Tasodifiy hikoya: Hilolaning hayoti (2qism) hulosa
Wu kundan k.n ikkalasi bu iwni tez tez takrorlaydigan bo'liwdi. Laziza bir kuni Hilolaga yana uyiga ...davomi
Wu kundan k.n ikkalasi bu iwni tez tez takrorlaydigan bo'liwdi. Laziza bir kuni Hilolaga yana uyiga ...davomi
Библиотека | Boshqalar | Marsga Xujum Rey Bredberi romani
бир силкинди.
— Йўқ, — қатъий деди аёл, — мен бормайман.
Эр аёлга қаради. Масала ҳал бўлган эди. Аёл орқага ўгирилди. Қушлар учишда давом этди. Шамол қувган ўн минг бурчак тезлигида. Тонгда қуёш биллур устунлар орасидан ўз нурларини сочганча ухлаб ётган Илла устидаги туманни ҳайдаб юборди. Тун бўйи аёл юмшоқ булут тўшаги узра сузгандек ерда парвоз қилиб чиқди. Туман эса Илла ёстиққа бош қўйган заҳоти деворлардан оқиб тушган эди. Тун бўйи аёл мана шу ҳаракатсиз дарё узра донг қотиб ухлади. Энди булут ғойиб бўлмоқда ва ниҳоят дарё Иллани бедорлик соҳилида қолдирганча уйқуни урарди.
Аёл кўзини очди.
Унинг бошида эри турарди. Эри бу ерда бир неча соатдан бери тургандек бўлиб кўринмоқда эди. Нимагадир Илла эрининг кўзига қарашга ботинолмаётганди.
— Яна шу тушни кўрдингми? — деди у. — Тинмай уйқингда гапиравериб, мени мижжа қоқтирмадинг. Врачга кўринмасанг бўлмайди.
— Менга ҳеч нарса бўлгани йўқ.
— Уйқингда роса алаҳсираганинг-чи,
— Шунақами? — Аёл шошиб туриб ўтирди.
Хона ичи совуқ эди. Тонгги ғира-шира ёруғликда Илланинг қомати намоён бўлди.
— Нима туш кўрдинг?
Аёл эслашга ҳаракат қилиб сукут сақлади.
— Кема. У яна осмондан тушди, ундан баланд бўйли одам чиқиб келди ва мен билан гаплаша бошлади. У бир гапириб ўн кулар, бу эса менга ёқарди.
Мистер К. қўли билан устунни туртди. Ҳовур қоплаган илиқ сув жилғалари хонадаги совуқни ҳайдаб чиқармоқда эди. Мистер К.нинг чеҳраси маъносиз эди.
— Кейин эса, — давом этди аёл, — Натаниел Йорк исмли бу ғалати эркак, сиз гўзалсиз деди ва мени ўпиб олди.
— Хаҳ! — қичқирди эр ва орқага ўгирилди.
— Бу бор-йўғи туш-ку, — деди аёл ўзича хурсанд бўлиб.
— Аҳмоқона аёлча тушларни сўзлашни қачон бас қиласан?
— Худди болага ўхшайсан-а! — У сўнгги бир парча кимёвий туманга ўзини ташлади. Зум ўтмай аёл аста кулиб қўйди.
— Мен яна ниманидир эслай бошладим, — Иқрор бўлди аёл.
— Хўш, хўш, нима экан? — қичқирди эр.
— Илл, шунақанги инжиқсанки...
— Бўл, гапир, — талаб қилди эр. — Сен мендан ҳеч нарсани сир тутишинг мумкин эмас.
Эр аёлнинг боши узра ўзининг совуқ, тунд чеҳраси билан унга қараб турарди.
— Мен сени ҳеч қачон бундай ҳолда кўрмагандим, — жавоб берди Илла, уни ҳам қўрқинч, ҳам завқ туйғуси қамраб олганди. — Ҳеч бунақаси бўлмаганди, ўша Натаниел Йорк айтдики... Хуллас, у менга айтдики, мени ўзининг сайёрасига олиб борар экан. Албатта, бу бўлмаган гап.
— Ҳамма гап шунда-да, бўлмаган гап. — Деярли овози борича қичқириб деди эр. — Ўзингни сал наридан туриб бир эшитиб кўрганингда эди: у билан бирга ўйнаганингни, у билан гаплашганингни, у билан қўшиқ айтганингни, тун бўйи шундай қилганингни, эй худойим, бир ўзингга разм солиб қараганингда борми?
— Илл!
— У қачон қўнади? Лаънати кемасида қачон пастга тушиб келади?
— Илл, овозингни кўтармасанг-чи.
— Падарига лаънат бу овознинг! — эр ғазаб ичида аёл узра энгашди. — Манови сенинг тушингда... — у аёлнинг панжасини сиқди. — Кема яшил водийга қўнгандир-а? Жавоб бер!
— Ҳа, водийга...
— Бугун кечга яқин кўнгандир-да? — тиниб-тинчимаётганди эр.
— Ҳа, ҳа, шунақа бўлса керак. Лекин бу фақат туш эди, холос.
— Бўпти. — Эр жаҳл билан унинг қўлини силтади. — Яхшиямки алдамайсан, тушингда айтган ҳамма гапларингни эшитдим. Ҳар бир сўзигача, водийни ҳам, вақтни ҳам ўзинг айтдинг.
Оғир-оғир нафас олганча эр чақмоқдан кўзи қамашгандек устунлар оралаб юриб кетди. Аста-секин унинг нафас олиши равонлашди. Аёл эридан кўз узмас эди — ишқилиб жинни-пинни бўлиб қолмадимикан? Охири аёл ўрнидан турди-да, унинг олдига борди.
— Илл, — шивирлади аёл.
— Ҳечқиси йўқ, ҳечқиси йўқ...
— Сен касалсан.
— Йўқ, — эр ҳорғин, зўр-базўр жилмайди. — Болаликдан бошқа ҳеч нарса эмас. Мени кечир, азизам. — У аёлни қўполгина силаб қўйди. — Ўзимдан ўтди, кечир. Бўпти, мен бориб ётай...
— Жуда ўзингни уринтириб қўйдинг.
— Энди ҳаммаси жойида. Ўтиб кетди. — Эр уҳ тортиб қўйди. — Кел, буларни унутайлик. Ҳа, мен кеча Уэлл ҳақида бир латифа эшитгандим. Шуни сенга айтиб бермоқчи эдим. Сен нонушта тайёрлайвер, мен сенга латифани айтиб бераман, мана бу ҳақда эса бошқа гаплашмаймиз.
— Бу бор-йўғи туш эди, холос.
— Бўлмаса-чи. — Эр беихтиёр унинг юзидан ўпди. — Бор-йўғи туш эди, холос.
Тушга келиб офтоб баттар куйдира бошлади, тоғлар бамисоли унинг ҳовурида сузмоқда эди.
— Шаҳарга бормайсанми? — сўради Илла.
— Шаҳарга? — эр қошини хиёл кўтарди.
— Сен ҳар доим шу куни кетасан, — аёл таглик устидаги гулларни тўғрилади. Гуллар ҳаракатга келиб, катта-катта сариқ оғизларини очди.
Эр китобни ёпди.
— Йўқ, ҳаддан ташқари иссиқ. Бунинг устига, кеч бўлди.
— Шунақа де, — аёл ишни тугатди-да, эшик томонга борди, — мен дарров қайтаман.
— Тўхта, қаёққа?
Аёл эшикка етиб бўлган эди.
— Паонинг олдига. У мени таклиф қилган эди.
— Бугунми?
— Уни кўрмаганимга юз йил бўлди.
— Узоқ эмас-ку. Яшил водийда, агар янглишмасам, шундайми?
— Ҳа, қўл узатса етади. Шундай бир... — Аёл тоқатсиз эди.
— Мени кечир, — деди эр унинг ортидан жуда ташвишли қараганча, — бутунлай эсимдан чиқибди: мен бугун доктор Нллени таклиф қилган эдим-ку.
— Доктор Нллени? — аёл эшик томон йўналди.
Эр уни тирсагидан тутди-да, шаҳд билан хонага қайтариб олиб кирди.
— Ҳа.
— Пао нима бўлади?
— Пао қочиб кетмайди. Биз Нллени кутиб олишимиз керак.
— Бораману, қайтаман.
Эр йўқ дегандек бошини чайқади.
— Ҳа, йўқ. Бунинг устига, уларнинг уйигача анча юриш керак бўлади. Бутун яшил водийдан ўтиб, катта анҳор ортида-я. Сўнг яна пастга қараб кетилади... Ҳавониям кўрмайсанми, ёндираман дейди. Доктор Нлле сени кўриб роса хурсанд бўларди. Эшитдингми?
Аёл ҳеч нима деб жавоб бермади. У фақат бир бало қилиб чиқиб кетса-ю, бу ердан қочиб қолса — шуни ўйларди. Овозининг борича қичқиришни истарди. Лекин у тузоққа тушгандек ўриндиқда ўтирар, аста-аста қимирлатаётган бармоқларидан кўзларини узмасди.
— Илла, — тўнғиллади эр. — Ҳеч қаерга кетмайсан, шундайми?
— Ҳа, — деди аёл узоқ сукунатдан сўнг. — Кетмайман.
— Кун бўйи уйда бўласанми?
Аёл бўғиқ овозда жавоб берди:
— Ҳа, кун бўйи.
Бир неча соат ўтса ҳамки, доктор Нлледан дом-дарак йўқ эди. Афтидан, Илланинг эри бундан у қадар таажжубга тушмаётганди. Кечга яқин у ғудранганча шкаф олдига борди-да, ундан мудҳиш қуролни — бурма чармли ва учида тепкиси бўлган узун сарғиш найчани олди. У бу томонга юзланди — унинг юзида кумуш маъдандан ясалган ниқоб ифодаси йўқ эди. Ҳолбуки у ўз туйғуларини яшириш учун шу ниқобни кийиб оларди. Бу ниқоб унинг озғин юзи, ияги, манглайидаги барча ўйдим-чуқурларга жудаям мос келарди. Ниқобни кийиб олиб, у ўзининг даҳшатли қуролини қўлида ушлаганча айлантириб томоша қиларди. Қурол тўхтовсиз ғўнғилларди. Гўё у бир дафъада бутун бир олтин асалариларни сочишга қодир эди. Бу асаларилар ўзларининг даҳшатли нишлари билан чақар, заҳарларини солиб ўлдирар, сўнг гўё қум устига тушган уруғлардек чала ўлик ҳолда ерга қулар эдилар.
— Йўл бўлсин? — сўради хотин.
— Нима? — Илла чармларга, даҳшатли ғўнғиллашга қулоқ тутди. — Доктор Нлле шунчалик хаяллаяптики, уни кутгани ортиқ тоқатим қолмади. Ов овлаб келаман. Дарров қайтаман. Сен эса шу ерда бўлгин, ҳеч қаерга кетма. Хўпми? — Кумушранг ниқоб чарақлаб
— Йўқ, — қатъий деди аёл, — мен бормайман.
Эр аёлга қаради. Масала ҳал бўлган эди. Аёл орқага ўгирилди. Қушлар учишда давом этди. Шамол қувган ўн минг бурчак тезлигида. Тонгда қуёш биллур устунлар орасидан ўз нурларини сочганча ухлаб ётган Илла устидаги туманни ҳайдаб юборди. Тун бўйи аёл юмшоқ булут тўшаги узра сузгандек ерда парвоз қилиб чиқди. Туман эса Илла ёстиққа бош қўйган заҳоти деворлардан оқиб тушган эди. Тун бўйи аёл мана шу ҳаракатсиз дарё узра донг қотиб ухлади. Энди булут ғойиб бўлмоқда ва ниҳоят дарё Иллани бедорлик соҳилида қолдирганча уйқуни урарди.
Аёл кўзини очди.
Унинг бошида эри турарди. Эри бу ерда бир неча соатдан бери тургандек бўлиб кўринмоқда эди. Нимагадир Илла эрининг кўзига қарашга ботинолмаётганди.
— Яна шу тушни кўрдингми? — деди у. — Тинмай уйқингда гапиравериб, мени мижжа қоқтирмадинг. Врачга кўринмасанг бўлмайди.
— Менга ҳеч нарса бўлгани йўқ.
— Уйқингда роса алаҳсираганинг-чи,
— Шунақами? — Аёл шошиб туриб ўтирди.
Хона ичи совуқ эди. Тонгги ғира-шира ёруғликда Илланинг қомати намоён бўлди.
— Нима туш кўрдинг?
Аёл эслашга ҳаракат қилиб сукут сақлади.
— Кема. У яна осмондан тушди, ундан баланд бўйли одам чиқиб келди ва мен билан гаплаша бошлади. У бир гапириб ўн кулар, бу эса менга ёқарди.
Мистер К. қўли билан устунни туртди. Ҳовур қоплаган илиқ сув жилғалари хонадаги совуқни ҳайдаб чиқармоқда эди. Мистер К.нинг чеҳраси маъносиз эди.
— Кейин эса, — давом этди аёл, — Натаниел Йорк исмли бу ғалати эркак, сиз гўзалсиз деди ва мени ўпиб олди.
— Хаҳ! — қичқирди эр ва орқага ўгирилди.
— Бу бор-йўғи туш-ку, — деди аёл ўзича хурсанд бўлиб.
— Аҳмоқона аёлча тушларни сўзлашни қачон бас қиласан?
— Худди болага ўхшайсан-а! — У сўнгги бир парча кимёвий туманга ўзини ташлади. Зум ўтмай аёл аста кулиб қўйди.
— Мен яна ниманидир эслай бошладим, — Иқрор бўлди аёл.
— Хўш, хўш, нима экан? — қичқирди эр.
— Илл, шунақанги инжиқсанки...
— Бўл, гапир, — талаб қилди эр. — Сен мендан ҳеч нарсани сир тутишинг мумкин эмас.
Эр аёлнинг боши узра ўзининг совуқ, тунд чеҳраси билан унга қараб турарди.
— Мен сени ҳеч қачон бундай ҳолда кўрмагандим, — жавоб берди Илла, уни ҳам қўрқинч, ҳам завқ туйғуси қамраб олганди. — Ҳеч бунақаси бўлмаганди, ўша Натаниел Йорк айтдики... Хуллас, у менга айтдики, мени ўзининг сайёрасига олиб борар экан. Албатта, бу бўлмаган гап.
— Ҳамма гап шунда-да, бўлмаган гап. — Деярли овози борича қичқириб деди эр. — Ўзингни сал наридан туриб бир эшитиб кўрганингда эди: у билан бирга ўйнаганингни, у билан гаплашганингни, у билан қўшиқ айтганингни, тун бўйи шундай қилганингни, эй худойим, бир ўзингга разм солиб қараганингда борми?
— Илл!
— У қачон қўнади? Лаънати кемасида қачон пастга тушиб келади?
— Илл, овозингни кўтармасанг-чи.
— Падарига лаънат бу овознинг! — эр ғазаб ичида аёл узра энгашди. — Манови сенинг тушингда... — у аёлнинг панжасини сиқди. — Кема яшил водийга қўнгандир-а? Жавоб бер!
— Ҳа, водийга...
— Бугун кечга яқин кўнгандир-да? — тиниб-тинчимаётганди эр.
— Ҳа, ҳа, шунақа бўлса керак. Лекин бу фақат туш эди, холос.
— Бўпти. — Эр жаҳл билан унинг қўлини силтади. — Яхшиямки алдамайсан, тушингда айтган ҳамма гапларингни эшитдим. Ҳар бир сўзигача, водийни ҳам, вақтни ҳам ўзинг айтдинг.
Оғир-оғир нафас олганча эр чақмоқдан кўзи қамашгандек устунлар оралаб юриб кетди. Аста-секин унинг нафас олиши равонлашди. Аёл эридан кўз узмас эди — ишқилиб жинни-пинни бўлиб қолмадимикан? Охири аёл ўрнидан турди-да, унинг олдига борди.
— Илл, — шивирлади аёл.
— Ҳечқиси йўқ, ҳечқиси йўқ...
— Сен касалсан.
— Йўқ, — эр ҳорғин, зўр-базўр жилмайди. — Болаликдан бошқа ҳеч нарса эмас. Мени кечир, азизам. — У аёлни қўполгина силаб қўйди. — Ўзимдан ўтди, кечир. Бўпти, мен бориб ётай...
— Жуда ўзингни уринтириб қўйдинг.
— Энди ҳаммаси жойида. Ўтиб кетди. — Эр уҳ тортиб қўйди. — Кел, буларни унутайлик. Ҳа, мен кеча Уэлл ҳақида бир латифа эшитгандим. Шуни сенга айтиб бермоқчи эдим. Сен нонушта тайёрлайвер, мен сенга латифани айтиб бераман, мана бу ҳақда эса бошқа гаплашмаймиз.
— Бу бор-йўғи туш эди, холос.
— Бўлмаса-чи. — Эр беихтиёр унинг юзидан ўпди. — Бор-йўғи туш эди, холос.
Тушга келиб офтоб баттар куйдира бошлади, тоғлар бамисоли унинг ҳовурида сузмоқда эди.
— Шаҳарга бормайсанми? — сўради Илла.
— Шаҳарга? — эр қошини хиёл кўтарди.
— Сен ҳар доим шу куни кетасан, — аёл таглик устидаги гулларни тўғрилади. Гуллар ҳаракатга келиб, катта-катта сариқ оғизларини очди.
Эр китобни ёпди.
— Йўқ, ҳаддан ташқари иссиқ. Бунинг устига, кеч бўлди.
— Шунақа де, — аёл ишни тугатди-да, эшик томонга борди, — мен дарров қайтаман.
— Тўхта, қаёққа?
Аёл эшикка етиб бўлган эди.
— Паонинг олдига. У мени таклиф қилган эди.
— Бугунми?
— Уни кўрмаганимга юз йил бўлди.
— Узоқ эмас-ку. Яшил водийда, агар янглишмасам, шундайми?
— Ҳа, қўл узатса етади. Шундай бир... — Аёл тоқатсиз эди.
— Мени кечир, — деди эр унинг ортидан жуда ташвишли қараганча, — бутунлай эсимдан чиқибди: мен бугун доктор Нллени таклиф қилган эдим-ку.
— Доктор Нллени? — аёл эшик томон йўналди.
Эр уни тирсагидан тутди-да, шаҳд билан хонага қайтариб олиб кирди.
— Ҳа.
— Пао нима бўлади?
— Пао қочиб кетмайди. Биз Нллени кутиб олишимиз керак.
— Бораману, қайтаман.
Эр йўқ дегандек бошини чайқади.
— Ҳа, йўқ. Бунинг устига, уларнинг уйигача анча юриш керак бўлади. Бутун яшил водийдан ўтиб, катта анҳор ортида-я. Сўнг яна пастга қараб кетилади... Ҳавониям кўрмайсанми, ёндираман дейди. Доктор Нлле сени кўриб роса хурсанд бўларди. Эшитдингми?
Аёл ҳеч нима деб жавоб бермади. У фақат бир бало қилиб чиқиб кетса-ю, бу ердан қочиб қолса — шуни ўйларди. Овозининг борича қичқиришни истарди. Лекин у тузоққа тушгандек ўриндиқда ўтирар, аста-аста қимирлатаётган бармоқларидан кўзларини узмасди.
— Илла, — тўнғиллади эр. — Ҳеч қаерга кетмайсан, шундайми?
— Ҳа, — деди аёл узоқ сукунатдан сўнг. — Кетмайман.
— Кун бўйи уйда бўласанми?
Аёл бўғиқ овозда жавоб берди:
— Ҳа, кун бўйи.
Бир неча соат ўтса ҳамки, доктор Нлледан дом-дарак йўқ эди. Афтидан, Илланинг эри бундан у қадар таажжубга тушмаётганди. Кечга яқин у ғудранганча шкаф олдига борди-да, ундан мудҳиш қуролни — бурма чармли ва учида тепкиси бўлган узун сарғиш найчани олди. У бу томонга юзланди — унинг юзида кумуш маъдандан ясалган ниқоб ифодаси йўқ эди. Ҳолбуки у ўз туйғуларини яшириш учун шу ниқобни кийиб оларди. Бу ниқоб унинг озғин юзи, ияги, манглайидаги барча ўйдим-чуқурларга жудаям мос келарди. Ниқобни кийиб олиб, у ўзининг даҳшатли қуролини қўлида ушлаганча айлантириб томоша қиларди. Қурол тўхтовсиз ғўнғилларди. Гўё у бир дафъада бутун бир олтин асалариларни сочишга қодир эди. Бу асаларилар ўзларининг даҳшатли нишлари билан чақар, заҳарларини солиб ўлдирар, сўнг гўё қум устига тушган уруғлардек чала ўлик ҳолда ерга қулар эдилар.
— Йўл бўлсин? — сўради хотин.
— Нима? — Илла чармларга, даҳшатли ғўнғиллашга қулоқ тутди. — Доктор Нлле шунчалик хаяллаяптики, уни кутгани ортиқ тоқатим қолмади. Ов овлаб келаман. Дарров қайтаман. Сен эса шу ерда бўлгин, ҳеч қаерга кетма. Хўпми? — Кумушранг ниқоб чарақлаб