Tasodifiy hikoya: "Қари от" (копия)
Мана якинда хотиним рахматли утганига 12 йил булади. 12 йил...айтишга осон. Шунча йил ичимдан нима ...davomi

Uchinchi kuni qabila boshligʻi oʻzining harbiy sardorlarini yigʻdi.
— Koʻraylik-chi, bu boʻzbola qanday qilib shamolga aylanarkan, — dedi u.
— Koʻramiz — javob qildi Alkimyogar.

Santyago ularni oʻzi kecha kun boʻyi oʻtirgan joyga olib bordi. Keyin oʻtirishlarini soʻradi.
— Biroz kutishga toʻgʻri keladi, — dedi u.
— Shoshayotgan joyimiz yoʻq, — dedi qabila boshligʻi. — Bizlar sahro odamlarimiz.

Santyago ufqqa qaradi. Oldda togʻlar, qum barxanlari, qoya-toshlar bor; giyoh koʻkarishi aqlga sigʻmaydigan qumloqda ajabtovur yer bagʻirlab oʻt-oʻlanlar oʻsib yotibdi. Uning roʻparasida sahro yastanib yotibdi — bir necha oy uni kezdi, biroq baribir sahro siru sinoatining arzimasgina qismidan xabardor boʻldi. Yoʻlida angliyalikni, karvonlarni uchratdi, qabilalar oʻrtasidagi janglarga guvoh boʻldi, ellik ming tub xurmo koʻkarib turgan va uch yuzta quduqli vohani, Fotimani koʻrdi.
— Xoʻsh, — soʻradi undan sahro, — senga yana nima kerak? Kuni kecha bir-birimizga termilib toʻymaganmidik?
— Oʻsha tarafda, sening qum barxanlaring orasida mening sevgan yorim yashaydi, — javob qildi Santyago. — Senga termilganimda men uni ham koʻraman. Uning yoniga qaytgim keladi, buning uchun sening koʻmaging kerak. Men shamolga aylanishim darkor.
— «Sevgi» deganlari nima oʻzi? — soʻradi sahro.
— Sevgi — bu qum barxanlar ustidagi qirgʻiy parvozi. Uning uchun sen yam-yashil oʻtloqsan. U sening qoya toshlaringni, sening barxanlaringni, togʻlaringni biladi. Sening esa unga bagʻring doimo ochiq.
— Qirgʻiyning tumshugʻi menga azob beradi, — javob qildi sahro. — Mening yillar boʻyi yetishtirganim unga oʻlja boʻladi, vaholanki, men uni kamchil suvim bilan sugʻoraman, qornini qaerda toʻydirishini koʻrsataman. Keyin esa osmondan shoʻngʻib keladi — endi men qumlarimda hayot borligidan quvonaman degan pallada u yetiltirganimni ilib olib ketadi.
— Biroq sen uning uchun yetiltirgansan-ku. Qirgʻiyni boqish uchun. Qirgʻiy esa odamni boqadi. Bir payt kelib odam sening qumlaringni toʻyintiradi va shunda yana hayot jonlanadi, qirgʻiyga oʻlja paydo boʻladi. Olam shunday yaralgan.
— Sevgi deganlari shumi?
— Sevgi deganlari shu. Sevgi oʻljani qirgʻiyga aylantiradi, qirgʻiyni — odamga, odamni esa sahroga. Qoʻrgʻoshinni oltinga aylantiradigan, oltinni yer ostiga bekitadigan sir shu.
— Men bu gaplarning ma’nisiga tushunmayman, — javob qildi sahro.
— U holda bir narsani tushun: sening qum barxanlaring orasida meni bir ayol kutayotir. Va shuning uchun men shamolga aylanishim kerak.

Sahro bir muddat jim qoldi.
— Men senga qumlarimni beraman, shamol ularni quyunga aylantirishi uchun. Biroq bu kam. Yolgʻiz oʻzim hech nima qilolmayman. Shamoldan yordam soʻra.

Yengilgina shamol qoʻzgʻaldi. Harbiy sardorlar uzoqdan turib boʻzbolaning oʻzlariga tushunarsiz tilda kim bilandir gaplashayotganini kuzatishardi.

Alkimyogar kulimsiradi.

Shamol Santyagoga yaqinlashdi, uning yuziga urildi. Shamol uning sahro bilan gaplashganini eshitdi, chunki shamollar hamma narsadan xabardor. Ular dunyo kezib yelib-yugurishadi, ularning tugʻilgan makoni ham, oʻlim topgan joyi ham yoʻq.
— Menga yordam ber, — dedi unga boʻzbola. — Bir safar menga sen sevgilimning ovozini olib kelgan eding.
— Sahroning va shamolning tilida gaplashishni senga kim oʻrgatdi?
— Mening yuragim, — javob qildi Santyago.

Shamolning nomi koʻp edi. Bu yerda uni «sirokko» deyishadi, arablar uni sersuv va qoratanli odamlar yashaydigan oʻlkalardan yeladi, deb oʻylashadi. Santyagoning yurtida esa uni «levantinlik» deyishadi, chunki bu shamol sahro qumlarini va mavrlarning jangovar hayqiriqlarini olib keladi, deb oʻylashgan. Ehtimol, qoʻylar uchun yaylov yoʻq uzoq mamlakatlarda odamlar bu shamol Andalusiyada tugʻiladi, deb hisoblashgan. Biroq shamol hech qaerda tugʻilmaydi va hech qaerda oʻlmaydi, shu boisdan ham u sahrodan qudratliroq. Chunki sahroda nimadir koʻkartirishga odamlar qodir; ular sahroda qoʻylarni ham koʻpaytira olishadi, biroq shamolni oʻz izmlariga sola olishga ularning qurbi yetmaydi.
— Sen shamolga aylana olmaysan, — dedi shamol. — Sen bilan bizning aslimiz boshqa-boshqa.
— Notoʻgʻri, — javob qildi Santyago. — Men sen bilan birga dunyo kezganimizda, menga alkimyo sirlari ayon boʻldi. Endi menda shamol ham, sahro ham, okean ham, yulduzlar ham, Olamda bino boʻlgan hamma narsa jam boʻlgan. Bizni — senu meni bir qoʻl bino etgan va bizning qalbimiz ham bitta. Men senday boʻlishni xohlayman, har qanday kavakka kirishni, dengizlar ustida yelishni, xazinamni bekitib yotgan qum barxanlarini toʻzitishni, sevgilimning ovozini olib kelishni istayman.
— Bir safar men sening Alkimyogar bilan gaplashganingni eshitdim, — dedi shamol. — U har kimning oʻz Yoʻli bor, dedi. Odam shamolga aylanmasligi kerak.
— Bir necha lahzaga boʻlsa-da senga aylanishni oʻrgat. Oʻshanda odamning va shamolning cheksiz imkoniyatlarini muhokama qilamiz.

Shamol qiziquvchan edi — bunaqasini hali uchratmagandi. Uning ana shu masalada tortishgisi keldi, biroq u chindan ham odamni shamolga aylantirishni bilmasdi. Aslida esa juda koʻp narsaga qodir! Sahroni paydo qila olardi, kemalarni choʻktirardi, asrlik daraxtlarni va hatto butun bir oʻrmonni qulatardi, musiqa yangrab turgan, tushunarsiz tovushlar taralib turgan shaharlar uzra yelib oʻtardi. Olamda hamma narsaga qurbim yetadi, deb hisoblagan shamolga endi bu bolakay oʻz xohishini roʻkach qilib, buni ham amalga oshirishga qobilsan, deb qistayotir.
— Bu «sevgi» deyiladi, — dedi Santyago, shamol oʻzining iltimosini bajarishiga ishonib. — Agar sevsang, xohlagan narsaga aylana olasan. Agar sevsang, nimalar boʻlayotganini tushunishga mutlaqo hojat yoʻq, zero, hamma narsa bizning botinimizda kechadi, demak, odam shamolga bemalol aylana oladi. Albatta, shamol unga yordam bersa.

Shamol magʻrur edi, shu bois Santyagoning gaplari uni ranjitdi. U kuchli esa boshladi, sahro qumlarini toʻzitdi. Biroq oxir-oqibat, garchi butun dunyoni kezgan esa-da, odamni shamolga aylantira olmasligini tan olishga majbur boʻldi. Sevgini ham bilmasligiga iqror boʻldi.
— Men odamlarning sevgi haqida gapira turib, osmonga tikilishlariga koʻp bor guvoh boʻlganman, — dedi shamol, oʻz ojizligini tan olganidan jazavasi qoʻzib. — Ehtimol, sen ham osmonga murojaat qilarsan, a?
— Bu ham bir fikr, — ma’qulladi Santyago. — Faqat sen menga yordamlash: chang-toʻzon koʻtargin, men quyoshga qaray olay va koʻzlarim qamashmasin.

Shamol yanada kuchli esdi, osmon qum toʻzoni bilan qoplandi va quyosh oltin barkashga aylandi.

Qoʻnalgʻadan turib kuzatayotganlar hech narsani ajrata olishmadi. Sahro odamlari shamolning bu qiligʻini bilishar va uni «samum», deb atashardi. Ular uchun bu dengiz boʻronidan-da dahshatli edi, vaholanki, ular umr boʻyi dengizda boʻlishmagandi. Otlar kishnab yubordi, qum zarralari qurol-yarogʻga urilib gʻichirladi.

Harbiy sardorlardan biri qabila boshligʻi tomon burilib dedi:
— Yetarli boʻldi, chamamda?

Ular Santyagoni koʻrmasdi. Yuzlari oq roʻmol bilan koʻzlarigacha burkangan, koʻzlarida qoʻrquv qotib qolgan.
— Buni toʻxtatish kerak,