Tasodifiy hikoya: ramantik insest
qadimda bir qirol õĝili bõlibdi malika yeru kõka iwonmay ulĝaytiribdi bola ulĝayib kôrkam alp qomad ...davomi
qadimda bir qirol õĝili bõlibdi malika yeru kõka iwonmay ulĝaytiribdi bola ulĝayib kôrkam alp qomad ...davomi
Библиотека | Boshqalar | Muttahamning parvozi (I- qism)
kaftini kaftiga ishqardi. Qosh qoraya boshladi. Chiroqni yoqar ekan, ministr shoʻx ohangda dedi:
— Xoʻsh, azizim pai Dizma, ochigʻini aytsam, sizni soʻzamol deb boʻlmas ekanu, lekin kallangiz yaxshi ishlarkan. Demak, hamma ish joyida. Bir narsa yodingizda boʻlsin — bu gaplar mutlaqo sir saqlanishi lozim! Vaqtincha albatta. Chunki hali bu masala ustida koʻp bosh qotirish kerak. Yas' qonun loyihasini tayyorlaydi. Keyin unn miiistrlar kabinetining iqtisodiy komitetiga taqdim qilamiz, men esa ertaga bosh ministr bilai gaplashaman. Fahmlashimcha, yagona qiyinchilik — bu omborlar masalasi. Yangilarini qurish haqida soʻz ham boʻlishi mumkin emas. Bizga kredit berishmaydi. Darvoqe, eng katta qiyinchilik hatto bu ham emas. Harqalay, pan Nikodim, ajoyib loyihangizni amalga oshirishda oʻzingiz ham qatnashasiz. Gapimga ishonavering.
— Ha, albatta, — deya doʻrilladi Ulyanitskiy.
— Siz hukumat bilan hamkorlik qilishdan bosh tortmaysizmi, ishqilib? Shunga umid qilsa boʻladimi?
Dizma gardanini qashib qoʻydi:
— Nega endi boʻlmas ekan, ishlayveramiz-da...
— Sizga chin qalbimdan minnatdorchilik bildiraman. Mening fikrimcha, eng muhimi — u yoki bu ishni kim bajarishiga bogʻliq. Bunda shaxs masalasi birinchi oʻrinda turadi!
Yashunskiy yozuv stolining tortmalarini qulflab qoʻydi. Ulyanitskiy shveysarga qoʻngʻiroq qildi.
Nikodim Kunitskiyning iltimosini bajarishga qulay fursat kelganini angladi.
— Pan ministr, — deya gap boshladi u, — mening sizdan bitta iltimosim bor edi.
— Shunaqa deng? Marhamat, qulogʻim sizda. — Shunday deya ministr Dizmaga qiziqib tikildi.
— Gap bunday... Grodnodagi davlat oʻrmonlari direksiyasida allaqanday Ol'shevskiy degan odam ishlar ekan. Oʻsha Ol'shevskiy nuqul Koborovo taxta tilish zavodiga pand berib kelyapti... U Kunitskiyni yomon koʻradi, shuning uchun doim haligi... anovi-chi... davlat oʻrmonidan beriladigan yogoch kontingentini kamaytirgani kamaytirgan.
— Ha, rost, — deya uning gapini boʻldi ministr, — esimda bor: hatto qandaydir shikoyatlar ham boʻlgan edi. Bu Kunitskiy juda qiziq odam koʻrinadi. Unga biror aloqangiz bormi?
— Xudo saqlasin, faqat ish yuzasidan.
— Nikodim, uning qoʻshnisi, Kunitskaya xonimning ishonchli vakili. Kunitskiy esa shu kunda xotini bilan arazlashib yurgan ekan, — deya tushuntirdi Ulyanitskiy.
— Pan Nikodim, sizga ochigʻini aytaman, — dedi javoban ministr, — men Ol'shevskiyning buyruqlarini bekor qilishni istamasdim. Eshitishimcha, Kunitskiy firibgar, muttaham odam ekan. Lekin sizga soʻzsiz ishonaman. Ayting-chi, chindan ham yogʻoch kontingentini oshirish davlatga foydalimi? Ha yoki yoʻq, deb javob qilavering.
— Ha, — bosh irgʻadi Dizma.
— Ol'shevskiy pani Qunitskayaning taxta tilish korxonalariga bekordan bekorga toʻsqinlik qilayotgani rostmi?
— Rost.
— Boʻpti, kelishdik. Men boshqarish san’ati tez qaror qabul qila bilishidan iborat, deb hisoblayman.
Yashunskiy tashrifnomasini olib, allanimalar yozdi-da, soʻng uni Dizmaga uzatib, jilmaydi.
— Marhamat! Mana Ol'shevskiyga koʻrsatma yozdim. Shunga qaramay ertaga ertalab unga kerakli telefonogramma yuborishlarini buyuraman. Siz qishloqqa qachon qaytmoqchisiz?
— Indinga.
— Afsus. Lekin sizni tutib turmayman. Oʻzim xabar yuboraman. Yas', senda pan Dizmaning adresi bormi?
— Bor. Innaykeyin, biz u bilan ertaga pani Pshelenskayanikida boʻladigan bridj oʻyinida uchrashamiz, Nikodim ham u yerga borib turar ekan.
— Juda yaxshi. Xoʻp, sizga yana bir bor katta rahmat, oq yoʻl tilayman.
Shunday deya ministr Nikodimga ikkala qoʻlini uzatdi. Hammalari pal'tolarini kiyishdi. Ulyanitskiy Dizma bilan birga borib ovqatlanmoqchi edi, biroq ministr qoʻymadi.
— Yana oʻlgudek ichasan, vaziyat esa juda jiddiy, qiliq koʻrsatadigan payt emas hozir.
Ular Krakov qasabasiga chiqib xayrlashishgach, Nikodim mehmonxona tomon yoʻl oldi.
Yoʻlda u yoritilgan vitrinalardan birining oldida toʻxtab, choʻntagidan ministrning xatini oldi-da, oʻqib chiqdi:
«Direktor Ol'shevskiyga. Grodno.
Nikodim Dizmaning Koborovo taxta tylish zavodi ishi boʻyicha qoʻygan talablarini darhol ijobiy ma’noda hal qilishingizni soʻraymai.
Yashunskiy».
Nikodim maktubni avaylab karmoniga solib qoʻydi.
— Obbo jin urgur-ey! — dedi u balaid ovozda. Uning bu xitobidan ham mamnunligi, ham ajablanganligi va hammasidan ham koʻproq oʻziga oʻzi qoyil qolganligi sezilib turardi.
Dizma oʻzini ancha dadil seza boshladi. Yaqinginada oʻzi tenglashishi mumkinligini xayoliga ham keltirmagan bu begona muhit odamlari undan, ya’ni Dizmadan allaqanday fazilatlar topishgan edi. Qim bilsin, ehtimol, ular haqdirlar...
Ha, Dizma oʻzidan juda xursand edi.
Mehmonxonada Nikodimni yana bir xushxabar — uning nomiga yozilgan ensiz och kul rang konvert kutib turgan ekan. Konvertdan tanish atir hidi anqib turardi. Pochta qogʻozining varagʻi bir tekisda chiroyli yozuv bilan toʻldirilgan boʻlib, tagiga Nina Kunitskaya deb imzo chekilgan edi.
Nikodim jilmaydi:
— Buni qara-ya! Qani oʻqib koʻraylik-chi, nima deb yozgan ekan.
U karavot yonidagi chiroqni yoqib, botinkasini yechdi-da, oʻrnashibroq yotib, oʻqiy boshladi:
«Hurmatli pan Nikodim!
Sizni mening maktubim, ehtimol, undan ham koʻproq iltimosim hayratga solsa kerak. Agar Sizga murojaat qilishga jur’at etgan boʻlsam, bu faqat Sizning menga koʻrsatgan mehribonligingiz tufayli, jahlingiz chiqmasligiga umid qilganimdan, xolos.
Gap kichik bir narsani xarid qilish ustida ketyapti: men Grodnoda yaxshi tennis toʻplarini izlab topolmadim. Agar Siz Varshavadan bir dyujina toʻp olib kelsangiz, Sizdan gʻoyat minnatdor boʻlardim.
Toʻgʻri, magazinniig oʻziga xat yozishim mumkim edi, ammo men Sizning oʻzingiz tanlab olib kelishingizni istayman. Ehtimol, Sizning Varshavadaligingizda vaqtingizni olmasligim kerak edi. Chunki u yerda Siz uchun vaqt juda qimmatli boʻlsa kerak. Axir ishingiz koʻp. Buning ustiga koʻngil ochishingiz kerak — teatrlar, qabul marosimlari va qolaversa... Kasyaning ogʻzidan gullashicha, jazmanlariga gul yuborishni yaxshi koʻradigan goʻzal ayollar... Koborovoda goʻzal ayollar yoʻq, lekin bu yerning gullari Varshavanikiga qaraganda chiroyliroq...
Qachon qaytasiz?
Aslini olganda, men «qaytasiz» soʻzini ishlatmasligim kerak edi. Axir, kishi faqat, oʻz yaqinim deb hisoblaydigan odamning oldiga qaytadi, inson hayot yoʻli yoki dilidagi muhabbat tuygʻusi bogʻlab turgan kimsaning oldigagina qaytishi mumkin...
Koborovo bugun ma’yus va noxush. Mana bir necha kun boʻldiki, u menga shunday tuyulyapti. Uni qanchalik sevishimni va qanchalik nafratlanishim lozimligini oʻzingiz bilasiz-ku, axir. Sizdan iltimos qilaman, oʻz hasratlarimni toʻkib, kayfiyatingizning quvnoq garmoniyasini buzganim uchun mendan ranjimang. Nimayam derdim, tan olaman: menga Sizning suhbatlaringiz yetishmayapti, juda yolgʻizman.
Koborovo Sizning qaytishingizni kutyapti, pan Nikodim, — kechirasiz, men yana oʻsha soʻzni ishlatdim, — ha, u Sizning kelishingizni kutyapti.
Nina Kunitskaya».
Dizma xatni ikki marta oʻqib chiqib, konvertni hidlab koʻrdi-da, oʻylay
— Xoʻsh, azizim pai Dizma, ochigʻini aytsam, sizni soʻzamol deb boʻlmas ekanu, lekin kallangiz yaxshi ishlarkan. Demak, hamma ish joyida. Bir narsa yodingizda boʻlsin — bu gaplar mutlaqo sir saqlanishi lozim! Vaqtincha albatta. Chunki hali bu masala ustida koʻp bosh qotirish kerak. Yas' qonun loyihasini tayyorlaydi. Keyin unn miiistrlar kabinetining iqtisodiy komitetiga taqdim qilamiz, men esa ertaga bosh ministr bilai gaplashaman. Fahmlashimcha, yagona qiyinchilik — bu omborlar masalasi. Yangilarini qurish haqida soʻz ham boʻlishi mumkin emas. Bizga kredit berishmaydi. Darvoqe, eng katta qiyinchilik hatto bu ham emas. Harqalay, pan Nikodim, ajoyib loyihangizni amalga oshirishda oʻzingiz ham qatnashasiz. Gapimga ishonavering.
— Ha, albatta, — deya doʻrilladi Ulyanitskiy.
— Siz hukumat bilan hamkorlik qilishdan bosh tortmaysizmi, ishqilib? Shunga umid qilsa boʻladimi?
Dizma gardanini qashib qoʻydi:
— Nega endi boʻlmas ekan, ishlayveramiz-da...
— Sizga chin qalbimdan minnatdorchilik bildiraman. Mening fikrimcha, eng muhimi — u yoki bu ishni kim bajarishiga bogʻliq. Bunda shaxs masalasi birinchi oʻrinda turadi!
Yashunskiy yozuv stolining tortmalarini qulflab qoʻydi. Ulyanitskiy shveysarga qoʻngʻiroq qildi.
Nikodim Kunitskiyning iltimosini bajarishga qulay fursat kelganini angladi.
— Pan ministr, — deya gap boshladi u, — mening sizdan bitta iltimosim bor edi.
— Shunaqa deng? Marhamat, qulogʻim sizda. — Shunday deya ministr Dizmaga qiziqib tikildi.
— Gap bunday... Grodnodagi davlat oʻrmonlari direksiyasida allaqanday Ol'shevskiy degan odam ishlar ekan. Oʻsha Ol'shevskiy nuqul Koborovo taxta tilish zavodiga pand berib kelyapti... U Kunitskiyni yomon koʻradi, shuning uchun doim haligi... anovi-chi... davlat oʻrmonidan beriladigan yogoch kontingentini kamaytirgani kamaytirgan.
— Ha, rost, — deya uning gapini boʻldi ministr, — esimda bor: hatto qandaydir shikoyatlar ham boʻlgan edi. Bu Kunitskiy juda qiziq odam koʻrinadi. Unga biror aloqangiz bormi?
— Xudo saqlasin, faqat ish yuzasidan.
— Nikodim, uning qoʻshnisi, Kunitskaya xonimning ishonchli vakili. Kunitskiy esa shu kunda xotini bilan arazlashib yurgan ekan, — deya tushuntirdi Ulyanitskiy.
— Pan Nikodim, sizga ochigʻini aytaman, — dedi javoban ministr, — men Ol'shevskiyning buyruqlarini bekor qilishni istamasdim. Eshitishimcha, Kunitskiy firibgar, muttaham odam ekan. Lekin sizga soʻzsiz ishonaman. Ayting-chi, chindan ham yogʻoch kontingentini oshirish davlatga foydalimi? Ha yoki yoʻq, deb javob qilavering.
— Ha, — bosh irgʻadi Dizma.
— Ol'shevskiy pani Qunitskayaning taxta tilish korxonalariga bekordan bekorga toʻsqinlik qilayotgani rostmi?
— Rost.
— Boʻpti, kelishdik. Men boshqarish san’ati tez qaror qabul qila bilishidan iborat, deb hisoblayman.
Yashunskiy tashrifnomasini olib, allanimalar yozdi-da, soʻng uni Dizmaga uzatib, jilmaydi.
— Marhamat! Mana Ol'shevskiyga koʻrsatma yozdim. Shunga qaramay ertaga ertalab unga kerakli telefonogramma yuborishlarini buyuraman. Siz qishloqqa qachon qaytmoqchisiz?
— Indinga.
— Afsus. Lekin sizni tutib turmayman. Oʻzim xabar yuboraman. Yas', senda pan Dizmaning adresi bormi?
— Bor. Innaykeyin, biz u bilan ertaga pani Pshelenskayanikida boʻladigan bridj oʻyinida uchrashamiz, Nikodim ham u yerga borib turar ekan.
— Juda yaxshi. Xoʻp, sizga yana bir bor katta rahmat, oq yoʻl tilayman.
Shunday deya ministr Nikodimga ikkala qoʻlini uzatdi. Hammalari pal'tolarini kiyishdi. Ulyanitskiy Dizma bilan birga borib ovqatlanmoqchi edi, biroq ministr qoʻymadi.
— Yana oʻlgudek ichasan, vaziyat esa juda jiddiy, qiliq koʻrsatadigan payt emas hozir.
Ular Krakov qasabasiga chiqib xayrlashishgach, Nikodim mehmonxona tomon yoʻl oldi.
Yoʻlda u yoritilgan vitrinalardan birining oldida toʻxtab, choʻntagidan ministrning xatini oldi-da, oʻqib chiqdi:
«Direktor Ol'shevskiyga. Grodno.
Nikodim Dizmaning Koborovo taxta tylish zavodi ishi boʻyicha qoʻygan talablarini darhol ijobiy ma’noda hal qilishingizni soʻraymai.
Yashunskiy».
Nikodim maktubni avaylab karmoniga solib qoʻydi.
— Obbo jin urgur-ey! — dedi u balaid ovozda. Uning bu xitobidan ham mamnunligi, ham ajablanganligi va hammasidan ham koʻproq oʻziga oʻzi qoyil qolganligi sezilib turardi.
Dizma oʻzini ancha dadil seza boshladi. Yaqinginada oʻzi tenglashishi mumkinligini xayoliga ham keltirmagan bu begona muhit odamlari undan, ya’ni Dizmadan allaqanday fazilatlar topishgan edi. Qim bilsin, ehtimol, ular haqdirlar...
Ha, Dizma oʻzidan juda xursand edi.
Mehmonxonada Nikodimni yana bir xushxabar — uning nomiga yozilgan ensiz och kul rang konvert kutib turgan ekan. Konvertdan tanish atir hidi anqib turardi. Pochta qogʻozining varagʻi bir tekisda chiroyli yozuv bilan toʻldirilgan boʻlib, tagiga Nina Kunitskaya deb imzo chekilgan edi.
Nikodim jilmaydi:
— Buni qara-ya! Qani oʻqib koʻraylik-chi, nima deb yozgan ekan.
U karavot yonidagi chiroqni yoqib, botinkasini yechdi-da, oʻrnashibroq yotib, oʻqiy boshladi:
«Hurmatli pan Nikodim!
Sizni mening maktubim, ehtimol, undan ham koʻproq iltimosim hayratga solsa kerak. Agar Sizga murojaat qilishga jur’at etgan boʻlsam, bu faqat Sizning menga koʻrsatgan mehribonligingiz tufayli, jahlingiz chiqmasligiga umid qilganimdan, xolos.
Gap kichik bir narsani xarid qilish ustida ketyapti: men Grodnoda yaxshi tennis toʻplarini izlab topolmadim. Agar Siz Varshavadan bir dyujina toʻp olib kelsangiz, Sizdan gʻoyat minnatdor boʻlardim.
Toʻgʻri, magazinniig oʻziga xat yozishim mumkim edi, ammo men Sizning oʻzingiz tanlab olib kelishingizni istayman. Ehtimol, Sizning Varshavadaligingizda vaqtingizni olmasligim kerak edi. Chunki u yerda Siz uchun vaqt juda qimmatli boʻlsa kerak. Axir ishingiz koʻp. Buning ustiga koʻngil ochishingiz kerak — teatrlar, qabul marosimlari va qolaversa... Kasyaning ogʻzidan gullashicha, jazmanlariga gul yuborishni yaxshi koʻradigan goʻzal ayollar... Koborovoda goʻzal ayollar yoʻq, lekin bu yerning gullari Varshavanikiga qaraganda chiroyliroq...
Qachon qaytasiz?
Aslini olganda, men «qaytasiz» soʻzini ishlatmasligim kerak edi. Axir, kishi faqat, oʻz yaqinim deb hisoblaydigan odamning oldiga qaytadi, inson hayot yoʻli yoki dilidagi muhabbat tuygʻusi bogʻlab turgan kimsaning oldigagina qaytishi mumkin...
Koborovo bugun ma’yus va noxush. Mana bir necha kun boʻldiki, u menga shunday tuyulyapti. Uni qanchalik sevishimni va qanchalik nafratlanishim lozimligini oʻzingiz bilasiz-ku, axir. Sizdan iltimos qilaman, oʻz hasratlarimni toʻkib, kayfiyatingizning quvnoq garmoniyasini buzganim uchun mendan ranjimang. Nimayam derdim, tan olaman: menga Sizning suhbatlaringiz yetishmayapti, juda yolgʻizman.
Koborovo Sizning qaytishingizni kutyapti, pan Nikodim, — kechirasiz, men yana oʻsha soʻzni ishlatdim, — ha, u Sizning kelishingizni kutyapti.
Nina Kunitskaya».
Dizma xatni ikki marta oʻqib chiqib, konvertni hidlab koʻrdi-da, oʻylay