Tasodifiy hikoya: Erimni togasi bilan
...davomi

payt bozorda unga asqotgandi: hayot ularsiz ham boʻzbolaga ishonchli belgilarni koʻrsatib turdi.

Santyago ularni sandiqchaga soldi — bu ham uning xazinasining bir boʻlagi: toshlar unga endi hech qachon uchratmaydigan keksa podshohni eslatib turadi.

«Hayot chindan ham Oʻz Taqdiri yoʻlidan boradiganlarni siylaydi, — Oʻyladi u va Tarifga borishi, loʻli kampirga xazinaning oʻndan birini berishi lozimligini esladi. — Loʻlilar chindan dono! Dunyo boʻylab koʻp kezishlaridan shunday boʻlsa kerak».

U yana shamol esayotganini sezdi. Bu «livantinlik» edi, Afrikadan yelardi, biroq bu safar oʻzi bilan sahro boʻyini olib kelmadi, mavrlar bosqinini daraklamadi. Endi Santyago sekin yaqinlashib kelib, lablariga boʻsa boʻlib qoʻngan muattar boʻyni, mayin tovush va ta’mni farqladi.

Boʻzbola tabassum qildi: bu Fotimaning ilk oʻpichi edi.
— Men borayapman, — dedi u, — sening yoningga borayapman, Fotima.

T A M O M

Tarjimondan:



«Alkimyogar» Richard Baxning «Oqcharloq Jonatan» yoki «Sharpalar» asarlariga oʻxshamaydi. Ekzyuperining «Kichik Shahzoda»siga ham oʻxshash tomonlari juda kam. Biroq negadir «Alkimyogar»ni oʻqiganda beixtiyor oʻsha rivoyat-qissalar yodga tushadi. Zotan, bu asar aynan hozirgi zamon kitobxonlari uchun yozilgandek va «Alkimyogar»ning turli davlatlar arboblariyu, mashhur san'atkorlar hamda hozircha bir yuz oʻn yetti mamlakatdagi millionlab adabiyot muxlislari tomonidan sevib oʻqilishi shundan dalolatdir.

«Bizning sayyoramizda bir buyuk haqiqat barqaror: agar siz chindan nimanidir orzu qilsangiz, unga albatta erishasiz. Zotan, bu orzu Olam Qalbida ham tugʻiladi va ayni shuning oʻzi sizning Yerda mavjudligingiz tasdiqi, sizning taqdiringizdir», deb yozadi P. Koelo.

Orzu yoʻlidagi toʻrt toʻsiq
«Sofiya» nashriyoti chop etgan «Alkimyogar» romanining birinchi nashrini qoʻlga olib, chin dildan quvondim. Bir necha yil mobaynida rossiyalik tashabbuskor kitobxonlar bu kitobni imkon darajasida yoyishga urinishdi— Internetga joylashdi, qoʻlbola kitob shaklida tayyorlab almashib oʻqishdi, asar matnining fotonusxasini chiqarishdi. Biroq barcha sa’y-harakatlarga qaramay, turli bahonayu sabablar bois, hozirgacha «Alkimyogar»ni kitob tarzida nashr etib, bozorga olib kirishning iloji boʻlmagan edi.

Mana, nihoyat uni nashr qilib, talab darajasida tarqatishga jur'at etadigan nashriyot chiqib qoldi. Romanda hikoya qilingan choʻpon bola Santyagoning sayohati bilan bogʻliq voqealar asosida yotgan tub ma’no-mazmun— bu «Oʻz Taqdiring» tushunchasidir. «Oʻz Taqdiring» nima degani? Bu Xudo tomonidan bizga buyurilgan, umrimiz mobaynida ado etishimiz lozim boʻlgan oliy majburiyat, har qaysimizning bosib oʻtadigan oʻz yoʻlimizdir. Biz har safar biror-bir amalni quvonch va hafsala bilan bajarganimizda, Oʻz Taqdirimizga mos tarzda ish tutgan boʻlamiz. Biroq yorugʻ orzu-niyatlarga peshvoz chiqishday baxtga erishmoq uchun bu yoʻldan matonat bilan oʻtish har kimga ham nasib etavermaydi.

Xoʻsh, nima uchun hammaning ham istak va orzulari ushalavermaydi?

Bunga toʻrtta toʻsiq xalal beradi. Birinchisi shundan iboratki, goʻdaklik paytdayoq, hayotda erishishni juda istagan narsalarga intilganimizda, yoʻq, bu narsalarga erishib boʻlmaydi, degan gapni quloqqa quyib qoʻyishadi. Bola: harchand urinmay, baribir oʻzim xohlagan narsaga erisholmayman, degan fikr bilan ulgʻayadi. Shu tariqa, yillar mobaynida qalbida turli xil shubha-gumonlar va qoʻrquvlar ildiz otadi, umidsizlik va aybdorlik tuygʻusi kuchayib boradi. Va bir kun kelib, Oʻz Taqdirini yashash istagi shu ogʻir yuk ostida qolganini anglaganda, oʻziga in'om etilgan oliy imkonni yoʻqotib qoʻyganday tuyuladi. Biroq aslida bu imkon uning qalbida yashayotgan boʻladi.

Shunga qaramay, kishi qalbi tubidagi orzu-niyatini yuzaga chiqarishga, amalga oshirishga bel bogʻlab kirishguday boʻlsa, uni yana bir sinov kutadi: bu— sevgi, mehr-muhabbatdir. Kishi hayotda nimaga erishmoqchi ekanini yoki qanday sinovlarga bardosh bera olishini biladi, biroq orzusiga yetish uchun hamma narsadan voz kechsa, oqibatda oʻz yaqinlariga ozor yetkazib qoʻyishdan qoʻrqadi. Inson mehr-muhabbatning orzu yoʻlida toʻsiq emasligini tushunmaydi, zotan, sevgi xalal bermaydi, balki aksincha, harakatga ragʻbat uygʻotadi. Faol insonga chindan yaxshilikni ravo koʻradigan, unga doimo yelkasini tutishga shay odam uni tushunishga va qoʻllab-quvvatlashga tayyor boʻladi.

Kishi sevgining toʻsiq emas, balki tayanch ekanligini anglab yetgan chogʻda, unga uchinchi toʻsiq xavf soladi: bu— omadsizlik va magʻlubiyatlardan qoʻrqish tuygʻusi. Oʻz orzulari yoʻlida kurashayotgan odam boshqalardan koʻra kuchliroq zahmat chekadi, harakatlari zoe ketayotgan damlarda esa u, odatdagiday, «boʻlsa boʻlar, boʻlmasa gʻovlab ketar», degan maslakka iyak suyamaydi. Aslida ham, u aynan orzu yoʻliga oʻzini butunlay baxshida etganini anglaydi. Shuningdek, u Oʻz Taqdiri belgilagan yoʻl barcha yoʻllar kabi mashaqqatli ekanini anglaydi. Oradagi farq shundaki, u tanlagan yoʻl olib boradigan manzil oʻzgacha— bu manzilda yurak javhari mavjuddir. Shu bois Nur Askari eng ogʻir damlarda suv va havodek zarur sabr-qanoatga ega boʻlishi va doimo borliq Olam chorasiz, oʻta tang vaziyatlarda ham uning orzulari amalga oshishiga yordam berajagini yodda tutmogʻi kerak.

Siz: bu yoʻlda magʻlubiyatlarning, omadsizliklarning ham nafi tegadimi, deb soʻrarsiz.

Nafi bormi, yoʻqmi, bundan qat'i nazar, ular roʻy beradi. Inson oʻzining orzu-istaklari yoʻlida kurashni boshlagan paytda, tajribasizligi tufayli, koʻplab xatoliklarga yoʻl qoʻyadi. Biroq borliqning mohiyati ham shunda-da, yiqilganni yer koʻtaradi, deganlaridek, necha bor yiqilmang, har gal oyoqqa turib olish zarur.

Modomiki, bizning boshqalarga qaraganda koʻproq aziyat chekishimizga toʻgʻri kelar ekan, Oʻz Taqdir yoʻlimizdan yurishimiz shartmi, deb soʻrashingiz mumkin.

Bu shuning uchun ham zarurki, omadsizliklar va magʻlubiyatlar ortda qolgach— ular oxir-oqibat baribir ortda qoladi,— biz toʻla-toʻkis baxt tuygʻusini anglab yetamiz va oʻzimizga ishonchimiz yanada ortadi. Qalbimizning tub-tubida boshimizdan kechirgan gʻaroyib hodisalarga munosib ekanimizga ishonch hosil etamiz. Hayotimizning har bir kuni, har bir soati— bu Sharafli Jang daqiqalaridir. Vaqt oʻtishi bilan biz hayotning har bir lahzasini quvonch bilan qabul qilish va undan huzur-halovat tuyushni oʻrganib boramiz. Kutilmaganda boshimizga tushadigan ogʻir gʻam-qaygʻu chidasa boʻladiganday tuyuladigan, nisbatan yengil tashvishlarga qaraganda tezroq oʻtadi: nisbatan yengil tuyulgan mushkulotlar bir necha yillarga choʻzilishi mumkinki, ular oʻzining ogʻir asoratlarini qoldirgancha, eng oxirgi nafasimizgacha hayotimizga soya solib, qalbimizni muttasil, sezdirmay kemiradi.

Xullas, inson qalbi tubidagi orzu-niyatlarini yuzaga chiqarish yoʻlida kechgan mashaqqatli kurashlarning yurakda qoldirgan jarohatlari izini payqamay, yillar mobaynida umidini yurak tafti bilan oziqlantirib, umr boʻyi intilganiga erishadigan fursat yetganda— koʻngil istaklari amalga oshishi ayon, ehtimol, ertaga