Tasodifiy hikoya: Gunox (foxiwalaga bagiwlanadi)
Osmonam korib yiglardi bu qilmiwlarin Jaxannamga tortdi sani bu iwlaring Nafsing xor qildi sani af...davomi

Ponimirskiyning pani Pshelenskayaga yozgan va Dizma har ehtimolga qarshi olib olgan maktubi edi. Nikodim konvertni ochib, xatni oʻqiy boshladi. Unda quyidagilar yozilgan edi:

«Qadrli xolajon!

Bandit Kunik tomonidan egallab olingan Koborovoda, garchi tashqi qiyofasi, ehtimol, ishonchga loyiq koʻrinmasa-da, aslida haqiqiy jentl'men va uning ustiga Oksfordda oʻqigan paytimdagi oshnam (oʻzi asli kurlyand shlyaxtasidan) pan Nikodim Dizma boshqaruvchi qilib tayinlaganidan foydalanib, Sizdan bir narsani iltimos qilmoqchiman, Pan Dizmaning menga ixlosi baland (bu tabiiy hol) va u muttaham Kunikni yomon koʻradi — bu ham tabiiy hol albatta. Shuning uchun ham, qadrli xolajon, Sizdan iltimos qilaman, kerakli odamlar bilan maslahatlashib hamda pan Dizmaning tanish-bilishlaridan foydalanib, mening ruhan xasta emasligimni va sud hukmi bilan ozod etilishim mumkinligini aniqlab beradigan vrachlar ekspertizasi orqali meni xalos etsangiz. Shundan soʻng men Koborovoni muttahamlik bilan egallab olgani uchun Kunikni sudga beraman. Agar Siz kirchi xotinning haromi oʻgʻli ishlatgan hiyla-nayranglar haqida (shpallar, davlatdan qonunga xilof ravishda yogʻoch olish, shlyaxtalarga xos «Kunitskiy» familiyasini oʻzlashtirish toʻgʻrisida bir vaqtlar oʻzingiz menga gapirib bergan edingiz) yetarli ma’lumot toʻplab bersangiz, biz yutib chiqamiz, albatta. Uning pora bergani va soxta hujjatlar ishlatganini qoʻqqisdan tintuv oʻtkazish bilan isbotlash mumkin, chunki Kunik barcha hujjatlarni yotoqxonadagi parda orqasiga qoʻyilgan poʻlat sandiqda saqlaydi. Buni men oʻzimga sodiq boʻlgan xizmatkorlardan bilib oldim. Shu boisdan ham men, agar oʻzga yoʻl bilan qutula olmasam, un coup d’etat qilmoqchiman. Lozim boʻlsa, ablahni shaxsan oʻzim otib tashlayman. Toʻgʻri, bu ish oʻzimga ham yoqmaydi, chunki men halol ilvasinlarni ov qilaman. Joyi ogʻilxonada boʻlmagan taqdirda ham avaxtada yotishi lozim boʻlgan toʻngʻiz Kunik esa bundaylar sirasiga kirmaydi. Yordamingizga umid qilaman, aziz xolajon, chunki Koborovoga egalik qila boshlagan zahotim Sizga ham, Zizya Kshepitskiyga ham barcha qarzlarimni protsentlari bilan toʻlayman va garchi yoshi oʻtib qolgan hamda yuzini sepkil bosgan boʻlsa-da, faqat Sizni xursand qilish uchun, panna Xul'chinskayaga oʻylanaman. Pan Nikodim Dizma bu ishlarning hammasidan xabardor va au courant , shuning uchun ham u bilan maslahatlashib ish koʻrishingizni iltimos qilaman, chunki uning Varshavada, ayniqsa, hukumat doiralarida tanish-bilishlari koʻp. Bu narsa, ma’lum darajada. Sizning ham manfaatlaringiz koʻzlanadigan mening ishimda katta ahamiyatga ega boʻlishi mumkin. Shu bilan xatni choʻzib yuborganim uchun kechirim soʻrab va oʻpib qoluvchi — Sizni umrbod yaxshi koʻradigan jiyaningiz

Jorj Ponimirskiy».

Graf juda badxat ekan, Dizma maktubni hijjalab oʻqib chiqqunicha yarim soat oʻtdi. Nikodim kurlyand shlyaxtasi toʻgʻrisidagi gapdan xursand boʻlib ketdi, lekin Oksford universiteti uni tashvishga solib qoʻydi: xudo koʻrsatmasin, birorta odam unga inglizchalab murojaat qilsa bormi, chuvi chiqadi-qoʻyadi.

Aslida u hali pani Pshelenskayanikiga borishga ahd qilmagandi. Bunga uni telba grafning topshirigʻidan ham burun Nina bilan qilgan suhbati majbur qilmoqda edi. Nikodim juvonga akasi bilan pinhona uchrashuvlari haqida gapirmagan edi. Lekin ularning ikkovidan olgan ma’lumoti va Kunitskiydan eshitgan gaplarini taqqoslab, Ponimirskiyning da’vosi sirtdan qaraganda ma’nisizdek tuyulsa ham zamirida ancha gap borligiga ishonch hosil qildi. Agar u pani Pshelenskayanikiga borishga jur’at etsa, ehtimol hammasi oydinlashar.

Shaxsiy manfaati ham borishni taqozo etardi: pani Pshelenskaya yuqori doiralar bilan aloqador boʻlib, Dizmaga Kunitskiyning ishlarini toʻgʻrilashda yordam berishi mumkin edi. Nikodimning taqdiri esa ana shu ishlarning hal qilinishiga bogʻlanib qolgandi.

Avtomobil' Praganing birinchi imoratlariga yaqinlashganda Nikodim shular haqida va hali qidirib topishi lozim boʻlgan polkovnik Vareda toʻgʻrisida oʻylab borardi. Quyosh allaqachon botgan edi. Koʻcha fonarlari, goʻyo Dizmani olqishlayotgandek, birdan yalt etib yondi.
— Yaxshi alomat, — dedi u sekin.
— «Yevropa»ga yurishni buyurasizmi? — soʻradi shofyor.
— Ha, «Yevropa»ga haydang.

Nikodim juda yaxshi uxlab, oʻrnidan kayfi chogʻ boʻlib turdi. U darhol shaharga yoʻl oldi.

Harbiy ministrlikdan Dizmani shahar garnizonining ma’lumot byurosiga yoʻllashdi. Byuroda Nikodimga, polkovnik Vatslav Vareda har yili yozni Konstantin da, «Gaiti» villasida oʻtkazishini, Varshavaga faqat kunduz kunlari kelishini aytishdi.

Barcha u bilan hurmatini joyiga qoʻyib gaplashdi, buni koʻrib Dizma, polkovnik Vareda katta mansabdor boʻlsa kerak, degan qarorga keldi. U hatto, Vareda qanday mansabda ishlaydi, deb soʻramoqchi ham boʻldi-yu, lekin vaqtida tilini tiydi — axir uni davlat ishlaridan mutlaqo xabarsiz odam ekan, deb oʻylashlari mumkin edi-da.

Dizma Konstantinga borishga ahd qilganida hali soat oʻn ham boʻlmagan edi. Ular yoʻlga tushishdi. Yoʻl juda yomon ekan, lekin shofer gʻoyat tajribali, mashina esa yap-yangi boʻlgani tufayli ular yarim soatdan soʻng manzilga yetib borishdi. «Gaiti» villasini ular osongina topishdi. Bu shukuhdor ikki qavatli imorat ekan. Jimjimador panjara ortidan bogʻ va katta ayvon koʻrinib turardi. Pijama kiygan qandaydir erkak ayvonda gazeta oʻqib oʻtirardi. Mashina eshik oldiga borib toʻxtaganida haligi erkak boshini koʻtarib qaragan edi, Dizma polkovnikni tanidi.

Polkovnik Dizmaning ta’zimiga javob berdi-da, anchagacha taniyolmay xira koʻzlarini unga tikib turdi. Nikodim eshikdan kirib, unga yaqinlashganidan keyingina u qichqirganicha sapchib oʻrnidan turdi:
— Salom! Axir bu Terkovskiyning kushandasi-ku! Yaxshimisiz, pan Nikodim! Qayoqlarda gʻoyib boʻlib yuruvdingiz! — Shunday deya polkovnik Dizmaning qoʻlini olib silkita boshladi.
— Salom, polkovnik. Oʻshandan beri qishloqda edim, Varshavaga kecha keldim; menga sizni shu yerdan topishim mumkinligini aytishdi.
— Yashang! Ajoyib fikr! Men bilan nonushta qilasizmi? Unday desam, siz, qishloqilar azonlab turishga odatlangansizlar...

Polkovnik Dizmaning kelganiga chin koʻnglidan xursand boʻldi. Bu odam unga juda yoqib qolgan edi, boz ustiga — ajoyib avtomobilini aytmaysizmi: demak, bugun Varshavaga borish uchun Vilyanov temir yoʻlining xizmatidan voz kechsa boʻladi.
— Kecha rosa ichgan edik, — dedi Vareda, — boshim ogʻrisa kerak, deb oʻylovdim, lekin baxtimga, oʻzimni yaxshi his qilyapman.

Chindan ham Vareda quvnoq tetik boʻlib, qonga toʻlgan koʻzlarigina kechagi ichkilikbozlikdan dalolat berib turardi.
— «Baxtimga» deyishimning sababi bor, chunki sizning kelishingizni yuvishimiz kerak-da, — deya davom etdi Vareda. — Bilasizmi, Terkovskiy bilan boʻlgan mashmasha latifaga aylanib qoldi. Nihoyat bu qushchaning qanotini qirqib qoʻyishga muvaffaq boʻldik.
— Qoʻysangiz-chi, nimalar deyapsiz!
— Xudo haqqi! Uni bosh ministr idorasining boshligʻi qilib tayinlashganidan beri bosar-tusarini bilmay qoldi. Ahmoq, hamma mening tovonimni oʻpadi,