Tasodifiy hikoya: ''Ehtrosli Qasos'' episode 2
. Bir biriga mushtoq lablarimiz tutashishiga qandaydir millimetrlar qolganda u birdan ko'zlarini katta-katta ochdi va o'zini ortga olib quchog'imdan chiqishga harakat qildi. -Kechirasiz, men... haligi... bunaqa qilmoqchi emasdim,- uni quchog'imdan qo'yib yuborarkanman dovdirab shunday dedim. -Hech qisi yo'q, siz hech qanday yomon ish qilmadiz. Faqat men hozir bunga tayyor emasman, aslida siz meni kechiring, - u shunday deya tez tez qadam tashlab, hovliga chiqib ketdi. Men qilib qo'ygan ishimd...davomi

ўтмишни сидириб ташлайди ва бу одамларга бу ерда ҳеч нарсани ўйламасдан меҳнат қилиш имконини беради. Лекин бугун оқшом ўлганлар оёққа турди, Ерда яна ҳаёт бошланди, хотира уйғонди ва улар кўплаб номларни тилга олдилар. Анави эркак нима қилаяпти-ю, манави аёл нима қилаяпти? Фалончи нима бўлди? Одамлар ўз айвонларида туриб, бир-бирларига қарар эдилар.
Соат тўққизда Ер гўё портлаб кетди ва гуриллаб ёна бошлади.
Айвондаги одамлар худди оловни ўчирмоқчи бўлгандек қўлларини тепага ирғитдилар.
Улар кутар эдилар.
Ярим тунга келиб ёнғин сўнди. Ер ўз ўрнида қолди. Айвонлар бўйлаб енгил нафас куз шабадасидек елиб ўтди.
— Гарридан биз ҳеч нарса эшитмаганимизга анча бўлди.
— Унга нима қиларди?
— Ойимга хабар юборсакмикан?
— У соппа-соғ.
— Ишончинг комилми?
— Бўпти, фақат ўзингни бос.
— Ойимга ҳеч нарса бўлмаган деб ўйлайсанми?
— Бўлмаса-чи, кетдик, ухлаймиз.
Бироқ ҳеч ким кетмади. Тунги майсазорга совуб қолган кечлик овқатни чиқаришди, дастурхон тузашди ва одамлар тунги соат иккигача, Ердан нур радиоси хабари келмагунча овқатни санчқилари билан эринибгина ковлар эдилар. Бамисоли узоқдан учиб келаётган тиллақўнғизлардек морзе ҳарфлари ялт-юлт қилиб кўзга ташланарди ва улар ўқир эдилар;
КЎЗ КЎРИБ ҚУЛОҚ ЭШИТМАГАН АТОМ ОМБОРИ
ПОРТЛАШИДАН АВСТРАЛИЯ ҚИТЪАСИ КУЙИБ КУЛГА АЙЛАНДИ.
ЛОС-АНЖЕЛЕС, ЛОНДОН БОМБАРДИМОН ҚИЛИНДИ.
УРУШ. УЙГА ҚАЙТИНГ, УЙГА, УЙГА.

Улар столдан оёққа қалқдилар.
УЙГА ҚАЙТИНГ, УЙГА, УЙГА, УЙГА.
— Сэм, бу йил аканг Таддан бирор нарса олдингми?
— Билмагандек гапирасан-а: Ерга хат юбориш беш танга туради. Бунга нимани ҳам ёза олардинг.
УЙГА ҚАЙТИНГ.
— Мен негадир Жейндан хавотирдаман — Жейн сингилчам эсингдами?
УЙГА.
Салқин тонг отганда, соат учда “Йўл товарлари” дўконининг эгаси бошини чиқарди. Кўчадан одамларнинг бутун бир тўдаси келар эди.
— Мен эса билиб туриб ёпмаган эдим. Нима оласиз, мистер?
Тонгга яқин дўконнинг барча токчалари бўм-бўш бўлиб қолганди.


ДЕКАБР 2005

СОКИН ШАҲАРЛАР

Ўлик Марс денгизи чеккасида сокин оқ шаҳарча ястанган. У ҳувиллаб ётарди. Кўчаларда зоғ учмасди. Кундузи ва кечаси универмагларда танҳо чироқлар ёниб турарди. Дўконларнинг эшиклари ланг очиқ, гўё одамлар ёпишни унутиб, жуфтакни ростлаб қолгандек. Гўристондек жим-жит тамаддихоналарга кираверишдаги сим дорларда ўқилмаган, қуёшда сарғайган журналлар шитирлар эди, улар бир ой муқаддам кумушранг ракета ёрдамида Ердан келтирилган эди.
Шаҳарча ўлик эди. Ундаги тўшаклар ҳувиллаган ва муздек. Яккаю ягона овоз — симлардаги ва яқин-яқингача ўзлари билан ўзлари бўлиб яшаб келган динамо машиналардаги токнинг визиллашигина қулоққа чалинарди. Ҳаммомдан тошиб чиққан сув турар-жой хоналарига, айвончаларга, мўъжаз боғчаларга оқиб кириб, ташландиқ гулларни суғорар эди. Тим-қоронғи томоша залларида кўплаб ўриндиқларга пастдан ёпиштириб ташланган, ҳали тиш излари ҳам кетмаган сақичлар қотиб ётарди.
Шаҳарча ортида космодром бор эди. Сўнг ракета Ерга томон йўл олган жойда ҳалигача аччиқ тутун таратиб тарашалар бурқсирди. Агар тангани телескопга тушириб, уни Ерга қараб бурилса, у ерда қутуриб турган катта урушни томоша қилиш мумкин бўларди. Дейлик Нью-Йоркнинг қандай портлаётганини ҳам кўрса бўларди. Янги хилдаги туман қоплаган Лондонни томоша қилса бўларди. Шундагина бу Марс шаҳарчасини нега ташлаб кетишларини тушуниш мумкин бўларди. Одамлар жуда тез кўчиб кетганмиди? Дуч келган дўконга киринг, ғазна тугмачасини босинг. Тангалари чарақлаб ва жангирлаб қутича ирғиб чиқади. Ҳа, Ерда ишлар ёмонга ўхшайди... Шаҳарчанинг ҳувиллаган кўчалари бўйлаб оҳиста ҳуштак чалган ва бир маромда олдидаги бўш қутини тепиб қувлаганча бир баланд бўйли озғин одам борарди. Тунд, хотиржам нигоҳи унинг сўққабошлигини яққол кўрсатиб турарди. У яп-янги тангалар жангирлаб турган чўнтагига қоқ суяк қўлларини суқди. Бир тангани асфальтга тушириб юбориб, мийиғида кулиб қўйди ва ялтироқ тангаларини кўчага сепиб борганча йўлида давом этди...
Унинг исми Уолтер Грипп эди. Кўм-кўк Марс тоғларида узоқ-узоқларда унинг олтин кони ва танҳо капаси бор эди ва у ҳар икки ҳафтада ўзига ювош, оқила аёлни хотинликка олгани қидириб шаҳарга тушар эди. Бу ҳол бир неча йилдан бери такрорланиб келар эди ва ҳар гал у ўша-ўша ҳафсаласи пир бўлган, икки қўлини бурнига тиққан ҳолда ёлғиз қайтиб келар эди. Бир ҳафта бурун шаҳарга келиб, у нимани кўрди денг!
Ўша куни у шу қадар ҳанг-манг бўлиб қолган эдики, дуч келган биринчи тамаддихонага кирди-да, бирваракай учта гўштли сэндвич буюрди.
— Ҳаммаси бўлади! — қичқирди у. У пештахтага емакларни ва сал аввал печдан олинган нонни териб қўйди-да, столдан чангларни қоқди, ўзига-ўзи ўтиришга изн бериб, бирон-бир ўткир ичимликка эҳтиёж сезмагунча овқатни паққос туширди. Уолтер Грипп деган дўкон соҳиби ўтакетган зийрак одам чиқиб қолди ва кўз очиб юмгунча унга вишиллайдиган ичимлик қуйиб берди.
У жинси шими чўнтакларига қўлига илинган қоғоз пулларини тиқиб тўлдирди. Аравасига ўн долларлик қоғоз пуллардан юклади ва жазавага тушган кўйи шаҳар бўйлаб югуриб кетди. Шаҳар чеккасидаёқ бирдан унинг миясига, менга нима бўлди ўзи, бу аҳмоқона қилиқларим билан шарманда бўлаяпман-ку” деган фикр урди. Пулларни у нима қилади? У ўн долларлик қоғоз пулларни олган жойига қайтариб олиб борди, ўзининг катмонидан бир долларлик пулни суғурди, уни сэндвич учун тамаддихона кассасига ташлади ва чойга яна чоракталик қўшиб қўйди.

Кечқурун у иссиқ турк ҳаммомида мазза қидиб чўмилди, сувли гўшт ва ноёб қўзиқорин қайла тамадди қилди, чет эл оқ хэрэс ва қулупнай шаробидан нўш қилди. Янги кўк фланел костюмини ва унинг чўзинчоқ боши устида ўйнаб қоладиган кулранг байрамлик шляпасини танлади. “Бизнинг кекса шайкамиз” куйини чалаётган автомат радиолага танга суқди. Бутун шаҳар бўйича йигирмата шунақа автоматга бешталикдан суқиб чиқди. “Бизнинг кекса шайкамиз”нинг мунгли овозлари кимсасиз тун ва ҳувиллаган кўчаларни тўлдириб янгради, у эса дароз, озғин, танҳо бир аҳволда янги ботинкаларини авайлаб босган, совуққотган қўлларини чўнтаклари ичида иситган кўйи ҳамон кетиб борар эди.
Шундан буён бир ҳафта ўтди. У Марс-Авенюдаги қулинг ўргилсин уйда уйқуни урди. Эрталаб соат 9 да турди, ҳаммомда чўмилди-да, чўчқа гўштли тухумлар билан нонушта қилгани эринганча шаҳар томон одимлаб кетди. Худонинг бермиш куни эрталаб у навбатдаги музхонага тонналаб гўшт, сабзавот, лиму креми сурилган пишириқларни тиқиб ташлар, Ердан ракеталар қайтиб келмагунча ўзига ўн йиллик озиқ-овқатни ғамлаб оларди. Ҳали ракеталар қайтиб келадими-йўқми, худо билади.
Бугун кечқурун эса у пушти, чиройли ранг-баранг пештахталардаги мум аёлларни томоша қилганча олдинга-орқага тинмай эгилар эди. Биринчи марта шаҳарнинг қай даражада ўликлигини ҳис этди. Бир кружка пивони симирди-да, аста тиржайди.
— Жин урсин, — деди у. — Мен бутунлай ёлғизман.
У “Элит” кинотеатрига кирди, ёлғизлик ҳақидаги фикрлардан чалғитиш учун у ўзига кино кўрсатмоқчи бўлди. Зал ичи бўм-бўш ва даҳмадагидек жим-жит эди, кенг экран бўйлаб кулранг ва қора шарпалар суза бошлади. Унинг вужуди титраб кетди ва шайтонлар ин қурган бу маскандан қорасини ўчиришга жазм