Tasodifiy hikoya: Ov mavsumi by Boyfrend24
Ov mavsumi(4ta jalap dastidan davomi) Anchadan beri qishlog'imizdan tashqariga chiqmay qo'ygandin (o...davomi
Ov mavsumi(4ta jalap dastidan davomi) Anchadan beri qishlog'imizdan tashqariga chiqmay qo'ygandin (o...davomi
Библиотека | Maktab / kollej / sinfdosh / kursdosh | Alkimyogar
gaplashgan yigit oʻtiribdi.
— Alomatlar haqida gapirgan musofir kim? — soʻradi qabila boshliqlaridan biri.
— Menman, — javob qildi Santyago va koʻrganlarini aytib berdi.
— Nega endi sahro bir muhojirga bu haqda belgi beribdi, axir, bu yerda bizning ajdodlarimiz yashab oʻtgan boʻlsa? — soʻradi boshqa bir qabila boshligʻi.
— Chunki mening koʻzlarim hali sahroga koʻnikmagan, bu yerliklar payqamagan narsalarni koʻradi, — dedi Santyago va koʻnglidan: «Boz ustiga menga Olam Qalbi ochilgan», degan gap oʻtdi.
Bu soʻnggi gapni u ovoz chiqarib aytmadi — arablar bunday narsalarga ishonishmaydi.
— Men faqat koʻrganimni aytdim. Ishonmasangiz, bu sizning ixtiyoringiz.
Chodirga ogʻir jimlik choʻkdi, keyin qabilalar boshliqlari qizishib, gapga kirishib ketishdi. Ular gapirayotgan lahjani Santyago tushunmasdi, biroq u eshikka tomon qadam tashlaganda soqchi qoʻlidan tutdi. Boʻzbola qoʻrqib ketdi. Belgilar xatarni daraklardi va u Tuyakashga koʻnglini ochganidan afsuslandi.
Biroq oʻrtada oʻtirgan qariya kulimsiradi va Santyago darhol xotirjam boʻldi. Shu paytgacha u biror soʻz qotmagan, tortishuvga qoʻshilmay oʻtirgan edi. Biroq Umum Tilidan xabardor boʻzbola qoʻshinning yaqinlashib kelayotganidan chodir titrayotganini his etdi va bu yerga kelib toʻgʻri qilganini tushundi.
Chodirdagilar jim boʻlishdi va qariyaning gapini diqqat bilan eshitishdi. Qariya Santyagoga oʻgirilib qaradi va bu safar boʻzbola uning yuzida sovuq begonasirashni payqadi.
— Ikki ming yilcha burun bu yerdan uzoqda, koʻrgan tushlarga ishonadigan bir odamni quduqqa tashlashgan, keyin qul qilib sotib yuborishgan, — gap boshladi qariya. — Bizning savdogarlar uni Misrga olib kelishgan. Hammamizga ma’lum, tushlarga ishongan odam ularning ta’birini ham biladi.
«Garchi har doim ham ularni rostga oʻngara olmasa-da», — Oʻyladi Santyago loʻli kampirni eslab.
— Oʻsha odam Fir'avnga uning yetti ozgʻin va yetti semiz sigir haqidagi tushini toʻgʻri ta’birlab, Misrni ocharchilikdan saqlab qolgan. Uning ismi Yusuf edi. U ham senday bir musofir edi, yoshi ham sen tengi edi.
Qariya jim qoldi. Uning koʻzlari hanuz sovuq boqardi.
— Biz doim urf-odatni saqlaymiz. Urf-odat Misrni ocharchilikdan qutqardi, xalqini boshqa xalqlar orasida eng boy-badavlatga aylantirdi. Urf-odat sahroda yurish va qizlarimizni erga uzatishni oʻrgatadi. Unga koʻra, voha — hech kimga tegishli boʻlmagan yer, zotan, jang qilayotgan har ikki taraf bu yerga muhtoj, usiz halok boʻlishi tayin.
Hech kimdan sado chiqmadi.
— Ammo Urf-odat bizga sahro daraklariga ishonishni uqtiradi. Nimagaki aqlimiz yetsa, bularni bizga sahro oʻrgatgan.
Uning ishorasi bilan hamma arablar qoʻzgʻalishdi. Maslahat tugagan edi. Chilimning choʻgʻini oʻchirishdi, soqchilar saf tortishdi. Santyago tashqariga chiqmoqchi boʻlgandi, qariya tagʻin gap boshladi:
— Ertaga biz vohada hech kim qurol olib yurishga haqi yoʻq, degan qoidani bekor qilamiz. Kun boʻyi dushmanni kutamiz, quyosh botganda jangchilarim menga qurollarini topshirishadi. Oʻldirgan har oʻn nafar dushman uchun sen tilla olasan. Biroq qurol, modomiki, qoʻlga olingan ekan, u shunchaki qayta joyiga qoʻyilmaydi, qurol dushman qonini tatishi kerak. Zotan, qurol sahroday injiq narsa, keyingi safar otishdan, chopishdan boʻyin tovlashi mumkin. Agar ertaga bizning qurolimizga ish topilmasa, biz uni senga qarshi ishlatamiz.
Boʻzbola chodirdan uzoqlashganda vohani faqat toʻlin oy yoritib turganini koʻrdi. U yashab turgan chodirgacha yigirma minutli yoʻl bosib oʻtilardi, u chodiri tomon yurdi.
Boʻlib oʻtgan voqeadan u tashvishga tushdi. U Olam Qalbiga uygʻunlasha oldi va shuning evaziga, ehtimol, endi oʻz hayotini berib qutular. Bu juda qimmatga tushmaydimi? Biroq uning oʻzi tanladi buni, Oʻz Taqdiri yoʻlidan bormoqchi boʻlib qoʻylarini sotdi. Tuyakash aytganiday, bir boshga bir oʻlim... Baribir emasmi: ertaga oʻlding nima-yu, boshqa kuni oʻlding nima? Yashaydigan yoki qazoyingni topadigan har qanday kun ma’qul aslida. Hammasi «Maktub» soʻziga bogʻliq.
Santyago jim yurib borayotir. U hech nimadan afsuslanmas, hech nimaga achinmasdi. Mabodo ertaga oʻlib qolsa, demak, Tangri uning kelajagini oʻzgartirishni xohlamagan boʻladi. Biroq u kuni bitguncha nimalargadir ulgurdi: boʻgʻozdan suzib oʻtdi, doʻkondagi ishlarni uddaladi, sahroni yengdi, uning sukunatini va Fotimaning koʻzlaridagi ma’noni uqdi. Uyini tark etganidan beri biror-bir kuni boʻsh, samarasiz ketgani yoʻq. Agar ertaga koʻzlari manguga yumilsa-da alam qilmaydi, zotan, u boshqa choʻponlardan koʻra koʻp narsalarni koʻrib qolishga erishdi. Santyago shundan taskin topardi.
U tuyqusdan gumburlagan tovushni eshitdi va quturib esgan sirli shamolning shiddati uni yerparchin qildi. Qum toʻzoni oyni bekitdi. Boʻzbola roʻparasida turgan haybatli oq otni koʻrdi — ot orqa oyoqlariga tayanib, tik choʻpchigancha qattiq kishnardi.
Qum toʻzoni biroz bosilganda Santyagoni haligacha oʻzi his etmagan qoʻrquv dahshati chulgʻab oldi. Oq otda sallali, qora libosda, chap kiftiga qirgʻiyni qoʻndirgan suvori oʻtirardi. Uning yuzi burkangan, faqat koʻzlari koʻrinadi. Novchaligini aytmaganda, u karvonni qarshilab, sahroda nimalar sodir boʻlayotganidan yoʻlovchilarni xabardor qilgan badaviylarning biriga oʻxshardi.
Oy shu'lasi egilgan tigʻda jilvalandi — chavandoz egarga qayish bilan tangʻib boylangan qilichni qoʻliga oldi. U El-Fayum vohasining besh ming xurmo daraxtini titratadigan guldurosli ovozda hayqirdi:
— Qirgʻiylar parvozining ma’nisini ilgʻamoqqa jur'at qilgan kim?
— Men, — javob qildi Santyago.
Ayni daqiqada, uning nazarida, suvori Mavrlar Gʻolibi, tuyoqlari bilan gʻayridinlarni toptayotgan oq otning belidagi avliyo Yoqubning tasviriga aynan oʻxshab ketdi. Hammasi sirtdan aynan oʻxshash, faqat bu yerdagi suvori boshqa.
— Men, — takror aytdi u va qilichning zarbini kutib boshini egdi. — Koʻp kishilarning joni omon qolardi, biroq siz Olam Qalbiga uygʻun keladigan qarorni qabul qilmadingiz.
Qilich dami boʻzbolaning manglayiga tekkuncha, sekin tushib keldi. Bir tomchi qon chiqdi.
Suvori qilt etmay turardi. Santyago ham damini ichiga yutdi. U hatto qochib qutulishga urinmadi. Vujudining tub-tubida gʻalati umid uchqunladi: u Oʻz Taqdiri yoʻlida halok boʻladi. Fotima uchun halok boʻladi. Demak, belgilar aldamagan. Mana, Dushman manglayida turibdi, shu bois ajal unga dahshat sololmaydi, zotan, Olam Qalbi mavjud va bir nafasdan soʻng u Olam Qalbining bir qismiga aylanadi. Ertaga uning qismati Dushmanning boshiga ham tushadi.
Suvori hanuz qilichini sermashga shoshilmas edi.
— Nega bunday qilding?
— Men qirgʻiylar parvozi daraklagan xabarni eshitdim va buning ma’nisini tushundim, xolos. Ular vohani qutqarmoqni istashdi. Vohaning himoyachilari sizlarni qirib tashlaydi, ular koʻpchilik.
Qilichning dami hanuz uning manglayiga tegib turardi.
— Kimsan oʻzing, Ollohning ishiga aralashadigan?
— Olloh faqat qoʻshinnimas, qushlarni ham yaratgan. Ularning tilidan meni Olloh voqif qildi. Dunyodagi jamiki koru a’mollar bitta qoʻlda bitilgan, — javob qildi
— Alomatlar haqida gapirgan musofir kim? — soʻradi qabila boshliqlaridan biri.
— Menman, — javob qildi Santyago va koʻrganlarini aytib berdi.
— Nega endi sahro bir muhojirga bu haqda belgi beribdi, axir, bu yerda bizning ajdodlarimiz yashab oʻtgan boʻlsa? — soʻradi boshqa bir qabila boshligʻi.
— Chunki mening koʻzlarim hali sahroga koʻnikmagan, bu yerliklar payqamagan narsalarni koʻradi, — dedi Santyago va koʻnglidan: «Boz ustiga menga Olam Qalbi ochilgan», degan gap oʻtdi.
Bu soʻnggi gapni u ovoz chiqarib aytmadi — arablar bunday narsalarga ishonishmaydi.
— Men faqat koʻrganimni aytdim. Ishonmasangiz, bu sizning ixtiyoringiz.
Chodirga ogʻir jimlik choʻkdi, keyin qabilalar boshliqlari qizishib, gapga kirishib ketishdi. Ular gapirayotgan lahjani Santyago tushunmasdi, biroq u eshikka tomon qadam tashlaganda soqchi qoʻlidan tutdi. Boʻzbola qoʻrqib ketdi. Belgilar xatarni daraklardi va u Tuyakashga koʻnglini ochganidan afsuslandi.
Biroq oʻrtada oʻtirgan qariya kulimsiradi va Santyago darhol xotirjam boʻldi. Shu paytgacha u biror soʻz qotmagan, tortishuvga qoʻshilmay oʻtirgan edi. Biroq Umum Tilidan xabardor boʻzbola qoʻshinning yaqinlashib kelayotganidan chodir titrayotganini his etdi va bu yerga kelib toʻgʻri qilganini tushundi.
Chodirdagilar jim boʻlishdi va qariyaning gapini diqqat bilan eshitishdi. Qariya Santyagoga oʻgirilib qaradi va bu safar boʻzbola uning yuzida sovuq begonasirashni payqadi.
— Ikki ming yilcha burun bu yerdan uzoqda, koʻrgan tushlarga ishonadigan bir odamni quduqqa tashlashgan, keyin qul qilib sotib yuborishgan, — gap boshladi qariya. — Bizning savdogarlar uni Misrga olib kelishgan. Hammamizga ma’lum, tushlarga ishongan odam ularning ta’birini ham biladi.
«Garchi har doim ham ularni rostga oʻngara olmasa-da», — Oʻyladi Santyago loʻli kampirni eslab.
— Oʻsha odam Fir'avnga uning yetti ozgʻin va yetti semiz sigir haqidagi tushini toʻgʻri ta’birlab, Misrni ocharchilikdan saqlab qolgan. Uning ismi Yusuf edi. U ham senday bir musofir edi, yoshi ham sen tengi edi.
Qariya jim qoldi. Uning koʻzlari hanuz sovuq boqardi.
— Biz doim urf-odatni saqlaymiz. Urf-odat Misrni ocharchilikdan qutqardi, xalqini boshqa xalqlar orasida eng boy-badavlatga aylantirdi. Urf-odat sahroda yurish va qizlarimizni erga uzatishni oʻrgatadi. Unga koʻra, voha — hech kimga tegishli boʻlmagan yer, zotan, jang qilayotgan har ikki taraf bu yerga muhtoj, usiz halok boʻlishi tayin.
Hech kimdan sado chiqmadi.
— Ammo Urf-odat bizga sahro daraklariga ishonishni uqtiradi. Nimagaki aqlimiz yetsa, bularni bizga sahro oʻrgatgan.
Uning ishorasi bilan hamma arablar qoʻzgʻalishdi. Maslahat tugagan edi. Chilimning choʻgʻini oʻchirishdi, soqchilar saf tortishdi. Santyago tashqariga chiqmoqchi boʻlgandi, qariya tagʻin gap boshladi:
— Ertaga biz vohada hech kim qurol olib yurishga haqi yoʻq, degan qoidani bekor qilamiz. Kun boʻyi dushmanni kutamiz, quyosh botganda jangchilarim menga qurollarini topshirishadi. Oʻldirgan har oʻn nafar dushman uchun sen tilla olasan. Biroq qurol, modomiki, qoʻlga olingan ekan, u shunchaki qayta joyiga qoʻyilmaydi, qurol dushman qonini tatishi kerak. Zotan, qurol sahroday injiq narsa, keyingi safar otishdan, chopishdan boʻyin tovlashi mumkin. Agar ertaga bizning qurolimizga ish topilmasa, biz uni senga qarshi ishlatamiz.
Boʻzbola chodirdan uzoqlashganda vohani faqat toʻlin oy yoritib turganini koʻrdi. U yashab turgan chodirgacha yigirma minutli yoʻl bosib oʻtilardi, u chodiri tomon yurdi.
Boʻlib oʻtgan voqeadan u tashvishga tushdi. U Olam Qalbiga uygʻunlasha oldi va shuning evaziga, ehtimol, endi oʻz hayotini berib qutular. Bu juda qimmatga tushmaydimi? Biroq uning oʻzi tanladi buni, Oʻz Taqdiri yoʻlidan bormoqchi boʻlib qoʻylarini sotdi. Tuyakash aytganiday, bir boshga bir oʻlim... Baribir emasmi: ertaga oʻlding nima-yu, boshqa kuni oʻlding nima? Yashaydigan yoki qazoyingni topadigan har qanday kun ma’qul aslida. Hammasi «Maktub» soʻziga bogʻliq.
Santyago jim yurib borayotir. U hech nimadan afsuslanmas, hech nimaga achinmasdi. Mabodo ertaga oʻlib qolsa, demak, Tangri uning kelajagini oʻzgartirishni xohlamagan boʻladi. Biroq u kuni bitguncha nimalargadir ulgurdi: boʻgʻozdan suzib oʻtdi, doʻkondagi ishlarni uddaladi, sahroni yengdi, uning sukunatini va Fotimaning koʻzlaridagi ma’noni uqdi. Uyini tark etganidan beri biror-bir kuni boʻsh, samarasiz ketgani yoʻq. Agar ertaga koʻzlari manguga yumilsa-da alam qilmaydi, zotan, u boshqa choʻponlardan koʻra koʻp narsalarni koʻrib qolishga erishdi. Santyago shundan taskin topardi.
U tuyqusdan gumburlagan tovushni eshitdi va quturib esgan sirli shamolning shiddati uni yerparchin qildi. Qum toʻzoni oyni bekitdi. Boʻzbola roʻparasida turgan haybatli oq otni koʻrdi — ot orqa oyoqlariga tayanib, tik choʻpchigancha qattiq kishnardi.
Qum toʻzoni biroz bosilganda Santyagoni haligacha oʻzi his etmagan qoʻrquv dahshati chulgʻab oldi. Oq otda sallali, qora libosda, chap kiftiga qirgʻiyni qoʻndirgan suvori oʻtirardi. Uning yuzi burkangan, faqat koʻzlari koʻrinadi. Novchaligini aytmaganda, u karvonni qarshilab, sahroda nimalar sodir boʻlayotganidan yoʻlovchilarni xabardor qilgan badaviylarning biriga oʻxshardi.
Oy shu'lasi egilgan tigʻda jilvalandi — chavandoz egarga qayish bilan tangʻib boylangan qilichni qoʻliga oldi. U El-Fayum vohasining besh ming xurmo daraxtini titratadigan guldurosli ovozda hayqirdi:
— Qirgʻiylar parvozining ma’nisini ilgʻamoqqa jur'at qilgan kim?
— Men, — javob qildi Santyago.
Ayni daqiqada, uning nazarida, suvori Mavrlar Gʻolibi, tuyoqlari bilan gʻayridinlarni toptayotgan oq otning belidagi avliyo Yoqubning tasviriga aynan oʻxshab ketdi. Hammasi sirtdan aynan oʻxshash, faqat bu yerdagi suvori boshqa.
— Men, — takror aytdi u va qilichning zarbini kutib boshini egdi. — Koʻp kishilarning joni omon qolardi, biroq siz Olam Qalbiga uygʻun keladigan qarorni qabul qilmadingiz.
Qilich dami boʻzbolaning manglayiga tekkuncha, sekin tushib keldi. Bir tomchi qon chiqdi.
Suvori qilt etmay turardi. Santyago ham damini ichiga yutdi. U hatto qochib qutulishga urinmadi. Vujudining tub-tubida gʻalati umid uchqunladi: u Oʻz Taqdiri yoʻlida halok boʻladi. Fotima uchun halok boʻladi. Demak, belgilar aldamagan. Mana, Dushman manglayida turibdi, shu bois ajal unga dahshat sololmaydi, zotan, Olam Qalbi mavjud va bir nafasdan soʻng u Olam Qalbining bir qismiga aylanadi. Ertaga uning qismati Dushmanning boshiga ham tushadi.
Suvori hanuz qilichini sermashga shoshilmas edi.
— Nega bunday qilding?
— Men qirgʻiylar parvozi daraklagan xabarni eshitdim va buning ma’nisini tushundim, xolos. Ular vohani qutqarmoqni istashdi. Vohaning himoyachilari sizlarni qirib tashlaydi, ular koʻpchilik.
Qilichning dami hanuz uning manglayiga tegib turardi.
— Kimsan oʻzing, Ollohning ishiga aralashadigan?
— Olloh faqat qoʻshinnimas, qushlarni ham yaratgan. Ularning tilidan meni Olloh voqif qildi. Dunyodagi jamiki koru a’mollar bitta qoʻlda bitilgan, — javob qildi