Tasodifiy hikoya: Odnodan oldim.
Sinfdoshim Sabohad bilan...Mani ismim BEHRUZ man silarga bir yil oldingi voqeaniaytib bermoqchiman. ...davomi

soatcha sayr qilib yurgach, Nikodim soyada turgan shunday kursilardan biriga borib oʻtirdi. Shu zahoti miyasida yana haligi tashvishli fikrlar xira pashshaday gʻoʻngʻillay boshladi: nima qilish kerak, qutulishning chorasi bormikin, qanday bahona oʻylab topsaykin?

Kimdir hushtak chalganicha yaqinlashib kelmoqda edi, Dizma oʻgirilib qaradi. Torgina xiyobondan bashang kiyingan, koʻziga monokl' taqqan bir yigit kelmoqda edi. Uning ortidan qiyshiq oyoqlarini pildiratganicha kallasi koʻrshapalaknikiga oʻxshash pincher zotli mittigina it yugurib kelardi. It Dizmani koʻrib qolib, vovullay boshladi. Yigit toʻxtab, Dizmaga boshdan-oyoq koʻz yugurtirib chiqdi-da, uning yoniga keldi. Oʻttizlarga kirgan bu notanish yigit ozgʻin va novcha boʻlib, boʻyni uzunligidan yanada darozroq koʻrinardi. Uning yuzi yosh bolalarnikiga oʻxshash kichkina va rangpar boʻlib, qovoqlari qizarib ketgan katta-katta moviy koʻzlarining nafratomuz va istehzoli qarashiga mutlaqo mos tushmasdi. Yigit koʻzlarini loʻq qilganicha Dizmaga tikilib turaverdi.

«Bu jin urgurga nima kerak oʻzi!» — deya xayolidan oʻtkazdi Nikodim xijolatga tushib.

Yigit esa Dizma tomon haddan tashqari uzun shahodat barmogʻini choʻzib, jiddiy ohangda soʻradi:
— Kim boʻlasiz?

Nikodim nima qilarini bilmay oʻrnidan turdi.
— Men... boshqaruvchiman, yangi boshqaruvchi.
— Familiyangiz?
— Dizma, Nikodim Dizma.

It vovillaganicha egasining oyogʻi ostida u yoqdan-bu yoqqa sakrardi.
— Dizma deysizmi?.. Eshituvdim. Men graf Ponimirskiy boʻlaman. Oʻtiring. Yot, Brut! Bilasizmi, pan Dizma, men itga bizning zamonamizda juda bema’ni eshitiladigan shunday laqab qoʻyganman. Aytganday, nega endi itning laqabida ma’no boʻlishi kerak ekan? Oʻtiring.

Dizma joyiga oʻtirdi. Bu graf uning koʻnglida gʻalati bir taassurot qoldirib, qoʻrquv, ijirgʻanish, qiziqish va rahm-shafqat hislarini aralashtirib yuborgan edi.
— Eshituvdim... — dedi graf choʻzib tilining uchi bilan gezargan lablarini yalar ekan, — ha, eshituvdim. Kerak boʻlib qolgandirsizki, u ablah sizni bu yerga olib kelgan-da. Jentel'men sifatida aytib qoʻyay, aziz koʻyovim gʻirt muttaham odam.
— Kimni aytyapsiz, graf? — deya ajablandi Dizma,
— Qimni boʻlardi? Anovi ablah Deon Kunikni-da, albatta.
— Pan Kunitskiynimi?
— Qanaqasiga Kunitskiy boʻlar ekan? — qichqirdi graf. — Jin ursin! Qunitskiymish-a? Kunitskiy — shlyaxtaga mansub ajoyib familiya. Bu oʻrgimchak esa uni oʻzlashtirib olgan. Oʻgʻirlagan, tushunyapsizmi, oʻgʻirlagan! Uning familiyasi shunchaki Kunik. Oʻzim tekshirib koʻrganman. Onasi — kir yuvuvchi Genovefa Kunik, otasining kimligi esa noma’lum. Ha, taqsir, gersoginya de Reonning nabirasi boʻlmish grafinya Ponimirskaya shu kunda pani Kunik boʻlib yuribdi.
— Tushunolmadim, — ehtiyotkorlik bilan ohista gap boshladi Dizma, — demak, siz, graf, pan Kunitskiyning qaynagʻasi boʻlar ekansiz-da?

Poiimirskiy xuddi chiyon chaqqan odamday sakrab oʻrnidan turdi. Uning qonsiz yuzi boʻzarib ketdi.
— Jim boʻling! Oʻchiring ovozingizni siz, siz…
— Kechirasiz, — dedi qoʻrqib ketgan Dizma.
— Mening oldimda uni ablah Kunik, muttaham Kunikdan boʻlak nom bilan atay koʻrmang. Eshitdingizmi! U sira ham Kunitskiy emas! Kuyovim — palid, sudxoʻr va tovlamachi... Kunik boʻladi! Haromi firibgar! Kunik! Kunik! Kunik! Takrorlang: Kunik! Qani?
— Kunik, — deya takrorladi qoʻrqa-pisa Dizma.

Koʻngli joyiga tushgan Ponimirskiy kursiga oʻtirdi-da, hatto jilmayib ham qoʻydi.
— Bilmagan ekansiz-da? Brut ham avvaliga bilmay unga suykalgan edi. Lekin mahluq kuyovim uni tepib yubordi!

U bir oz oʻylanib turdi-da, soʻng qoʻshimcha qildi:
— Ikkovi ham mahluq: Kunik ham, it ham... Unday desam, oʻzim ham mahluqman...

Graf birdan xaxolab kulib yubordi:
— Ochigʻini aytganim uchun kechirasizu, lekin siz ham mahluqsiz.

U hamon qahqaha otar ekan, Dizma: «Telba boʻlsa kerak», — deya dilidan oʻtkazdi.
— Meni telba deb oʻylayapsizmi? — dedi Ponimirskiy bexosdan Dizmaning qoʻlidan ushlab, yuzini uning yuziga yaqinlashtirar ekan.

Dizma choʻchib tushdi.
— Yoʻgʻ-e, — deya e’tiroz bildirdi u talmovsirab. — Nimalar deyapsiz! Xudo saqlasin.
— Gap qaytarmang! — qichqirdi graf. — Hammasini bilaman! Turgan gap, Kunik sizga aytgan boʻlishi kerak. Balki singlim aytgandir? Ochigʻini ayting. Bu toʻngʻiz, bu chiyaboʻri bilan yashar ekan, ertami-kechmi u ham ma’naviy inqirozga uchraydi. Xoʻsh, Nina sizga nima dedi?
— Menga hech kim hech nima degani yoʻq.
— Hech kim-a?
— Chin soʻzim, — deya uni ishontirdi Nikodim.
— Men bilan tanishish sharafiga muyassar boʻlishingizni oʻylashmagan-da! Ular menga uyga kirishni man etib qoʻyishganidan xabaringiz boʻlmasa kerak! Menga ovqatni alohida berishni buyurishgan! Parkdan tashqariga chiqishni taqiqlab qoʻyishdi. Kunik xizmatkorlarga, agar tashqariga chiqsa, uni tayoq bilan savalanglar, deb buyurgan.
— Nega endi?
— Nega deysizmi? Chunki men ularni doim noqulay ahvolga solib qoʻyaman. U firibgar, u tashlandiq mening shlyaxtalarga xos yurish-turishimni koʻrib, gap-soʻzimni eshitsa yorilib oʻlay deydi. Chunki bu yerda u muttaham emas, men xoʻjayin boʻlishim kerak. Kunik Koborovoning chinakam egasi men ekanligim, bu yerlar menga otameros ekanligi haqidagi fikrga sira koʻnika olmaydi!
— Demak, pan Kunik... pan Kunik Koborovoni singlingizning sepi tariqasida olgan ekan-da, graf?

Ponimirskiy ikki qoʻli bilan yuzini yopganicha jimib qoldi. Uning uzun va ingichka barmoqlari orasidan yosh oqib tushmoqda edi.

«Jin ursin, nima balo boʻlyapti oʻzi?!» — deb ajablanib xayolidan oʻtkazdi Dizma.

It qattiq ingillay boshladi va Ponimirskiyning tizzasiga sakrab chiqmoqchi boʻldi. Graf atir sepilgan shohi dastroʻmolini olib, koʻzlarini artdi.
— Kechirasiz, — dedi u, — asablarimning mazasi yoʻq...
— Bemalol... — deya gap boshladi Dizma. Biroq shu payt graf istehzo aralash iljaydi.
— «Bemalol» deganingiz nimasi? Siz — ismingiznn unutib qoʻydim — siz menga yoqib qoldingiz, shuning uchun ham yigʻlayapman. Inglizlar bunday holda... Aytmoqchi, siz inglizchani tushunmasangiz kerak-a?..
— Yoʻq, tushunmayman.
— Juda soz, — dedi xursand boʻlib graf. — Xafa boʻlmang: siz menga yoqib qoldingiz! — U barmoqlarining uchi bilan Dizmaning yelkasiga qoqib qoʻydi. — Agar sizni soʻkkim kelib qolsa, inglizchalab soʻkaman, Maylimi?
— Mayli, — itoatkorlik bilan rozi boʻldi Dizma.
— Lekin muhimi bu emas. Yodingizda boʻlsin: garchi Kunik muttaham boʻlib, bizning Koborovoni oʻzlashtirib olgan boʻlsa-da, uning haqiga xiyonat qilish mumkin emas. Chunki kelajakda men uni sudga berib, yer-mulkimizni qaytarib olaman-da, oʻzini qamataman. Ninani esa oʻz vasiyligimga olaman. Soat necha boʻldi?

Dizma choʻntagidan soatini oldi.
— Yetti yarim boʻlibdi.
— Yetti yarim deysizmi? Darrov-a? Tezroq pavil'onga borishim kerak? Aks holda menga kechki ovqatni bermay qoʻyishadi. Xayr. Afsus, sizga yana ancha narsalar haqida gapirib bermoqchi edim. Ertaga xuddi shu paytda yana keling. Kelasizmi?»
— Xoʻp, kelaman.
— Ha, yana bir gap aytmoqchiman. Meni koʻrganingizni hech kimga aytmang, xoʻpmi. Aytmaslikka