Tasodifiy hikoya: Kursdoshim Nasiba bilan
Salom meni ismi Jaxon xullas bu bulgan voqea kollejda 1-kursda uqir edim kollejimizning eng chiroyl...davomi

ketayotgan allakim unga, azbaroyi rahmi kelganidan:
— Luisa Sant'yago, shoshmay qoʻya qoling! — deya qichqirgan. — Uni oʻldirib boʻlishdi.

Bayyardo San Roman, qiz chiqmagan xotinini onasinikiga eltib tashlagan kuyov, bu makonda oʻtgan yilning avgustida, toʻyidan rosa olti oy oldin paydo boʻlgan edi. U shaharchamizdagi bandargohda haftasiga bir marta toʻxtab oʻtadigan kemada kelgandi: oʻshanda uning oshlangan teridan tikilgan ikkita kumushbandli toʻrvasiyu kumush toʻqali tasmasi, etigi va qup-quruq boʻyi bor edi, xolos. Aftidan yoshi oʻttizlarda edi, ammo toreroday alp qomatligi uni navqiron qilib koʻrsatardi, koʻzlari tilladay tiniq, chaqnoq, rang-roʻyi ham olovda toblanganday toza, yoqimli edi. Egnidagi ixcham kostyumi, torgina shimi asl novvos terisidan, echki terisidan tikilgan qoʻlqoplari esa kostyumiga hamrang edi. Kemada birga kelgan Magdalena Oliver butun yoʻl davomida undan koʻz uzolmagan. «Qiz boladay yigit ekan, — dedi u menga. — Esiz-esiz! Shunaqayam yoqimliki, bir piyola suvga qoʻshib yutib yuborsam, deysan odam!» Avvaliga shoʻrlik Magdalena ham, koʻpchilik kaltabin kimsalar ham Bayyardo San Romanning uncha-muncha xotin zotiniig tishi oʻtmaydigan toshyongʻoq ekanini fahmlashmagan.

Onam menga, maktabimga avgustning oxirlarida yuborgan xatida: «Bu yerga ajoyib bir yigit keldi», deya shunchaki eslab oʻtgandi. Keyingi maktubida esa: «Uning ismi Bayyardo San Roman ekan, aytishlaricha, koʻp jozibali yigit emish, biroq men hali oʻziii koʻrmadim», deb yozdi. Uning nima sababdan bizning joylarga qadam ranjida qilganini hech kim bilmagan. Toʻy arafasida kimdir, uni sinash uchunmi, shu xususda soʻraganida, u: «Men kimga uylanay ekan, deb shaharma-shahar kezib yurgandim, chamamda, takdir nasibamni shu yerga qoʻshgan ekan», deya qoʻya qolgan. Bu gap rost boʻlishiyam mumkin, ammo u ichidagini sirtiga chiqarmaslik uchun har qanaqa yolgʻonniyam yamlamay yutib, mardumni ishontirib, laqillatib ketaveradigan yigitlar xilidan edi.

U birinchi kuniyoq, kechasi kino koʻrib oʻtirishganda, odamlarga bu yerda tezda temir yoʻl qurish kerakligini, ana oʻshanda butun shahar ahli daryoning qosh-qovogʻiga qarab oʻtirmasdan, istagan paytda xohlagan tomoniga ketaverishi mumkinligini aytib, oʻzining temir yoʻl qurilishi boʻyicha muhandis ekanligini pisanda qilgan. Ertasiga telegramma yubormoq niyatida telegrafxonaga kirgan, uskunani oʻz qoʻli bilan ishlatib, kerakli gaplarni oʻzi xabar qilgan, keyin telegrafchi qizga kuchsizlangan batareyalarni qanday quvvatlantirish lozimligini tushuntirgan. Qoʻshinga askar toʻplash maqsadida bizning shaharchaga kelgan harbiy vrach bilan esa, chegara deparasida uchrab turadigan turli xastaliklarni qanday davolash haqida dadil suhbatlashgan. Unga tongotargacha choʻziladigan shavqli-shovqinli bazmlar yoqarkan, oʻzi ham mayxoʻrlikni qiyib qoʻyarkan, janjallashib qolganlarni ustamonlarcha yarashtirar, qimorda gʻirromlik qilguvchilar bilan chiqisholmas ekan. Bir kuni, yakshanbalik ibodatdan soʻng, suzongʻich yigitlardan ikkitasini chaqirtirganda, suzongʻichlar bizning joylarda koʻp boʻladi, daryoning u yogʻidan-bu yogʻiga kim oʻzarga suzishgan va hariflaridan zoʻrini yigirma sarjin orqada qoldirib, gʻolib chiqkan. Onam menga bir nomasida shu xususda yozarkan, oʻz odaticha hovliqib: «U oltinu tillalar ichida ham shunday suzsa kerak», deya mahobat kilgandi. Inchunun, u odamlar orasidagi shov-shuvga — Bayyardo San Roman behad moliyaviy imkoniyatlarga ega, beli baquvvat, qoʻli uzun, istagan ishini qila oladi, degan gaplarga ham ishongan.

Onam menga oktabrda yozgan xatida uni rosa maqtagan va: «Odamlar uni judayam yaxshi koʻrishadi, chunki halol, koʻngli toza yigit; oʻtgan yakshanbadagi ibodatda u choʻk tushib olib munojot qildi, lotincha xamd oʻqishdayam oʻzini koʻrsatdi, baraka topgur», degan edi. Oʻsha paytlari cherkov ishlari lotin tilida yuritilardi, obidalarning tik turib ibodat kilishi ta’qiqlangani hammaga besh qoʻlday ayon edi, biroq agar bir narsaning tagiga yetmoqni istasa yo biror narsa yoqib qolsa, onamning ana shunday keraksiz tafsilotlarga urgʻu beradigan odati bor edi. Bu yigit behad ulugʻlangan ana shu xatdan keyin onam menga yana ikkita maktub yoʻlladi, biroq ular-da, garchand bu davrga kelib Bayyardo San Romanning Anxela Vikarioga uylanayotganini butun elu yurt eshitgan boʻlsa-da, bu haqda biror ogʻiz soʻz demagan edi. Mash’um toʻydan keyin, ancha vakt oʻtgach, oʻsha kunlari Bayyardo bilan yaqindan tanishganini, taassufki, u aksincha taassurot qoldirganini va oʻsha — oktabrda yozgan xatida xato qilganiga, muloqot asnosida yigitning oltinga oʻxshash sariq, yiltiroq koʻzlarini koʻrib, qoʻrquvdan titrab ketganiga iqror boʻldi.
— Koʻzimga ajinaga oʻxshab koʻrindi, oʻlsin, — dedi onam menga. — Axir oʻzing aytganding-ku, bunday narsalarni oq qogʻozga yozib oʻtirmang, deb, shuning uchun indamay qoʻya qolgandim.

Men Bayyardo San Roman bilan onamdan sal keyinroq, rojdestvo hayiti munosabati bilan ta’tilga kelgan kunlarimda tanishgandim, u menga vahima qilganlariday gʻalati, favqulodda inson kabi tuyulmagandi. Chindanam yoqimtoy, xushraftor edi, ammo Magdalena Oliver ogʻiz koʻpirtirganiday valiyu vallomat emasdi. Fikri ojizimcha, mayda-chuyda kiliqlaridan qat’i nazar, jiddiy shaxs edi, xushu xandon paytlarida ham ichidagi bir dard zarbi chehrasida aks etib turardi. Mening nazarimda, mahzunu dardkash bir inson edi. Oʻshanda u Anxela Vikario bilan unashtirilgandi.

Ularning qanday, qachon tanishib-topishganlari xususida hech kim menga biror aniq ma’lumot berolmadi. Bayyardo San Roman yashagan boʻydoqlar istiqomatgohi sohibasining aytishicha, u ayni qiyom paytida, oromxonadagi halinchakda tebranib, mudrab oʻtirganida, sentabr' oyining oxirlari ekan, qogʻoz gullar solingan savatni koʻtarib Anxela Vikario va uning onasi maydonni kesib oʻtishgan. Bayyardo San Roman koʻzlarini yarim ochib, boshdan-oyoq qora kiyingan ikki motamzadani koʻrgan, quyosh purlari jivirlab, sarobiy toʻlqinlar jilvalanayotgan maydondan oʻtayotgan ana shu ikki qora sharpa yigitning nazarida muhitdagi birdan-bir tirik jonzotday tuyulgan. U musofirxona sohibasidan qizning kimligini soʻraganida, xotin uning Anxela Vikarioligi, yonidagi onasi, u kenja qiz ekanini aytgan. Bayyardo San Roman ikkala oʻtkinchini maydon hadiga yetgunicha kuzatib turgan. Soʻngra:
— Ismi jismiga monand ekan , — degan u.

Keyin, boshini halinchak suyanchigʻiga tirab, yana koʻzlarini yumganda:
— Uygʻonganimda, — degan u, — esimga solasiz: men unga uylanishim kerak.

Anxela Vikarioning menga aytigaicha, boʻydoqlar istirohat uyi soxibasi bu gap xususida keyinroq, Bayyardo San Roman qizga chindanam oshigʻu shaydo boʻlib yurgan kezlarida ogʻiz ochgan. «Bu gapni eshitib, yuragim yorilayozdi», dedi menga Anxela Vikario. Oʻsha gapning ustida boʻlganlarning uchtasi yigitning soʻzlarini rost, deya tasdiqlagadi, ammo shohidlarning toʻrttasi shubha bildirishib, inkor etishdi. Shunga qaramasdan, barcha taxminlarga koʻra, Anxela Vikario bilan Bayyardo San Roman ilk bora oktabrda, millat bayrami kunida, xayriya