Tasodifiy hikoya: sevgan yigitim(1)
mani ismim Guli 16yoshdaman.1yil oldin bir yigitni sevib qoldin,uyam sevadi 92yil.hulas avval rosa o...davomi

suv va xavfsizlikni va’da qilib turibdi. Xuddi tunda tuyaning oʻkirgani dushman yaqinlab qolganini daraklaganday, qator-qator xurmo daraxtlari azob-uqubatdan xalos etadigan moʻ'jizadan darak berardi.

«Dunyo koʻp tillarda tillashadi», — Oʻylardi Santyago.

«Vaqt tez oʻtayotgan paytda karvonlar ham jadal odimlaydi», — Oʻyladi Alkimyogar, vohaga kirib kelayotgan yuzlab odamlar va ulovlarga qarab.

Bu yerdagilarning va karvon bilan kelganlarning shovqini eshitildi, koʻtarilgan chang-toʻzon quyoshning betini qopladi, bolalar begonalarni koʻrib irgʻishlar, vijillashardi. Alkimyogar qabila boshligʻining Sarbonga yaqinlashib kelganini va u bilan uzoq suhbatlashganini kuzatib turdi.

Biroq bu olatasir uni qiziqtirmasdi. Qancha odamlar kelib ketmadi, voha ham, sahro ham oʻsha-oʻsha — mangu va bir zayl. Bu qumlarga shohlarning ham, gadolarning ham qadam bosganini u koʻrgan, garchi shamolning kuchidan oʻz shaklini oʻzgartirib tursa-da, qumlar ham aslidagiday — Alkimyogar bolaligida qanday koʻrgan boʻlsa oʻshanday. Shunday esa-da, zangori osmon va sariq qumni koʻraverib zerikkan har qanday sayyohning koʻziga xurmo daraxtining yashil shox-barglari koʻringanda koʻngilga inadigan sevinch hozir uning ham yuragiga koʻchdi.

«Ehtimol, tangri sahroni yaratganda, odam daraxtlarga kulib, xursand boʻlib qarasin degandir», — Oʻyladi u.

Keyin u nigohini aniq narsalarga qaratishga chogʻlandi. U bilardi — buni belgilar unga ayon etgandi — ayni shu karvon bilan oʻzining pinhona bilimlarining bir qismini ulashishi lozim boʻlgan odam kelayotganini. Garchi Alkimyogar bu odam bilan tanish boʻlmasa-da, sinchkov nazari bilan olomonning ichidan uni tanib olishiga ishonchi komil edi va u oʻzining oʻtmishdoshidan kam emasligiga umidlanardi.

«Tushunolmayman, nima uchun bilgan narsalarimning hammasini unga sirli tarzda ma’lum qilishim kerak, — Oʻyladi u. — Buni aslida sir deyish ham qiyin, zotan, Tangri oʻzining sirlarini jamiki mavjudotga bemalol oshkor etadi».

Alkimyogar buning bitta izohini topdi: avloddan avlodga oʻtkazish lozim boʻlgan narsa — bu Sof Hayot hosilasidirki, uni soʻzlarda yoki rasmlarda tasvirlab boʻlmaydi. Odamlar esa, soʻzlar va rasmlarga berilib ketib, oxir-oqibat Umum Tilini unutishga moyil boʻlishadi.

Karvon bilan kelganlarni darhol mahalliy qabila boshliqlariga olib kirishadi. Santyago oʻz koʻzlariga ishonmadi: voha deganlari, tarix kitoblarida yozilganday, ikki-uchta xurmo daraxtiyu quduqdangina iborat emas, balki ayrim ispan qishloqlaridan koʻra xiyla katta joy ekan. Quduqlarning oʻzi bu yerda uch yuz chogʻli, xurmo daraxtlari — besh mingtacha, ularning orasida esa turli rangdagi son-sanoqsiz chodirlar bor.
— «Ming bir kecha», — dedi angliyalik, u Alkimyogar bilan uchrashishni toqatsizlanib kutayotgandi.

Shu zumdayoq ularni otlarga, tuyalar va odamlarga qiziqsinib qarayotgan bola-baqralar qoʻrgʻalashdi. Erkaklar yoʻlovchilardan sahroda janglarni koʻrdinglarmi, deb soʻrashsa, ayollar savdogarlardan qanday matolar, taqinchoqlar olib kelishganini bilishga oshiqardi. Sahroning oʻlik sukunati endi tushdagiday tuyular — Gʻala-gʻovur avj olgan, kulgi, qiyqiriqlar quloqqa chalinar, goʻyo yoʻlovchilar sahroda jonsiz-tansiz arvohlarday yurishgan boʻlsa, endi tagʻin etli, suyakli odamlarga aylanishganday. Ular mamnun va xushbaxt edilar.

Sarbon Santyagoga vohaning hech qachon tayin bir egasi boʻlmaganini, chunki bu yerda ayollar va bolalargina qoʻnim topishganini tushuntirdi. Ular biror-bir tarafning yonini olishmas, jangchilar esa sahro qumlarida jang qilishar, vohani chekinganda jon saqlaydigan pana joy, deb bilishardi.

Sarbon yoʻlovchilarni qiyinchiliksiz yigʻib, qabilalar oʻrtasidagi janglar tugaguncha karvon vohada qolishini e’lon qildi. Yoʻlovchilar, urf-udumga koʻra, qoʻnoq olishga hozir mahalliy kishilarning chodirlaridan joy topishadi, dedi u. Shundan soʻng Sarbon quroli borlar qurollarini topshirishini soʻradi. Oqshomlari karvonni qoʻriqlaganlar ham bundan chetda qolmadi.
— Urushning qoidasi shunday, — tushuntirdi u. — Voha askar yoki jangchilarni qabul qila olmaydi.

Angliyalik choʻntagidan xromlangan toʻpponchani chiqarib, qurol yigʻuvchiga berganda Santyago juda hayron qoldi.
— Toʻpponchaning senga nima keragi bor? — soʻradi boʻzbola.
— Odamlarga ishonishga koʻnikish uchun, — dedi angliyalik, uning kayfiyati chogʻ edi, chunki uzoq yoʻl bosib izlayotganini yaqin-orada topishiga ishonardi.

Santyago esa qidirayotgan xazinasini oʻylardi. Orzusiga yetishishga yaqin qolgani sayin yoʻlida qiyinchiliklar tobora ortib borayotir. Podshoh Malkisidqning «boshlovchilarga omad yor boʻladi», degan hikmati ham amal qilmay qoʻydi, najot faqat, uning tushunishicha, oʻz yoʻlini qidirayotgan insonning qat'iyati va jasurligiga bogʻliq. Shu bois, u shoshilishi befoydaligini bilar, sabr-toqatidan voz kecholmas, aksincha boʻlganda, Tangrining uning yoʻliga qoʻygan belgi-alomatlarini payqamay oʻtib ketishi mumkin edi.

«Tangri hammasini joy-joyiga qoʻygan», takrorladi u ichida, bu fikrdan ajablanib. Hanuzgacha unga bu belgilar, ocharchilik yoki tashnalik, sevgi azobi yoki mehnat kabi, olamning bir boʻlagiday tuyulardi. Tangrining u bilan muloqotga kirishadigani, undan nimani istayotganini bildiradigani shu til ekani uning xayoliga kelmasdi.

«Shoshilma, — dedi u oʻziga. — Tuyakashning gapi gap: ovqat mahali ovqatingni yegin, vaqt-soati yetganda — yoʻlga chiq».

Vohaga yetib kelishgach, birinchi kun yoʻlovchilar, angliyalik ham, uyqudan toʻyib oldi. Santyagoni oʻzi tengi besh nafar bola bilan bir chodirga joylashtirishdi. Ularning bari mahalliy bolalar edi, shu bois ular katta shaharlardagi hayotni soʻrab bilishga qiziqishardi.

U oʻzining qoʻy boqqanini aytib, endi billur doʻkonidagi ishlaridan gap ochmoqchi boʻlganida chodirga angliyalik kirib keldi.
— Ertalab seni rosa qidirdim, — dedi u, Santyagoni tashqariga olib chiqib. — Sen menga keraksan. Alkimyogarni topishimga yordam ber.

Ikki kun ular Alkimyogarni alohida-alohida qidirishdi, oʻzlaricha uni boshqalardan farqli yashaydi, chodirida, albatta, tunu kun olov yonib turadi, deb oʻylashgandi. Bu yerdagi chodirlar ular chamalagandan koʻra bir necha baravar koʻp ekanini anglaguncha, ikkalasi vohani boshdan-oyoq izgʻib chiqishdi — vohada yuzlab chodirlar tikilgan edi.
— Butun bir kun bekorga ketdi, — dedi angliyalik, quduqlardan birining oldida choʻnqayib oʻtirarkan.
— Odamlardan soʻrab-surishtirish kerakmidi u haqda, — dedi Santyago.

Biroq angliyalik ikkilandi — u oʻzining shu yerdaligini oshkor etgisi kelmasdi. Oxir-oqibat u bunga rozi boʻldi va arabchada yaxshi

gapiradigan Santyagodan Alkimyogarni daraklab chiqishni soʻradi. Boʻzbola meshini suvga toʻldirib olish uchun quduqqa kelgan ayolga soʻz qotdi.
— Yaxshimisiz, xonim. Aytolmaysizmi, Alkimyogarni qaerdan topsak boʻladi? — soʻradi u.

Ayol bu nomni hech qachon eshitmaganini aytib, ketishga shoshildi. Bungacha esa Santyagoni ogohlantirib, urf-odatlarni hurmat qilishini, qora libosdagi erli ayollarga gap qotmasligini uqtirdi.