Tasodifiy hikoya: Majruh
Majruh. Gulga qo’nsa, qanotlari botmaydi, Ojizlarim birovga tosh otmaydi. Bir kun yashar, bir-...davomi

кетди.
— Ҳа.
— Доктор Нллега айтиб қўй, мен дарров қайтаман. Бор-йўғи ов қилгим келиб қолди.
Учбурчак эшик ёпилди. Қияликдан унинг узоқлаётган одимлари товуши эшитилиб турди.
Эри қуёш томон кетиб борар экан, то у кўздан ғойиб бўлгунча аёл унинг ортидан қараб турди. Сўнг ўз юмушларига уннаб кетди: оҳанрабо чангларини тозалаш, биллур деворлардан янги меваларни узиш керак эди. У тиришқоқлик ва шошқалоқлик билан ишлар, бироқ вақти-вақти билан уни қандайдир жазава чулғар эди. Шунда у ўзининг мана бу ғалати, сира шуурини тарк этмаётган қўшиқни куйлаётган ҳолда кўрар, кўзлари эса биллур устунлар ортидан туриб осмонга разм солаётган бўларди.
Аёл нафасини ичига ютганча жим кутар эди.
— Ана, келиб қолишди...
— Ҳозир бошланади.
Шундай кунлар бўладики, момақалдироқ яқинлашиб келаяпти, чор атрофда эса чуқур сукунат ҳукмрон. Шу тоб босим сезилар-сезилмас ўзгаради — бу сайёра узра учиб бораётган ёмон об-ҳавонинг нафаси, унинг сояси, шамоли, пардаси. Ҳаво қулоқларига босим беради, сен эса яқинлашиб келаётган бўронни кутганча тордек таранг тортиласан. Вужудингни титроқ қоплайди. Осмон рангин, булутлар қуюқлашади, тоғлар чўян рангига киради. Катак-катак гуллар огоҳлантирган куйи аста хўрсинадилар. Бошдаги сочлар хиёл қимирлайди. Уйнинг аллақаеридаги соат тинимсиз бонг уради: “Вақт, вақт, вақт, вақт...” Соат овози шу қадар майин эшитиладики, гўё бахмал устига тушган сув томчисидек.
Тўсатдан, момоқалдироқ! Электр ялт-юлт қилади ва осмон узра қора тўлқин ва момоқалдироқли булутнинг ҳамма нарсани ямлаб юборувчи мавжлари устма-уст ёпирилиб туша бошлайди.
Ҳозир ҳам шундай бўлди. Гарчи осмон очиқ бўлса-да, бўрон яқинлашиб келарди. Гарчи булут бўлмаса-да, чақмоқ чақиши аниқ эди.
Илла сукунат ҳукмрон ёзги хонадон хоналари бўйлаб кезинарди. Ҳар дақиқа осмондан чақмоқ келиб тушиши, ҳавони гумбурлаган овоз билан ларзага солиши, тўп-тўп булутлар босиши мумкин эди. Жимжитлик, йўлакдаги одимлар, биллур эшикнинг қоқилиши — барчаси уни таъқиб этарди ва у ўқдай отилганча уларга пешвоз чиқарди...
“Жинни Илла! — хаёлан кинояли жилмайиб қўйди аёл, — сенинг бу тентак хаёлингга нималар келмайди.
Шу тоб ўша нарса юз берди. Жазирама иссиқ ҳаво худди улкан аланга сингари ёнидан учиб ўтди. Шиддатли товуш қулоқни тешди. Осмон ёришиб, маъданлар чақнади.
Илла беихтиёр қичқириб юборди.
У устунлар орасидан югуриб ўтди-да, эшикни ланг очиб юборди. Аёл тоғларга тикилди. Лекин у ерда ҳеч нарса йўқ эди...
Қияликдан пастга отилмоқчи бўлди, бироқ ваъдаси эсига тушиб қолди. У шу ерда бўлиши, ҳеч қаёққа кетмаслиги керак. Доктор ҳар дақиқада келиб қолиши керак, агар у бу ердан кетиб қолса, эрининг жаҳли чиқади.
У тез-тез нафас олганча ва бир қўлини олдинга чўзганча эшик олдида тўхтаб қолди.
Яшил водий ястанган жойда ниманидир кўришга ҳаракат қилди, лекин ҳеч нарсани кўрмади.
“Жинни! — у хонага қайтиб келди — булар ҳаммаси бўлмағур хаёллар, ҳеч нарса бўлмаган. Фақат шунчаки қуш варақ, шамол ёки анҳордаги балиқ. Ўтиргин-да, ўзингга келиб ол”.
Аёл ўтирди.
Ўқ товуши янгради.
Аниқ, баланд аянчли овоз.
Аёл титраб кетди.
Ўқ овози узоқдан келган эди. Бир мартагина отилди. Тезучар асалариларнинг узоқдан келаётган ғўнғиллашига ўхшаш биргина ўқ овози. Ундан кейин эса янада аниқроқ, совуқроқ, узоқроқдан келган иккинчи ўқ овози янгради.
Аёл яна титраб кетди ва нимагадир қичқирганча ва бу қичқириқни бўлмасликка ҳаракат қилганча сакраб оёққа турди. Хонама-хона ўқдай учиб, эшикка яқинлашди ва уни яна ланг очиб юборди.
Ўқ овозининг акс садоси тобора узоқлашиб борарди...
Охири тинди ҳам.
Аёл бир неча лаҳза бўздай оқарганча ҳовлида туриб қолди.
Ниҳоят, битта-битта босганча бошини солинтириб, у атрофини устунлар ўраб олган хобгоҳлар аро юриб кетди. Бирма-бир ўтиб борар экан, унинг қўллари беихтиёр тарзда нарсаларга тегар, лаблари титрар эди. Зулмат қуюқлашиб бораётган шаробхонада у бир ўзи ўтиргиси келди. У кутар эди. Кейин ёқут қадаҳни олди-да, уни шарфининг учи билан ишқалай бошлади.
Бир вақт узоқдан қадамлар товуши, оёқлар остида эзилган майда қамишларнинг чирс-чирс сингани қулоғига чалинди.
Аёл ўрнидан турди. Жимжит хонанинг ўртасига бориб туриб олди. Қўлидаги қадаҳ ерга тушиб чил-чил бўлди.
Қадамлар уй олдида журъатсиз секинлаша бошлади.
Гапирсинми? “Кир, кира қолсанг-чи”, десинми?
Аёл олдинга қараб юрди.
Одимлар энди даҳлиздан эшитилди. Қўл лўкидонни сурди.
Аёл эшикка жилмайди.
Эшик очилди. Аёлнинг юзидаги табассум ғойиб бўлди.
Бу унинг эри эди. Кумушранг ниқоб хира ярақларди.
Эри ичкарига кирди-да, хотинига бирровгина назар ташлаб қўйди. Кескин ҳаракат билан ғилофни очди, иккита ўлик асаларини силтаб ташлади. Уларнинг ерга тўп-тўп тушганини эшитиб, оёғи билан босиб эзғилади ва ўқдан бўшаган қуролни хона бурчагига қўйиб қўйди, Илла энгашганча синган қадаҳ парчаларини тўплашга беҳуда уринарди.
— Нима қилдинг? — сўради аёл.
— Ҳеч нарса, — жавоб берди эр унга орқа ўгириб тураркан. У юзидан ниқобни олди.
— Милтиқни... қандай отганингни эшитдим. Икки марта.
— Ов овладим. Бўлди, шу. Гоҳ-гоҳ хумор қилиб туради. Доктор Нлле келмадими?
— Йўқ.
— Шошма, шошмай тур. — У нафрат билан бармоғини қирсиллатиб қўйди. — Э-ҳа, энди эсимга келди, биз у билан эртага келишиб қўйгандик-ку. Сира эсимда йўғ-а.
Улар столга ўтиришди. Аёл ўз ликопчасига қараб турарди, бироқ овқатга қўл урай демасди.
— Нима гап? — сўради у кўзини кўтармасдан, гўшт бўлакларини гуриллаган оловга ташларкан.
— Билмадим. Иштаҳам йўқ, — жавоб берди аёл.
— Нимага?
— Билмасам. Шунчаки иштаҳам йўқ.
Шамол булутларни ҳайдай бошлади; қуёш ботиб бўлганди. Хона бирданига тор, муздек бўлиб қолди.
— Мен эслашга ҳаракат қилаяпман, — деди аёл хонадаги жимликни бузиб ва эрининг совуқ чеҳраси, олтин кўзларига қараб қўйди.
— Нимани эсламоқчи бўлдинг? — у шароб хўпларди.
— Қўшиқни. Ҳалиги чиройли, ажойиб қўшиқни. — Аёл кўзларини юмди ва қўшиқ айта бошлади, бироқ қўшиқ яхши чиқмади. — Унутибман. Лекин мен нимагадир уни унутгим келмайди. Уни умрбод эсда сақлаб қолсам дейман. Гўё ҳаракатлар мароми унга ёрдам бериши мумкин бўлгандек, қўлларини равон ҳавода ўйнатиб қўйди. Сўнг ўриндиққа ўзини ташлади. — Йўқ, эслолмаяпман.
Аёл йиғлаб юборди.
— Нега йиғлаяпсан? — сўради эр.
— Билмайман, билмайман. Ҳеч ўзимни қўлга ололмаяпман. Юрагим ғаш. Негалигини ўзим ҳам билмайман, йиғлайман-у, негалигини билмайман, лекин йиғлайвераман.
У кафтлари билан бошини ғижимлади, елкалари титради.
— Эртагача ҳеч нарса кўрмагандек бўлиб кетасан, — деди эр.
У эрига қарамади. Унинг нигоҳлари фақат яйдоқ чўлга ва тим қора осмонга сочилган ёрқин юлдузларга қадалганди, узоқдан эса совуқ шамол ва узун анҳорлардаги муздек сувнинг шалоплашлари қулоққа чалинарди. Аёл бутун вужуди қалт-қалт титраганча кўзларини юмди.
— Ҳа, — такрорлади у, — эртагача ҳеч нарса кўрмагандек бўлиб кетаман.



Август 1999

ЁЗ ТУНИ

Одамлар тош айвонларда тўда-тўда бўлиб турар эдилар, мовий тепаликлар орасидан уларни илғаш ҳам қийин эди. Мармар амфитеатр ортида қоп-қора зулмат ичидан ястанган шаҳарча ва муҳташам уйларнинг кўлкалари кўзга чалинарди, сокин кўллар кумуш ранг бериб жимирлар, уфқдан