Tasodifiy hikoya: Seni Xech Qachon Unutaolmayman! Sevgi tufayli tortgan azoblari. 5-qism {Silvestr Slay}
Kech kirdi. Ukam Oybek xonam eshigin taqilatganidan közlarimni ochidim. -xa nima kiraver uyquniyam ...davomi

Jinoiy qidiruv boʻlimining boshligʻi katta komissar Reyx yuqoriroq mansabga erishish uchun hech qanday ishdan qaytmaydigan odamlardan. edi. Sovuqqon, sezgir va mirishkor Reyx Dizmaning pinhoniy niyatini darhol fahmladi. Kshepitskiy oʻz boshligʻining xolisligi xaqida tinmay sanayotganiga qaramay, katta komissar Reyx gapning poʻskallasini aytib, masalani koʻndalang qilib qoʻydi:
— Pan rais, siz Kunitskayaga uylanmoqchimisiz?

Dizmaning shunday niyati borligini aytib, rostiga koʻchishdan boʻlak iloji qolmadi.
— Komissar mening shaxsiy hayotimga aralashyapti, deb oʻylamang, pan rais. Aslo unday emas. Lekin, menimcha, Kunitskiy qamoqqa olingach, tabiiy, sud protsessi boʻlishi kerak..
— Toʻgʻri, — deya uning gapini tasdiqladi Kshepitskiy.
— Hamma gap ana shunda! — deya davom etdi komissar. — Katta shov-shuvga sabab boʻladigan bunday protsessdan boʻlajak rafiqangiz, qolaversa, oʻzingiz ham unchalik xursand boʻlmasangʻiz kerak, deb oʻylayman,
— Hm... Sizningcha, nima qilish kerak?

Komissar Reyx bir zum sukut saqlab turdi.
— Pan rais, bundan qutulishning faqat bitta yoʻli bor.
— Xoʻsh?
— Aytaylik, Kunitskiy oʻn yilga, kam deganda, olti yilga qamaladi. Bu shubhasiz. Dalillar shundayki, chol sirayam qutulib ketolmaydi. U bilan biror bitimga kelish uchun urinib koʻrsak, nima deysiz?..
— Bitimga-ya?..
— Ha-da. Harqalay oʻn yil qamoqda yotishni sirayam istamasa kerak. Oʻylashimcha, u sizning taklifingizga rozi boʻlib, xotinining yer-mulkiga da’vo qilmaydi, buning evaziga siz ma’lum miqdorda pul va chet el pasporti berasiz. Xohlagan mamlakatiga joʻnayversin.
— Ammo darhol qaytib keladi-da.
— Buning ham yoʻli bor. Biz bunday qilamiz: uni men bugun qamoqqa olaman-da, qattiq soʻroq qilib, manovi hujjatlarni koʻrsataman va sal boʻshashi uchun uch-toʻrt kun avaxtaga tiqib qoʻyaman. Soʻng yana soʻroq qilib, uiga haligi bitimni taklif qilaman. Agar rozi boʻlmasa — oʻzidan koʻrsin, rozi boʻlsa — qoʻliga pasportni tutqazib, chet elga qochirib yuboraman. Qochirib yuboraman! Tushunyapsizmi? Qochsa mutlaqr qaytib kelolmaydi, chunki men uning ortidan qamoqqa olish haqida buyruq yuboraman. Bunga nima deysiz, pan rais?
— Juda puxta oʻylabsiz, — deya bosh irgʻadi Kshepitskiy.
— Men ham shu fikrdaman, — aks sadodek takrorladi Dizma.
— Ha, yaxshi reja albatta, — deya davom etdi Reyx, — biroq uni amalga oshira olishimga imonim komil emas. Agar bu gaplar ochilib qolsa, hammadan koʻp men aziyat chekaman. Juda boʻlmaganda iste’foga chiqarib yuborishadi, hatto qamoqqa tashlashlari ham mumkin. Juda qaltis ish...
— Pan komissar, — deya uning gapini boʻldi Kshepitskiy, — menimcha, bekorga hadiksirayapsiz, Pan rais hukumat doiralarida moʻ’tabar odam hisoblanadilar. Butun Varshavada pan raisdek dasti daroz odam topilmasa kerak.

Reyx ta’zim qildi.
— O, men. buni juda yaxshi bilaman! Shuning uchun ham pan raisdek moʻ’tabar odamga arzimas bir yaxshilik qilib qoʻysam, gʻoyat xursand boʻlardim. Axir u kishi kelajakda meni unutmasalar kerak.
— Ha, albatta, — bosh irgʻadi Dizma.
— Gʻoyat minnatdorman. Men pan raisning homiylik qilishlarini oʻzim uchun sharaf deb bilaman. Shu boisdai u kishidan kichkina bir narsani iltimos qilmoqchiman.
— Marhamat, qoʻlimdan kelganicha yordam beraman.
— Siz uchun bu narsa arzimagan ish, men uchun esa katta ahamiyatga ega. Gap bunday, politsiya boshligʻining oʻrinbosari yangi yildan iste’foga chiqyapti. Agar sizdek moʻ’tabar odam bir ogʻiz aytib qoʻysa, meni uning oʻrniga tayinlashlari mumkin edi...
— Bu ish kimga bogʻliq? — deya soʻradi Dizma.
— Ichki ishlar ministriga.
— U holda, koʻnglingiz toʻq boʻlsin, — javob qildi Dizma, — ministr mening doʻstim.
— Gʻoyat minnatdorman.

Shunday deya Reyx Dizmaning qoʻlini qisish uchun sakrab oʻrnidan turdi.

Soʻngra ular ishning tafsilotlarini muhokama qila boshlashdi. Reyx bilan Kshepitskiy masalani har tomonlama kelishib olishdi. Dizma ularning gaplariga hayratlanib quloq solar ekan, ichida oʻzi hech qachon ishni shunday ustalik bilan amalga oshira olmasliginn tan olib qoʻydi.

Bankada ularni Kunitskiy kutib turgan ekan. Uning yuz-koʻzi, butun xatti-harakatlaridan bezovtalanayotganligi koʻrinib qoʻydi.

Sekretar' cholning yonidan oʻtar ekan, unga istehzo aralash qarab qoʻydi, biroq Kunitskiy buni hatto sezmadi ham. U pildiragancha Dizmaning oldiga yugurib keldi-da, bidirlay ketdi:
— Keldingizmi! Juda xursandman. Papkani olib keldingizmi?
— Salom. Olib keldim.
— Pan Nikodim, bu nima degani oʻzi?
— Nimani nazarda tutyapsiz?
— Ministrning qabul qilishi haqidagi gapni-da! Cherpak qabul kechiktirildi, dedi. Ministr, umuman, hech qayoqqa joʻnamasmish. Pan Nikodim, nima gap oʻzi?
— Kabinetimga kiraylik, — qizarib javob qildi Dizma, — oʻsha yerda hammasini tushuntirib beraman.
— Hech nimani tushunolmay qoldim, hech nimani, — takrorlardi Kunitskiy Dizmaning ortidan pildirab borar ekan.
— Ignatiy, sen shaharga borishing mumkin, — deya xizmatkorga javob berib yubordi Dizma.

Ignati chiqib ketgach, Nikodim Kunitskiyga oʻgirilib dedi:
— Bilasizmi, xotiningiz siz bilan ajralishmoqchi.
— Nima dedingiz? — deya sapchib tushdi Kunitskiy.
— Aytdim-ku. U sizdan ajralib, menga tegmoqchi.

Kunitskiy Dizmaga gʻazab bilan qarab qoʻydi.
— Hali shunaqa deng... Balki, u siz bilan kelgandir ham?
— .Yoʻq, Nina Koborovoda qoldi.

Chol tinimsiz lablarini tishlardi.
— Qachon shunday fikrga kela qolibdi? Yoʻq, bunday boʻlishi mumkin emas. U menga hech nima demagandi-ku! Shunchaki injiqlik qilayotgan boʻlsa kerak? Sizning igʻvongizga uchgan boʻlsa kerak-da...
— Igʻvoga balo bormi.. U meni yaxshi koʻrib qolgan, sizdek aljigan chol joniga tegibdi.
— Lekin bu alaxsigan cholning million-million puli bor! — deya pishilladi Kunitskiy.
— Shimildiriq ham yoʻq sizda, millionmish-a. Millionlar ham, Koborovo ham Ninaniki.
— Qogʻozda, faqat qogʻozda, muhtaram rais. Suqlanadigan joyi yoʻq!
— Balki bordir, — faylasufona gap qotdi Dizma.
— Afsus, sizga juda achinaman, — deya ichqoralik bilan hiringladi Kunitskiy, — lekin menda xotinim bergan veksellar bor. Ular yer-mulkning narxini toʻla qoplaydi.

Nikodim qoʻllarini choʻntagiga tiqib, lablariii choʻchchaytirdi.
— Veksellar masalasiga kelsak, pan Kunitskiy, ular chindan ham bor edi. Ha, bor edi, endi esa yoʻq boʻldi.

Kunitskiy dokaday oqarib ketdi. U a’zoyi badani titrab, hansiraganicha ingradi:
— Nima?.. Nima?.. Qanaqasiga «yoʻq» boʻlarkan?
— Shunaqasiga.
— Oʻgʻirlabsan! Sen mening veksellarimni oʻgʻirlabsan?! Kalitni, sandiqning kalitini choʻz bu yoqqa!
— Bermayman.
— Axir bu talonchilik-ku! Oʻgʻri, bandit! Seni avaxtaga tiqaman!
— Oʻchir ovozingni, qari qirchangʻi! — deya oʻshqirdi Dizma.
— Talonchi! Kalitni ber!
— Bermayman, chunki kalit seniki emas — tushundingmi, ablah! Seniki emas, Ninaniki. Sandiq ham, kalit ham uniki.
— E, yoʻq! Keksa Kunitskiyni aldash oson deb oʻylama, yaramas. Hali Pol'shada adolat bor, sud bor hali! Senga kalitni berayotganimni koʻrgan guvohlar bor. Oʻpkangni bos, oshna! Ninani oʻzi ham veksellarga imzo chekkanini tan oladi