Tasodifiy hikoya: mazza edi owa damla
SALOM MANI KATTAM BOR ULANI YOWI 84 DA KATTAM TOG'AMLANIKIDA TURADI TOG'AM SUD ÒG'LI ADVOKAT YANA BI...davomi

oʻxshab rang-quti oʻchgan, egnida toʻyda kiygan qora movut kostyumi, qoʻlida roʻznomaga oʻrogʻliq pichoq bor edi. «Agarda shu voqeaning shohidi boʻlmaganimda, oʻlsamam ularning qay biri kimligini ajratolmay, dunyodan oʻtib ketardi», — dedi menga Kristo Bedoyya. Pablo Vikarioning orqasidan Klotil'da Armena chiqib kelgan va Kristo Bedoyyaga, tezroq borib doʻstingni falokatdan qutqar, xotinchalishlarga toʻla bu shahar oʻlgurda fojianing oldini olishga qodir birdan-bir erkak kishi oʻzingsan, deya chinqirgan.

Keyin nimaiki roʻy bergan boʻlsa, hammasini shahar ahli oʻz koʻzi bilan koʻrib turgan. Bandargohdai qaytayotgan odamlar bir-biriga baqirib-chaqirishib, boʻlajak tomoshani — xunrezlikni koʻrish uchun maydondan joy tanlab, oʻrnatib olish taraddudiga tushgan. Kristo Bedoyya qaysiki tanishi uchramasin, undan Sant'yago Nasarni soʻragan, barcha birday, koʻrmadik, degan. U Kiborlar uyi eshigi oldida polkovnik Lasaro Apantega duch kelgan, unga Klotil'de Armentaning doʻkoni roʻparasida boʻlib oʻtgan gap-soʻzlarni aytgan.
— Behudaga vahima qilma, — degan unga polkovnik Aponte, — hozirgina ikkoviniyam, joʻna endi, uyingga borib uxlagin, deb haydavorgandim-ku!
— Yoʻq, ular ketishmapti, qoʻllarida choʻchqa boʻgʻizlaydigan pichoqlariyam bor, — deya e’tiroz bildirgan unga Kristo Bedoyya.
— Dovdirab qolipsan-ku, a, bola, axir men ularning pichogʻini uyiga ketishidan avval olib qoʻygandim, — deya shahar hokimi soʻzida qat’iy turgan. — Balki ikkovini sen mendan oldin koʻrgandirsan?
— Ularni bundan rosa ikki daqiqa burun uchratdim, har birida bittadan pichoq bor edi, — javob bergan Kristo Bedoyya.
— Obbo, nahs bosganlar-ey! — xitob etgan polkovnik. — Demak, u bachchagʻarlar boshqatdan pichoq opkelishibdi-da!

U bu ish bilan darhol shugʻullanajagini ta’kidlab, kechqurun domino oʻynamoqchiligini aytib qoʻygani Kiborlar uyiga kirib ketgan, qaytib chiqqanida esa, xunrezlar yigitni soʻyib boʻlishgan edi. Kristo Bedoyya birgina, ammo juda katta xatoga yoʻl qoʻygandi: u oʻsha soʻnggi daqiqalarda Sant'yago Nasar kiyimni almashtirib, biznikiga nonushtaga kirib ketgan, deb oʻylagan. U daryo chetidagi yoʻldan shitob odimlab borarkan, har bir yoʻliqqan kimsadan, Sant'yago Nasarni koʻrmadingmi, deya soʻroklagan, biroq oʻtkinchilardan birorta ma’nili javob eshitmagan. Bari bir u bundan unchalik hadiksiramagan, binobarin, biznikiga boriladigan bir necha yoʻl bor edi. Xuddi shu payt unga Prospero Arango degan gadoy duch kelib, yepiskopning oniy duolariga qaramasdan, otasining tobora oʻlim changaliga tushib borayotganini aytib, madad istab yolvorgan. «Oʻpga yerdan oʻtayotib cholni koʻruvdim, — dedi menga singlim Margot, — yuzida jon asorati yoʻq edi».

Kristo Bedoyya Prospero Arango bilan cholni karavotga olib borib yetqizguncha toʻrt daqiqa oʻtib ketgan. U koʻchaga chiqib, uzoqdan odamlarning shovqinini eshitgan, nazarida maydon tarafda mushaklar otilganday tuyulgan. U yugurmoqchi boʻlgan, ammo beliga notavonlarcha qistirilgan toʻpponcha botib, chopishga xalaqit bergan. Muyulishdan burilgach, kichik ukamni qoʻlidan ushlab, dikonglatib shoshib borayotgan onamga orqadan koʻzi tushgan.
— Luisa Sant'yago! — deya qichqirgan u onamga. — Qarindoshingni koʻrmadingmi?

Onam toʻxtab, koʻzyosh yuvgan yuzini unga oʻgirib:
— Voy, bolam! — degan. — Uni oʻldirishganmish. Darhaqiqat shunday edi. Kristo Bedoyya uni axtarib yurganda, Sant'yago Nasar qayligʻi Flora Migelning muyulishdagi uyiga kirib ketgandi, yotganida oxirgi marta koʻrgandi. «Oʻsha yerdaligi xayolimgayam kelmagandi, dedi meiga Kristo Bedoyya. — Axir, u uydagilar choshgoxgacha koʻpib uxlab yotishadi-da». Shahardagilarping aytishicha, arablar jamoasining fozili Noir Migelning buyrugʻiga binoan, bu oilaning barcha a’zolari ham kunduzi soat oʻn ikkigacha uxlashardi. «Ana shuning uchun Flora Migel' gulday yashnab, semirib, yaltillab ketgandi», dedi menga Mersedes. Aslida esa, aksincha edi. Bu goʻshadagilar ham barcha arab qavmiga mansub kishilar kabi juda erta turar, pokta’b, mehnatkash iisonlar edi, faqat choshgohgacha eshiklarini ochishmasdi. Flora Migel' bilan Sant'yago Nasarning otalari ularning yoshligidayoq quda boʻlishga ahd bogʻlashgandi. Sapt'yago Nasar bu ahd xususida oʻsmirligidayoq eshitgandi, kattalar neniki lozim koʻrsa, barchasini sidqidildai bajarardi, zotan, oila va nikoh borasida otasi manfaat nuqtai nazaridan fikr yuritganidek, oʻgʻlining aqidasi ham aynan shunday edi. Flora Migel' doʻmbillagai jonona boʻlsa-da, faxmu farosatdan, nazokatu latofatdan bebahra edi, shuning uchunmi, oʻz tengdoshlariniig orasida, toʻylarda, qizlarniig onasi boʻlib oʻtirardi, shu jihatdan olib qaraganda, unipg Sant'yago Nasarga unashilgani osmondan yokqan ehsopday bir gan edp. Boʻlajak kelin-kuyovlar rasmiy bordi-keldilarsiz, xilvatda uchrashishlarning tashvishu ozorisiz oʻzlaricha farogʻatda umr kechirishardi; toʻy oqshomi bir necha bor tayin etilib, buzilib, nihoyat, kelayotgan rojdestvo hayitida oʻtkazishga kelishilgan edi.

Oʻsha dushanba Flora Migel' yepiskop tushgan kema ilk bor ovoz bergandayoq oʻrnidan turgandi, bir necha fursat oʻtib, aka-uka Vikariolar Sant'yago Nasarni oʻldirish qasdida uni poylashayotganipi eshitgan edi. Falokat roʻy bergach, u bilan faqat mening rohiba singlim soʻzlashgan, Flora Migel' unga shumxabarni aynan kimning ogʻzidan engatganini eslay olmayotganini aytgan. «Ertalabki soat oltigacha bu gapdan xamma xabardor boʻlgandi, mana shunisi yodimda qolgan, xolos», degan u rohiba singlimga. Sant'yago Nasarni oʻldirishlarini bechora qiz hecham tasavvuriga sigʻdirolmagan, ustiga ustak, endi ular oila sha’niga tushgan dogʻdan foriq boʻlish uchun yigitni majburan Anxela Vikarioga uylantirishadi, degan vahmakor fikrdan miyasi gʻovlab ketgan. Xoʻrligi kelib, ezilib, oʻzini yoʻqotib qoʻygan. Yotoqxonaga kirvolib, nima qilarini bilmasdan, Sant'yago Nasar maktabda oʻqib yurgan chogʻlarida unga yozgan xatlarini olib, boshqatdan taxlayotganida, shaharliklarning deyarli yarmisi yepiskopga peshvoz chiqib, bandargohga toʻplangan edi.

Sant'yago Nasar Flora Migelning eshigi yonidan oʻtarkan, har doim, hatto hech kim boʻlmasayam, derazaning tunuka rahiga kalit bilan urib-urib tiqillatar edi. Doʻndiqcha xuddi oʻsha kuniyam maktubli qutichani tizzasiga qoʻyib, qayligʻini intizor kutib oʻtirgan edi. Sant'yago Nasar koʻcha tarafdan uni koʻrolmasdi, ammo Flora Migel'ning uylari tomonga kelayotganini sim toʻr orqali koʻrgan, derazaning tunuka rahiga kaliti bilan urib ovoz qilganini ham eshitgan.
— Kiraver, — degan qiz unga.

Ertalabki soat 6-yu 45 da bu uyga xech kim, hatto davolovchi hakim ham qadam bosmagan edi. Sant'yago Nasar Jamil Shayyumning doʻkoni roʻparasida Kristo Bedoyya bilan xayrlashgach, maydon toʻla olomon kutib-kuzatib turgan bir paytda, yigitning qayligʻi uyiga kirib ketganini hech kimning koʻrmay qolishi juda gʻalati, aql bovar etmas bir hol edi. Tergovchi uni oʻsha hovliga kirayotganini koʻrgan shohidni oʻlib-tirilib izlagan, surishtirgan, biroq topolmagan, nechogʻli urinmayin, menga ham oʻshanday odam bilan suhbatlashish