Tasodifiy hikoya: Yolgizlik
Yolgizlik... shuqadar sokinlik mavhumlik hammasi unda yolgizlikda. Hech his etganmisiz atrofizda bar...davomi

uning qoʻlidan ushladi.
— Pan Nikodim, qizim uchun meni kechiring. Hammasini unuting. Shu bugunoq Kasya chet elga joʻnaydi. Shu yetarlimi sizga?
— Yetarlimi... Bekordan bekorga haqorat qilgani-chi?
— Sizga soʻz beraman, azizim pan Nikodim, shu bugunoq uni uydan quvib chiqaraman.

Chol ichida zardasi qaynagani sari, sirtida xotirjamroq koʻrinardi. Qunitskiy Dizmaga qoʻlini uzatib, soʻradi:
— Demak, yarashdik-a?

Nikodim ham uning qoʻlini qisib qoʻydi.

Kasya oʻsha kuni kechqurunoq joʻnab ketdi. Otasi kabinet eshigini yopib, u bilan nima haqda gaplashganini hech kim bilmadi. Kunitskiy ham, qizi ham bu haqda hech kimga ogʻiz ochishmadi. Kasya hatto Nina bilan ham xayrlashmay joʻnadi. U Koborovodan joʻnashdan avval gaplashgan yagona odam xonimlarning garderobiga qarab yuradigan yoshgina oqsoch qiz Irenka boʻldi. Biroq u ham, Kasya juda dargʻazab edi, u seni Shveysariyaga chaqirtirib olaman deya va’da qildi, boʻlak hech nimadan xabarim yoʻq dedi.

Oʻsha sermashmasha yakshanbadan soʻng Nikodim Dizmaning osoyishtaligini hech nima buzmadi. Kunitskiy oʻlib-tirilib uning koʻnglini olishga harakat qilardi. Nina Kasyani sira eslamasdi. U ham endi oʻzini ancha yengil va xotirjam seza boshlagan edi.

Ular Nikodim bilan birga avtomobilda sayr qilishar, qayiqda suzishardi. Biroq Nina sira boʻsh kelmasdi, ularning oshiq-ma’shuqligi quruq suhbat, toʻgʻrirogʻi, juvonning monologi-yu, bir lahzalik boʻsalardan nborat boʻlib qolardi. Nikodimning barcha urinishlari zoye ketardi.

U bunday oʻjarlikning sababini sira tushunolmasdi. Xizmatkorlardan Ninaning toʻy kunidan boshlaboq har kuni eshigini qulflab yotishini eshitgach, u battar ajablandi. Buni unga xabar qilgan xizmatkor hatto, xoʻjayin, chamasi, qiziga sovgʻa qilish uchungina grafinyaga oʻylangan boʻlsalar kerak, deya Kunitskiyni mazah qilishga ham borib yetdi. Bu gaplarning bari Dizmaga juda sirli boʻlib tuyulardi. U bir kun emas, bkr kun, oʻrni kelganida Ninani qisti-bastiga olib, undan bor haqiqatni surishtirib bilishga ahd qilib qoʻydi. Hozircha esa u asta-sekin juvondan turli ma’lumotlarni oʻsmoqchilab soʻrab yurdi. Erining ishlari xaqida gap ochilganida, Nina ulardan mutlaqo behabarligini sezdirib qoʻyardi.
— Darvoqe, bu bilan mening ishim yoʻq, — derdi u nuqul, — bu erkaklarning ishi.

U faqat bir narsani — bu yerda oʻzining hech narsasi yoʻqligini bilardi, bundan buyon ularning kelajagi faqat Dizmaga bogʻliq boʻlib qolganini takrorlardi. Bu gapdan Nikodim ancha tashvishga tushib qoldi, chunki u Ninaning ehtiyojlarini qondira olish darajasida boylik orttirishga sira ham umid qilmasdi.

Ochigʻini aytganda, u uylanishga ham uncha harakat qilmasdi. Toʻgʻri, Nina unga juda yoqardi. Axir u haqiqiy xonim boʻlib, kimsan, grafinya Ponimirskaya edi-da... Biroq Nikodim ishlarining kelajakda ham shunday muvaffaqiyatli ketaverishiga ishonmagani kabi, unga uylanishiga ham koʻzi yetmasdi.

Lekin u Ninaning sevgisiga sira shubhalanmasdi. Juvon har bir harakati, har bir nigohi va har bir soʻzida unga boʻlgan sevgisini izhor etardi.

Kunitskiy esa, Dizmaning fahmlashicha, ishga juda berilgani va xotini bilan kam gaplashgani sababli buni sezmasdi. Darvoqe, ularga birgalashib sayr qilishni uning oʻzi maslahat bergandi.

Bir kuni ana shunday sayrdan soʻng vestibyulda Nikodimga telegramma uzatishdi. Dizma bu Yashunskiydan ekanligiga imoni komil edi..Biroq qisqagina tekst ostidagi «Terkovskiy» imzosini koʻrib, u qattiq hayratga tushdi.

Nikodim telegrammani oʻqir ekan, Nina uning yelkasidan qogʻozga koʻz yugurtirardi.

Telegrammada qoʻyidagilar yozilgan ekan.

«Ministrlar Sovetining raisi ertaga, juma kuni, kech soat yettida, oʻzingizga ma’lum ish boʻyicha, Ministrlar Sovetining iqtisodiy komiteti majlisiga yetib kelishingizni iltimos qiladi.

Terkovskiy».

Shu payt Kunitskiy kelib qolgan edi. Dizma unga telegrammani uzatdi. Chol uni bir zumda oʻqib chiqdi-da, juda hayratlanib, xitob qildi.
— Qoyil! Gʻalla haqida boʻlsa kerak?
— Ha, — deya tasdiqladi Nikodim.
— Demak, ish yurishib ketibdi-da?
— Koʻrib turibsiz-ku.
— Yo qudratingdan, — dedi qoʻllarini yozib Kunitskiy, — yo qudratingdan! Bu aloqalaringiz bilan odamlarga qanchadan-qancha yaxshiliklar qilishingiz mumkin, azizim pan Nikodim!
— Ha, — deya jilmaydi Nina, — agar bu yaxshilik jamiyat manfaatlariga qaratilgan boʻlsa, agar oʻsha jamiyat ehtiyojlari toʻgʻri hisobga olinsa, albatta, foydasi katta.
— Meni kechiru jonginam, — e’tiroz bildirdi Kunitskiy, — faqat jamiyatgagina emas... Ayrim kishilarga yordam berish mumkin emasmi axir? He-he... Iqtisodiy komitetga temir yoʻl ministri ham a’zo boʻlsa kerak, albatta. Oʻrni kelib qolsa, u bilan shpallar haqida gaplashishingiz mumkin. A, labbay?

Nikodim qoʻllarini choʻntagiga tiqib, qovogʻini soldi.
— Men boshqa safar gaplashsak degan edim: noqulay axir.
— Nimayam derdim!.. Qistamayman. Oʻzingiz bilasiz. Shunchaki eslatdim-qoʻydim-da, chunki shpal yetkazib berish hazilakam ish emas, uni unutib boʻlmaydi, xe-xe!

Tushki ovqatni yeb boʻlishgani zahoti Kunitskiy Nikodimni oʻz kabinetiga surgab kirdi-da, boʻlajak ishning tafsilotlari haqida uzundan-uzoq leksiya boshlab yubordi. Nikodim unga yana sud protsessi haqida eslatgan edi, chol oʻrnidan sapchib turib, choʻntagidan kalitlarini oldi.
— Hozir hujjatlarni koʻrsataman. Oʻylashimcha, mening aybsizligimni isbotlash uchun shuning oʻzi ham kifoya qilsa kerak.

U ogʻir duxoba pardani bir chetga surgan edi, Dizmaning koʻzi katta poʻlat sandiqqa tushdi. Kunitskiy sandiq eshikchasini shosha-pisha ochdi-da, u yerdan yashil papka chiqarib, dasta-dasta kvitansiyalar, blankalar va mashinkada yozilgan qogʻozlarni olib koʻrsatdi. Chol ba’zi narsalarni oʻzi oʻqib berar, ba’zi qogʻozlarni esa Dizmaga uzatardi. Shunda Nikodim goʻyo hujjatlarni diqqat bilan oʻqiyotgandek, ularga koʻz yugurtira boshlardi.

U Kunitskiyniig oldidan faqat kechqurun qutulib chiqdi. Nina uni ayvonda kutib turgan ekan. Ular sayr qilgani joʻnashdi. Nina gʻamgin va ma’yus edi. Nikodimning kutilmaganda joʻnab ketishi ularning tinch va osoyishta hayotiii buzib yuborib, ayol qalbiga cheksiz qaygʻu solgan edi. Daraxtlar soyasiga kirishgach, Nina uning pinjiga kirib shivirladi:
— Jonim, Varshavaga anchaga ketyapsanmi? Nina sensiz juda zerikib qoladi. Nima qilay — senga juda oʻrganib qolibman, bu yerda seni har kuni koʻrishim, sen bilan gaplashishim, koʻzlaringga tikilishim mumkin...

Nikodim tezda qaytishini, u yerda bir-ikki kundan ortiq turmasligini aytib, uni yupata boshladi.

Kechki ovqat paytida Nina juda ochilib oʻtirdi: Kunitskiy unga qadrli pan Nikodimni stansiyagacha birga kuzatib qoʻyishni taklif qilgandi. Bu gal Dizma poyezdda ketadigan boʻldi, chunki mashina remontga muhtoj edi.

Nina hayajondan titrab turardi. Toʻgʻri, u Nikodim bilan oʻzi istagancha xayrlasha olmasdi, biroq uning koʻzlari eng ehtirosli boʻsalardan ham koʻproq narsalarni aytib turardi.

Birinchi klass kupesida Dizma yolgʻiz oʻzi ketdi. Kunitskiy provodnikka choychaqa berib, juda katta odam, ministrlarning shaxsiy