Tasodifiy hikoya: Er xotin xaqida latifa
Bir kuni er kayifda kelib xotinini qornini silab yotib ertaga bu joyga tarvuz ekaman dibdi etasiga y...davomi
Bir kuni er kayifda kelib xotinini qornini silab yotib ertaga bu joyga tarvuz ekaman dibdi etasiga y...davomi
Библиотека | Boshqalar | Muttahamning parvozi (III- qism)
qisib dedi:
— Buning oʻrniga ba’zi boshqa narsalar paydo boʻladi.
Nina qizarib, uning pinjiga tiqildi.
— Yoʻq, yoʻq, — deya e’tiroz bildirishga urindi u. — Ninochka tepada shiringina uxlaydi, Nik esa pastda yotadi.
— Foydasi yoʻq. Iltimos, e’tiroz bildirilmasin. Bekorga bahslashib oʻtirmaylik.
— Nik!..
— Gap tamom!.. Masala hal boʻlgan. Xizmatkorlar ketgan zahoti mening Ninochkam oldimga tushadi.
— Tushmaydi, — deya bahslasha boshladi Nina.
— U holda oʻzim tepaga chiqaman...
— Mana koʻrasan, eshik qulflogʻliq boʻladi, — dedi kulib juvon va lablarini uning yuziga suykadi.
— Eshik? Men uchun eshik nima degan gap! Sindiraman qoʻyaman...
— Voy, pahlavonginam-ey! Qulogʻingni tut, bir gap aytaman.
U lablarini Nikodimning qulogʻiga yaqinlashtirib, asta shivirladi.
— Ninochka oʻz sultonining oldiga tushdi.
— Mana bu boshqa gap...
Ular ajralishib, Dizma Kunitskiyning yotoqxonasi tomon yoʻl olganida soat oʻn birdan oshgan edi. Yoʻl-yoʻlakay u kabinet chirogʻini yoqib, poʻlat sandiqni ochdi. Tokchalarda dasta-dasta pullar qator turardi. U dastalardan birini oldi-da, goʻyo ogʻirligini aniqlamoqchi boʻlganday, uni kaftida irgʻitib qoʻydi.
— Meniki... Hammasi meniki. Pullar, sandiq, uy, fabrikalar... Millionlar!
Nikodim yechinar ekan, bu badavlat amlokda ishni nimadan boshlashini oʻyladi.
U ertagayoq butun korxonalarni aylanib chiqishga va xizmatchilarni yigʻib, kerakli koʻrsatmalar berishga ahd qildi. Dizma ularning oldida aytadigan gaplarini oʻylay boshladi...
Shu payt eshik gʻijirlab ochildi-da, xonaga Nina kirib keldi.
Bu kecha Nikodimga uxlash nasib qilmadi. Ertalab soat yettida xizmatkorlar xonalarni supurib-sidira boshlagan edi, Nina uyning narigi qismida yashaydigan xizmatkorlar yetib kelmasdan yotoqxonasiga yetib olish uchun shoshilib chiqib ketdi.
Dizma papiros tutatib, yostiqlarini toʻgʻrilab qoʻydi.
«Agar doim shunaqa boʻlaversa, men uzoqqa bormayman».
U uxlashga urinib koʻrdi, biroq uyqusi kelmadi.
— Turish kerak, — deya toʻngʻilladi Nikodim va qoʻngʻiroq tugmasini bosdi.
Yugurib kelgan xizmatkorga u vanna hozirlashni va choʻchqa goʻshtidan qoʻshib oʻnta tuxumdan quymoq pishirishni buyurdi.
— Eng muhimi — yogʻliroq boʻlsin.
Nikodim kiyinib, yemakxonaga kirganida quymoq hali tayyor emas ekan. U xizmatkorni koyiy ketdi. Xizmatkor, quymoq baribir sovib qolardi, deb oʻzini oqlamoqchi boʻlgan edi. Dizma oʻshqirib berdi.
— Oʻchir ovozingni, ahmoq. Agar hammasini oʻz vaqtida qilganingda sovib qolmasdi! Vannadan chiqqanimni koʻrmadingmi? Sen yaramaslarni tartibga oʻrgatib qoʻyaman hali! Quymoqni olib kelgin-da, otni egarlashni buyur... Toʻxta! Yaxshisi, chana qoʻsha qolishsin.
— Xoʻp boʻladi, pan janobi oliylari. Nonushtadan soʻng Dizma ikki ot qoʻshilgan bejirimgina chanaga oʻtirdi-da, qogʻoz fabrikasiga haydashni buyurdi. Fabrika idorasida u xizmatchilarning choy ichib oʻtirganini koʻrib, tutaqib ketdi.
— Bu yer nima oʻzi, jin ursin! — deya baqirdi u. — Fabrikami yo qovoqxonami?
Xizmatchilar sapchib oʻrnilaridan turishdi.
— Nima qiliq bu! Bu yerda ovqatlanganingiz uchun haq olasizlarmi? Xat tashuvchi qani?
— Bu yerdaman, pan rais.
— Hoziroq stakanlarni yoʻqot! Bundan keyin idorada choy ichganingizni koʻrmay. Ovqatni uylaringizda yeysizlar. Tushundinglarmi?
Dizma idoradan oʻtib, direktor kabinetining eshigini ochdi. Kabinetda hech kim yoʻq edi.
— Direktor qani?
— Pan direktor toʻqqizda keladilar, — hayajondan tovushi titrab tushuntirdi xizmatchilardan biri.
— Nima-a?.. Toʻqqizda deysanmi? Tekinxoʻrlar, itvachchalar!
Nikodim fabrikani koʻzdan kechirib chiqdi. Sexda ish avjida edi. Ishchilar Dizma bilan odatdagiday bosh irgʻab salomlashishdi. Ularning bu salomida hadiksirash, shubha va oʻz qadrini bilish — xullas, proletariy korxona egasini koʻrganida dilida paydo boʻladigan barcha tuygʻular namoyon boʻlgan edi.
Yoshgina injener Dizmaning oldiga yugurib kelib, ehtirom bilan salom berdi.
— Xoʻsh, ishlar qalay? — deya soʻradi Nikodim. — Hammasi joyidami?
— Hammasi joyida, pan rais.
— Direktoringizga aytib qoʻying, bundan buyon nshga soat yettida kelsin. Boshliq qoʻl ostidagi odamlarga ibrat boʻlmogʻi kerak.
U injenerning qoʻlini qisdi-da, fabrikadan joʻnab kstdi.
Tegirmon, taxta tilish korxonasi, otxona, chorva fermasi, aroq zavodi — bularning barini Dizma peshinga qadar aylanib chiqdi. U Koborovodan xuddi toʻfonday hamma yoqqa vahima solib oʻtdi.
Uyga yaqinlashar ekan, Nikodim derazadan Ninani koʻrib qoldi. Nina unga qarab tabassum qilganicha ikkala qoʻlini silkib turardi. U egnidagi xalatni yechmasdanoq vestibyulga qarab tushdi.
— Shu tobda sultonim qayoqdan kelyaptilar? — deya soʻradi u ohista — qoʻshni xonada xizmatkor stolga dasturxon yozmoqda edi.
— Korxonalarni koʻzdan kechirib chiqdim.
— Xoʻsh, qalay?
— Yalqovlar koʻp ekan. Hechqisi yoʻq, endi hammasini gah desa qoʻlga qoʻnadigan qilib qoʻyaman.
— Jonim, sening xoʻjalik bilan shugʻullanishingni istamayman. Toʻyimizdan soʻng boshqaruvchi yollashing ksrak. Axir oʻzing oʻylab koʻr: ish butun vaqtingni olib qoʻyadi! Kuni bilan uyda boʻlmaysan. Men esa yolgʻiz oʻtirishni istamayman. Xoʻp degin, Nik, boshqaruvchi yollaysan-a?
— Allaqachon yollab qoʻyganman, — deya kulib javob berdi Nikodim.
— Rostdan-a?
— Boʻlmasam-chi.
— Shundaymi? Juda yaxshi qilibsan.
— Bir necha oy Varshavada turadigan boʻlganimizdan keyin xoʻjalikka kimdir qarab turishi kerak-ku axir. Boʻlmasa, butun Koborovoni talon-toroj qilib yuborishadi.
— Sultonim kimni taklif qildi?
— Kshepitskiy degan bir odamni. Sen uni taniysan shekilli?
— Kimni? Zizyani-ya? Pshelenskayaning ad’yutanti Zizya Kshepitskiyni-ya?
— Xuddi oʻshani.
— Juda qiziq yigit. Bir vaqtlar menga xushomad qilib yurardi. Lekin oʻsha paytlarda uning uncha obroʻsi yoʻq edi.
— Ochigʻini aytsam, u haqda biror yomon gap eshitganim yoʻq. Banka tashkil qilinganidan buyon menda sektar' boʻlib ishlaydi.
— Uning ishidan xursandmisan?
— Yomon ishlamaydi. Yo sen uning bu yerda ishlashini istamaysanmi?
— Yoʻgʻ-e, nega endi! Ishlar meni sira ham qiziqtirmaydi, azizim. Bu sohada hech nima tushunmayman.
Xizmatkor kirib, chaqirilgan odamlar toʻplana boshlaganini xabar qildi.
Nikodimning kabineti yoniga joylashgan kenggina idorada yigirma chogʻlik odam yigʻilgan edi. Allanima toʻgʻrisida ohista gaplashib oʻtirgan xizmatchilar Dizma kirib kelgach, oʻrnilaridan turib ta’zim qilishdi.
Dizma javoban bosh irgʻadi-da, hech kimni oʻtirishga taklif qilmay, yozuv stoli yoniga borib oʻtirdi.
— Sizlarni bu yerga toʻplashimdan maqsad, — deya gap boshladi u barmoqlari bilan stolga yozilgan movutni chertib, — Koborovo bekasi pani Nina Kunitskaya eridan ajralishib, undan vakolatnomani qaytarib olayotganini xabar qilib qoʻyishdir. U barcha ishlarni boshqarishni menga topshirdi. Ogohlantirib qoʻyay: men pachakilashib oʻtirmayman. Gʻalla bankasi qanday puxta ishlayotganini gazetalardan oʻqigan boʻlsangiz kerak. Gap shundaki, men bankada qattiq intizom oʻrnatganman. Qaytaraman — men pachakilashib oʻtirishni yomon koʻraman,
— Buning oʻrniga ba’zi boshqa narsalar paydo boʻladi.
Nina qizarib, uning pinjiga tiqildi.
— Yoʻq, yoʻq, — deya e’tiroz bildirishga urindi u. — Ninochka tepada shiringina uxlaydi, Nik esa pastda yotadi.
— Foydasi yoʻq. Iltimos, e’tiroz bildirilmasin. Bekorga bahslashib oʻtirmaylik.
— Nik!..
— Gap tamom!.. Masala hal boʻlgan. Xizmatkorlar ketgan zahoti mening Ninochkam oldimga tushadi.
— Tushmaydi, — deya bahslasha boshladi Nina.
— U holda oʻzim tepaga chiqaman...
— Mana koʻrasan, eshik qulflogʻliq boʻladi, — dedi kulib juvon va lablarini uning yuziga suykadi.
— Eshik? Men uchun eshik nima degan gap! Sindiraman qoʻyaman...
— Voy, pahlavonginam-ey! Qulogʻingni tut, bir gap aytaman.
U lablarini Nikodimning qulogʻiga yaqinlashtirib, asta shivirladi.
— Ninochka oʻz sultonining oldiga tushdi.
— Mana bu boshqa gap...
Ular ajralishib, Dizma Kunitskiyning yotoqxonasi tomon yoʻl olganida soat oʻn birdan oshgan edi. Yoʻl-yoʻlakay u kabinet chirogʻini yoqib, poʻlat sandiqni ochdi. Tokchalarda dasta-dasta pullar qator turardi. U dastalardan birini oldi-da, goʻyo ogʻirligini aniqlamoqchi boʻlganday, uni kaftida irgʻitib qoʻydi.
— Meniki... Hammasi meniki. Pullar, sandiq, uy, fabrikalar... Millionlar!
Nikodim yechinar ekan, bu badavlat amlokda ishni nimadan boshlashini oʻyladi.
U ertagayoq butun korxonalarni aylanib chiqishga va xizmatchilarni yigʻib, kerakli koʻrsatmalar berishga ahd qildi. Dizma ularning oldida aytadigan gaplarini oʻylay boshladi...
Shu payt eshik gʻijirlab ochildi-da, xonaga Nina kirib keldi.
Bu kecha Nikodimga uxlash nasib qilmadi. Ertalab soat yettida xizmatkorlar xonalarni supurib-sidira boshlagan edi, Nina uyning narigi qismida yashaydigan xizmatkorlar yetib kelmasdan yotoqxonasiga yetib olish uchun shoshilib chiqib ketdi.
Dizma papiros tutatib, yostiqlarini toʻgʻrilab qoʻydi.
«Agar doim shunaqa boʻlaversa, men uzoqqa bormayman».
U uxlashga urinib koʻrdi, biroq uyqusi kelmadi.
— Turish kerak, — deya toʻngʻilladi Nikodim va qoʻngʻiroq tugmasini bosdi.
Yugurib kelgan xizmatkorga u vanna hozirlashni va choʻchqa goʻshtidan qoʻshib oʻnta tuxumdan quymoq pishirishni buyurdi.
— Eng muhimi — yogʻliroq boʻlsin.
Nikodim kiyinib, yemakxonaga kirganida quymoq hali tayyor emas ekan. U xizmatkorni koyiy ketdi. Xizmatkor, quymoq baribir sovib qolardi, deb oʻzini oqlamoqchi boʻlgan edi. Dizma oʻshqirib berdi.
— Oʻchir ovozingni, ahmoq. Agar hammasini oʻz vaqtida qilganingda sovib qolmasdi! Vannadan chiqqanimni koʻrmadingmi? Sen yaramaslarni tartibga oʻrgatib qoʻyaman hali! Quymoqni olib kelgin-da, otni egarlashni buyur... Toʻxta! Yaxshisi, chana qoʻsha qolishsin.
— Xoʻp boʻladi, pan janobi oliylari. Nonushtadan soʻng Dizma ikki ot qoʻshilgan bejirimgina chanaga oʻtirdi-da, qogʻoz fabrikasiga haydashni buyurdi. Fabrika idorasida u xizmatchilarning choy ichib oʻtirganini koʻrib, tutaqib ketdi.
— Bu yer nima oʻzi, jin ursin! — deya baqirdi u. — Fabrikami yo qovoqxonami?
Xizmatchilar sapchib oʻrnilaridan turishdi.
— Nima qiliq bu! Bu yerda ovqatlanganingiz uchun haq olasizlarmi? Xat tashuvchi qani?
— Bu yerdaman, pan rais.
— Hoziroq stakanlarni yoʻqot! Bundan keyin idorada choy ichganingizni koʻrmay. Ovqatni uylaringizda yeysizlar. Tushundinglarmi?
Dizma idoradan oʻtib, direktor kabinetining eshigini ochdi. Kabinetda hech kim yoʻq edi.
— Direktor qani?
— Pan direktor toʻqqizda keladilar, — hayajondan tovushi titrab tushuntirdi xizmatchilardan biri.
— Nima-a?.. Toʻqqizda deysanmi? Tekinxoʻrlar, itvachchalar!
Nikodim fabrikani koʻzdan kechirib chiqdi. Sexda ish avjida edi. Ishchilar Dizma bilan odatdagiday bosh irgʻab salomlashishdi. Ularning bu salomida hadiksirash, shubha va oʻz qadrini bilish — xullas, proletariy korxona egasini koʻrganida dilida paydo boʻladigan barcha tuygʻular namoyon boʻlgan edi.
Yoshgina injener Dizmaning oldiga yugurib kelib, ehtirom bilan salom berdi.
— Xoʻsh, ishlar qalay? — deya soʻradi Nikodim. — Hammasi joyidami?
— Hammasi joyida, pan rais.
— Direktoringizga aytib qoʻying, bundan buyon nshga soat yettida kelsin. Boshliq qoʻl ostidagi odamlarga ibrat boʻlmogʻi kerak.
U injenerning qoʻlini qisdi-da, fabrikadan joʻnab kstdi.
Tegirmon, taxta tilish korxonasi, otxona, chorva fermasi, aroq zavodi — bularning barini Dizma peshinga qadar aylanib chiqdi. U Koborovodan xuddi toʻfonday hamma yoqqa vahima solib oʻtdi.
Uyga yaqinlashar ekan, Nikodim derazadan Ninani koʻrib qoldi. Nina unga qarab tabassum qilganicha ikkala qoʻlini silkib turardi. U egnidagi xalatni yechmasdanoq vestibyulga qarab tushdi.
— Shu tobda sultonim qayoqdan kelyaptilar? — deya soʻradi u ohista — qoʻshni xonada xizmatkor stolga dasturxon yozmoqda edi.
— Korxonalarni koʻzdan kechirib chiqdim.
— Xoʻsh, qalay?
— Yalqovlar koʻp ekan. Hechqisi yoʻq, endi hammasini gah desa qoʻlga qoʻnadigan qilib qoʻyaman.
— Jonim, sening xoʻjalik bilan shugʻullanishingni istamayman. Toʻyimizdan soʻng boshqaruvchi yollashing ksrak. Axir oʻzing oʻylab koʻr: ish butun vaqtingni olib qoʻyadi! Kuni bilan uyda boʻlmaysan. Men esa yolgʻiz oʻtirishni istamayman. Xoʻp degin, Nik, boshqaruvchi yollaysan-a?
— Allaqachon yollab qoʻyganman, — deya kulib javob berdi Nikodim.
— Rostdan-a?
— Boʻlmasam-chi.
— Shundaymi? Juda yaxshi qilibsan.
— Bir necha oy Varshavada turadigan boʻlganimizdan keyin xoʻjalikka kimdir qarab turishi kerak-ku axir. Boʻlmasa, butun Koborovoni talon-toroj qilib yuborishadi.
— Sultonim kimni taklif qildi?
— Kshepitskiy degan bir odamni. Sen uni taniysan shekilli?
— Kimni? Zizyani-ya? Pshelenskayaning ad’yutanti Zizya Kshepitskiyni-ya?
— Xuddi oʻshani.
— Juda qiziq yigit. Bir vaqtlar menga xushomad qilib yurardi. Lekin oʻsha paytlarda uning uncha obroʻsi yoʻq edi.
— Ochigʻini aytsam, u haqda biror yomon gap eshitganim yoʻq. Banka tashkil qilinganidan buyon menda sektar' boʻlib ishlaydi.
— Uning ishidan xursandmisan?
— Yomon ishlamaydi. Yo sen uning bu yerda ishlashini istamaysanmi?
— Yoʻgʻ-e, nega endi! Ishlar meni sira ham qiziqtirmaydi, azizim. Bu sohada hech nima tushunmayman.
Xizmatkor kirib, chaqirilgan odamlar toʻplana boshlaganini xabar qildi.
Nikodimning kabineti yoniga joylashgan kenggina idorada yigirma chogʻlik odam yigʻilgan edi. Allanima toʻgʻrisida ohista gaplashib oʻtirgan xizmatchilar Dizma kirib kelgach, oʻrnilaridan turib ta’zim qilishdi.
Dizma javoban bosh irgʻadi-da, hech kimni oʻtirishga taklif qilmay, yozuv stoli yoniga borib oʻtirdi.
— Sizlarni bu yerga toʻplashimdan maqsad, — deya gap boshladi u barmoqlari bilan stolga yozilgan movutni chertib, — Koborovo bekasi pani Nina Kunitskaya eridan ajralishib, undan vakolatnomani qaytarib olayotganini xabar qilib qoʻyishdir. U barcha ishlarni boshqarishni menga topshirdi. Ogohlantirib qoʻyay: men pachakilashib oʻtirmayman. Gʻalla bankasi qanday puxta ishlayotganini gazetalardan oʻqigan boʻlsangiz kerak. Gap shundaki, men bankada qattiq intizom oʻrnatganman. Qaytaraman — men pachakilashib oʻtirishni yomon koʻraman,