Tasodifiy hikoya: MILYANERDAN ogirlanga HIKOYA ozim kochirdim
Soat 6:00. Robiyani telefoniga navbatdagi SMS keldi. “Salom. Xayirli tong! Yahshi yotib turdingmi?...davomi

deb shu halol ishni qildik.

Aka-ukalar keyinroq, jinoyatni aniqlash asnosida bundanam beshbattarroq bezbetlik qilishdi, zarracha aybimiz yoʻq, oppoqmiz, deb turib olishdi, natijada Plasida Lineroning koʻcha eshigi poshsholik hisobiga tuzatib berildi — sallohlar Sant'yagoni oʻldirishdan sal avval eshikka pichoq ura-ura payrahasini chiqarib, buzib tashlagagan edi. Ular Rioachadagi turmada uch yillik muvaqqat qamoq muddatini oʻtashdi, pullari yoʻqligidan ozodlikda yurish uchun zarur toʻlovni toʻlay olishmadi; hibsdagilar xam ikkala birodarni ochiqligi va samimiyligi bois yoqtirib qolishdi, biroq hech kim ularning pushaymon chekkani yo tavba qilganini sezmadi. Darhaqiqat, dastlab ularning koʻnglida Sant'yago Nasarni darhol, isini chiqarmay oʻldirish niyati boʻlmagan, aksincha, kimningdir xalaqit berishini istashgan, buning uchun qoʻllaridan kelgan barcha xarakatni qilishgan, ammo baxtga qarshi biror kimsa lom-mim demagach, noiloj, beixtiyor odamkushlikka qoʻl urishgan — bu fikrni koʻpchilik toʻgʻri deb tasdiqladi.

Oradan yillar oʻtgandan keyin menga odamlarning aytishicha, aka-ukalar uni izlab avvalo Mariya Alexandrina Servantesnikiga borishgan, chunki ikki soat burun gau yerda u bilan birga may ichishgandi. Bu dalil boshqa dalolatlar kabi sudning soʻroq javob hujjatlariga kiritilmagan. Vikariolarning ta’kidlashicha, ular Sant'yago Nasarni mayxonadan topisholmagan, rostdan ham biz u paytda ayshxonadan chiqib, koʻchada qoʻshiq aytib yurgandik, lekin sallohlarning chindanam uni qidirib mayxonaga borishgani dargumon. «Agar ular menga yoʻliqqanlaridamidi, bu yerdan chiqarib boʻpman edi», dedi menga Mariya Alexandrina Servantes. Xotin toʻgʻri gapni aytdi, zotan ikkala yigit uning lazzatxonasiga qadam qoʻygach, hirslariga qul boʻlib, u yerdan oyoq uzib ketolmay qolishardi. Ajablanarlisi shundaki, Vikariolar Sant'yago Nasarning oʻlsayam u joyga kelmasligini bila turib Klotil'de Armentaning sut doʻkoniga borishgan. «Birdan-bir ochiq doʻkon shu edi-da», degan ular tergovchiga. Menga esa, turmadan chiqishgach: «Ertami-kechmi bari bir shu yerdan oʻtardi», deyishdi. Plasida Lineroning koʻcha eshigi doimo, hattoki kunduziyam ichkaridan berk boʻlishini, Sant'yago Nasar choʻntagiga orqa eshik kalitini solib yurishini hamma bilardi. Agarda u oʻshanda uyiga qaytganidayam, shubhasiz, orqa eshikdan kirardi — qosidlar uni butunlay teskari tomonda bir soatcha kutishgan, u yepiskopga peshvoz chiqish maqsadida maydon tarafga toʻppa-toʻgʻri koʻcha eshik orqali oʻtgan, iima uchun bunday qilganiga tergovchining ham aqli yetmadi.

Butun xaloyiqqa oldindan ma’lum etilib, soʻngra amalga oshirilgan bundayin oshkora qotillikni koʻz koʻrib, quloq eshitmagan. Singillari zinokorning otini aytgach, birodarlar choʻchqa boʻgʻizlanadigan bostirma sari yoʻnalishgan, qassoblik asboblari ichidan eng yaxshi ikkita pichoqni tanlashgan. Birining uzunligi oʻn, eni ikki yarim pul'tada boʻlib, unda, goʻsht nimtalashardi, ikkinchisining uzunligi yettiyu eni bir yarim pul'tada edi — u bilan hayvon terisi shilinardi. Pichoqlarni lattaga oʻrab, charxlatgani bozorga, qassoblar rastasiga yetib borishganda, doʻkonlar endigina ochila boshlangan ekan. Tong saharlab, hakkaning tumshugʻi quruqligida bozorga kelganlar unchalik koʻp emasdi, ammo yigirma ikki kishi Vikariolarning nima deyishganini eshitgan, yigirma ikkita insonning shahodat berishicha, sallohlar yovuz niyatlarini ataylab oshkora aytaverishgan. Kdssob Faustino Santos, Vikariolarning ogʻaynisi, endigina ichak-chavaq solingan qutini doʻkonga qoʻyib turganida ular kirib kelishgan, shunda soat uchdan yigirma daqiqa oʻtgandi; qassob ikkala sallohning nega bunchalik bemahalda, yana dushanbada, toʻyda kiyib yurgan qora movut kostyumlarini ham yechmay yoʻqlab kelishganiga hayron boʻlgan. Faustino ogʻaynilarini odatda har jumada, bu paytdan sal kechroq, choʻchqa boʻgʻizlaganda tutiladigan teri peshband taqqan holatda koʻrishga oʻrganib qolgandi. «Rosa ichishibdi-da, deb oʻyladim, — dedi menga Faustino Santos, — shuning uchun ham soat tugul kunning hisobiniyam yoʻqotib qoʻyishgan-da». Qassob ularga bugun dushanba ekanligini aytgan.
— Obbo tentagey, kim senga dushanba emas deyapti, — degan Pablo Vikario. — Biz pichoqni oʻtkirlatgani keldik.

Charxni aylantirib, pichoqlarni oʻtkirlay boshlashgan, odatdagiday Pedro pichoq tigʻini charxtoshga galma-gal tutib turgan, Pablo dastakni aylantirgan. Ish davomida qassoblarga toʻyning nechogʻli dangʻillama boʻlganini ogʻiz koʻpirtirib maqtashgan, ba’zi qassoblar esa, ularning hamkasbi boʻlaturib, toʻy tortidan oʻzlariga tegmaganini aytib gina qilishgan, birodarlar yupatishib, sizlarga atalgani ham bor, deyishgan. Nihoyat, charxlana-charxlana pichoq sayrab yuborgach, Pablo tigʻi yaltillasin deb uni chiroqqa tutgan. Soʻng:
— Hozir mana shu pichoq bilan Sant'yago Nasarni soʻygani boramiz, — degan.

Odamlar ikkoviniyam batartib, moʻmin-qobil yigitlar ekanini yaxshi bilishardi, shuning uchun bu gapga hech kim e’tibor bermagan. «Hamma ularning bu gapiga mast odamning aljirashida, deb karagandi», deyishdi menga ba’zi qassoblar; Viktoriya Gusman ham, aka-ukalarni keyinchalik koʻrgan kishilar ham asosan shunday fikrda edi. Bir safar men qassoblarga, shu kasb-kordagi odamlar qonida tugʻma qattollik mayli boʻlsa kerak, degandim, bogaim baloga qoldi. Ular bu mulohazamni rad etib: «Hayvonni soʻyayotganda, koʻziga qaray olmaysan kishi», deyishdi. Ulardan biri esa, oʻzim soʻygan birorta jonliq goʻshtini yeyolmayman, dedi. Boshqa bittasi avval bir bor koʻrgan yoki, ayniqsa, sutini ichgan sigirni soʻyolmasligini aytdi. Shunda men aka-uka Vikariolarning oʻzlari boqqan, oʻrganib qolgan, hattoki erkalab nom qoʻyib yurganlari necha-necha choʻchqani kiprik koqmay boʻgʻizlashlarini qassoblarga aytgandim: «Bu gapingiz toʻgʻri, — dedi biri. — Ammo siz ular choʻchqalarbmga odamlar otini emas, gullarning nomini qoʻyishganini unutmang-da». Pablo Vikarioning dagʻdagʻasi yolgʻondakam emasligini anglagan yolgʻiz odam Faustino Santos uiga hazillashib: atrofda kallasini shartta uzib tashlash shart boʻlgan kancha boy-badavlat kishilar yuribdi-yu, senlar nega endi aynan Sant'yago Nasarni oʻldirmoqchisizlar, deb soʻragan.
— Buning sababini Sant'yago Nasarning oʻzi yaxshi biladi, — deb javob qaytargan Pedro Vikario.

Faustino Santos oʻzini qoʻyarga joy topolmay qolgan, keyinchalik menga aytganidek, bir oz oʻtgach, shahar hokimining nonushtasiga pechen'e olgani mirshab kelgan, unga bu gapni tushuntirgan. Sud hujjatlarida qayd etilishicha, mirshab Leandro Pornoy otli kimsa ekan, u toʻydan bir yil keyin, saltanat bayrami kunida, buqa suzib, boʻynidagi shox tomiri yorilib Oʻlgan. Shu bois u bilan gaplasholmadim, inchunun, Klotil'de Armentaning tasdiqlashicha, uning sut doʻkoni yonida Vikariolar Sant'yago Nasarni oʻldiramiz deb oʻtirishganida, ikkovini dastavval ana shu mirshab koʻrgan.

Klotil'de Armenta endigina erini uyiga joʻnatib, peshtaxtani arta boshlagandi oʻshanda: er-xotin doʻkonni birga ochishar, ertalab sut, kun boʻyi turli oziq-ovqatlar sotilar, kechqurun