Tasodifiy hikoya: Qòrqyapman Rosti
Salom Hamaga Dòstlarim Avalambor Hamani Kirib kelayotgan yangi yil bilan Tabrikleyman Xulas Bilganla...davomi

Биз бу йерда Франциядан олиб келинган олтинларни сақламоқдамиз,— деди пичирлаб директор.— Бизни, бу олтинни ўғирлаш учун уриниб кўришади, деб бир неча бор огоҳлантиришган.

— Франциядан олиб келинган олтинларни, дедингизми?

— Ҳа. Бир неча ой муқаддам бизга ошиқча маблағ даркор бўлиб қолди. Биз Франция банкидан ўттиз минг наполеондор қарз олдик. Бу пулларнинг ҳали тахини ҳам бузмаганмиз, уларнинг ҳамон омборимизда тургани кейинчалик ҳаммага маълум бўлиб кетди. Мен ўтирган саватда икки минг наполеондор бор, улар қават-қават зар қоғоз орасига терилган. Банкнинг бир бўлимида ҳозирги вақтда биз сақлаётганчалик миқдордаги олтин камдан-кам сақланади, бу нарса директорларни ташвишлантирмоқда.

— Ташвишланишга тўла асослари бор, — деб қўйди Холмс.— Хўп, энди тайёрлансак ҳам бўлар. Уйлайманкш, бирор соат ичида ҳамма иш тамом бўлса керак.

Бу фонарни, мистер Мерриуезер, бирон қора нарса билан тўсишга тўғри келади…

— Қоронғида ўтирамизми?

— Қўрқаманки, шундай қилишга тўғри келади. Мен одатдаги робберингизни ўйнаёлмай қолманг, деб карта ола келганман, чунки биз тўрт кишимиз. Аммо кўриб турибманки, душман жуда жиддий тайёрланганга ўхшайди-я, чироқни очиқ қолдириш хатарли бўлар эди. Бундан ташқари, бир-биримиз билан жойларимизни алмаштиришимиз керак. Улар довюрак одамлар, гарчанд биз уларга қўққисдан ҳужум қилсак-да, агар эҳтиёт бўлмасак, улар бизга шикаст йетказишлари мумкин, Мен мана бу саватнинг орқасида тураман, сиз манавиларнинг орқасига яширининг. Мен чироқни талончиларга тўғрилашим биланоқ уларни шартта ушланг. Агар ўқ отишса Уотсон, уларга тап тортмасдан ўқ узинг. Мен ўқланган револверимни ёғоч яшик қопқоғига қўйдим-да, яшик орқасига ўтиб биқиндим. Холмс фо- нар эшикчасини ёпди, биз зимзиё қоронғида қолдик. Қизиган металл ҳиди бизга фонар ўчирилмаганлигини, чироқ истаган дафъада ярқ этиб кетиши мумкинлигини эслатиб турарди. Сабр билан кутишдан сергакланган асабларим қўққисда

н ҳаммаёғни чулғаган бу зулматдан, зах йертўланинг совуқ нафасидан қақшаётган эди.

— Уларнинг қочиб чиқиб кетишлари учун фақат бир йўл бор — изларига қайтиб, уй орқали Секс-Кобург-скверга чиқишлари мумкин,— дея шивирлаб қўйди Холмс.— Ишонамизки, илтимосимни бажо келтирган бўлсангиз керак, Жонс?

— Инспектор билан икки офитсер уларни кўча эшик олдида кутиб турибди.

— Демак биз ҳамма телик-тешикларни беркитибмиз. Энди чурқ этмай кутишимиз керак, холос.

Вақт шу қадар имиллаб ўтардики! Аслида атиги биру чорак соат вақт ўтган бўлса-да, назаримда тун ниҳоясига йетиб тепада тонг отаётгандек туюлди. Қимир этгани қўрққанимдан оёқларим увишиб толиб кетди, асабларим таранг эди. Бирдан пастда ғира-шира шуъла кўриб қолдим.

Дастлаб бу ердаги тошлардан бирини ёритиб турган ғира-шира учқун эди. Ҳадемай учқун сарғиш шуълага айланди. Кейин ҳеч қандай шовқинсиз туйнук очилди, ёруғ бўлиб турган бўшлиқнинг ўртасида хотинларникига ўхшаган оппоқ қўл кўриниб, қандайдир буюмни пайпаслаётгандек бўлди. Бармоқлари қимирлаётган бу қўл бир минутча пастда очилган туйнукдан чиқиб турди. Сўнгра қандай қўққисдан пайдо бўлган бўлса, шундай тез ғойиб бўлди, яна ҳаммаёқни қоронғилик чулғади, фақат икки тош орасидаги торгина тирқишдан хирагина ёруғ чиқиб турарди.

Бироқ, бир дафъадан кейин сербар оқ тошлардан бири ғичирлаганча ағдарилиб тушди-да, унинг ўрнида чорқирра чуқур ўра пайдо бўлиб, ундан ярқ этиб, фо-нар ёруғи тушди. Ўра устида соқол-мўйлови қиртишлаб олинган йигитча кўринди; номаълум одам ҳар томонга синчиклаб кўз югуртирди: иккн қўли ўра лабига ёпишди, ўрадан йелкаси кўринди, кейин бутун гавдаси кўтарилди, тиззасини йерга тиради. Бир лаҳзадан сўнг нотаниш одам тамоман буёққа чиқиб, энди ўртоғини тортиб олмоқда эди. Ўртоғи ҳам ўзига ўхшаган кичкина ва чаққон, оқ юзли, жингалак қизғиш-малла сочли эди.

— Ҳаммаси жойида, —деб шивирлади у.— Искана билан қоплар сендами?.. Минг лаънат! Сакра, Арчи, сакра, мен ўзимни қутқараман.

Шерлок Холмс унинг ёқасидан бўғиб олди. Иккинчи ўғри ковакка уриб қолди; Жонс уни ушлаб олмоқчи бўлган эди, аммо уддалаёлмади чамаси: тариллаганча латта йиртилаётганини эшитдим. Револвернинг милида шуъла йилтиради, аммо Холмс овчилар қамчиси билан асирнинг қўлига бир урди, револвер жаранглага-нича тошга тушди.

— Фойдаси йўқ, Жон Клей,—деди Холмс мулойимлик билан. — Сиз қўлга тушдингиз.

— Кўриб турибман,— деб жавоб берди у мутлақо хотиржам.—Аммо ўртоғим қочиб қолди, сизлар пиджагининг баринигина ушлаёлдинглар.

— Уни эшикнинг орқасида уч киши пойлаб турибди,— деди Холмс.

— Э, шунақами! Қойилман Табриклайман сизни.

— _Мен ҳам сизни табриклайман. Маллалар ҳақидаги ундирмангиз беқиёс ва муваффақиятли чиққан.

— Ошнангизни ҳозир кўрасиз,— деди Жонс— У инига уриб кетишда мендан чаққонроқ экан. Мана энди қўлларингизга кишан ураман.

— Ифлос қўлларингизни тегизманг, мумкин бўлса! Менга тегманг!—деди бандимиз қўлига кишан урилгач. — Сиз ҳойнаҳой менинг томирларимда қироллар қони оқаётганидан бехабар бўлсангиз керак. Мумкин бўлса, менга мурожаат қилаётганингизда «сер», деб атаб, «мумкин бўлса», деб илтимос қилинг.

— Жуда соз,— деди Жонс заҳарханда билан.— Мумкин бўлса, сер, юқорига чиқиб кебга марҳамат қилсангиз, у сизъ табаррукларни полицияга олиб боради.

— Ҳа, бу бошқа гап, — деди Жон Клей хотиржам.

У бизга салобат билан бонг ирғаб, изтопар қўриқчилигида бамайлихотир чиқиб кетди.

— Мистер Холмс,— деди Мерриуезер бизни омбордан бошлаб чиқаётиб,— банкимиз сизнинг бу хизматларингизга қай тариқа миннатдорчилик билдириши керакли-гини билолмай турибман гапнинг рости. Сиз каттакон бир ўғирликнинг олдини олиб қолдингиз.

— Менинг ўзим ҳам мистер Жон Клей билан орани очиқ қилиб қўйишим керак эди,— деди Холмс.— Бугун ишга сарфлаган харажатларим унчалик кўп эмас, сизнинг банкингиз уларни шак-шубҳасиз тўласа керак, зотан, ростини айтганда, мен Маллалар уюшмаси ҳақидаги ажойиб қиссани эшитарканман, беқиёс бир саргу-заштни бошимдан кечириб, яхшигина бир мукофотга сазовор бўлдим…— Биласизми, Уотсон,— деб тушунтирди эртанаҳорда Шерлок Холмс, биз Бейкер-стритда бир стакандан содали виски ичиб ўтирарканмиз.— Маллалар уюшмаси ҳақидаги ақл бовар қилмайдиган бу эълон билан «Британия қомусини кўчириб ёзишдан кузатилган бирдан-бир мақсад калтафаҳм бўнак кассаси эгасининг ҳар куни бир неча соат уйидан чиқариб юбориш учунгина керак бўлгани менга аввал бошданоқ аниқ маълум эди. Улар танлаган восита ғалати-ю, бироқ бу воситага амал қилиб улар мақсадларига эришишибди. Бошдан-оёқ бу режани тузишдя Клейнинг сериштиёқ зеҳнига шериги сочининг ранги туртки бўлган. Ҳафтасига тўрт фунт Уилсон учун тузоқлик вазифасини бажарган, улар мингларча фунтдан умидвор экан, тўрт фунтнинг юзига боришармиди! Улар газетага эълон беришган; бир фирибгар идора учун вақтинча ижарага жой олган, иккинчи фирибгар ўз хўжайинини у йерга боришга кўндирган, икковлари ҳар куни эрталаб унинг йўқлигидан фойдаланиш имкониятига эга бўлганлар. Ёрдамчиси ярим маошга рози бўлиб, шу билан қаноатланганини эшитишим биланоқ бунинг тагида бирор гап борлингини пайқадим.

— Аммо уларнинг ниятларини қандай билдингиз?

— Малла мижозимизнинг муассаси —