Tasodifiy hikoya: "Sevgilim" 3-qism! Muallif:FeYa
Jasur qo'limdan ushlab, xonamga kirib eshikni yopdi! Men jahlim chiqib! Chiqing xonamdan bu nima qil...davomi

bosh ministrga ahdidan sira ham qaytmasligini aytib, ogohlantirib qoʻydi.

Ministrlar Soveti saroyidai chiqayotganda Kshepitskiy tomonidan pan raisning iste’foga chiqish haqida ogohlantirilgan uchta gazetaning reportyori Nikodimni bir necha marta rasmga oldi.

Bu voqea soat birlarga yaqin sodir boʻldi, soat ikkida esa bankaga ministr Yashunskiy keldi. U gʻoyat xafa boʻlib, qoʻllari qaltirab turardi. U har gapda:
— Xudo haqqi, oʻtinaman, bu ishni qilmang, — deb takrorlardi.

Yashunskiy bu ishning vatanparvarlikka xilof ekanligi, uning iste’foga chiqishi sanoat va qishloq xoʻjaligi doiralarida sarosima tugʻdirishi; siyosiy xarakterga ega boʻlgan keskinlik yuzaga kelishi, kabinetning mavqeiga putur yetishi mumkinligini aytib, ming xil bahona, dalil-isbot keltirdi. Nihoyat, ministr doʻstligini oʻrtaga solib, oʻzi ya’ni Yashunskiy va uning xodimlarini halokatdan qutqarib qolishni iltimos qila boshladi.

Dizma unga javob berishga ulgurmasdanoq, moliya ministri kelganini xabar qilishdi. Moliya ministridan soʻng deputat Levandovskiy, keyin polkoviik Vareda, soʻngra Ulyanitskiy, rais Xirshman, knyaz' Rostotskiylar kelishdi. Shu payt telefon jiringlab qoldi: Dizmadan soat beshda Qasrga yetib kelishni iltimos qilishdi.

Nikodimni hatto iqtisodiy komitetning qarorni bekor qilib boʻlsa ham, iste’foga chiqish haqidagi ahdidan qaytarish uchun barcha safarbar qilingan edi. Biroq Dizma:
— Hech qachon ahdimdan qaytgan emasman, — deya oʻz gapida qattiq turib oldi.

Qabulxonada muxbirlar toʻplanishgan edi. Dizma bir minutga ularning oldiga chiqdi.
— Gap nimadaligini bilmoqchimisizlar? Boʻlmasam, bilib qoʻyinglar: men iste’foga chiqyapman.
— Nima sababga koʻra, pan rais?
— Ma’lum sababga koʻra. Aytishim mumkin boʻlgan gap shu.
— Qaroringiz qat’iymi?
— Qat’iy boʻlganda qandoq.

Dizma muxbirlar bilan bosh irgʻab xayrlashdi-da, chiqib ketdi.
— Metin odam-da, — dedi muxbirlardan biri.
— Judaya-ya-yam dono siyosatchi! — qoʻshimcha qildi boshqasi. — Nima qilishni juda yaxshi biladi u.

Ertalabki gazetalar shov-shuvga sabab boʻladigan sarlavhalar bilan chiqdi. Siyosiy doiralarda toʻs-toʻpolon koʻtarildi. Moliya ministrining ishdan ketish va hatto butun kabinetning iste’foga chiqishi toʻgʻrisida mish-mishlar tarqaldi. Kshepitskiy bashorat qilganidek, barcha rais Dizmaning iste’foga chiqishiga iqtisodiy komitetning qarori sabab boʻldi, deb hisoblardi. Allaqayerdan uning deklaratsiyasini qidirib topib gazetada e’lon qilishgan edi, u jamoatchilikda kuchli taassurot qoldirdi. Ayrim gazetalarni hisobga olmaganda, barcha gazetalar Dizmaning tarafini olib, uning bilimi, aqli va qattiqqoʻlligini koʻklarga koʻtarib maqtay boshlashdi. Ular Nikodimning sirkda aytgan gapini ham eslab, tarjimai holi va fotosuratlarini bosib chiqarishdi. Suratlar tagiga taxminan shunday soʻzlar yozilgan edi:

«Mamlakatni iqtisodiy krizisda qutqarib qolgan mashhur iqtisodchi Nikodim Dizma iste’foga chiqish toʻgʻrisida ariza berganidan soʻng shaxsiy sekretari pan Kshepitskiy hamrohligida Ministrlar Soveti saroyini tark etayapti. Bu arizani kabinetning oʻz ildiziga bolta urish siyosatiga qarshn atoqli davlat arbobining noroziligi deb tushunmoq lozim».

Hatto yaqin kunlarda Dizmaga qarshi boʻlib yurgan oppozitsion gazetalar ham endi uni ogʻiz koʻpirtirib maqtashar va hukumatga hujum qilish uchun uning nomidan foydalanishar edi.

Nina barcha gazetalarni oʻqib chiqdi. Uning yuziga qon tepib, hayajondan nafasi tomogʻiga tiqildi. Yo parvardigor! Axir bu uning Nikodimi-ku! U qanday buyuk odam-a! Nina shu vaqtga qadar uning naqadar ulugʻligini tushuna olmagani uchun oʻzidan xafa edi. U qalligʻi bilan faxrlana boshladi.

Nikodimdan bankadagi ishingni tashla, deb oʻzi iltimos qilgan edi. U Dizmani faqat oʻzi uchun yashashini istardi. Biroq endi Nina davlat, sevimli Vatan shunday oʻtkir odamdan ajrab katta zarar koʻrishini anglagach, qalligʻidan iste’foga chiqish haqidagi arizasini qaytarib olishini iltimos qilmoqchi boʻldi.

Nina dahlizga yugurib chiqdi. U bu ogʻir damda Nikodimni Vatan taqdirini oʻylab chuqur xayolga choʻmgan, qalbidagi muhabbat va burch oʻrtasidagi kurashdan toliqqan, ulkan javobgarlikdan qaddi bukilgan davlat arbobi qiyofasida koʻraman, deb oʻylagan edi.

Biroq u Dizmaning quvnoq basharasini koʻrib, ogʻzi ochilib qoldi. Shunda Nina, u meni xafa qilmaslik uchungina qaygʻusini tabassum bilan niqoblayapti, deb oʻyladi.

U Nikodimni yuz-koʻzidan oʻpib, oʻz xonasiga boshlab kirdi. Soʻng, oʻzi nimadan yuz oʻgirayotganini yaxshi tushunsa ham, Vatan manfaati shuni taqozo etar ekan, Koborovodan voz kechib, Varshavaga koʻchib oʻtishga rozi ekanligini aytdi. Ehtimol, biron yildan soʻng Nikodimning oʻrniga bironta boshqa odam topilar, ana oʻshanda...
— Endi gapirishga hojat yoʻq, — deya uning soʻzini boʻldi Nikodim, — men Qasrga borgandim, u yerda iste’foga chiqishimga rozi boʻlishdi.
— Lekin shunga qaramay, sen ishingda qolsang, ularning boshi osmongʻa yetadi.
— Boʻlmasam-chi.
— Mamlakatimiz uchun ham yaxshi boʻladi.
— Turgan gap.
— Demak.
— Siyosatda hech nima tushunmas ekansan, Ninochka. Men toʻgʻri yoʻl tutdim. Buning ustiga seni juda sevaman, sen bilan Koborovoda yashashni istayman. Buning uchun mendan xafa boʻlmaysanmi?

Nina Nikodimning boʻynidan quchdi.
— Jonginam, azizim, unday boʻlsa...

Shu payt eshik tiqillab qoldm.

Xonaga Pshelenskaya kirib keldi. U zavq-shavq bilan tinmay bidirladi. Xolasi gapining oxirida hayajon bilan dedi:
— Jonginam, Ninusya, senga shunday odam uchrab qolganidai qanday baxtiyor ekanligingni hatto oʻzing ham bilmasang kerak!

Ular boʻlajak toʻyni muhokama qila boshlashdi.

Nina Koborovo qavmining kichkinagina ibodatxonasida nikohdan oʻtib, soʻngra bahorni Jazoir yoki Misrda oʻtkazsak, deb aytdi.

Pani Pshelenskaya Ninaning keyingi niyatini ma’qulladi-yu, ammo avvadisiga qat’iy qarshi chiqdi: — Ninusya, toʻyni yashiriqcha oʻtkazish boʻlmagʻur gap. Hatto undan ham battar. Bu odobsizlik!
— Nima qilay, xolajon? Rahmatlik dadamlar, ayollarni yetmish protsenti odob degan narsani bilmaydi, deguchi edilar. Men ham oddiy bir ayolman-da.
— Pan rais sening bu niyatingni ma’qullamasalar kerak deb oʻylayman.. Bunday qilish mumkin emas axir! Sennng toʻyingni Varshavada dabdaba bilan oʻtkazishimiz lozim. Sening doʻstlaring ham, pan raisning doʻstlari ham ishtirok qilishlari kerak bu toʻyda. Mon Dleul! Kimsan, grafinya Ponimirskaya atoqli davlat arbobiga turmushga chiqyapti axir! Buning nimasini yashirasan? Agar sizlar boshqacha yoʻl tutadigan boʻlsanglar, men kuyib, kasal boʻlib qolishim mumkin. Pan rais, oʻzingiz ayting axir...

Nikodim pastki labini choʻchchaytirib, qoshlarini chimirdi.
— Oʻzim ham oʻylab qoldim: nega endi toʻyni Varshavada oʻtkazmasligimiz kerak ekan?
— Ofarin, ofarin, — dedi boshi osmonga yetib Pshelenskaya, — mana bu dono odamning gapi! Koʻrdingmi, Ninusya, pan rais mening tarafimni olishlarini avvaldan bilardim. Biz katta bazm uyushtiramiz... Sen qalligʻingning oddiy odam emasligini unutmasliging kerak, Ninochka...
— Endi