Tasodifiy hikoya: Харбий хизматдалигимда буган вокия
Ман уша вакт 19 ёшда едим. Пагран да хизмат килардим бизга белгиланган худудда наманганли дехк,онлар...davomi

nasib qilmadi. Tergov xujjatlarining 382-varagʻi hoshiyasiga u kizil rangli siyohda yana bir fozilona fikrni yozib qoldiribdi: «Taqdir bizni koʻzga koʻrinmas qilib qoʻya oladi». Axir, Sant'yago Nasar hammaning koʻz oldida eshikdan oʻpta uyga kirgan va oʻzini bilintirmaslik uchun hech bir harakat qilmagan boʻlsayu, unga biror kishining nazari tushmaganini, umumning gʻaflatda qolganini ne soʻz bilan tasviru ne aql bilan tasavvur etasiz?! Flora Migel' tantanali ayyomlarida kiyadigan guldor koʻylagini egiga ilib, alamu fisqdan koʻkarib, pishillab, uni kutib mehmonxonada oʻtirgan edi, u kirgan zahoti zardasi qaynab, qutichani yigitga tutqazgan-da:
— Ol, matohingni! — degan. — Endi seni oʻldirsalar ham parvoyimga kelmaydi!

Sant'yago Nasar dovdirab qolgan, azbaroyi garangsiganidan qoʻlidagi qutichani ham tushirib yuborgan, muhabbatu mehru e’tibordan xoli xatlar yerga sochilgan. Flora Migel' yotogʻiga dargʻazab holda yoʻnalgan, yigit xay-haylab uning orqasidan chopgan, lekin pandavaqi qiz eshikni qarsillatib yopib, ilgagini solib, berkitib olgan. u bir necha marta eshikni taqillatgan, keyin qattiq ovozda qayta-qayta chaqirgan, shunda, qizimizni bemahalda kim yoʻqlayapti, deya bezovtalanib, uydagilarning hammasi baravariga yugurib chiqishgan. Bu uyda turadigan yoshu qari, qarindoshu jigargoʻshalarning barchasi oʻn toʻrt kishi edi. Oxiri qizning otasi Noir Migel' chiqqan, uning soqoli sargʻish, boʻyalgan edi; egniga odatda doim uyda kiyadigan, olis yurtidan olib kelgai tabarruk gʻalabiyasi uni nihoyatda basavlat koʻrsatar, oʻziyam ulugʻsifat moʻysafid edi. Uni har koʻrganimda, salobati bosib, oʻzimni yoʻqotib qoʻyardim.
— Flora! — degan u oʻz ona tilida. — Och eshikni!

Chol qizining yoniga kirib ketgach, qolganlarning hammasi Sant'yago Nasarga baqrayishganicha, endi nima boʻlarkin, deya tashqarida kutib turishgan. Yigit yerga tizzalagancha shoshib-pishib xatlarni tergai, qutiga solgan. Oʻtianda uni koʻrgan kishilar: «Tavbasiga tayaiganday boʻlib koʻrindi bizga», deyishdi menga. Bir ozdan keyin Noir Migel' qizining yonidan qaytib chiqqan va avlodlariga, bizni xoli qoʻying, deganday ishora qilgan, hamma nari ketgan.

Soʻttgra u Sant'yago Nasarga arabchalab nimalardir degan. «Avvalo u mening ayni paytda nima deyotganimni mutlaqo fahmlamayotganini angladim», dedi Noir Mi-gel'. U yigitdan, birodar Vikariolar seni oʻldiramiz deb poylab yotishganmish, shundan xabaring bormi, deb soʻragan. «U birdan oqarib ketdi, shunchalik sarosimalandiki, rangi-roʻyi va turqiga qarab, oʻzini goʻllikka solyaptiyov, deb oʻylash mumkin edi», dedi menga yana Noir Migel'. Moʻysafidning fikricha ham, Sant'yago Nasarning holatida qoʻrquvdan koʻra sarosima ustun boʻlgan.
— Qassoblar haqmi-nohaqmi, buni oʻzing hammadan koʻra yaxshi bilasan, — degan chol yigitga. — Endi ssning oldingda ikki yoʻl qoldi xolos, oʻgʻlim; mana shu xonadon sening ham uying, yo shu yerga yashirin, yo miltigʻimni olib, keyin koʻchaga chiq.
— E, hech narsaga tushunmay qoldim oʻzi, — deya gʻudrangan Sant'yago Nasar.

Tili faqat shu gapgagina kelgan, buniyam ispanchalab aytgan Noir Migel' menga: «U boyaqish suvga tushgan joʻjaday nochor edi», dedi. Sant'yago Nasar qoʻlidagi qutichani qayerga qoʻyishini bilmay hayron turganda, chol qutini olgan, u esa eshikni ochgan.
— Bitta oʻziga ikki kishi-ya, iomardlar! — degan Noir Migel'.

Sant'yago Nasar tashqariga chiqqan. Xaloyik xuddi namoyishta kelganday maydonii saf-saf boʻlib egallagan edi. Sant'yago Nasarning chiqqanini hamma koʻrgan, oʻzini ikki salloh chavaklaymiz deb poylayotganidan xabardorligini va shuning uchun rangida rang qolmay, oʻz uyigayam yoʻl topolmayotganini ham xaloyiq tushungan. Aytishlaricha, kimdir peshayvondan turib: «Hey turk, uyoqqa borma, eski bandar tomondan yur!» dsb qichqirgan. U ovoz egasini axtarib alanglagan. Jamil Shayyum esa unga, doʻkonimga berkinib tur, deganu oʻzi ov miltigʻini olib kelgani joʻnagan, ammo oʻqni qayerga yashirganini eslay olmay, rosa qidirgan, orada vaqt oʻtib ketgan. Olomon chor tarafdan unga qarata qichqiravergan, yigit, ularning baqirigʻidan qulogʻi bitib, goh oʻngga, goh chapga yurgai. Nixoyat, oʻz uyib tomonga yoʻnalgan, oshxona eshigi orqali kirarman, deb oʻylab borayotib birdan koʻcha eshikning ochiq turganiga koʻzi tushgan.
— Ana, u kelyapti, — degan Psdro Vikario. Ikkovlon Sant'yago Nasarni baravariga koʻrishgan. Pablo Vikario kamzulini yechib, kursiga tashlagan-da, yatagʻansifat pichogʻini qoʻliga olgan. Birodarlar doʻkondan chiqishdan avval indamasdan choʻqinib olishgan. Shunda Klotil'de Armenta Pedro Vikarioning yoqasidan boʻgʻib ushlagan-da, Sant'yago Nasarga qarata, tezroq qochib qol, boʻlmasa seni oʻldirishadi manavilar, deya qichqirgan. Uning chinqirigʻi shunchalik purtahlika ediki, olomon birdan jimib, atrofga bir lahzagina sukunat choʻkkan. «U avvaliga qoʻrqib ketdi, — dedi menga Klotil'de Armenta. — Chunki kim, qaysi joydan qichqirayotganini bilmagan edi». Sant'yago Nasar bir vaqtning oʻzida ayolni ham, uni bir turtib nariga uloqtirgan Pedro Vikarioni ham, uning akasini ham koʻrgan. Yigit uyidan ellik qadam chamasi berida turardi. U shoshib koʻcha eshik tomon chopgan.

Shundan besh daqiqa avval Viktoriya Gusman oshxonaga kirgan Plasida Lineroga hammaga ma’lum shumxabarni yetkazgan. Plasida Linero bosiq, farosatli xotin edi, koʻnglidagi gʻuluvni sezdirmagan. U Viktoriya Gusmandan bu gapni oʻgʻliga aytgan-aytmaganini soʻragan, oqsoch esa, oʻgʻling qahva ichgani kirganida bundan bexabar edim, deya onani aldagan. Mehmonxonani supurib-sidirayotgan Divina Flor Sant'yago Nasarning maydon tarafdan qaytib kelganini, aylanma zinadan yurib, yotogʻiga chiqib ketganini aytgan. «Tushdagiday koʻz oldimdan bir lahzada oʻtdiyu ketdi, — dedi menga Divina Flor. — U oppoq kiyimda edi, qulida bir narsa bor edi, nimaligini koʻrolmagandim, menimcha, bir dasta atirgul edi». Shu boisdanmi, bilmadim, Plasida Linero Divina Flordan oʻgʻlini soʻraganida, qiz uni tinchlantirgan:
— Bir daqiqa oldin yotogʻiga chiqib ketgandi, -degan u.

Xuddi shu asnoda Plasida Linero yerda yetgap xatni koʻrgan, lekin uni qoʻliga olib oʻqimagan, faqat keyinroq, umumiy olagʻovurda kimdir unga qogʻozni ochib koʻrsatganida, unda nimalar yozilganidan xabar topgan. U ochiq eshikdan tashqariga boqib, oʻz hovlisi tomon iichoqlarini yaltillatib chopib kelayotgan aka-uka Vikariolarga koʻzi tushgan. U turgan joydan faqat qosidlar koʻringan xolos, mutitipar ona maydonning narigi sgʻidan ochik eshik sari jon halpida intilayotgan oʻgʻlini koʻrolmagan. «Men bu rasvolar uyimizga bostirib kirib, uni shu yerda oʻldirishmoqchi, deb oʻylapman», dedi u menga. Shundan soʻng Plasido Linero chopib eshik yoniga borgan-da, bir zarb bilan uni qarsillatib yopgan. Tambani qoʻyarkan, avvalo Sant'yago Nasarning faryodli ovozini, keyin eshikni kimdir jon talvasasida ketma-ket qoqqanini eshitgan, biroq u oʻgʻlining tepada — yotogʻida ekaniga, uning oʻsha joydan turib sallohlarni soʻkayotganiga ishongan. Oʻziyam qassoblarning adabini bermoq niyatida oʻgʻlining yotogʻiga yoʻnalgan.