimizga yuz tanga olgachgina gapirishdan to‘xtadi. Biz yana yo‘l yurdik. Endi mashina ichkarilab chap tarafga qarab
kirib borardi. Biror to‘g‘ri, tekis yo‘lni ko‘rmadim. O‘nqir-cho‘nqirlar battar ko‘payib silkinib-silkinib ketardik, silkinib-silkinib yig‘lardik.
Negadir biz borayotgan joylarda aholi yashamayotgandek edi. Bug‘doyi o‘rib olingan dalalar, yantoqli tepaliklar,paxta ko‘m-ko‘k
o‘sgan paykallar ko‘zga tashlanib qolardi. Odam zoti ko‘rinmaydi-yu, gumbazchalar qilingan qabristonlar tez-tez uchrardi. Yarim kunlar
yurib, tushga yaqin shiyponga o‘xshash joyga keldik. Bu joylar chegaraga o‘xshardi. Baland tikanli simlar qoplangan. Ikki ko‘zim to‘rt bo‘lib,
atrofni kuzatardim. Bir joyga yetib keldik. Simlar ham yo‘q. Tagi ko‘rinmaydigan ko‘lmi, zovurmi? Yaxshilab ko‘rolmadim. Ular bizga hojatga
borsang, panaga o‘t, deb bir qamishzorni ko‘rsatdi. Biz ham ila-chila ular ko‘rsatgan tomonga bordik. Bundan o‘n-o‘n besh kilometr narida
bayroq hilpirardi. Nazarimda u bizning bayroq deb o‘ylardim. Sim bilan o‘ralmagan joyga tikilib qoldim.
-Hushyor bo‘l, shirag‘im. Bu tomonga qaramanglar. Bu joylar shunday chuqurki, odam bolasi o‘tolmaydi. Suv chuqur. Ajal ko‘li bu.
-Qo‘shqor ota emasmi?
-Hayda, shelpengquloq, Qo‘shqerligini bilmiysanba?
Biz yana 10 daqiqalar ichkariladik. Tikanli simlar ham ortda qoldi. Qandaydir shiyponga o‘xshash uzun uy yonida to‘xtadik.
-Endi esli qiz bo‘linglar. To‘palon qilgan qizlarni urib-tepkileshedi.
Biz indamay mashinadan tushdik.
-Qizlar qochsak, boya tushgan tarafga qarab qochamiz. Yuragim sezyapti. Chegaradan naryog‘i bizniki, -dedim dugonalarimga.
Biz tushgan joy qiz bozori ekan. Xilvat joyda joylashgan bu uyga chegaraning aylanma yo‘llaridan o‘tib, ixtiyoriy kelganlar,
majburan keltirilgan ayollar, qizlar ham bor. Qozoq, o‘zbek, tojik, rus millatiga mansub qizlar ko‘rgazmaga qo‘yilgandek qaqqayib turishibdi
bilibmiding. Barisi yazug‘ing. Men uchun esa tirikchilik. Oltita balamdi baqishim kerak. Jilama. O‘zingdiki o‘zekdoningga tepdig‘o‘y.
Begenadan o‘pkelama.
-Je, Bo‘ribay, Shimkentti bazaridan olib keldim. Ezilib uvol bo‘lmasin, -deya ayol bir tovoq qulupnay ko‘tarib kirdi. Yoz kunlari
bo‘lganligi uchunmi, biz shuncha yo‘lni bosib o‘tsak-da, endi qosh qoraya boshlagandi.
-Ovqat yenglar, -dedim hali-hanuz yig‘layotgan qizlarga. Qochib ketishimiz uchun kuch kerak.
-Bu Bo‘rilar changalidan chiqib ketolamiz, deb o‘ylaysanmi? -dedi Sitti ko‘zlari chaqnab.
-Umidsizlik shaytonga xos. Lekin yo‘lni bilmasak yana boshqalarini qo‘liga tushamiz. Dugonalarim ko‘zda yosh bilan ovqat
yeyishga tutindi. Ularning ham tomog‘idan non zo‘rg‘a o‘tayotgani menga ayon edi.
-Uyimizdan shunchalik uzoqdamizki, hech qachon yetib borolmasak kerak. Guli, seni dadang aqlli odam ekan. "Sotka” olib
bermayman, deb qancha qaysarlik qilgandilar. Pottinikilar ham olib berishmasaydi. Pottini deb do‘zaxga tushib o‘tiribmana, -dedi Sitti g‘azab
bilan.
Mung‘ayib o‘tirgan Pottiga rosa rahmim kelib ketdi.
-Uni tinch qo‘y, Sittijon. Hozir bir-birimizga zahar sochganimizdan foyda yo‘q. Undan ko‘ra, reja tuzishimiz kerak. Begona joyligi
bilinyapti. Qaysi tarafga qochsak ham o‘z yurtimizga o‘tolmaymiz. Mana bu ayol yordam bermasmikan?
-Qaydam, o‘zi shularni sherigiga o‘xshaydi-ku. Yuz-ko‘zida ma’ni yo‘q.
Tashqariga chiqish bahona ayolga yaqinlashdik. Hech kim bizni qochib ketadi, deb cho‘chimadi. Atrof zim-ziyo. Huvillagan dalada
faqat shu ayolning uyi bormikan?
-Xola, sizzi hamsoyalaringiz yo‘qmi? Bir o‘zingiz qo‘rqmaysizmi?
-Meni pishak jeydimi, puchuqlarim. O‘tovni bahorda tikkanman. Ichidagi kashta-yu quramalarni ko‘rdingba? Shiroyli-a? Ushta
merdikor qizdi ishlatganman. Ulerem senlardi "zemlyachka”laring.
-Zo‘r o‘tov ekan. Bizdayam ba’zi joylarda bor, deyishadi.
-Xola, bu taraf qayerga olib boradi? Bu tomonda nima bor?
-Umid qilma. To‘rt terafam seni yurtingg‘a olib bormiydig‘o‘y. Yaxshisi, ularning gaplarig‘a kirib, qobilg‘ina bo‘lib juringlar erga berib
juboradi. Ager yengiltaklarg‘a qo‘shsa, ahvollaring xarob bo‘ladi. Turgan-bitganing aqsha senlardi. Ming yalvor qo‘yib jubormiydi. Esli qiz
bo‘lsanglar, enangdi etagini tutib o‘tirayding. Har kim bularding qarmog‘iga baliqdek "lop” etib tushmiydig‘o‘y. Bir balosi bo‘lmasa,
shudgorda quyruq ne qilur. Kirib o‘tovda o‘tirag‘oy. Bar. Ayol iddao bilan qo‘lini beliga tirab o‘choqboshiga ketdi.
Tuni bilan biz o‘tovda qoldik. Aydana bizni sergaklik bilan kuzatib,o‘ziga ostona yaqiniga joy to‘shab yotdi. Erkaklar esa bosh
ko‘tarmay, xotirjam xurrak tortib uxladi.
-Turag‘oy, turseng-shi, Bo‘ribay, birov kep, ishingdi beliga tepmesin. Bunda o‘zbeklar ko‘p keladig‘o‘y. Nehs besib jotma.
Aqshamni berda, tuyag‘ingdi shiqqilet. Uch yuz tenga berasin, tusundingba. Kechasi bilan opcharka itdiy qo‘riqlab shiqdim. Senler tosh
qotib uxleding.
Ayol har birimizga yuz tanga olgachgina gapirishdan to‘xtadi. Biz yana yo‘l yurdik. Endi mashina ichkarilab chap tarafga qarab
kirib borardi. Biror to‘g‘ri, tekis yo‘lni ko‘rmadim. O‘nqir-cho‘nqirlar battar ko‘payib silkinib-silkinib ketardik, silkinib-silkinib yig‘lardik.
Negadir biz borayotgan joylarda aholi yashamayotgandek edi. Bug‘doyi o‘rib olingan dalalar, yantoqli tepaliklar,paxta ko‘m-ko‘k
o‘sgan paykallar ko‘zga tashlanib qolardi. Odam zoti ko‘rinmaydi-yu, gumbazchalar qilingan qabristonlar tez-tez uchrardi. Yarim kunlar
yurib, tushga yaqin shiyponga o‘xshash joyga keldik. Bu joylar chegaraga o‘xshardi. Baland tikanli simlar qoplangan. Ikki ko‘zim to‘rt bo‘lib,
atrofni kuzatardim. Bir joyga yetib keldik. Simlar ham yo‘q. Tagi ko‘rinmaydigan ko‘lmi, zovurmi? Yaxshilab ko‘rolmadim. Ular bizga hojatga
borsang, panaga o‘t, deb bir qamishzorni ko‘rsatdi. Biz ham ila-chila ular ko‘rsatgan tomonga bordik. Bundan o‘n-o‘n besh kilometr narida
bayroq hilpirardi. Nazarimda u bizning bayroq deb o‘ylardim. Sim bilan o‘ralmagan joyga tikilib qoldim.
-Hushyor bo‘l, shirag‘im. Bu tomonga qaramanglar. Bu joylar shunday chuqurki, odam bolasi o‘tolmaydi. Suv chuqur. Ajal ko‘li bu.
-Qo‘shqor ota emasmi?
-Hayda, shelpengquloq, Qo‘shqerligini bilmiysanba?
Biz yana 10 daqiqalar ichkariladik. Tikanli simlar ham ortda qoldi. Qandaydir shiyponga o‘xshash uzun uy yonida to‘xtadik.
-Endi esli qiz bo‘linglar. To‘palon qilgan qizlarni urib-tepkileshedi.
Biz indamay mashinadan tushdik.
-Qizlar qochsak, boya tushgan tarafga qarab qochamiz. Yuragim sezyapti. Chegaradan naryog‘i bizniki, -dedim dugonalarimga.
Biz tushgan joy qiz bozori ekan. Xilvat joyda joylashgan bu uyga chegaraning aylanma yo‘llaridan o‘tib, ixtiyoriy kelganlar,
majburan keltirilgan ayollar, qizlar ham bor. Qozoq, o‘zbek, tojik, rus millatiga mansub qizlar ko‘rgazmaga qo‘yilgandek qaqqayib turishibdi