Tasodifiy hikoya: sinfdoshim lobar
Muallif Sherzodbek Man 9sinfda oqirdim u qiz sinfdoshim edi Lobar . Bir kuni maktabga ketoyotsam yol...davomi

bilaman, yaxshi koʻraman, ularning tashvish ham aytarli koʻp emas. Biroq sahroga shunday mehr qoʻysa boʻlarmikan? Axir, men intilgan xazinamni aynan sahro oʻz bagʻriga bekitgan-ku. Agar uni topolmasam — uyga qaytaman. Boʻlganicha boʻldi, hozir pulim ham, vaqtim ham bor, nega bir urinib koʻrmasligim kerak?»

Shu daqiqada u juda sevinib ketdi. Choʻponlik doimo uning ilkida. Qolaversa, xohlagan paytda oʻzi ham billur savdosi bilan shugʻullana oladi. Albatta, dunyoda xazinalar ham koʻp, biroq boshqa birov emas, aynan uning oʻzi bir tushni ikki marta koʻrdi va unga keksa podshoh duch keldi.

U yemakxonadan dumogʻi chogʻ boʻlib chiqdi. Xoʻjayiniga billur yetkazib turadigan, sahroda karvon bilan yuradigan bir savdogar yodiga tushdi. Santyago kaftidagi Urim va Tumimni siqdi — shu toshlar sharofati tufayli u yana oʻz xazinasini qidirib yoʻlga tushishga qaror qildi.

«Men doimo oʻz Taqdiri yoʻlidan borayotganlar yonidaman», — u Malkisidq soʻzlarini esladi.

Bu juda oson: savdo omboriga borib, ehromlar bu yerdan uzoq deyishadi, shu rostmi, deb soʻrasa boʻlgani.

Angliyalik oʻtirgan joy koʻproq ogʻilni eslatardi, bu yerdan ter, chang va mol hidi anqirdi. «Mana shunday yovuqda yashash uchun oʻn yil oʻqish lozim boʻldi», — Oʻyladi u, kimyoga oid jurnalni parishonxotir varaqlarkan.

Biroq ortga chekingani imkon yoʻq. Belgilarga ergashish kerak edi. U butun umrini bani bashar gapiradigan oʻsha yagona tilni topishga bagʻishladi, shu uchun oʻqidi-izlandi. Dastlab u xalqaro sun'iy til — esperanto bilan mashgʻul boʻldi, keyin dunyodagi dinlar bilan qiziqdi va nihoyat alkimyoga berildi. Mana endi esperantoda bemalol gapiradi, turli diniy e’tiqodlar tarixini puxta biladi, faqat hali alkimyogar boʻla olgani yoʻq. Toʻgʻri, qandaydir sir-sinoatlarni kashf etdi, lekin ayni paytda bir nuqtada turib qoldi va oʻz tadqiqotlarida bir qadam ham oldga siljiy olmayotir. Qaysidir bir alkimyogardan koʻmak topishga behuda urindi — ularning bari ichimdagini top deydigan, gʻalati fe’l-atvorli odamlar chiqdi, ularning bari faqat oʻzini oʻylar, biror-bir koʻmak yo maslahat olish dargumon edi. Ehtimol, bunday dargumonlik ularning har narsani oltin qiladigan afsonaviy tosh — Iksirning siriga baribir yetisha olmaganliklari tufaylidir.

Angliyalik otasining merosidan bir qismini oʻzining samarasiz tajribalariga sovurib boʻldi. U dunyodagi eng boy kutubxonalarda izgʻidi, alkimyoga oid kamyob, oʻta nodir kitoblarni xarid qildi. Oʻsha kitoblardan bittasida u, koʻp yillar burun Yevropada boʻlgan bir mashhur arab alkimyogari haqida oʻqidi; uning ikki yuzdan oshgani-yu, Iksirni topgani va Obi-hayotni kashf etgani haqida keng dovruq taralgandi; bu ovozalar, albatta, angliyalikni ne qadar mutaassir etmasin, agar sahrodagi arxeologik ekspeditsiyadan qaytib kelgan oshnasi oʻzi koʻrgan karomatsohib bir arab haqida unga gapirib bermaganida, oddiy afsonaday tuyulardi. U El-Fayum vohasida istiqomat qilarkan. Gap-soʻzlarga qaraganda, yoshi ikki yuzda va u har qanday metalni oltinga aylantira olarmish.

Buni eshitgan zahoti angliyalik hamma ishini yigʻishtirdi, uchrashuvlarni bekor qildi va shaxsiy kutubxonasidan eng kerakli kitoblarni oldi-yu, yoʻlga tushdi — va mana, u shu yerda, ogʻilga oʻxshagan badboʻy omonat bostirmada, devor ortida esa Sahro orqali yoʻl solishga shaylanayotgan katta karvon turibdi va El-Fayum vohasi shu karvonning yoʻli ustida.

«Men bu la’nati alkimyogarni oʻz koʻzlarim bilan koʻrishim kerak», — Oʻyladi angliyalik va ayni damda tuyalarning sassigʻi ham unga juda badboʻy tuyulmadi.

Shu orada bir navqiron arab, kiftida yoʻl toʻrvasi bilan, uning oldiga keldi va salomlashdi.
— Yoʻl boʻlsin? — soʻradi u.
— Sahroga, — javob qildi angliyalik va yana kitob oʻqishga tutindi.

Uning vaqti ziq edi: oʻn yil oʻrganganlarini xotirasida tiklashi kerak; aytib boʻlmaydi, alkimyogar uning bilimini sinab koʻrishni xohlab qoladimi.

Boʻzbola bu orada oʻtirib, kiftiga osgan toʻrvasidan kitob olib ochdi. Angliyalik kitobning ispan tilida ekanini payqadi.

«Harqalay, yomonmas», — Oʻyladi u, chunki ispanchada arabchaga qaraganda yaxshiroq gapirardi.

Agar bu bola ham El-Fayumga yoʻl olsa, bekorchi vaqtda u bilan gurunglashsa boʻladi.

«Qiziq, — Oʻylardi Santyago, kitobning boshidagi dafn marosimi sahnasini yana qayta oʻqib chiqarkan. — Shu kitobni qoʻlga olganimga, mana, ikki yil boʻldi, hanuz birinchi betidan nariga oʻtganim yoʻgʻ-a.»

Bu safar yonida podshoh Malkisidq yoʻq xalal beradigan, biroq boʻzbola baribir diqqatini jamlay olmadi. Boz ustiga, oʻzi shu qarorga toʻgʻri keldimmi, degan fikr uni chalgʻitardi. Lekin Santyago eng muhim narsani tushunardi: har qanday ishda qarorga kelish— ishning boshlanishi, xolos. Qachonki odam biror narsaga, tanlab turib qaror qilsa, u goʻyo tezkor oqimga shoʻngʻiganday boʻladiki, oqim uni xayoliga keltirmagan joyga oqizib ketadi.

«Xazinani qidirib yoʻlga chiqqanimda billur sotuvchining doʻkonida ishlayman, deb oʻylamagandim. Shundayin, bu karvon ham, ehtimol, mening tanlovimdir, mening azmu qarorimdir, biroq mening yoʻlim oʻz-oʻzicha sirliligicha qoladi».

Uning yonida yevropalik oʻtiribdi va u ham kitob oʻqiyotir. Santyagoga u yoqimsiz odamday koʻrindi: boʻzbola bostirmaga kirganda u yovqarash qildi. Bu, lekin, hech gapmas — ular baribir tanishib olishardi, agar u gapni uzib qoʻymaganida.

Boʻzbola kitobini yopdi — uning bu muhojirga oʻxshashga hecham xohishi yoʻq edi, keyin choʻntagidan toshchalarni oldi va ular bilan oʻynay boshladi.
— Urim va Tummim! — hayratlandi yevropalik.

Santyago shoshilib ularni yashirdi.
— Sotilmaydi, — dedi u.
— Bilaman, ular qimmat turmaydi, — javob qildi yevropalik, — oddiy shaffof toshlar, hech qanday xislati yoʻq. Dunyoda bunday toshlar millionlab topiladi, biroq sinchkov odamgina Urim va Tummimni darrov payqaydi. Ammo men ularning bu oʻlkalarda ham uchrashiga shubhalanmagandim.
— Menga ularni podshoh sovgʻa qildi, — javob berdi boʻzbola.

Muhojir, goʻyo tildan qolganday, boʻshashgan qoʻli bilan choʻntagidan, xuddi Santyagonikiday, ikkita tosh oldi.
— Sen podshoh bilan gaplashdingmi? — deb yubordi u.
— Ha-da, podshohlarning choʻponlar bilan gaplashishini sen tasavvur qilishing qiyin, — dedi Santyago. Endi uning gurungni davom ettirish xohishi yoʻqolgandi.
— Yoʻq, nega endi. Axir, birinchi boʻlib Podshohni choʻponlar tan olishgan, bu payt Uni hali dunyoda hech kim bilmasdi. Ayni podshohlarning choʻponlar bilan muloqotining oʻzida hech bir ajablanarli hol yoʻq, — dedi angliyalik va boʻzbola tushunmadi shekilli degan xavotirda qoʻshib qoʻydi: — Bu haqda Injilda oʻqisa boʻladi, oʻsha, men Urim va Tummim haqida oʻqib bilgan kitobda. Tangri faqat mana shu toshlar bilan fol ochishga izn bergan. Kohinlar ularni oltin koʻkrak siparida olib yurishgan.

Endi Santyago omborga kelganiga afsuslanmayotgan edi.
— Ehtimol, bu belgidir, — angliyalik ovoz chiqarib fikrlayotganday gapirdi.
— Kim senga belgilar haqida aytdi? — Santyagoning qiziqishi daqiqa sayin ortib borardi.
— Dunyodagi borki narsalar — belgilar,