Tasodifiy hikoya: Ilk marotaba . . . (oxiri)
[b]Admin iltimos hikoyamni oxiri. Chiqarasiz degan umiddaman.[/b]Sitorani trusigi esimga tushib xon...davomi

men senga beradigan birdan-bir maslahat,— deydi unga donolar donosi.— Baxtning siru asrori dunyoning bor jozibasiyu tarovatini koʻra bilishda va ayni paytda choyqoshiqdagi ikki tomchi moyni ham hech qachon yoddan chiqarmaslikda».

Santyago rivoyatni eshitib uzoq jim qoldi. U qariyaning nima demoqchi boʻlganini tushundi. Choʻpon dashtu dala kezishni yaxshi koʻradi, biroq qoʻy-qoʻzisini hech qachon unutmaydi.

Santyagoga qadalib qarab, podshoh Malkisidiq qoʻllarini tutashtirdi va gʻalati harakat bilan boʻzbolaning boshi ustidan sermadi. Keyin esa, qoʻylarni oldiga solib, oʻz yoʻliga ravona boʻldi.

Moʻ'jazgina Tarif shaharchasi ustida, bir zamonlar mavrlar qurgan, eski qal'a qad rostlab turibdi. Agar minoraga chiqib qaralsa, makkabodroq sotuvchisining qutisi turgan maydon kaftdagiday koʻrinadi. Bu joydan Afrika qirgʻoqlarining uzunchoq parchalari ham koʻzga tashlanadi. Oʻsha kuni qal'a devorida, yuzini mashriqdan esayotgan shamolga tutib, Malkisidq — Salim podshohi oʻtirgan edi. Taqdirlarida kechgan algʻov-dalgʻov oʻzgarishlardan bezovtalanayotgan qoʻylar yangi xoʻjayinidan nariroqda qoʻshoqlanganday gʻuj boʻlib turardi. Ularni hali ham qiziqtirib turgan eng muhim narsa yemish edi.

Bandargohga kiriladigan joyda turgan chogʻroq kemaga qarab oʻtirgan Malkisidq, bir paytlar unga ushr berganidan soʻng Ibrohimni qayta uchratmaganiday, endi bu boʻzbolani ham boshqa koʻrmasligi haqida oʻylardi.

Umrboqiylarda orzu-istak boʻlmasligi kerak, chunki bu yerda ularning oʻz yoʻllari yoʻq. Biroq baribir Malkisidq qalbining tubida Santyago degan mana shu bolaga omad yor boʻlishini tilardi.

«Uning hoziroq hatto mening ismimni ham unutib yuborishi achinarli-da, — Oʻyladi u. — Mening ismimni takrorlab turishi kerak edi. Alhol, meni eslab, «Malkisidq, Salim podshohi» degan sirli qariyani tilga olsa.»

U koʻzini samoga tikdi va biroz iymanib, dedi:
—Tangrim, iqrorman, bular barchasi, Sening kalomingda zikr etilganiday, «behudadan behuda urinish.» Lekin gohida qari podshoh ham oʻzi bilan gʻururlanadi-da.

«Afrika deganlari gʻalati joy ekan», — Oʻyladi Santyago.

U shaharning tang koʻchalarida tez-tez duch keladigan torgina yemakxonada oʻtirardi. Bir necha kishi kattakon chilimni qoʻlma-qoʻl almashib chekishardi. Shu orada u qoʻl ushlashib borishayotgan erkaklarni, yuzini bekitgan ayollarni, baland minoralarga chiqib olib, qiroat bilan bir nimalarni aytib qichqirayotgan ruhoniylarni koʻrdi, ayni damda atrofdagilar tiz choʻkishar va manglaylarini yerga tekizishardi.

«Koʻchmanchi musulmonlarning makoni. Ularning urf-odatlari ham shu yerda ildiz otgan», — dedi ichida u.

U bolaligida qishloqlaridagi cherkovda avliyo Yoqubning suratini koʻrgandi — mavrlarni mahv etgan gʻolib oq ot ustida, qoʻlida qilichni baland koʻtargan holda tasvirlangan, uning poyida hozir yemakxonada Santyago bilan yonma-yon oʻtirishgan kishilarga oʻxshash soʻxtasi sovuq odamlar mukka tushgan. Boʻzbola sarosimalandi — u oʻzini juda yolgʻiz his etdi.

shu narsa uning xazinaga boradigan yoʻlida uzoq vaqt toʻsiq boʻlishi mumkin edi. Zotan, bu mamlakatda hamma arabcha gaplashardi.

Yemakxona xoʻjayini uning oldiga keldi va Santyago imo-ishoralar bilan yonidagi stolda oʻtirganlar ichayotgan ichimlikdan unga ham olib kelishini soʻradi. Bu achchiq choy ekan. Boʻzbola vinoni xush koʻrardi.

Sirasini aytganda, buning ahamiyati yoʻq — faqat xazina va ungacha qanday yetib borish haqida bosh qotirishi kerak. Sotgan qoʻylaridan tushgan pul anchagina, ular hamyonida, oʻzining kuchini koʻrsatsa, harqalay, kishi yolgʻizlik azobidan unchalik ozor chekmaydi. Tez-orada, atigi bir necha kundan keyin, u ehromlarga yetib boradi. Sof oltindan yasalgan koʻkraksiparli qariya besh-oltita qoʻyini olib, boyib qolish uchun uni anoyi qilmagandir.

Qariya unga belgilar haqida gapirdi va Santyago, boʻgʻozdan suzib oʻtgunicha, faqat shular haqida oʻyladi. Gap nimadaligini u tushundi: Andasuliyada sangʻib yurib, yerdagi va osmondagi belgilarga qarab oʻzini oldinda nimalar kutayotganini bilib olishga urindi. Chumchuq ilonning bekinib turgan joyidan xabar yetkazishi mumkin; buta shu atrofda jilgʻa yoki daryo borligidan darak beradi. Bularning bariga uni qoʻylar oʻrgatdi.

«Agar ularni Tangri yoʻllab turgan boʻlsa, U menga ham yoʻldan chalgʻishimga monelik qilmaydi», — Oʻyladi Santyago va biroz xotirjam boʻldi. Shunda hatto choy ham unchalik taxir tuyulmadi.
— Sen kim boʻlasan? — tuyqusdan ispancha soʻz eshitildi.

Santyago beixtiyor yengil tortdi: u belgilar haqida oʻylayotgandi va mana, belgi berildi. Unga ovoz bergan taxminan uning tengquri, yevropacha kiyingan boʻlib, faqat terisining rangi shu yerlik ekanini bildirardi.
— Sen ispanchani qayoqdan bilasan? — soʻradi Santyago.
— Bu yerda uni qariyb hamma biladi. Ispaniya ikki soatlik yoʻl.
— Kel, oʻtir, men seni biror narsa bilan mehmon qilay. Oʻzingga ham, menga ham vino buyur. Choyga uncha tobim yoʻq.
— Bu mamlakatda vino ichishmaydi, — javob qildi u. — Vino ta’qiqlanadi.

Shunda Santyago ehromlargacha yetib borishi zarurligini aytdi. Xazina haqidagi gap ogʻzidan chiqib ketishiga bir bahya qoldi, biroq vaqtida tilini tishladi: aytib boʻladimi, bu arab unga yordam berishi evaziga xazinaning bir qismini talab qilishi mumkin-ku. Boʻzbola qariyaning gaplarini esladi: qoʻlingda, oʻzingniki boʻlmagan narsani va’da qila koʻrma.
— Meni ehromlargacha olib borolmaysanmi? Buning uchun men senga haqini toʻlardim.
— Sen tasavvur qila olasanmi oʻzi, uning qaerdaligini?

Santyago yemakxona xoʻjayini ularning yaqiniga kelib, gurungni jon qulogʻi bilan eshitayotganini payqadi. Garchi uning oldida gapirgisi kelmayotgan boʻlsa-da, boʻzbola omadi chopib uchratgan yoʻl boshlovchini qoʻldan chiqargisi kelmasdi.
— Butun Sahroni kesib oʻtishingga toʻgʻri keladi, — dedi u. — Buning uchun pul kerak. Puling bormi?

Bu savoldan Santyago hayron boʻldi. Biroq u qariyaning gapini esladi: agar sen biror narsani xohlasang, butun Olam sening xohishing ijobat boʻlishiga koʻmaklashadi. Va u choʻntagidan pulni olib, arabga koʻrsatdi. Xoʻjayin ularga yanada yaqinroq kelib, tepalarida turib oldi, keyin esa haligi bola bilan arabchada qattiq-qattiq gaplashdi. Santyagoning nazarida xoʻjayin nimagadir achchiq qilayotganday edi.
— Ketdik bu yerdan, — dedi bola. — Bizning bu yerda oʻtirishimiz unga yoqmayapti.

Santyago xursand boʻlib oʻrnidan turdi va hisob-kitob qilay degandi, xoʻjayin uning qoʻlidan tutib, nimalardir deb gapira boshladi. Qoʻlini boʻshatib olishga Santyagoning qurbi yetardi, biroq u yot bir mamlakatda va boz ustiga, bunday vaziyatda oʻzini qanday tutish lozimligini bilmas edi. Baxtiga yangi tanishi xoʻjayinni koʻkragidan itarib yubordi va Santyagoni yemakxonadan koʻchaga olib chiqib ketdi.
— U sening pullaringni olmoqchi boʻldi. Tanjer Afrikaning boshqa shaharlariga oʻxshamaydi. Bu bandargoh, bandargoh esa doim tovlamachilarga toʻlib yotadi.

Unga ishonsa boʻladi. U mushkul vaziyatga yordam berdi. Santyago yana choʻntagidan pullarni olib, sanadi.
— Ertagayoq ehromlarga joʻnashimiz