Tasodifiy hikoya: Adashgan avtobus 4 (kamolov )
Тавба, астағфируллоҳ... Хиҳ, мусулмон мозори бўлмагани учун келаётганмиш. Ўзи мусулмончиликниям эсид...davomi
Тавба, астағфируллоҳ... Хиҳ, мусулмон мозори бўлмагани учун келаётганмиш. Ўзи мусулмончиликниям эсид...davomi
Oshkora qotillik qissasi (qissa)
Добавил: | ------DIMA----- (25.10.2016 / 02:53) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 125613 |
Комментарии: | Комментарии закрыты |
Gabriel Garsia Markes
Oshkora qotillik qissasi (qissa)
Oʻsha qotillik yuz bergan kuni Sant'yago Nasar, tonggi kemada kelayotgan yepiskop hazratga peshvoz chiqish niyatida, ertalabki soat besh yarimda uygʻondi. Uygʻonishdan avval tush koʻrdi: anjirzordan oʻtib borayotganmish, sevalab ohista yomgʻir yogʻayotganmish, mana shunday xushsaodat roʻyo muddatida u birmuncha oʻzini baxtiyor his qildi, ammo koʻzini ochib, boshiga bexosdan qush axlati sochilganday, ta’bi tirriq boʻldi. Oradan yigirma yetti yil oʻtgach, uning onasi Plasida Linero oʻsha mash’um va musibatli dushanbani batafsil xotirlarkan: «U tushida koʻpincha daraxtlarni koʻrardi», dedi menga. «Oʻlimidan bir hafta oldin ham tush koʻrgandi, aytishicha, yakka oʻzi koʻrgʻoshin qogʻozdan yasalgan samolyotda uchganmish, uchoq bodomzorlar aro parvoz qilarmishu qanotlari birortayam daraxtga urilmasmish», qoʻshib qoʻydi u yana. Plasida Linero oʻzgalar tushiga darrov ta’bir aytguvchi, muabbirlikda ustasi farang ayol edi, lekin u oʻz oʻgʻlining qandaydir daraxtlarga bogʻliq tushlarida ham, oʻldirilgan kuni va undan bir hafta avval koʻrgan tushida xam hech bir yomon alomatni sezmagandi.
Sant'yago Nasarning oʻziyam falokat belgisini tuymagandi. U asli kamuyqu, kiyimlarini yechmay yotar edi, yomon uxlardi; ertalab boshi ogʻrib turardi, ichida it oʻlganday ogʻzidan biram koʻlansa hid kelar ediki, koʻngli aynib, toʻyda yarim kechagacha ichishning jazosi shu-da, deya oʻzini koyib koʻyardi. Uning ertalab oltidan besh daqiqa oʻtganda uyidan chiqqanini va rosa bir soat keyin choʻchqaday chavaqlab tashlagunigacha koʻrgan barcha kishilarning eslashicha, u oʻshanda, yuz-koʻzidan hali uyqusi oʻchmagan esa-da, vaqti chogʻ odimlab borarkan, duch kelganlarga bugungi kun ochiq boʻladi, deya ta’kidlayvergan. Biroq shohidlarning birortasi ham bu gapning ob-havoga nechogʻli aloqadorligini aniq, beishtiboh aytib berolmadi. Ularning ba’zisi, quyoshli kun edi, dengiz tarafdagi bananzorlardan yengil shabada esayotgandi, deyishsa, ba’zilari aksincha osmon tund, past, qorongʻi, rasvo kun edi, havodan achigan suv hidi anqirdi, baxtsizlik roʻy bergan mahalda esa, ayni Sant'yago Nasar tushida koʻrgan yomgʻirga oʻxshab maydalab yomgʻir yogʻardi, deb tasdiqlashdi.
Men ham oʻsha kuni toʻyda tongotar maishatbozlik qilib, mastu mustagʻriq boʻlib, ishqu ishrat ilohasi Mariya Alexandrina Servantes xonadonida koʻzim ilingan ekan, basma-basiga chalingan jom sadolaridan uygʻonarkanman, bu mahobatli sadolar yepiskop hazrat sharafiga yangrayapti, deya oʻyladim.
Sant'yago Nasar oʻsha kuni saharda oq surpdan tikilgan bayramlik shimini kiydi, koʻylagini egniga ildi, bu liboslar ham kecha toʻyga kiygan ust-boshi kabi ohorlanmagan edi. Illo, yepiskop hazratning tashrifi boʻlmaganda, u odatdagiday haqi guli rangidagi koʻylak-shimini, suvoriy etigini kiyardi. U har dushanbada, shunday qiyofada Divano Rostro — Tangri tal’at makonidagi otameros qoʻrgʻoniga joʻnardi. Qoʻrgʻonda otasidan qolgan molxona bor edi, bu mulkdan aytarli foyda koʻrmasa-da, Sant'yago Nasar mol-holiga yaxshi qarardi. Togʻdagi yaylovga borsa, «magnum-357» toʻpponchasini beliga qistirib olardi, oʻzining aytishicha, agar toʻpponchaning ogʻir poʻlat oʻqi otga tegsa, miyasining qatigʻini chikarib yuborardi. Kaklik ovi mavsumida u lochinotar miltigʻini ham olib yurardi. Bundan tashqari, javonida «malinxer-shyonauer-30.06», «xolland-magnum-300», «xornet-22» kabi nishondori qoʻshdurbinli beshotarlari, koʻpoʻkli «vinchester»i saqlanardi. U, otasiga oʻxshab, yostigʻi ostiga toʻpponchasini qoʻyib uxlardi; oʻsha kuni, uydan chiqishidan avval, toʻpponchadan oʻqlarni sugʻurib olib, qurolni karavoti yonidagi javonchaga tashlab koʻygan. Onasi menga: «U kurolini hech mahal oʻqlangancha qoldirmasdi, dedi. Men buni bilardim. Shu bilan birga uning toʻpponchani alohida bir joyida, oʻqlarni boshqa yerda asrashi, biror falokat bosmasin, deya shunday qilishi ham menga ayon edi. Bu oqilona tadbir ham unga otameros edi: bir kuni xizmatkor xotin oʻrinni yigʻayotib, yostiqni koʻtarganda, toʻpponcha pastga tushib, yerga tegishi bilanoq varanglab otilib ketgan, oʻq xonadagi kiyim-kechak javonini tors yorib, devorni teshib oʻtgan-da, chiyillaganicha qoʻshnining oshxonasi osha borib cherkov maydonidagi sarmehrobda turgan odam boʻyi keladigan avliyoning boʻrdan yasalgan haykaliga tekkan va changini chiqarib yuborgan. Sant'yago Nasar hali u zamonlar yosh bola edi, ammo mana shu voqea unga katta saboq boʻlgan.
Onasining eslashicha, oʻgʻli oʻsha kuni uning yotogʻidan shoshib vannaxonaga oʻtgan va ana shu holat volida yodida soʻnggi xotira kabi muhrlanib qolgan. U vannaxonadagi doriqutichadan boshogʻriq dori qidirib paypaslanarkan, sharpadan onasi uygʻonib ketgan. U chiroqni yoqarkan, bir qoʻlida suvli stakan tutib, dori ichmoqqa taraddudlanib, eshik yonida turgan oʻgʻlini koʻrgan — bu holatni onaizor bir umr soʻzlab-boʻzlab yurdi. Xuddi ana oʻshanda Sant'yago Nasar unga koʻrgan tushini aytgan, biroq onasi daraxtlar xususidagi iboraga e’tibor bermagan.
— Tushda qushlarni koʻrsang, 6u faqat yaxshilik alomatidir, — deya ta’kidladi u menga ham.
Men Sant'yago Nasar fojeasi va unga bogʻliq siniq xotirotning chil-chil parchalarini topib, qaytadan butlash niyatida yana oʻsha matlub va unut goʻshaga kelganim-da, Plasida Linero ancha qarib, umr shami pirpirab qolgan, jigarbandiii soʻng bor koʻrgan toʻrbelanchakda ohista tebranib yotar edi. U kuppa-kunduzi ham odamzot qiyofasini elas-elas ilgʻardi; ensasiga dorivor giyoh barglari hoʻllab yopishtirilgandi — oʻgʻlini oxirgi bor koʻrganiga oid musibatli xotira boshini muttasil ogʻriydigan qilib koʻygandi. Ayol toʻrbelanchak boshidagi arqon tutqichni ushlaganicha yonboshlab yotardi, sharpamni sezgan zahoti oʻrnidan qimirlab, turmoqka urindi; iimqorongʻi xonadan chaqaloq choʻqintiriladigai jomda qolgan oqava suv hidi anqirdi, bu badboʻy oʻsha qotillik roʻy bergan kuni tongda ham menga qattiq ta’sir qilgandi.
Meni ostonada koʻrgani hamon ayol Sant'yagoni yodga oldi. «Bolaginam xuddi shu joyda, shunday holatda turgandi oʻshanda, — dedi. — Egniga yuvilgan, ammo ohorlanmagan oq surp kostyum kiygandi, terisi nozik edi, ohorlangan libosni xush koʻrmasdi». Ayol zanjabil dorisini shimigancha, xayolxonasiga kirib kelgan oʻgʻlining ketib qolishini istamaganday, toʻrbelanchakda uzoq muddat oʻy surib oʻtirdi. Keyin diltang xoʻrsinib: «U hayotimning yolgʻiz shamchirogʻi, birdan-bir tayanchim edi», dedi.
Sant'yago Nasar onasining yodida azobu baxtsizlik suvrati kabi saqlanib qolganini tasavvur etdim. Yanvarning oxirgi haftasida yigirma birga toʻlgan bu xushqad, bir oz rangpar, qosh-qovogʻiyu jingalak sochlari ayni arabiy yigit quyib qoʻyganday otasiga oʻxshar edi. Yolgʻiz oʻgʻil Sant'yago Nasarning otaonasi moliyaviy hisob-kitob rishtalarini mustahkamlash niyatida turmush qurishgan, bu yorugʻ dunyoda badbaxtlik va koribad soyasidan boshlari chiqmagan kimsalar edi; biroq boshida otasi borligidan gʻururlanar, oʻzini xushbaxt sanardi.
Oshkora qotillik qissasi (qissa)
Oʻsha qotillik yuz bergan kuni Sant'yago Nasar, tonggi kemada kelayotgan yepiskop hazratga peshvoz chiqish niyatida, ertalabki soat besh yarimda uygʻondi. Uygʻonishdan avval tush koʻrdi: anjirzordan oʻtib borayotganmish, sevalab ohista yomgʻir yogʻayotganmish, mana shunday xushsaodat roʻyo muddatida u birmuncha oʻzini baxtiyor his qildi, ammo koʻzini ochib, boshiga bexosdan qush axlati sochilganday, ta’bi tirriq boʻldi. Oradan yigirma yetti yil oʻtgach, uning onasi Plasida Linero oʻsha mash’um va musibatli dushanbani batafsil xotirlarkan: «U tushida koʻpincha daraxtlarni koʻrardi», dedi menga. «Oʻlimidan bir hafta oldin ham tush koʻrgandi, aytishicha, yakka oʻzi koʻrgʻoshin qogʻozdan yasalgan samolyotda uchganmish, uchoq bodomzorlar aro parvoz qilarmishu qanotlari birortayam daraxtga urilmasmish», qoʻshib qoʻydi u yana. Plasida Linero oʻzgalar tushiga darrov ta’bir aytguvchi, muabbirlikda ustasi farang ayol edi, lekin u oʻz oʻgʻlining qandaydir daraxtlarga bogʻliq tushlarida ham, oʻldirilgan kuni va undan bir hafta avval koʻrgan tushida xam hech bir yomon alomatni sezmagandi.
Sant'yago Nasarning oʻziyam falokat belgisini tuymagandi. U asli kamuyqu, kiyimlarini yechmay yotar edi, yomon uxlardi; ertalab boshi ogʻrib turardi, ichida it oʻlganday ogʻzidan biram koʻlansa hid kelar ediki, koʻngli aynib, toʻyda yarim kechagacha ichishning jazosi shu-da, deya oʻzini koyib koʻyardi. Uning ertalab oltidan besh daqiqa oʻtganda uyidan chiqqanini va rosa bir soat keyin choʻchqaday chavaqlab tashlagunigacha koʻrgan barcha kishilarning eslashicha, u oʻshanda, yuz-koʻzidan hali uyqusi oʻchmagan esa-da, vaqti chogʻ odimlab borarkan, duch kelganlarga bugungi kun ochiq boʻladi, deya ta’kidlayvergan. Biroq shohidlarning birortasi ham bu gapning ob-havoga nechogʻli aloqadorligini aniq, beishtiboh aytib berolmadi. Ularning ba’zisi, quyoshli kun edi, dengiz tarafdagi bananzorlardan yengil shabada esayotgandi, deyishsa, ba’zilari aksincha osmon tund, past, qorongʻi, rasvo kun edi, havodan achigan suv hidi anqirdi, baxtsizlik roʻy bergan mahalda esa, ayni Sant'yago Nasar tushida koʻrgan yomgʻirga oʻxshab maydalab yomgʻir yogʻardi, deb tasdiqlashdi.
Men ham oʻsha kuni toʻyda tongotar maishatbozlik qilib, mastu mustagʻriq boʻlib, ishqu ishrat ilohasi Mariya Alexandrina Servantes xonadonida koʻzim ilingan ekan, basma-basiga chalingan jom sadolaridan uygʻonarkanman, bu mahobatli sadolar yepiskop hazrat sharafiga yangrayapti, deya oʻyladim.
Sant'yago Nasar oʻsha kuni saharda oq surpdan tikilgan bayramlik shimini kiydi, koʻylagini egniga ildi, bu liboslar ham kecha toʻyga kiygan ust-boshi kabi ohorlanmagan edi. Illo, yepiskop hazratning tashrifi boʻlmaganda, u odatdagiday haqi guli rangidagi koʻylak-shimini, suvoriy etigini kiyardi. U har dushanbada, shunday qiyofada Divano Rostro — Tangri tal’at makonidagi otameros qoʻrgʻoniga joʻnardi. Qoʻrgʻonda otasidan qolgan molxona bor edi, bu mulkdan aytarli foyda koʻrmasa-da, Sant'yago Nasar mol-holiga yaxshi qarardi. Togʻdagi yaylovga borsa, «magnum-357» toʻpponchasini beliga qistirib olardi, oʻzining aytishicha, agar toʻpponchaning ogʻir poʻlat oʻqi otga tegsa, miyasining qatigʻini chikarib yuborardi. Kaklik ovi mavsumida u lochinotar miltigʻini ham olib yurardi. Bundan tashqari, javonida «malinxer-shyonauer-30.06», «xolland-magnum-300», «xornet-22» kabi nishondori qoʻshdurbinli beshotarlari, koʻpoʻkli «vinchester»i saqlanardi. U, otasiga oʻxshab, yostigʻi ostiga toʻpponchasini qoʻyib uxlardi; oʻsha kuni, uydan chiqishidan avval, toʻpponchadan oʻqlarni sugʻurib olib, qurolni karavoti yonidagi javonchaga tashlab koʻygan. Onasi menga: «U kurolini hech mahal oʻqlangancha qoldirmasdi, dedi. Men buni bilardim. Shu bilan birga uning toʻpponchani alohida bir joyida, oʻqlarni boshqa yerda asrashi, biror falokat bosmasin, deya shunday qilishi ham menga ayon edi. Bu oqilona tadbir ham unga otameros edi: bir kuni xizmatkor xotin oʻrinni yigʻayotib, yostiqni koʻtarganda, toʻpponcha pastga tushib, yerga tegishi bilanoq varanglab otilib ketgan, oʻq xonadagi kiyim-kechak javonini tors yorib, devorni teshib oʻtgan-da, chiyillaganicha qoʻshnining oshxonasi osha borib cherkov maydonidagi sarmehrobda turgan odam boʻyi keladigan avliyoning boʻrdan yasalgan haykaliga tekkan va changini chiqarib yuborgan. Sant'yago Nasar hali u zamonlar yosh bola edi, ammo mana shu voqea unga katta saboq boʻlgan.
Onasining eslashicha, oʻgʻli oʻsha kuni uning yotogʻidan shoshib vannaxonaga oʻtgan va ana shu holat volida yodida soʻnggi xotira kabi muhrlanib qolgan. U vannaxonadagi doriqutichadan boshogʻriq dori qidirib paypaslanarkan, sharpadan onasi uygʻonib ketgan. U chiroqni yoqarkan, bir qoʻlida suvli stakan tutib, dori ichmoqqa taraddudlanib, eshik yonida turgan oʻgʻlini koʻrgan — bu holatni onaizor bir umr soʻzlab-boʻzlab yurdi. Xuddi ana oʻshanda Sant'yago Nasar unga koʻrgan tushini aytgan, biroq onasi daraxtlar xususidagi iboraga e’tibor bermagan.
— Tushda qushlarni koʻrsang, 6u faqat yaxshilik alomatidir, — deya ta’kidladi u menga ham.
Men Sant'yago Nasar fojeasi va unga bogʻliq siniq xotirotning chil-chil parchalarini topib, qaytadan butlash niyatida yana oʻsha matlub va unut goʻshaga kelganim-da, Plasida Linero ancha qarib, umr shami pirpirab qolgan, jigarbandiii soʻng bor koʻrgan toʻrbelanchakda ohista tebranib yotar edi. U kuppa-kunduzi ham odamzot qiyofasini elas-elas ilgʻardi; ensasiga dorivor giyoh barglari hoʻllab yopishtirilgandi — oʻgʻlini oxirgi bor koʻrganiga oid musibatli xotira boshini muttasil ogʻriydigan qilib koʻygandi. Ayol toʻrbelanchak boshidagi arqon tutqichni ushlaganicha yonboshlab yotardi, sharpamni sezgan zahoti oʻrnidan qimirlab, turmoqka urindi; iimqorongʻi xonadan chaqaloq choʻqintiriladigai jomda qolgan oqava suv hidi anqirdi, bu badboʻy oʻsha qotillik roʻy bergan kuni tongda ham menga qattiq ta’sir qilgandi.
Meni ostonada koʻrgani hamon ayol Sant'yagoni yodga oldi. «Bolaginam xuddi shu joyda, shunday holatda turgandi oʻshanda, — dedi. — Egniga yuvilgan, ammo ohorlanmagan oq surp kostyum kiygandi, terisi nozik edi, ohorlangan libosni xush koʻrmasdi». Ayol zanjabil dorisini shimigancha, xayolxonasiga kirib kelgan oʻgʻlining ketib qolishini istamaganday, toʻrbelanchakda uzoq muddat oʻy surib oʻtirdi. Keyin diltang xoʻrsinib: «U hayotimning yolgʻiz shamchirogʻi, birdan-bir tayanchim edi», dedi.
Sant'yago Nasar onasining yodida azobu baxtsizlik suvrati kabi saqlanib qolganini tasavvur etdim. Yanvarning oxirgi haftasida yigirma birga toʻlgan bu xushqad, bir oz rangpar, qosh-qovogʻiyu jingalak sochlari ayni arabiy yigit quyib qoʻyganday otasiga oʻxshar edi. Yolgʻiz oʻgʻil Sant'yago Nasarning otaonasi moliyaviy hisob-kitob rishtalarini mustahkamlash niyatida turmush qurishgan, bu yorugʻ dunyoda badbaxtlik va koribad soyasidan boshlari chiqmagan kimsalar edi; biroq boshida otasi borligidan gʻururlanar, oʻzini xushbaxt sanardi.