Tasodifiy hikoya: amakimni qizi bn
Salom mening ismim Bobur yoshim 17. Bitta bo'lgan voqeani so'zlab bermoqchiman. Amakimni qizi bor yo...davomi
Salom mening ismim Bobur yoshim 17. Bitta bo'lgan voqeani so'zlab bermoqchiman. Amakimni qizi bor yo...davomi
Библиотека | Zo`rlashlar | Oshkora qotillik qissasi (qissa)
berish fikri tugʻilibdi — nachora, koʻndik.
Biz ularning derazasi tagida qoʻshiq aytish bilan kifoyalanmay, bogʻchaga karata portlagich baqamushaklar ham otdik, biroq tevarak jimjit, hayot asorati sezilmas edi. Uyda hech kim yoʻqdir, degan oʻy birortamizning xayolimizga kelmapti. Darvoza oldida atlas bogʻlogʻichlar, sha’mgullar bilan bezatilgan tepasi ochiq avto-mobil' turardi. Ukam Luis Enrike, u oʻshandayam mohir mashshoqlarday gitara chalardi, kelin-kuyov sharafiga oʻzi toʻqigan, kirdikorlaru fitna-fasodlar xususidagi nikohga aloqador qoʻshigʻini aytardi. Bu dam yomgʻir yogʻmayotgandi, aksincha, osmon oyli, xavoi jaxon ochiq, musaffo edi, jarlik tubidagi qabristonda asriy soʻngaklar aralashgan turli chirindilar yonib, tovlanar edi. Bir tarafda oyning oppoq yogʻdulari ichra choʻmilib, jilvala-nayotgan yam-yashil bananzor, tund botqoqliklar, undanda narida Karib dengizining ufk sarhadlariga tutash nurafshon sohillari koʻzga chalinar edi. Sant'yago Nasar ummon yuzasidagi yugurik olovni bizga koʻrsatib, u — Senegaldan safarga chiqib, Kartaxende las Indias bandargohiga kiraverishda ichidagi bor yuki, bandi qullari bilan suvga gʻarq boʻlgan qulfurushlar kemasidagi bir mugʻarriqning ruxi gʻaribi, dedi.
U Anxela Vikarioning bir lahzalik er-xotinlik turmushi bundan ikki soat avval zavol topganini bilmasdi, albatta, shuning uchun xam yigitning koʻngli shundan alagʻda boʻlyapti, deb oʻylash notoʻgʻri edi. Bayyardo San Roman, agar mashinani yuritsam, motorning tovushi badbaxtlikni oldinroq odamlarga ovoza qilib qoʻymasin deb, bechora zoniyani onasining uyiga ataylab iiyoda olib borib tashlab kelgan; soʻngra Ksiusning xayrli, ulkan, kimsasiz xonadonida chiroqlarniyam yoqmay, uzoq vaqt nestu mustar boʻlib oʻtirgan.
Tepalikdan qaytib tushganimizda, ukam, bozordan qovurilgan baliq olib, nonushta qilaylik, dedi, ammo Sant'yago Nasar, biror soat uxlab, oʻzimni oʻnglab olay, yepiskopni kutishga chikaman, deb koʻnmadi. U Kristo Bedoyya bilan birga unda-bunda chiroqlari yona boshlagan eski bandargoh yoʻlidagi koʻchadan oʻtib, dengiz qirgʻogʻi boʻylab uyiga joʻnadi: muyulishdan qayrilarkan, bizga qarata qoʻl silkidi — shu uni oxirgi koʻrishimiz edi.
Kristo Bedoyya ikkovi keyinroq bandargoxda uchrashmoqqa kelishib, hovlining orqa eshigi yonida xayrlashishgan. Itlar uning kelganini sezib, odatdagiday irillashgan, Sant'yago Nasar kalitlarini shiqirlatib, maxluqlarni tinchitgan. Yigit ichkariga kirib ketayotganda Viktoriya Gusman qahva qaynatayotgan edi.
— Hoy, arab, — degan u xoʻjayiniga, — kaxvang qaynab qoldi, sovimasdan ich.
Sant'yago Nasar qahvani keyinroq ichaman, besh yarimda Divina Flor meni uygʻotsin, xuddi egnimdagiday toza kiyimimni tayyorlab qoʻysin, degan. U yotogʻiga chiqib ketgancha, bir daqiqa oʻtar-oʻtmas gadoy xotin kirib kelganda, Klotil'de Armentaning sut doʻkonida eshitgan gapini oqizmay-tomizmay Viktoriya Gusmanga yetkazgan. Soat 5 u 30 da Viktoriya Gusman, — u qizi Divina Florni choʻjayindan doimo ehtiyotlar, yotogʻiga yolgʻiz yoʻlatmas edi, — xoʻjasining buyrugʻini ado etib, kanop surpdan tikilgan kostyumini olib kirgan.
Mariya Alexandrina Servantes eshik ilgagini solmay ochiq qoldirgan ekan. Men ukam bilan xayrlashgach, yoʻlakka burildim, u yerdagi yashang lolalar oʻsgan gulxonada zanji dilbarlarning ermagi, erkatoyi mushuklar mudrab yotgandi, maxluqlarga sezdirmasdan yotoqxonaga qadam qoʻydim. Chiroq oʻchiq edi, ostona hatlashim bilanoq dimogʻimga xotin kishining xush boʻyi urildi, qorongʻida «yovvoyi mushuk»ning ehtiros otashi-la porlayotgan koʻzlarini koʻrdim, soʻngra, cherkov jomi chalinmagunicha bu olamda nelar roʻy bergan — bundan xabarim yoʻq.
Uyga ketayotib, ukam tamaki sotib olish niyatida Klotil'de Armentaning doʻkoniga kirgan. Bazmda u rosa toʻyib ichgan emasmi, doʻkonda boʻlib oʻtgan gaplarni elas-elas esladi, ammo Pedro Vikario unga tutgan bir qultum araq bamisoli ajalning oʻqi ekan, degan, oʻsha yodida qolibdi. «Xuddi alangani ichimga yutib yuborganday boʻldim», dedi ukam menga. Mudrab oʻtirgan Pablo Vikario ukamning sharpasini sezib, shartta oʻrnidan turgan-da, pichogʻini koʻrsatib:
— Hozir biz Sant'yago Nasarni soʻygani boramiz, — degan.
Ukam uning bu gapini eslay olmadi. «Agarda shunday deganini eshitganimdayam, bari bir ishonmasdim, — dedi ukam menga bu hakda bir necha bor. — Egizaklarning biror kimsani oʻldirmoqchiligi, ayniqsa toʻngʻiz boʻgʻizlaydigan sallohpichoq bilai soʻyishga ahd qilgani oʻshanda avliyoning ham kallasiga kelmasdi». Soʻngra Vikariolar undan Sant'yago Nasarning qayerdaligini surishtirishgan, avval birga edinglar, ayt, deyishgan, afsuski, ukam ularga ne deb javob berganini xotirlay olmadi. Klotil'de Armenta va birodar Vikariolarning tergovchiga iqror boʻlishicha, ukamning gapidan ular yoqa ushlab qolishgan. Ukam: «Sant'yago Nasar oʻldi», degan.
Keyin u uchchoviniyam yepiskopchasiga choʻqintirib duo etgan-da, munkib, eshikka koqilib, tebranganicha tashqariga yoʻnalgan. Maydon oʻrtasiga yetganida padar Amadorni uchratgan. U hayitlik ridosiga burkanib, bandargoh tomonga shoshilardi, ortidan bir necha rohib-xizmatchi ergashib borardi, bu toʻda orqasidagi shotirlar esa yepiskopning kemadan tushiboq ibodat oʻtkazishi uchun koʻchma mehrobni koʻtarib olishgandi. Bu sharafli maxluqlarni koʻrgan Vikariolar shoshib choʻqinishgan.
Klotil'de Armentaning menga aytishicha, kashish uning uyi yonidan rohiblar guruhini ergashtirgancha indamay oʻtib ketgach, koʻnglidagi soʻnggi ishonch rishtasi ham uzilgan. «Padarimiz men yozib yuborgan xatni olmaptilar-da, degan xayolga bordim», dedi ayol menga. Biroq oradan qancha yillar kechib, padar Amador u dunyoning ogʻir xayolidan qutulib, bu dunyoning nogironu notavonlari toʻla Kalafella «Shifo uyi»da davolanib yotganida menga iqror boʻlganidek, unga Klotil'de Armentaning xatini yetkazishgan, bandargohga joʻnashidan oldinroq esa undan-da beshbattar shumxabarlarni eshitgan. «Boʻtam, ochigʻini aytsam, oʻshanda ne yoʻl tutmoqqa ishtibohlanib, hayron boʻlib qoldim, — dedi chol. — Dastavval fikri ojizimdan, bu mening emas, fuqaroparvar mahalliy hokimiyatning ishi, degan oʻy kechdi, ba’daz yoʻl-yoʻlakay Plasida Lineroga bir-ikki ogʻiz soʻz aytmoq darkor, degan qarorga keldim». Ming afsuski, kashish maydonni aylanib oʻtayotganda oʻz ahdini unutgan. «Ma’lumingizkim, oʻshal roʻzi mash’umda, baayni yepiskop hazratlari tashrif etguvchi kunda esim joyida emasdi», deya keyin u oʻzini oqladi. Qosidlar shum niyatiga yetgani xususidagi gapni eshitgach, padar Amador shunchalar ranju nadomat chekkanki, nima qilarini bilmay, oxiri, xuddi butun shaharga oʻt ketganday, birvarakayiga barcha jomlarni chala boshlagan.
Ukam Luis Enrike oshxona eshigi orqali uyga kirgan: biz kechroq qaytganimizda otamni uygʻotib yubormasligimiz uchun onam u eshikni bekitmas edi. Ukam oʻringa yotishdan oldin hojatxonaga chiqqan va oʻsha yerda, xala chanogʻida oʻtirganicha uxlab qolgan; keyinchalik kichik ukam Xayme maktabga joʻnash oldidan uning toshtaxtaga yuztuban tushgancha soʻlagini oqizib, xurrak otib yotganiga
Biz ularning derazasi tagida qoʻshiq aytish bilan kifoyalanmay, bogʻchaga karata portlagich baqamushaklar ham otdik, biroq tevarak jimjit, hayot asorati sezilmas edi. Uyda hech kim yoʻqdir, degan oʻy birortamizning xayolimizga kelmapti. Darvoza oldida atlas bogʻlogʻichlar, sha’mgullar bilan bezatilgan tepasi ochiq avto-mobil' turardi. Ukam Luis Enrike, u oʻshandayam mohir mashshoqlarday gitara chalardi, kelin-kuyov sharafiga oʻzi toʻqigan, kirdikorlaru fitna-fasodlar xususidagi nikohga aloqador qoʻshigʻini aytardi. Bu dam yomgʻir yogʻmayotgandi, aksincha, osmon oyli, xavoi jaxon ochiq, musaffo edi, jarlik tubidagi qabristonda asriy soʻngaklar aralashgan turli chirindilar yonib, tovlanar edi. Bir tarafda oyning oppoq yogʻdulari ichra choʻmilib, jilvala-nayotgan yam-yashil bananzor, tund botqoqliklar, undanda narida Karib dengizining ufk sarhadlariga tutash nurafshon sohillari koʻzga chalinar edi. Sant'yago Nasar ummon yuzasidagi yugurik olovni bizga koʻrsatib, u — Senegaldan safarga chiqib, Kartaxende las Indias bandargohiga kiraverishda ichidagi bor yuki, bandi qullari bilan suvga gʻarq boʻlgan qulfurushlar kemasidagi bir mugʻarriqning ruxi gʻaribi, dedi.
U Anxela Vikarioning bir lahzalik er-xotinlik turmushi bundan ikki soat avval zavol topganini bilmasdi, albatta, shuning uchun xam yigitning koʻngli shundan alagʻda boʻlyapti, deb oʻylash notoʻgʻri edi. Bayyardo San Roman, agar mashinani yuritsam, motorning tovushi badbaxtlikni oldinroq odamlarga ovoza qilib qoʻymasin deb, bechora zoniyani onasining uyiga ataylab iiyoda olib borib tashlab kelgan; soʻngra Ksiusning xayrli, ulkan, kimsasiz xonadonida chiroqlarniyam yoqmay, uzoq vaqt nestu mustar boʻlib oʻtirgan.
Tepalikdan qaytib tushganimizda, ukam, bozordan qovurilgan baliq olib, nonushta qilaylik, dedi, ammo Sant'yago Nasar, biror soat uxlab, oʻzimni oʻnglab olay, yepiskopni kutishga chikaman, deb koʻnmadi. U Kristo Bedoyya bilan birga unda-bunda chiroqlari yona boshlagan eski bandargoh yoʻlidagi koʻchadan oʻtib, dengiz qirgʻogʻi boʻylab uyiga joʻnadi: muyulishdan qayrilarkan, bizga qarata qoʻl silkidi — shu uni oxirgi koʻrishimiz edi.
Kristo Bedoyya ikkovi keyinroq bandargoxda uchrashmoqqa kelishib, hovlining orqa eshigi yonida xayrlashishgan. Itlar uning kelganini sezib, odatdagiday irillashgan, Sant'yago Nasar kalitlarini shiqirlatib, maxluqlarni tinchitgan. Yigit ichkariga kirib ketayotganda Viktoriya Gusman qahva qaynatayotgan edi.
— Hoy, arab, — degan u xoʻjayiniga, — kaxvang qaynab qoldi, sovimasdan ich.
Sant'yago Nasar qahvani keyinroq ichaman, besh yarimda Divina Flor meni uygʻotsin, xuddi egnimdagiday toza kiyimimni tayyorlab qoʻysin, degan. U yotogʻiga chiqib ketgancha, bir daqiqa oʻtar-oʻtmas gadoy xotin kirib kelganda, Klotil'de Armentaning sut doʻkonida eshitgan gapini oqizmay-tomizmay Viktoriya Gusmanga yetkazgan. Soat 5 u 30 da Viktoriya Gusman, — u qizi Divina Florni choʻjayindan doimo ehtiyotlar, yotogʻiga yolgʻiz yoʻlatmas edi, — xoʻjasining buyrugʻini ado etib, kanop surpdan tikilgan kostyumini olib kirgan.
Mariya Alexandrina Servantes eshik ilgagini solmay ochiq qoldirgan ekan. Men ukam bilan xayrlashgach, yoʻlakka burildim, u yerdagi yashang lolalar oʻsgan gulxonada zanji dilbarlarning ermagi, erkatoyi mushuklar mudrab yotgandi, maxluqlarga sezdirmasdan yotoqxonaga qadam qoʻydim. Chiroq oʻchiq edi, ostona hatlashim bilanoq dimogʻimga xotin kishining xush boʻyi urildi, qorongʻida «yovvoyi mushuk»ning ehtiros otashi-la porlayotgan koʻzlarini koʻrdim, soʻngra, cherkov jomi chalinmagunicha bu olamda nelar roʻy bergan — bundan xabarim yoʻq.
Uyga ketayotib, ukam tamaki sotib olish niyatida Klotil'de Armentaning doʻkoniga kirgan. Bazmda u rosa toʻyib ichgan emasmi, doʻkonda boʻlib oʻtgan gaplarni elas-elas esladi, ammo Pedro Vikario unga tutgan bir qultum araq bamisoli ajalning oʻqi ekan, degan, oʻsha yodida qolibdi. «Xuddi alangani ichimga yutib yuborganday boʻldim», dedi ukam menga. Mudrab oʻtirgan Pablo Vikario ukamning sharpasini sezib, shartta oʻrnidan turgan-da, pichogʻini koʻrsatib:
— Hozir biz Sant'yago Nasarni soʻygani boramiz, — degan.
Ukam uning bu gapini eslay olmadi. «Agarda shunday deganini eshitganimdayam, bari bir ishonmasdim, — dedi ukam menga bu hakda bir necha bor. — Egizaklarning biror kimsani oʻldirmoqchiligi, ayniqsa toʻngʻiz boʻgʻizlaydigan sallohpichoq bilai soʻyishga ahd qilgani oʻshanda avliyoning ham kallasiga kelmasdi». Soʻngra Vikariolar undan Sant'yago Nasarning qayerdaligini surishtirishgan, avval birga edinglar, ayt, deyishgan, afsuski, ukam ularga ne deb javob berganini xotirlay olmadi. Klotil'de Armenta va birodar Vikariolarning tergovchiga iqror boʻlishicha, ukamning gapidan ular yoqa ushlab qolishgan. Ukam: «Sant'yago Nasar oʻldi», degan.
Keyin u uchchoviniyam yepiskopchasiga choʻqintirib duo etgan-da, munkib, eshikka koqilib, tebranganicha tashqariga yoʻnalgan. Maydon oʻrtasiga yetganida padar Amadorni uchratgan. U hayitlik ridosiga burkanib, bandargoh tomonga shoshilardi, ortidan bir necha rohib-xizmatchi ergashib borardi, bu toʻda orqasidagi shotirlar esa yepiskopning kemadan tushiboq ibodat oʻtkazishi uchun koʻchma mehrobni koʻtarib olishgandi. Bu sharafli maxluqlarni koʻrgan Vikariolar shoshib choʻqinishgan.
Klotil'de Armentaning menga aytishicha, kashish uning uyi yonidan rohiblar guruhini ergashtirgancha indamay oʻtib ketgach, koʻnglidagi soʻnggi ishonch rishtasi ham uzilgan. «Padarimiz men yozib yuborgan xatni olmaptilar-da, degan xayolga bordim», dedi ayol menga. Biroq oradan qancha yillar kechib, padar Amador u dunyoning ogʻir xayolidan qutulib, bu dunyoning nogironu notavonlari toʻla Kalafella «Shifo uyi»da davolanib yotganida menga iqror boʻlganidek, unga Klotil'de Armentaning xatini yetkazishgan, bandargohga joʻnashidan oldinroq esa undan-da beshbattar shumxabarlarni eshitgan. «Boʻtam, ochigʻini aytsam, oʻshanda ne yoʻl tutmoqqa ishtibohlanib, hayron boʻlib qoldim, — dedi chol. — Dastavval fikri ojizimdan, bu mening emas, fuqaroparvar mahalliy hokimiyatning ishi, degan oʻy kechdi, ba’daz yoʻl-yoʻlakay Plasida Lineroga bir-ikki ogʻiz soʻz aytmoq darkor, degan qarorga keldim». Ming afsuski, kashish maydonni aylanib oʻtayotganda oʻz ahdini unutgan. «Ma’lumingizkim, oʻshal roʻzi mash’umda, baayni yepiskop hazratlari tashrif etguvchi kunda esim joyida emasdi», deya keyin u oʻzini oqladi. Qosidlar shum niyatiga yetgani xususidagi gapni eshitgach, padar Amador shunchalar ranju nadomat chekkanki, nima qilarini bilmay, oxiri, xuddi butun shaharga oʻt ketganday, birvarakayiga barcha jomlarni chala boshlagan.
Ukam Luis Enrike oshxona eshigi orqali uyga kirgan: biz kechroq qaytganimizda otamni uygʻotib yubormasligimiz uchun onam u eshikni bekitmas edi. Ukam oʻringa yotishdan oldin hojatxonaga chiqqan va oʻsha yerda, xala chanogʻida oʻtirganicha uxlab qolgan; keyinchalik kichik ukam Xayme maktabga joʻnash oldidan uning toshtaxtaga yuztuban tushgancha soʻlagini oqizib, xurrak otib yotganiga