Tasodifiy hikoya: Sevimli opajonim bilan 2
Salom davomini yozaman hullas bir kuni oqishdan vahli keldim kelsam opamla abet tayorlab qo'ygalar e...davomi

эдилар. Учиш арафасидаги тунни, шошилинч ва тўс-тўполонни, отаси қандайдир йўл билан топиб келган ракетани, дам олгани Марсга учишлари ҳақидаги суҳбатларини эслади у. Таътил учун хийла олислик қиларди-ю, бироқ Тимоти чурқ этмади, чунки у ерда укачалари ҳам бор эди-да. Улар Марсга омон-эсон етиб келишди ва ўша жойдан улар бугун балиқ овига йўл олишди.
Қайиқ каналда учиб борарди... Бугун дадамнинг кўзлари бежороқ эди. Нима бўлганига Тимотининг ҳеч ақли етмасди. Унинг кўзлари чарақларди ва уларда қандайдир енгиллик борга ўхшармиди-ей. Бундан эса чуқур ажинлар хўмрайиб ва ғамга ботиб эмас, аксинча, кулиб турар эди.
Каналда янги муюлиш — қотиб турган ракета ҳам кўздан йўқолди.
— Узоққа борамизми?
Роберт қўли билан сувни шалоплатди — гўё бинафшаранг сатҳда жажжи краб сакрагандай.
Отам хўрсинди:
— Миллион йил муқаддамга.
— Ана, холос! — ҳайрон бўлди Роберт.
— Қаранглар, болалар! — Ойим узун эгилувчан қўлини кўтарди. — Ўлик шаҳар.
Улар сеҳрлангандек ўлик шаҳарга тикилишди, шаҳар эса уларнинг ўзларигина учун тегишли қирғоқда ҳаётсиз ястланиб ётар, Марс эса метеорологлар санъати билан ҳадя этилган жазирама сокин ёз қўйнида мудрар эди.
Дадамнинг юзида шаҳарнинг ўликлигидан суюнгандек хушнудлик ифодаси ўйнарди.
Шаҳар: қумлоқ тоғ ёнбағрида ухлаб ётган қизил қояларнинг бетартиб уюми, бир неча йиқитилган устун, ташландиқ зиёратгоҳ, ундан нарида — яна қум, яна қум, милма-мил давом этиб кетаверади... Канал атрофида оқ чўл, унинг устида мовий чўл.
Тўсатдан қирғоқ томондан қуш учиб чиқди. Худди биров отган тошдай мовий ҳовуз устидан ошиб ўтди-да, сувга тушиб, кўздан ғойиб бўлди.
Ваҳимадан ҳатто дадамнинг юзи ўзгариб кетди.
— Менга бу ракетага ўхшаб кетди.
Тимоти Ерни, урушни, вайрон бўлган шаҳарни, бир-бирини ўлдирган одамларни (ўзи ҳисоб қилганча) кўришга ҳаракат қилиб, осмон қаърига тикилди. Аммо ҳеч нарса кўрмади. Уруш шу қадар олисда ва мавҳум эдики, гўё улкан ва ҳувиллаган жоме қуббаси остида ҳаёт-мамот жанги қилаётган икки пашшага ўхшарди. Бемаънилиги эса бундан-да бешбаттар эди.
— Уильям Томас пешонасидан терни сидирди ва қўлида ўғлининг ўргимчак панжасидек енгил бармоғини ҳис қилиб сесканиб тушди.
У ўғлига қараб жилмайди:
— Хўш, анави қандай экан, Томми?
— Зўр, дада.
Тимоти ёнида турган улкан, катта ёшдаги бу ускунада нималар содир бўлаётганини яхши тушунолмади. Офтоб урганидан пўст ташлаб юборган катта қирғий бурунли, тош зўлдирни эсга солувчи кўм-кўк кўзли (бу зўлдирларни у Ердалигида эрмак учун ўйнар эди), кенг брижа ичига яширинган қудратли устунсимон оёқли бу одамда нималар бўлаётганидан у бехабар.
— Нимага бунча тикилиб қараб қолдингиз, дада?
— Мен ер мантиғини, соғлом фикрни, оқилона ҳукмронликни, тинчлик ва масъулиятни қидираётган эдим.
— Хўш, топдингизми?
— Йўқ. Топмадим. Улар энди Ерда йўқ. Бундан кейин ҳам ҳеч қачон бўлмайди. Биз ўз-ўзимизни алдаб келган эканмиз, чамамда, аслида биз ўзи йўқ нарсани қидирар эканмиз.
— Нега бундай дейсиз?
— Қара, қара, ҳов ана балиқ, — кўрсатди отам.
Учала бола қийқириб юборди ва қайиқ бир ёнга қийшайди, улар балиқни кўришга ошиқиб, ингичка бўйинларини чўзганча пастга энгашишди. Вой-бўй, ановини қаранглар! Кумушранг ҳалқа балиқ ёнгиналаридан билтанглаган ва бир лаҳза ичига егулик хўрак тушиб қолган қорачиқдай қисилган ҳолда сузиб ўтиб кетди.
— Худди урушнинг ўзи-я, — ғудраниб деди отам. — Уруш сузаяпти, хўракни кўраяпти, қисиляпти. Қарабсанки, Ердан ном-нишон йўқ.
— Уильям, — деди онам.
— Кечир.
Улар жим бўлиб қолишди, қаршида эса каналнинг муздай зилол суви шиддат билан оқарди. Чор-атрофда тиқ этган товуш йўқ, фақат моторнинг гувиллаши, сувнинг шалоплаши, қуёшдан буғланган ҳаво оқимигина бор, холос.
— Қизиқ, марсликларни қачон кўрамиз? — сўради Майкл.
— Тез орада, — уни ишонтириб деди ота. — Балки, кечқурун кўрармиз.
— Марсликлар битта қолмай қирилиб кетган-ку, — деди ойим.
— Йўқ, қирилиб кетишмаган, — анчадан кейин жавоб берди дадам. — Мен сизларга марсликларни кўрсатаман, бу аниқ.
Тимоти лунжини осилтирди, бироқ ҳеч нима демади. Ҳаммаси қандайдир ғалати эди. Таътил ҳам, балиқ ови ҳам, катталарнинг бир-бирига қараб олиш¬лари ҳам.
Унинг укалари эса марсликларни томоша қилмоқчи бўлиб каналнинг икки метрли тош деворига кафтлари тагидан кўз узмай тикилиб туришарди.
— Улар қанақа ўзи? — суриштирарди Майкл.
— Кўрганингда биласан. — Отаси гўё киноя қилди ва Тимоти унинг яноқлари учаётганини пайқади.
Онаси ғоятда нозик ва мўрт эди, заррин сочларини бошига фиръавнлар бош кийими — тиарадай ташлаб олган, кўзлари эса каналнинг соядаги чуқур муздек суви рангига ўхшаб, ёқут холчалари бўлган қарийб қирмизи тусда. Унинг кўзларида балиқдай гоҳ ёрқин, гоҳ хира, бирлари тез, яшиндай, бирлари секин, имиллаб сузаётганини кўриш мумкин эди, гоҳида эса — дейлик, аёл осмонга, Ер бўлмаган жойга қараганида, кўзларида ҳеч нима бўлмасди, фақат ранг бўларди, холос... Она қайиқ тумшуғида ўтирарди, бир қўлини бортга, иккинчисини шимининг дазмолланган жойига қўйиб олган, офтобда куйган юмшоқ бўйин чизиғи оқ гулга ўхшаган ёқа очилган жойга бориб узилар эди.
Она ҳаммавақт олдинга қарарди, ниманидир илғамоқчи бўларди, аммо илғаёлмай эри томонга ўгириларди; эрининг кўзларида у олдиндаги нарсанинг аксини кўрди, эри эса бу аксга ўзидан нимадир бир нарсани, қатъий аҳди қарорини қўшди ва унинг юзидаги кескинлик камайди, аёл яна олдинга ўгирилиб олди, бу сафар нимани излаш кераклигини билиб, хотиржам тикила бошлади.
Тимоти ҳам тикилар эди. Бироқ у кенг текис водийнинг ўртасидаги бинафшаранг каналнинг ўқдай тик чизиғини кўриб турарди, водий сув ювган пастқам тепаликлар билан қуршалган эди. Чизиқ осмон чеккасидан нарига чиқиб кетарди ва канал тобора нарига, яна ҳам нарига, худди бир силкисанг қуруқ бош чаноғидаги қўнғизчалар каби жангирлаб тўкилиб тушгудек шаҳарлардан ҳам нарига чўзилиб кетганди. Иссиқ кун ва салқин тунларда ёз тушларини кўраётган юзта, икки юзта шаҳар...
Мана шу сайрни деб, мана шу балиқ овини деб улар миллионлаб мил узоқликдан учиб келдилар. Ракетада эса қурол бор эди. Таътилга кетдик эмиш! Мана, бу озиқ-овқатлар нечун — кам деганда роса бир йилга етади — уларни ракетанинг шундоқ ёнгинасига ғамлаб қўйишибди-ку, таътил эмиш! Аммо бу таътил ортида қувончли табассум эмас, балки қандайдир шафқатсиз, қаттиқ, ҳатто қўрқинчли бир нарса яширинган. Тимоти ҳеч бу ёнғоқни чақолмади-чақолмади-да, укаларининг эса бу билан ишлари йўқ — ўн ёки саккиз ёшдаги болакайларнинг хаёлида нималар бўларди дейсиз?
— Э, қани марсликлар? Одамни жинни қилишади! — Роберт ияги учини кафтига қўйганча каналга тикилди.
Дадамнинг қўлида эскича ясалган бир атом радиоси бор эди: унинг бошини, қулоғи ёнини боссанг бўлди, радио бирон нарсани куйлаганча ёки гапирганча айлана бошлайди. Дадам айни пайтда радиони тинглаб турарди ва унинг чеҳраси мана шу ўлган марс шаҳарларидан бирига ўхшаб кетарди — тунд, эзилган, ҳаётдан асар йўқ.
Сўнг у радиони онага узатди. Онанинг лаблари очилди.
— Нима ... — Тимоти савол бермоқчи бўлди-ю, гапини тугатолмади.
Чунки шу лаҳзада бирининг кетидан иккинчиси бўлиб иккита улкан портлаш уларни силкиб ташлади ва