Tasodifiy hikoya: «SIZ HAM HAYRATLANING»
- Eng uzoq davom etgan jinsiy yaqinlik 7 soat 36 daqiqani tashkil qiladi. Unda erkak 7 soat urug' to...davomi

mumkin, — dedi arab. — Biroq avval ikkita tuya sotib olishimiz kerak.

Shunday deb u Santyagoning qoʻlidan hamyonni oldi.

Ular Tanjerning har qadamda chodirlaru savdo qutilari turgan tor koʻchalaridan yurib ketishdi va minglab olomon bilan toʻla bozor maydonidan chiqishdi — odamlar savdolashar, baqirib-chaqirishardi. Koʻkatu mevalar pichoq, xanjarlar bilan bir joyga uyub tashlangan, gilamlar esa turli-tuman chilimlar yonida. Santyago hamrohidan koʻzini uzmay borardi — boʻzbola bor pulini sherigiga bergan edi. U pulni qaytarib olmoqchi ham boʻldi, biroq bu noqulay, degan oʻyga bordi. Bu mamlakatning urf-odatlari Santyagoga notanish edi. «Hechqisi yoʻq, — Oʻyladi u, — men uni sergaklik bilan kuzatib borayapman, shuning oʻzi yetarli, axir, men undan qoruvliman.»

U tasodifan turli-tuman buyumlar orasida qilichni koʻrib qoldi, bunaqa chiroyli qilichni hech qachon koʻrmagan edi: gʻilofi misdan, dastasi qimmatbaho toshlar va sir bilan bezalgan. Santyago Misrdan qaytishda, albatta, oʻziga shunday qilich sotib olishni koʻngliga tugdi.
— Soʻra-chi, narxi qancha ekan? — turgan joyidan burilmay soʻradi u yoʻldoshidan.

Shu lahzada u qilichga mahliyo boʻlib, ikki daqiqaga chalgʻiganini payqadi. Yuragi shuvillab ketdi. U oʻgrilib qarashga choʻchidi, chunki qarasa koʻz oldida qanday manzara namoyon boʻlishini bildi. Yana bir necha lahza u qilichdan koʻzini uzmay turdi, keyin oʻzini qoʻlga olib, boshini burdi.

Atrof gʻala-gʻovur, bozor qaynab-toshardi, odamlar zir yugurar, baqirib-chaqirardi, gilamlar va yongʻoqlar, mis laganlar va koʻkatlar uyulib qorishib yotar, erkaklar qoʻl ushlashib, ayollar paranjida yurishar, allaqanday taomlarning hidlari taralar va faqat uning boyagi yoʻldoshi qay goʻrgadir gʻoyib boʻlgandi.

Avvaliga Santyago ular bir-birini olomon orasida tasodifan yoʻqotib qoʻyishganiga oʻzini ishontirishga urindi va turgan joyidan jilmay kutishga qaror qildi — lop etib kelib qolar, deb oʻyladi. Biroz vaqt oʻtdi; baland minoraga koʻtarilgan kishi qiroat bilan nimadir deb qichqirdi — shu lahza atrofdagilar muk tushib, manglaylarini yerga tegizishdi va xirgoyi qila boshlashdi. Keyin esa, xuddi tinib-tinchimas chumolilarday gʻimirlashib, narsalarini yigʻishtirishdi, chodir va savdo qutilarini bekitishdi. Bozor boʻshab qoldi.

Quyosh ham osmonni tark eta boshladi; Santyago uni uzoq kuzatdi — quyosh maydonni qoʻrgʻalagan oq uylarning tomlari ortiga bekinguncha termilib turdi. U esladi, bugun quyosh koʻtarilgan paytda u narigi qit'ada edi, choʻpon edi, oltmishta qoʻyi bor edi va movutchining qizi bilan uchrashuvni kutardi. Erta tongdayoq, otarini yaylovga haydagandan soʻng, nimalar roʻy berishi unga oldindan ayon boʻlgandi.

Mana, shu kunning shom pallasida u boshqa bir mamlakatda yuribdi, yot oʻlkada u begona va hatto mahalliy xalq gaplashadigan tilni ham bilmaydi. Endi u choʻpon emas, bor-yoʻgʻidan, avvalo, pulidan ajralib qoldi, demak, endi ortga qaytolmaydi va hammasini boshidan boshlay olmaydi.

«Bularning bari quyosh chiqib botguncha roʻy berdi-ya», — Oʻyladi boʻzbola. U oʻz ahvoliga achindi va hayoti kutilmaganda butkul oʻzgarib ketganiga qattiq qaygʻurdi.

Yigʻlay desa uyat. U hatto qoʻylarining oldida yigʻlashga ham uyalardi. Biroq bozor maydoni allaqachon boʻshab qolgan, u esa yolgʻiz, vatanidan juda uzoqda.

Santyago yigʻlab yubordi. Nahotki, Tangrining qahri, bor yoʻgʻi koʻrgan tushiga ishongan kishilar uchun, shu qadar qattiq boʻlsa!

«Qoʻylarimni boqib yurganimda mendan baxtiyor odam yoʻq edi, men hammaga xursandchilik ulashardim. Meni koʻrganda odamlar shod boʻlishardi va eng e’tiborli mehmonday e’zozlashardi.

Mana, endi men gʻamga botdim va baxtsizman. Nima qilarimni bilmayman. Endi badjahl va hech kimga ishonmaydigan boʻlaman, bir odam meni aldab ketgani uchun hammadan gumonsirab yashayman. Xazina topganlarni esa koʻrolmayman, negaki bu omad mendan yuz oʻgirdi. Xasga tirmashib yashayman endi, chunki qurbim shunga yetadi, xolos, olamni anglamoqqa ojiz va kuchsizman».

U toʻrvasini ochib, uning ichida biror-bir yegulik — hech boʻlmasa yogʻ bilan bir burda non — qolmaganmikan, deb qaradi, biroq toʻrvadan qalin kitob, kamzul va qariya bergan ikki dona toshni topdi, xolos.

Ularga koʻzi tushib, Santyagoning chiroyi ochildi. Axir, u qariya sovgʻa qilgan shu ikkita toshga oltita qoʻyni almashdi-da. Agar bu toshlarni sotolsa boʻlgani — puliga patta olib vataniga qaytadi.

«Endi aqlimni yigʻib ish qilaman», — Oʻyladi u toʻrvadan toshlarni olib, choʻntagiga bekitarkan. Bu yer bandargoh shahar, bandargoh esa, uni shilib ketgan haligi yulgʻich toʻgʻri aytganiday, tovlamachilarga toʻla.

Faqat endigina yemakxona xoʻjayinining nima uchun qizishib gapirganiga Santyagoning aqli yetdi — u boʻzbolaga qavatingdagi yoʻldoshiga ishonma, deya jon kuydirib uqtirgan ekan.

«Men xuddi boshqa oddiy odamlardayman: xayolimdagini borga yoʻyaman va dunyoni asli qanday boʻlsa shundayligicha emas, balki oʻzim xohlaganday koʻraman».

U yana toshlarni qoʻliga olib qaradi, mehr bilan siladi — toshlar iliq tuyuldi. Mana, hozircha uning qoʻlidagi haqiqiy xazina shu. Qoʻlingni tekizsang koʻngling koʻtariladi. Ular Santyagoga qariyani eslatdi. Qariyaning gaplari uning qalbida qayta sado berganday boʻldi: «Agar sen biror narsani xohlasang, butun Olam sening xohishing ijobat boʻlishiga koʻmaklashadi».

Uning bilgisi keldi — toʻgʻrimikan bu gap. U boʻm-boʻsh bozor maydonining qoq oʻrtasida turibdi, choʻntagida bir miri yoʻq va endi qoʻylarni bu oqshom qaerga qamab qoʻysam, deb bosh qotirishi ham shart emas. Biroq choʻntagidagi qimmatbaho toshlar uning yaqinda podshoh bilan uchrashganini shak-shubhasiz dalillab turar, podshoh uning butun hayotini: otasining miltigʻini soʻramay olganiyu, birinchi marta ayol bilan boʻlganini — hammasini bilar edi.

«Toshlar senga jumboqni yechishga yordam beradi. Ular Urim va Tumim deyiladi», — esladi u.

Santyago ularni yana choʻntagidan chiqardi va toʻrvasiga soldi, keyin sinab koʻrgisi keldi. Qariya toshlarga savollarni aniq qilib berish kerak, deb tayinlagan edi, chunki ular nimani xohlayotganini aniq biladigan kishiga yordam beradi, degandi. U toshlardan: qariyaning menga bildirgan tilaklari hali oʻz ta’sirini yoʻqotgani yoʻqmi, deb soʻradi va qoʻlini toʻrvadan chiqardi:
— Yoʻq, — javob qildi tosh.
— Men xazinani topa olamanmi? — soʻradi Santyago.

U yana toʻrvaga qoʻlini tiqdi va toshlarni aralashtirib javobni olaman deganida ikkala tosh ham toʻrvaning teshigidan tushib ketdi. Negadir u oldinlari toʻrvaning eskirib qolganini sezmagandi. Santyago toshlarni yerdan terib olib, ularni tagʻin yashirish uchun egilgan chogʻda miyasiga bir yangi fikr keldi: «Belgilarga e’tibor bilan qarashga va ularga ergashishga oʻrgan», — degandi qariya.

Belgi! Santyago kulib yubordi. Keyin darhol yerdan toshni olib, toʻrvasiga tiqdi. U toʻrvaning teshigini tikishni xayoliga ham keltirmaydi, chunki xohlagan damda toshlar toʻrvani tark etishi mumkin. U tushundi, dunyoda shunday narsalar borki, ular haqida soʻrab-surishtirish