Tasodifiy hikoya: Raddomdagi navbatchi
Mani ismim jonpo'lat bu bo'lgan voqea mani matiz mowinam boridi qizlani uncha bunchasini kampo't qiv...davomi

narsa kishiga juda xush yoqsa-da, keyinchalik koʻp tashvish orttirishi mumkin, degan xayolga bordi.

«Leon unga tabrik telegrammasi yubordi. Yo tangrim, qani endi u Leonning taklifini qabul qilib, shu yerda qolsa! Men Varshavaga koʻchib borishni orzu qilyapman.

Yoʻq, bu mumkin emas. Pshelenskaya xolam yoki birorta tanish odamni uchratib qolishdan choʻchib, koʻchaga chiqolmayman bu yerda.

Men ularning koʻzlariga qarayolmayman, ammo shu bilan birga uni koʻrishdan voz kechishga qurbim ham yetmaydi».

Keyingi sahifadagi yozuv bundai ham qisqaroq edi.

«Kechasi bilan uxlayolmay chiqdim. Yo parvardigor! Ehtimol, u boyib ketar!!

U meni sevarmikin?

Bu toʻgʻrida undan soʻraganimda Nikodim qisqagina qilib: «Ha», — deya javob qildi. Bu javob juda koʻp narsani bildirishi yoki dilida menga nisbatan hech ni-a yoʻqligidan dalolat berishi mumkin».

Nikodim yangi sahifani ochdi-da, derazaga qaradi. Xiyobonning oxirida avtomobil' koʻrindi. Kunitskiy qaytib kelmoqda edi.

Dizma shoshilib oʻrnidan turdi-da, xotiranomani joyiga qoʻydi va sekingina koridorga chiqib, yugurganicha zinapoyadan pastga tushdi. U juda vaqtida tushgan ekan — katta eshik ochilib, ostonada Kunitskiy paydo boʻldi. Chol quchoq ochib, Dizmani bagʻriga bosa ketdi.
— Azizim, pan Nikodim! Yashang-e! Chin qalbimdap tabriklayman! Telegrammamni oldingizmi? Xoʻsh, qalay? Ishni keng koʻlamda tashkil etyapsiz. Gazetalarda sizni juda maqtashyapti... Sizni chin koʻnglimdan tabriklayman. Darvoqe, sizga faqat yaxshilik tilashimni oʻzingiz ham bilasiz.
— Rahmat.
— Qani, qani, oʻtiring, azizim pan Nikodim, qadrli pan rais. Sizga bir narsa taklif qilmokchiman.

U Dizmani kresloga oʻtkazdi-da, keyin birdan shoshilganini payqab qoldi:
— Balki, dam olishni istarsiz?
— Yuq, charchaganim yoʻq.
— Xudoga shukur. U holda, marhamat qilib, gapimni tinglasangiz. Agar taklifimni rad etgudek boʻlsangiz, darhol javob bermang. Maylimi?

Nikodim jilmayib, koʻzlarini qisdi:
— Siz nima taklif qilmoqchi ekanligingizni oʻzim topsam-chi?
— Topa olarmikinsiz? — deya ajablandi Qunitskiy.
— Siz boshqaruvchi boʻlib qolishimni istaysiz? Shunday emasmi?

Qunitskiy oʻrnidan sapchib turib, yana Nikodimni bagʻriga bosdi. U turli dalillar keltirib, tezda Nikodimning boshqaruvchilik lavozimida qolishi kerakligini ikki karra ikki toʻrtdek isbotlab berdi.
— Banka pravleniyesining raisi, azizim pan Nikodim, davlat amaldori emas-ku axir. U korxona boshligʻi, xolos, shu boisdan ham barcha vaqtini bankaga sarflashi shart emas.

Nikodim avvaliga oʻzini bir oz ikkilanayotgandek koʻrsatib turdi-da, soʻng Qunitskiyga, agar gʻalla bankasining raisi mening boshqaruvchim boʻladi, deb hech kimga aytmasangiz, mayli, dedi.

Turgan gap, Kunitskiy bu shartni bajonu dil qabul qildi.

Bu orada Nina qaytib keldi. U Nikodimning ta’zimiga javob bermadi, biroq juvonning porlab turgan koʻzlari shu qadar koʻp narsani aytmoqchi ediki, agar Kunitskiy sezgirroq boʻlganida darhol hammasini bilib olgan boʻlardi.

Nikodimning roziligidan quvonib ketgani uchunmi, harqalay chol bu holni payqamay qoldi. U vagʻillab xotiniga, pan Nikodim Koborovoni oʻz holiga tashlab ketmayotgani va ularga gʻamxoʻrlik qilib, bu yerga tez-tez kelib turajagidan qanchalik xursand ekanligini tushuntira boshladi.
— Men ham gʻoyat xursandman, — dedi Nina va kechirim soʻrab, kiyimini almashtirgani chiqib ketdi, chunki Koborovoda yakshakba kunlari soat ikkida ovqatlanishardi.

Kunni uchovlon oʻtkazishdi. Bundan Ninaning noroziligi yaqqol koʻrinib turardi: Kunitskiy bankaning ishlari va uning ochilish muhlati bilan qiziqar, umumiy krizis haqida gap sotar, soliqlar hamda ijtimoiy talablarni kondirish uchun boʻlayotgan xarajatlarning ogʻirligi toʻgʻrisida mulohaza yuritar edi. Biroq endi u hosilning moʻlligidan shikoyat qilmay qoʻygandi.

Kechki ovqatdan soʻng ular avtomobilda sayr qilishga qaror qilishdi. Oqshom havosi gʻoyat ajoyib edi. Yoʻl oʻrmon oralab ketgandi. Osmondan oy moʻralardi, kumush yogʻduga koʻmilgan yoʻl qandaydir sirli jozibasi bilan qishini oʻznga maftun etardi. Xayol daryosiga gʻarq boʻlgan Nina avtomobilning yumshoq oʻrindigʻiga suyandi. Bu sayrning gʻaroyibligini hatto Nikodim ham his etib turardi. Yolgʻiz Kunitskiygina tinmay bidirlab borardi.

Ular soat oʻndan oshganida uyga qaytib kelishdi. Nina darhol tepadagi oʻz boʻlmasiga chiqib ketdi. Kunitskiy esa Dizmani u yotadigan xonaning eshigiga qadar kuzatib bordi-da, yaxshi uyqu tilab, qaytib ketdi.

Nikodim yechina boshladi.

Endi u Ninaning xotira daftari toʻgʻrisida bemalol oʻylab koʻrishi mumkin edi. Hali biror qat’iy fikrga kelib boʻlmasdi. Faqat bir narsa aniq edi: Nina uni benihoyat sevib qolgan boʻlib, Nikodimning bir kun emas, bir kun unga uylanishiga umid qilardi.

Dizmapi hammasidan ham xursand qilgan narsa— Nina uning Oksfordda oʻqigani va juda aqlli odam ekaniga ishonishi edi. Chamasi, Nikodim juda toʻgʻri yoʻl tanlagandi. Uylanish masalasiga kelsak...

Ochigʻini aytganda, Dizma bu haqda birinchi marta jiddiy oʻylanib qoldi. Nina unga yoqardi, albatta, innaykeyin grafinyaga uylanish ham hazil gan emas: u taniydigan arkoni davlatlardan birontasi ham haqiqiy zodagon xonimga uylanmagan edi... Lekin, boshqa jihatdan yondashganda, bisotida bir tiyini boʻlmasa-da, shunday katta talab qoʻyadigan xotinga uylanish... Faqat koʻylaklarining oʻziga qancha pul ketadi! Har kuni uch xil kiyinsa, chet elga sayohat qilsa, uzuk va bilaguzuklarni pista poʻchogʻidek bilsa! Axir ular ajralishgan taqdirda Kunitskiy unga sariq chaqa ham bermaydi-ku...

Toʻgʻri, Nikodimning bankadagi maoshi katta, ammo shuyam yetmaydi. Keyin, kim biladi, uni raislikdan boʻshatib yuborishlari mumkin — u holda Dizma yelkasida tirik tovon bilan boshini qayoqqa suqadi?... Qani endi, Kunitskiy xotinidan ajrashgandan keyin ham uni boshqaruvchilikdan boʻshatmasa!.. Lekin bu haqda soʻz ham boʻlishi mumkin emas.

Yana bitta qiyinchnlik bor: u Ninaning anovi aqldan ozgan akasini nima qiladi? Bir kami oʻsha tentakni boqishi qoluvdi...

Nikodim chiroqni oʻchirib, koʻrpani boshiga tortdi. Ponimirskiy haqidagi fikr masalani uzil-kesil hal qilgan edi.

«Ahmogʻi yoʻq», — dedi oʻziga oʻzi Nikodim va boshqa yoniga oʻgirilib yotdi.

Uning endigina koʻzi ilina boshlagan ham ediki, birdan xiyobonga toʻkilgan shagʻal ustidan kimningdir shipillab yurib kelayotganini eshitib qoldi.

«Kim ekan kechasi bu yerda sanqib yurgan? « — Nikodim boshini koʻtardi.

Birdan uning yuragi orqasiga tortib ketdi.

Daraxt shrxlarining sirli sharpalari bilan oʻynashib turgan oy shu’lasida u xonasining parkka qaragan oynaband zshigi oldida allakimning turganini koʻrib qoldi...

«Oʻgʻri» — deya dilidan kechirdi Nikodim.

Haligi odam bir zum qotib turdi-da, soʻng qoʻlini koʻtarib, eshikni taqillatdi.

Nikodimning eti jimirlashib ketdi. Behosdan: «Ponimirskiy! Butunlay aqldan ozib, meni oʻldirgani kelibdi», — degan xayol kechdi dnlidan.

Eshik qattiqroq taqilladi. Dizmaning qoʻrquvdan qimir etishga majoli qolmagan edi. U faqat dasta aylansa-da,