Tasodifiy hikoya: |SeXsTaR| savol ? (Turmi qoldiku)
Savol odatda yangi uylanganla kuniga 4-5 hodka sikikishadi man esa uylanganimga 1 oy boldi 2 hotkada...davomi

odamlari yaramaydi, keyin ish topish ham juda qiyin, — deya gap boshladi u yana — Misol uchun erimni oling: haftada atigi uch kun ishlaydi, topgani oziq-ovqatga arang yetadi. Ularning direktori— oting oʻchgur anovi Purmanter, molimiz oʻtmayapti, shu boisdan fabrikani butunlay yopib qoʻyishsa kerak, deyotganmish. Agar Man'ka boʻlmaganida kvartira haqini ham toʻlay olmasdik. Qiz boyoqish qiynalib ketdi, lekin nachora? Agar bir hafta ichida ikkita jazman topmasa...
— Ehtiyot boʻlsin, — ayolning gapini boʻldi Dizma, — biletsiz ushlab olishsa... Chatoq qilishadi.

Valentova bolasini yoʻrgaklab boʻlib, hoʻl lattani plita ustiga osib qoʻydi.
— Ogʻzingizdan yel uchirsin! — dedi zarda bilan u. — Undan koʻra oʻzingizga qarang. Uch haftadan beri pul toʻlamay, bekorga joyni egallab yotibsiz. Sizdaqa ijaragirdan oʻlgurdimu!
— Qoʻrqmang, toʻlayman, — deya toʻngʻilladi Dizma.
— Tuyaning dumi yerga tekkandami. Oʻn besh zlotiy — deyarli suv tekin... Lekin shuniyam topolmayapsiz. Qayerga bormang, darrov kavushingizni...
— Buni sizga kim aytdi, pani Valentova?
— Buni nimasi sir ekan? Oʻzingiz Man'kaga aytib beribsiz-ku.

Oraga jimlik choʻkdi.

Dizma deraza tomon oʻgirilib, qoʻshni fligelning suvogʻi koʻchgan devoriga tikilganicha xayolga botdi. Chindan ham uning omadi yurishmayotgandi. U biror yerda muqim ishlay olmasdi. Dizmani gimnaziyaning toʻrtinchi sinfidanoq quloqsiz va yalqovligi uchun haydab yuborishgandi. Notarius Vinder uni boshqalardan koʻproq tutib turgandi. Ehtimol, kichkina Nikodim nemischani oz-moz bilishi — harqalay, qayoqqa yuborishayotganini tushunishi uchun shunday boʻlgandir. Keyin pochta idorasi, arzimas maosh va boshliqning doimiy doʻq-poʻpisasi... Urush. Telegraf batal'onining obozida uch yil xizmat qilgan Dizmaning erishgan yagona mansabi yefreytorlik unvoni boʻldi, xolos. Soʻng yana Liskovdagi pochtada xizmat qildi. Pochtadan shtatlar qisqarish bahonasi bilan kavushini toʻgʻrilab qoʻyishgach, cherkov ksendzi uni kutubxonaga ishga kiritib qoʻydi. Biroq u yerda ham Dizma bor-yoʻgʻi bir qishgina ishladi: aprel' oyidayoq uning kitob javonlarini tartib bilan saqlay bilmasligi ayon boʻlib qoldi.

Harqalay kutubxonada xizmat qilish ancha qiziq edi.

Dizmaning xayolini nariroqda joylashgan fabrikalarning gudogi boʻlib yubordi. U Valentovaning tushki ovqatga dasturxon yozayotganini koʻrib, asta oʻrnidan turdi-da, tashqariga chiqib ketdi. Dizma oyogʻi sirqirab ogʻriyotganiga qaramay quyosh taftida qizib ketgai koʻchalarda anchagacha sanqib yurdi. Uyda oʻtirib, Valentning toʻngʻillashi va Man'kaning pichinglarini eshitishga — eng muhimi esa — ularning qanday ovqatlanishlarini tomosha qilishga uning ortiq toqati, qolmagandi. U ikki kundan beri tuz totmagan edi. Choʻntagidagi soʻnggi pullariga esa faqat papiros olib chekardi.

Kolbasa doʻkoni yonidan oʻtar ekan, Dizma nafasini ichiga yutdi — dudlangan goʻshtning hidi uning asabiga yomon ta’sir qila boshlagandi. U oziq-ovqat mahsulotlari chiroyli qilib terib qoʻyilgan vitrinalarga qaramaslikka urinardi, biroq ochlik, baribir, borgan sayin koʻproq azob berardi.

Dizma ish topishga umid yoʻqligini juda yaxshi tushunardi.

Bundan u choʻchirmidi? Yoʻq, sira ham choʻchimasdi. Dizma, baxtiga tasavvur qilish qobiliyatidan mahrum edi. Oʻz rejalarini u ikki-uch kungagina moʻljallab tuzardi. Agar oʻtgan hafta Dizma soatini sotib kun koʻrgan boʻlsa, kelasi haftada u fragi bilan loklangan botinkasini bozorda pullab hayot kechirishi mumkin edi.

Rost, bu kostyumga pul yigʻish uchun uning koʻpgina narsalardan voz kechishiga toʻgʻri kelgan edi; Dizma bu kostyumga katta umid bogʻlagandi: axir restoranga tansa boshqaruvchisi boʻlib oʻrnashib olganida yengilgina pul topishi mumkin edi-da. Biroq bir necha urinishi bekor ketganidan soʻng Dizma hech kim uni tansa boshqaruvchiligiga ishga olmasligini tushunib qoldi va sira ikkilanib oʻtirmay kishilik kostyumini sotib yuborishga qaror qildi.

Soat oltilarga yaqin u qat’iy bir qarorga keldi-da, uyga qarab yoʻl oldi.

Uyda faqat qilpillama, qora soch Man'kagina oʻtirgan ekan. Chamasi u kechki ovga joʻnamoqchi boʻlib turgan ekan shekilli, oyna oldida pardoz qilayotgandi. Qiz uning chamadoniga oʻrnashib olgani boisidan Dizma xalal bermaslik uchun burchakka borib oʻtirdi. Man'ka birinchi boʻlib gap ochdi:
— Endi teskari qarab turing: men koʻylagimni almashtirib olaman.
— Haliyam qarayotganim yoʻq, — deya toʻngʻilladi Dizma.
— Juda yaxshi. Boʻlmasam koʻzingiz toʻyib, keyin qaragingiz kelmay qoladi.

Dizma soʻkinib qoʻydi. Qiz sekin kuldi-da, koʻylagini yechdi. Nikodim chindan ham unga mutlaqo befarq qarardi. Biroq qiz doim uning gʻashiga tegib yurardi. Qani endi iloji boʻlsa-yu, Dizma uning ogʻzini yopib, kvartiradan chiqarib tashlasa! Man'ka unga negadir oʻchakishganday hayosizlik bilan shilqimlik qilardi. Biroq bu hol uning erkaklik izzat-nafsiga, insonlik qadr-qimmatiga unchalik tegmasdi ham, chunki bunday izzat-nafsning paydo boʻlishi uchun sharoitning oʻzi. yoʻq edi. Qadr-qimmat haqida esa Dizma mutlaqo oʻylamasdi. Boz ustiga Nikodim, ijtimoiy nuqtai nazardan qaraganda, oʻzi ya’ni «ishsiz ziyoli» boʻlmish bir odam bilan manovi qiz oʻrtasida uncha katta farq sezmasdi. Hamma gap shundaki qiz pichinglari bilan uning hayotini zaharlayotgan edi.

Bu orada Man'ka boshqa koʻylagini kiyib, yelkasiga roʻmolini tashladi-da, Dizmaning oldiga kelib, yirik-yirik tishlarini koʻrsatib iljaydi.
— Qalay, jonon zoʻr boʻlibdimi?
— Yoʻqol, alvasti! — deya qichqirdi Nikodim gʻazab bilan.

Qiz ikki barmogʻi bilan uning iyagidan tutgan edi, Dizma uning qoʻliga qarab bir urdi.
— Voy, gazanda-ey! — pishilladi bir oz orqaga chekinib qiz. — Muttaham, yalqov! Qoʻlini koʻtaradi-ya?! Manovi juldurvoqini qarang-a!

Man'ka shu yoʻsinda uni anchagacha qargʻadi, biroq Dizma unga quloq solmasdi. U chamadonini ochib, frakni qanchaga sotishi mumkinligini chamalamoqchi edi... Harqalay ellik zlotiy berishsa kerak. Oʻzi uni Kerselyakda yetmish zlotiyga olgan edi. Loklangan botinkasidan ham sakkiz-oʻn zlotiy zarar koʻrsa kerak.

Belanchakda yotgan chaqaloq yigʻlay boshlagan edi, qoʻshnilarnikiga chiqib ketgan Valentova yugurib keldi. Man'ka shundan keyingina chakagi tinib, eshikni taraqlatib yopganicha tashqariga chiqib ketdi.

Dizma chamadondan frakni oldi.
— Uhoʻ, — deya iljaydi Valentova. — Balga bormoqchimisiz yoki toʻygami?

Dizma javob qilmadi. U frak, shimi va nimchasini hafsala bilan taxlab, gazetaga oʻradi-da, Valentovadan kanop soʻradi.

Shu payt Valent kelib qoldi. Xotini unga olib qoʻygan kartoshkani isita boshlagan edi, xonani yana piyozdogʻ hidi tutib ketdi.
— Pan Dizma, — soʻradi Valent, — Kerselyakka bormoqchimisiz?
— Ha, Kerselyakka. .
— Ammo bugun shanba-ku, Juhudlar yoʻq, oʻzimiznikilar esa juda kam xarid qilishadi. Mabodo olishsa ham, juda arzon-garovga olishadi.

Qozondagi yogʻ chirsillab turardi. Nikodim tupugini yutdi.
— Qanchaga olishsa ham mayli, aytganlariga sotaman.

Birdan u choʻntaklarini qarab koʻrmaganini esladi-yu, darhol tugunni yechdi. Chindan ham