Tasodifiy hikoya: majburlikdan
Oilada kattasiman dadam 4 oy oldin qamaldi biz oyim ukam va men qoldik oyim tikuv4ilik qilib zor...davomi

Uning oʻzi Kembridjja oʻqigan ekan. U oʻnga yaqin tilni yaxshi bilgani kabi, polyak tilida ham bemalol gaplashaverardi. Undan millatini soʻrashgan paytlarda Xell', oʻzim ham bilmayman, degandek yoqimtoylik bilan yelkasini qisardi.

Ninada u birnnchi uchrashuvdayoq kuchli taassurot qoldirgandi. Juvon bu odamga boʻlgan moyilligini yashirmasdi ham. Nikodim buni darhol payqadi, albatta,

Ahvolki juda ham tahlikali deb boʻlmasdi, biroq Dizma kundan kun koʻproq tashvishlana boshladi. Boz ustiga uning yonida har qanday mushkul ishning ham chorasini topishga usta boʻlgan Kshepitskiy yoʻq edi. Nikodim Kshepitskiyga xat yozib yubordi, biroq undan hali javob kelmagandi.

Bu orada Oskar Xell' Varshavada oʻrnashib oldi. U qisqa vaqt ichida barcha bilan tanishib chiqdi va bironta ham bal, yigʻin, tansa kechasini kanda qilmay qatnashib yurdi. Xell' biror ish bilan shugʻullanmasa-da, pulga zoriqmas va shu boisdan ham badavlat odam, kuyov qilsa arziydigan kishi sifatida nom chiqardi. Pol'shaga uni toʻngʻiz oviga taklif qilib, graf Pomyalovskiy olib kelgan edi. Grafning oʻzi Xell' haqida biror aniq gap aytolmasdi, chunki u bilan Kanar orollariga ekskursiyaga ketayotgan paytida, Italiya paroxodi palubasida tanishgan edi.

Nikodim Ninani bu muttahamning ta’siridan qutqarish uchun butun ustomonligini ishga soldi. Biroq oralariga sovuqlik tushishidan choʻchib, masalani koʻndalang qoʻyishga jur’at etmasdi.

Agar Xell' bir kuni Nina bilan suhbatda Kasya Kunitskayaning nomini tilga olmaganida, ehtimol, bu ahvol anchaga choʻzilib ketgan boʻlardi.

Xell' Kasya bilan Davos, Kann va Jenevada uchrashgan boʻlib, uni yaxshi tanir ekan. Ular hatto ba’zi-ba’zida bir-birlariga xat ham yozisharkan, chunki ikkovi ham telepatiyaga qiziqib, kuzatuvlari haqida xabarlashib turishar ekan.

Nina buni eshitib, hayajonlanib ketdi. U nihoyat oʻzi juda yaxshn koʻradigan Kasya toʻgʻrisida xabar topgan edi. Buning ustiga Kasya bilan uni birga oʻtkazgan kunlari haqidagi xotiralar bogʻlab turardi.

Nina Nikodim bilan uchrashgan zahoti unga shu haqda aytdi:
— Buni qara-ya, pan Xell' Kasyani yaxshi bilar ekan! Kasya bilan chet elda uchrashgan boʻlib, ular hatto bir-birlariga hat ham yozishib turisharkan! Bechora Kasya! Yolgʻiz oʻzi... Unga achinaman.
— Balki, oʻsha Xell' yolgʻon gapirayotgandir?
— Nikus'! Uyalmaysanmi shunday deyishga! — dedi zardasi qaynab Nina. — Oskar haqiqiy jentl'men!

Bu suhbat Dizmaga qattiq ta’sir qildi. U darhol biror chora koʻrishga jazm etdi. Avval Vareda bilan maslahatlashib olmoq lozim edi. U polkovnikka qoʻngʻiroq qilib kechqurun restoranda birga ovqatlanishga kelishib oldi.

Bir qadahdan aroq ichishgach, Nikodim maqsadga koʻchdi:
— Bilasanmi, Vatsus'.. Sen anovi Xellni taniysan-a?
— Taniyman. Quvnoq yigit.
— Quvnoqmi, quvnoq emasmi, bu bilan ishim yoʻq, lekin bilasanmi, u mening jigʻimga tegib yuribdi.
— Qanday qilib?
— Qayligʻimni tortib olyapti.
— Tumshugʻiga sol, agar gʻidi-bidi deydigan boʻlsa bir juft pistolet olib, masalani hal qil-qoʻy.
— Duelga chaqir demoqchimisan? — deya basharasini bujmaytirdi Dizma.
— Albatta! Men senga aytsam, Nikus' bunaqa paytda choʻzib oʻtirmaslik kerak: paq-paq, gap tamom.
— Bilasanmi... Muhimi bu emas. Gap xotin kishi haqida ketyapti. Agar men uni yarador qilsam, Nina unga koʻproq talpina boshlaydi.
— Xoʻsh, nima qilmoqchisan boʻlmasa?

Dizma iyagini qashib qoʻydi.
— Balki, uni qamoqqa olish mumkindir... Kimligi, qayoqdan kelgani noma’lum-ku axir...
— Hm... Ochigʻini aytsam, buning uchun hech qanday asos yoʻq.
— Ehtimol, u josusdir? — dedi taraddudlanib Dizma.
— Nega endi josus boʻlarkan?
— Balki josusdir, balki josus emasdir. Hech kim, hech nima bilmaydi. Lekin shuncha pulni qayoqdan olyapti u? Nimaning evaziga bunday yallo qilib yuribdi?
— Hm...
— Muttaham. Chet el fuqarosi...
— Ha, uning hujjatlarini tekshirib koʻrish mumkin, albatta, — dedi xayolga choʻmib Vareda. — Hatto bexosdan borib, mehmonxonadagi nomerini tintib ham koʻrish mumkin. Biroq hujjatlari joyida boʻlib chiqsa, xijolatpazlik boʻladi. Yoʻq, unday qilish mumkin emas.

Vareda yana bir qadah aroq ichdi-da, birdan stolni shapatiladi.
— Yoʻli bor. Men senga aytsam — qoyilmaqom yoʻl...
— Xoʻsh?
— Gap Xellni qamatish haqida emas, balki uni uzoqlashtirish haqida ketyapti, shunday emasmi?
— Uzoqlashtirish deganing nimasi?
— Ninadan uzoqlashtirishni aytyapman-da.
— Ha, albatta.
— Ana shuning yoʻli bor. Uni qamoqqa olishadi, nomerini tintib, bu haqda gazetada xabar bosishadi-da, soʻng kechirim soʻrab, qoʻyib yuborishadi.
— Bundan nima foyda?
— «Nima foyda» deysanmi? Tushunmayapsanmi?
— Yoʻq.
— Buni tushunish juda oson-ku. Nima, Nina josuslikda shubha qilingʻan odamga iltifot koʻrsatadi, deb oʻylayapsanmi?

Dizma bir oz oʻylanib turgach, dedi:
— Iltifot koʻrsatmasa kerak.
— Bu gapdan soʻng, umuman, uni jamiyatda qabul qilisharmikin?.. Ha, oshna, bunaqa gʻavgʻodan soʻng u lash-lushini koʻtarib joʻnab qolishga majbur boʻladi.
— Hm... Lekin... u bu gaplarning hammasi anglashilmovchilik ekanligini tushuntirib qoʻyishi mumkin, — deya gap qotdi Nikodim.
— Bizga esa, — dedi e’tiroz bildirib Vareda, — uning juda ayyor ekanligi va hujjatlarni oʻz vaqtida yoqib yubortanligini shama qilishimiz. mumkin.

Dizma polkovnikning fikriga qoʻshilishga majbur boʻldi. Reja tayyor edi. Vareda ishni paysalga solib oʻtirmay shtabning ikinchi boʻlimi boshligʻi polkovnik Yarsga qoʻngʻiroq qildi.

Ertasiga kechqurun ular endi uchovlon uchrashishdi. Nikodim polkovnikka sirni oshkor qilgisi kelmaganidan Dizma bilan Vareda Yarsga barcha tafsilotlarni aytib oʻtirishmadi. U ham surishtirmadi. Yars uchun rais Dizma Pol'shada hech qanday mavqega ega boʻlmagan bir chet ellikni josus deb hisoblab, uning obroʻsini toʻkmoqchi ekanligining oʻzi kifoya edi... Buning ustiga restorandagi ziyofat ham juda zoʻr boʻlgan edi. Ular ertaga azondan harakat qilishga kelishishdi.

Ertasiga Dizma xuddi oyogʻi kuygan tovuqday bir yerda oʻtirolmadi. U kunduzi gazetlar chiqqan-chiqmaganligini bilib kelish uchun Ignatiyni minut sayin pastga tushirardi.

Nihoyat, xizmatkor uch dona gazeta koʻtarib keldi.

Dizma ularni shosha-pisha koʻzdan kechira boshladi. Ikki gazetada Xell' toʻgʻrisida hech nima yozilmagan edi. Ammo uchinchisining sahifasida «Yangi josuslar tashkiloti izidan. Hashamatli mehmonxonada kiborlar jamiyatiga mansub josus qoʻlga tushdi» degan sarlavha ostida yoʻgʻon harflar bilan terilgan xabar bosilgan edi.

Ilgari kelishib olinganiga muvofiq xabarda Xellning familiyasi toʻla koʻrsatilmagan edi. Unda qandaydir janob «X» haqida soʻz yuritilgandi. Biroq faktlar shunday bayon etilgandiki, Xellni taiydigan odamlarning birontasida ham gap u toʻgʻrisida ketayotganiga shubha qolmasdi.

Dizma xursandligidan qoʻllarini bir-biriga ishqaladi.

U koʻngli joyiga tushib, xizmatga doir qogʻozlarni koʻzdan kechirdi-da, imzo chekish lozim boʻlgan hujjatlarni keltirishni buyurib, sekretar' ayolga tegishib ham qoʻydi. Soʻng ta’zimlarga jilmayib javob qilganicha boʻlimlarni aylanib