Tasodifiy hikoya: bu sherimni chiqishi hurmatli moderlarga bogliq, YIGIT ZIMMASIN, 6QIB K6RING
HIKOYAM T6RISI 6XSHAMADI, SHUNING UCHUN SHER YOZISHDA DAVOM ETAMAN, QIZLAR YIGITLARNING ustidan k...davomi

Dizma, qizning menga nisbatan munosabati bir zumda oʻzgarib qoldi-ya, deb mamnunlik bilan koʻnglidan kechirdi. U Man'kaning oʻsha bir dasta pulni koʻrib emas, balki, tungi hujum haqidagi hikoyani eshitib shunchalik qoyil qolayotganini darhol tushungan edi. Garchi bunday oʻzgarish juda xush yoqsa-da, Nikodim oʻzicha xijolatda edi — u qizning bunday hurmatiga loyiq emasligini yaxshi tushunardi. Biroq endi u bu gaplarning hammasini oʻylab chiqarganini sira ham tan olmagan boʻlardi, albatta.
— Ehtiyot boʻl, Man'ka, — dedi Dizma ular zinapoyadan yuqori koʻtarilishar ekan, — bu haqda uydagilarga ogʻiz ocha koʻrma! Tushunarlimi?
— Boʻlmasam-chi!
— Endi men... oʻzing tushunasan, birmuncha vaqtga biror yoqqa joʻnashim kerak. Xullas, qoʻlga tushmaslik uchun.
— Ha, tushunaman. Qaytib kelasanmi?
— Qaytib kelaman.

Dizmaning shunday bemahalda Man'ka bilan birga qaytganiga Bartiklar sira ham ajablanishmadi. Lekin aroq bilan kolbasaning hurmatini oʻrniga qoʻyishdi. Valentova shu zahoti stol ustiga koʻk kleyonka yozdi, hammasi ovqatlangani oʻtirdi. Gorchitsadan boʻshagan bankachaga aroq quyib qoʻlma-qoʻl uzata boshlashdi. Shishaning oʻziyam ancha kattagina edi... Koʻp oʻtmay Nikodim besh zlotiy chiqarib, Man'kani yana aroqqa yubordi. Shundan soʻng Dizma ijara haqini toʻladi-da, qiz qaytib kelgach, oʻtirganlarga murojaat qilib dedi:
— Xoʻsh, endi meni tabriklasangiz boʻladi. Yaxshi ish topdim.
— Qayerda? — deya soʻradi qiziqib Valent.
— Varshavada emas, provinsiyada.
— Provinsiyada pul topish oson, deb aytmovdimmi sizga, — dedi bosh chayqab Valentova. — U yerda hamma narsa moʻl boʻladi. Erkaklarning hammasi shunaqa oʻzi.

Yana Dizmaning salomatligi uchun ichishdi. Keyingi shisha ham boʻshagach, Nikodim yechinib, buklama karavotini yozdi-da, choʻntagiga pul solingʻan nimchani yostiq tagiga qoʻyib, bir zumda uxlab qoldi.

Valent bir oz jim oʻtirdi. Soʻng kayfi oshdi shekilli, ashula ayta boshlagan edi, Man'ka darhol oʻshqirib berdi:
— Jim, jin ursin sizni. Koʻrmayapsizmi, uxlayapti axir. Birpas dam olgani ham qoʻyishmaydi bu uyda.

Xonaga sukunat choʻkdi. Valent shaikasini bostirib kiydi-da, koʻchaga chiqib ketdi. Xotini esa ijarachilarining ish topib, ularni aroq bilan siylaganini aytib maqtanish uchun qoʻshnisinikiga yugurdi.

Man'ka shkafdan rohatibadan roʻmolchasini olib, Nikodimning yuziga yopib qoʻydi: xonada pashshalar gʻujgʻon oʻynamoqda edi.

3-bob
Nikodim peshinga qadar safarga hozirlik koʻrdi. Dizma oʻzini bir oz tuzatib olish maqsadida bir necha koʻylak, galstuklar, soqol olish uchun yangi pribor, sap-sariq botinka va oʻziga ancha yarashgan bir juft kostyum xarid qildi. Bulardan tashqari u bir talay mayda-chuyda narsalar bilan chiroyli charm chamadonlar ham sotib oldi.

Bir vaqtlar notarius Vinderning oʻgʻli — L'vovda oʻqiydigan student butun Liskovni oʻzining orastaligi bilan qoyil qoldirgan edi. Nikodim har gal uning xonasiga kirganida studentning kiyim-kechagi va pardoz anjomlariii koʻrib ogʻzi ochilib qolardi. Endi u yosh Vinderdan ibrat olishga harakat qilardi. Bu xarajatlar Dizmaning hamyonini anchagina oʻpirib ketgan boʻlsa-da, u oʻz ishidan mamnun edi.

Soat oltiga borib yoʻlga chiqish uchun hamma narsa shay boʻldi. Poyezd yetti yarimda joʻnardi. Avvaliga uni vokzalgacha kuzatib chiqmoqchi boʻlgan Man'ka Nikodimdagi bu oʻzgarishlarni koʻrib, shu qadar esankirab qoldiki, unga hamroh boʻlishga jur’at etolmadi.

U faqat Dizmaning ortidan zinapoyaga yugurib chiqdi-da, uning yuz-koʻzidan oʻpib, chamadonlarini pastga olib tushishga yordamlashdi. Izvosh joyidan qoʻzgʻaldi. Shu payt qiz:
— Qaytib kelasanmi? — deb soʻradi qoldi.
— Qaytib kelaman, — javob qildi Dizma va boshidan shlyapasini olib silkitib qoʻydi.

Ikkinchi klass vagoni uchinchi klassnikiga qaraganda ancha qulay boʻlar ekan. Bu yerda qattiq kursilar oʻrniga prujinali divanlar qoʻyilgan boʻlib, passajirlar ancha xushmuomala, provodniklar ham juda muloyim koʻrinishardi.

Dizma bu ajoyib sayohatning gashtini surib borardi. U umrida birinchi marta oʻzini toʻralardek his eta boshladi. Hozir unga oʻzining Liskovdagi pochta idorasining boshligʻidan sira kam joyi yoʻqdek, hatto ota-bola Vinderlar bilan ham bemalol bellasha oladigandek tuyulardi.

Dizma bilan birga yoʻlga chiqqan bir nechta passajir tez orada tushib ketdi, vagonda u yolgʻiz oʻzi qoldi. Biroq sira uyqusi kelmadi. Hozirgi vaziyatni har tomonlama oʻylab koʻrmoq lozim edi.

Turgan gap, bu keksa dogʻuli Kunitskiy uni ministr Yashunskiy bilan yaqin aloqada boʻlgan nufuzli odam deb oʻyladi. Aks holda, unga boshqaruvchilikni sira ham taklif qilmagan boʻlardi. Rostini aytib, cholning koʻzini ochish esa shunday katta maoshdan voz kechish bilan barobar edi, albatta. Demak, Kunitskiyni. Iloji boricha uzoqroq laqillatish kerak. Turar joy bilan ovqat uchun u bir tiyin ham sarf qilmaydi. Shu boisdan ham u oyiga ellik-oltmish, boringki, yuz zlotiydan ortiq chiqimdor boʻlmaydi. Qarabsizki — ikki ming toʻrt yuz zlotiy sof foyda boʻlib turibdi-da.

«Hech boʻlmasa uch oy tura olsam edi. Balki, bir ilojini qilib, yarim yilga choʻzarman?»

Dizma shularni oʻylar ekan, jilmayib quydi. Keyinchalik odamlarga foydasiga pul qarz berib, qoʻlini sovuq suvga urmay, mazza qilib yashashi mumkin. Faqat cholni uzoqroq laqillatish va qoʻlga tushib qolmaslik uchun juda ehtiyot boʻlib yurish kerak. Kamroq gapirish, oʻzi haqida mutlaqo ogʻnz ochmaslik lozim. Chol ham axir anoyi emas, biror narsann sezib qolsa, darhol kavushini toʻgʻrilab qoʻyadi.

Provodnik kirib, navbatdagi stansiya Koborovo ekanligini aytganida tong ota boshlagan edi.

Ishqilib, Kunitskiy shu poyezdda kelishimni unutib qoʻymaganmikin, deya bezovta boʻla boshladi Dizma. Lekin bekorga tashvishga tushgan ekan. Nikodim poyezddan tushishi bilan uning oldiga livreya kiygan xizmatkor keldi.
— Kechirasiz, pan Kunitskiynikiga kelayotgan janob siz emasmisiz?
— Ha, menman.
— Mashina stansiya binosi oldida kutib turibdi, pan boshqaruvchi, — dedi xizmatkor va chamadonlarni koʻtarib oldi.

Nikodim ajoyib avtomobilga oʻtirar ekan: «Koborovo mulkining boshqaruvchisi... Tashrifnoma buyurtirib qoʻyishim kerak ekan», — deya hayolidan oʻtkazdi.

Avvaliga mashina temir yoʻl yoqalab ketgan tep-tekis shossedan olib bordi-da, soʻng yarim vayrona suv tegirmoni oldidagi xushmanzara joyda oʻngga burilib, koʻprikdai oʻtdi va tor izli temir yoʻlning ikki chetiga zich qilib qurilgan fabrika imoratlarining yonidan gʻizillab ketdi.

Bir ozdan soʻng zarang daraxtlaridan iborat xiyobon boshlanadi. Kunitskiy uyi xiyobonning oxirida joylashgan ekan. Tomi uchiga nayza oʻrnatilgan gumbazlar bilan bezatilgan bu imorat klassitsizmga da’vo qiluvchi gʻalati bir uslubda qurilgan boʻlsa-da, ancha chiroyli edi. Avtomobil' maysazorni aylanib oʻtib, katta eshik oldida toʻxtadi. Ichkaridan oqsoch ayol chiqib, xizmatkor bilan birga chamadonlarni olib kirib ketdi. Dizma pal'tosini yechib ulgurmasdanoq, vestibyulga- harir shlafrok kiygan va sochlari toʻzgʻib ketgan Kunitskiy yugurib chiqdi. Nikodim avvaliga uni tanimay,