Tasodifiy hikoya: ~XoN~ ijodidan birin4i hikoya!
Bu hayotiy hikoya o'zimni hayotimda bo'lib o'tgan i hozir ham davom etib kelyapti. Ismim sir bo'laqo...davomi

koʻrgan, faqat xobxonaning chirogʻi yoniq boʻlgan, ammo polkovnikning chorloviga hech kim javob bermagan. Axiyri, ikkovlon eshikni buzib ichkariga kirishgan, oy yorugʻida barcha xonani birma-bir aylanib chiqishgan. Keyinchalik shahar hokimi menga: «Hammayoq suv quyganday jimjit, bino xuddi suv ostiga choʻkkanday edi», dedi. Pura Vikario seshanba tongotarida uni qay ahvolda koʻrgan boʻlsa, u aynan oʻsha alpozda — egnida rangin shim, shohi koʻylak, karavotda behush yotar edi, faqat poyabzaligina koʻrinmasdi. Yerda bir necha boʻshatilgan may shishasi, sal narida, koʻrpa ustida yana allaqancha ochilmagani koʻzga tashlanar edi, lekin oziq-voqat asari, biror non ham yoʻq edi. Uni oʻsha holatida tekshirib koʻrgan doktor Dionisio Iguaran keyinchalik menga: «Uning ichkilikdan zaharlanib oʻlishiga bir bahya qolgandi», dedi. Biroq bir necha soatdan soʻng Bayyardo San Roman hushiga qaytib, hammani ogʻziga kelgan soʻz bilan soʻkib, haydab solgan. «Men bilan hech kimning ishi boʻlmasin, birorta it ostonamniyam hatlab oʻtmasin! Otam, oʻsha sasigan chol ham kelmasin!» degan u.

Shahar hokimi darhol general Petronio San Romanga telegramma berib, uni ahvoldan boxabar etgan, oʻgʻlining oxirgi soʻzini ham aynan yozib yuborgan. Aftidan, general Petronio San Roman oʻgʻlining jahl ustidai aytgan gaplarini toʻppa-toʻgʻri tushungan va shu sababdan, arazlaganmi, oʻzi yoʻklab kelmay, xotinini, ikki qizini va ikkita olmaqoqi singillarini joʻnatgan. Zaifalar shaharchaga yukchi kemada yetib kelishdi, ular Bayyardo San Roman boshiga tushgan falokat va baxtsizlik bois motam tutib, sochlarini yoyib quloqlarigacha aza kiyimiga oʻranib olishgandi. Qirgʻoqqa oyoq qoʻyishdan avval poyabzallarini yechib, yalang oyoq boʻlishdi, to balaidlikdagi uygacha jaziramada choʻgʻday kizigan qumni bosib, tovonlari kuyib, sochlarini toʻzgʻitib, ovozlarinipg boricha boʻzlab borishdi, shunaqayam qiy-chuv solishdiki, ovozlari xuddi shodlikdan baqirib-chaqirayotgai odamning tovushiga oʻxshab ketdi. Esimda, oʻshanda Magdalena Oli-verning uyidagi peshayvondan ularni kuzatib turarkanman, bundayin yolgʻondakam qaygʻukashlik, sharmandalik ustiga sharmandalik ekani xususida oʻylagaidim.

Polkovnik Lasaro Aponte ularni tepagacha kuzatib bordi; keyin darxol kelsin, deb chaqirilgani uchun doktor Dionisio Iguaran ham xachirni qichab, ularning ortidan balandlikka yoʻnaldi. Kun qaytib, sal salqin tushgach, mahalliy hokimiyatning ikki xizmatchisi bir juft tayoqqa toʻrbelanchakni bogʻlab, unda Bayyardo San Romanni osiltirib olib oʻtishdi; u boshigacha jun namat bilan oʻrab qoʻyilgan, orqasida bir necha zaifa uv-uv yigʻlab kelardi. Magdalena Oliver uni, oʻlipti, deb oʻyladi.
— Ey falak! — deya u qoʻllarini osmonga silkitib chinqirdi. — Bu yana qanday falokat, bu jabring ham bormidi?!

Bayyardo San Roman esa qip-kizil mast edi, u oʻlikday qimirlamay yotar, koʻrgan mardum uni jonsiz deb oʻylar edi: oʻng qoʻli osilib tushib, yer chizib borardi. Onasi uning qoʻlini koʻtarib, jun namat ostiga tiqib qoʻygandi, tagʻin osilib tushdi, shu alpozda jarlik yonidan langargohgacha boʻlgan yoʻlda yer chizib bordi. Ana shu chiziqlar uni koʻrganlarning yodida soʻnggi xotira kabi saqlanib qoldi.

Yigitging urugʻlari uyga tegishmadi, hech narsa olishmadi. Ba’zan, dam olish kunlarida, oʻyin-kulgi qilishib, balandlikdagi oʻsha uyga yoʻlimiz tushardi, har safar xonadondagi tashlab ketilgan qimmatbaho narsalarning, jihozlarning kamayib borayotganini sezardik. Bir gal biz Anxela Vikario nikohning birinchi kechasi onasidan soʻrattirib yuborgan oʻsha jomadonchaga koʻzimiz tushdi, ammo e’tiborga loyiq biror narsa topmadik. Unda ayollarning pardoz-andoziga asqotadigan oddiy matohlardan boshqa hech vaqo yoʻq edi, biroq bir necha yil oʻtgach, Anxela Vikario menga jomadonchadagi narsalarning asl mohiyatini — erini aldab, oʻzini qiz koʻrsatishga kerakli vositalar ekanini aytgandagina bildim. Jomadon — uning besh soatlik uyi boʻlmish xonadondan kolgan yakkayu yagona yodgor edi.

Koʻp yillar oʻtib, mazkur hodisaga oid bir yuzaki tafsilotni aniqlash maqsadida bu yerga kelganimda koʻrdimki, bir mahallar Yoʻlanda de Ksiusning baxtxonasi boʻlmish oʻsha uy qup-quruq, huvillagan motamxonaga aylangan edi. Polkovnik Lasaro Aponte har qancha zoʻr berib urinmasin, u yerdagi bor narsalar birin-ketin yoʻqolavergan; hatto bir paytlar eshikka sigʻmaganidan uyga olib kirilib, Mompos ustalari tomonidan yigʻib oʻrnatilgan olti koʻzguli javonni ham azamatlar urib ketishibdi. Boshida beva Ksius bu ishlardan mamnun boʻlib yurdi, narsalarni xotinimning arvohi tashib ketyapti, deya taskin topdi. Polkovnik uning soddaligidan kulib, rosa mazax qildi. Ammo bir gal kechasi uning kallasiga Yoʻlanda de Ksiusning arvohi bilan gaplashib, haqiqatni bilib qoʻya qolay, degan fikr keldi, polkovnikning soʻziga qaraganda, narsalarni aynan oʻsha xotinning arvohi goʻriga tashib ketayotgan ekan. Uy nurab, yiqila boshladi. Toʻydagi avtomobil' deraza yonida toʻkilib-sochilib, chirib yotardi, oxiri uning zanglagan tomiyu tagligi qoldi, xolos. Mashina egasidan uzoq yillar davomida darak boʻlmadi. Sud xujjatlari ichida uning arizasi bor ekan, lekin arizada shu qadar poyma-poy, uzuq-yuluq soʻzlar yozilganki, unga qarab turib, shunchaki rasmiyat uchun birovning qoʻli bilan yozdirilibdi-da, deya oʻyladim. Rosa 23 yil oʻtgach, men bir martagina Bayyardo San Romanni uchratib, suhbatlashmoqqa urindim, ammo u meni tajovuzkorona qarshilab, oʻsha kunlar xususida, oʻzining u mash’um xunrezlikka aloqasi borasida biror ogʻiz gap aytishni istamasligini bildirdi. Uning ota-onasidan ham bu borada biror ma’noli soʻz eshitmadim, chunonchi oʻgʻillari ne balolar yondoshibki, oʻsha gadoytopmas shaharchaga borib qolganiyu qay jafokor damlarda iblis yoʻliga kirib, oʻsha xotinga uylanish fikriga tushganiga hamon aqllari bovar etmas edi. Xayriyatki, yaxshi kishilar menga Anxela Vikario haqida goh-goh xabar yetkazib turishdi, bu kaminani ajab bir zaifa siymosini yaratishga ilhomlantirdi. Rohiba singlim Guaxiraning shimolidagi butnarastlarni nasroniylik mazhabiga kirishga tashviq qilib oʻsha yerlarda bir muncha muddat kezib yurdi, u joydagi bir qishlokda Anxela Vikarioni uchratibdi, bir necha bor u bilan suhbatlashibdi, uning aytishicha, oʻsha makon Karib dengizi qirgʻogʻida ekan, onasi Anxelani dengizga tiriklayin choʻktirib yubormoqchi ham boʻlganmish. U har gal murid ovlashdan qaytganida, menga: «Tutingan singling salom dedi», derdi. Singlim Margot ham birinchi yillari Anxela Vikarioni yoʻqlab turdi, uning soʻziga qaraganda, ular hayhotday hovlisi bor bir uy sotvolishibdi, toʻrt tarafidan shabada esib turarmish, suv toshqiniyu hojatxonadan shamol surib keladigan badboʻyni hisobga olmasa, ularning toʻlkin hovliga va yotoqxonaga uloqtirgan baliqlarni terishdan boshqa tashvishi yoʻq emish. Oʻsha vaqtda Anxela Vikarioni koʻrganlarning aytishicha, u judayam chevar boʻlib ketibdi, molu obroʻ topib, shunga ovunib, rohat-farogʻatga yetishibdi.

Oʻshandan bir necha yil soʻng, u falokat haqidagi tasavvurim tiniqmay, bir toʻxtamga