Tasodifiy hikoya: Davomi
Va nihoyat men kutgan vakt buldi kechkirdi va erim iwdan kaytdi men yasanib pardoz kilib kutib oldim...davomi
Va nihoyat men kutgan vakt buldi kechkirdi va erim iwdan kaytdi men yasanib pardoz kilib kutib oldim...davomi
Библиотека | Boshqalar | Asira 5 (kamolov)
-dedim. Sariq yigit Ernest, qorasi Rashid ekan. Ular o‘z safiga qo‘shib olishdi. Vaqtincha bo‘lsa-da, boshpanalik bo‘ldim. Hujjatlarimni to‘g‘rilab, pasport ham olib berishdi.
Agar ammam qabul qilganida bu ko‘chaga kirib qolmagan bo‘lardim. Sen yonimdasan, lekin qo‘l yetmas orzumsan. Sen uchun o‘lishga ham tayyorman, ishon. Garchi sen mendan or qilasan, menga hech qachon tegmaysan. Lekin men seni shu qafasdan qutulishing uchun hamma narsaga tayyorman.
-Qachon? Ikki kun qoldi, meni "narko qiroli”ga sovg‘a qilishlariga.
-Seni olib borishayotganida men yoningda bo‘laman. Bu tun ham Rashidning ishonchini qozonsaydim.
-Bechora ayolni ne ko‘ylarga solgandirsizlar. O‘g‘rilarga qirg‘in kelsin.
-O‘g‘ri faqat biz emas. O‘g‘rining turi ko‘p. Biz tunagan uyning egasi ham davlat korxonasida ishlasa-da, baribir o‘g‘ri. Oshib-toshib ketgan. Tashmachilikdan boyigan.
-Uyiga qanday qilib kirdilaring?
-Badr razvedkani puxta qilgan. Ayol bir o‘zi bolalari bilan qolgan. Faqat kechga yaqin qaynsinglisi ham kelib yotgan ekan. Anjelikaning Laylo degan yordamchisi bizga qo‘shildi. U eshikni taqillatib "Bir kechaga joy topib beringlar, yaxshiliklaringni unutmayman. Faqat bir kechaga. Qorong‘uda qarindoshimizning uyini topolmadim. Shu atrofda turishadi” dedi.
Odmigina kiyingan Laylodan ayol shubhalanmay eshik ochdi. U darvozani ilmasdan biz ham kirib oldik. Sarosimada turgan ayolning og‘ziga Laylo ro‘molchasini yopib hushsizlantirdi. Uni sudrab, ayvonga yotqizdik. Ichkariga qochib kirgan qayinsinglisining boshiga Badr armatura bilan bur urdi, guppa quladi. Men xonadan ilashadigan narsalarni ola boshladim. Badr bolalarning kattasini uyg‘otib, undan pul turadigan joyni so‘radi. Qo‘rqib ketgan bola pul seyfdaligini, kalitlar onasining nimchasida bo‘lishini aytdi.
Shu payt xonaga ikki nafar qiz kirib keldi. Men qizlarga xo‘mrayib qaradim. Bir og‘iz gapirmasdan gimnastika qilaverdim. Ular mening zindonimga norozi qarab chiqishdi. Fikrimcha, ularga yoqmadi shekilli. Chiqib ketishdi. Bir soatlardan so‘ng Rashid bilan kirib kelishdi.
-Do‘ndiqcha, seni boshqa joyga o‘tkazamiz. Oxirgi tunlaringni huzur-xalovat bilan o‘tkazishingga qarshimasman. Umid qilamanki, dugonalaringga madaniyatsizligingni bildirib qo‘ymaysan. Nozik oyoqchalaringga, qanchalik malol kelmasin, mana bu zanjirni taqishingga to‘g‘ri keladi.
Qarshilik ko‘rsatmadim, lekin qarg‘ishdan tilimni tiyolmadim:
-Iloyo, seni tuqqan onang tirik bo‘lsa, Xudo xor qilsin. Singling bo‘lsa, singling, xotining, qavmi-qarindosh ayollaring mendan battar bo‘lsin.
Rashid menga bir zum tikilib qoldi. Men ilk bor ko‘zlarida mung ko‘rdim. Vo ajabo! Bu kishiniyam dardi bor ekanmi? U bir xo‘rsindi-da lunjini shishirib nafasini purkadi. Xuddi ichidagi bor alamni puflab chiqargandek mag‘rur chiqib ketdi. Qizlarning birinchi ishi qo‘llarimga kishan taqish bo‘ldi. So‘ng ikki bilagimdan ushlab, boshqa xonaga ko‘chirishdi. Keng, yorug‘, ozoda bu xonani o‘zlari tartibga keltirganliklari shundoqqinaa bilinib turardi. Zanjirning bir uchini isitish quvuriga mahkamlashdi. Haqiqiy bandi bo‘ldim. Qizlar Baxtiyorni qorovullikka qo‘yib, atir-upa sotiladigan do‘konni izlab ketishdi.
-Mamnunmisiz, Baxtiyor aka? Mana, haqiqiy asira bo‘ldim.
Og‘ir kishanni unga ko‘z-ko‘z qilib u yoq - bu yoqqa yurdim. Xona ichida bemalol aylansam bo‘ladi. Yuvinish xonalarigacha yetarkan.
-Kechir meni, Xolida. Balki men qo‘rqoqlik qilayotgandirman. Balki epsizdirman. Lekin xayolimda hali kurashning mavrudi kelmagandek tuyuladi. Seni olib ketishayotganda yoningda men bo‘laman. Ernestga ishonmaydi. Badr mayda ishlar bilan shug‘ullanmaydi. O‘sha paytdan foydalanamiz. Qaltis harakat qilib pand yeb qolmaylik.
-O‘ychining o‘yi bitguncha, tavakkalchining ishi bitadi, deganlar. Biz vaqtdan yutqizib bo‘ldik. Peshonamga shu yozilgan ekan-da. Bu satanglar ham ko‘zimga balodek ko‘rinayapti. Shu zanjir bilan...
-Ularga indama. Ular buyruqni bajarishayapti, xolos.
-Aytgancha, qarg‘ishim Rashidga tegib ketdi-yov. Xumrayib qoldi. Hozir ursa kerak, deb qo‘rquvdim.
-Sen uni eski, lekin bitmagan yarasiga tuz sepgandek bo‘lding.
Nega?
-Rashid asli Koson tarafdan. O‘rtahol oilaning bolasi bo‘lgan. Maktabni tugatib Narxoz institutiga kirgan. Hozir nomi o‘zgarib ketgan, shekilli. Ikkinchi kursni tugatib, ta’tilga kelganida noxush voqea yuz bergan. Bitiruv kechasiga qatnashib qaytayotgan uch qiz boyvachcha yigitlarning qo‘liga tushgan. Ular orasida uning singlisi ham bo‘lgan. Voqeani eshitib, Rashid militsiyaga xabar bergan, sudma-sud chopgan. Lekin qayerga borsa, eshiklar yopilavergan. Yigitlar katta-katta lavozimlarga ishlaydigan amaldorlarning erkatoylari ekan. Shu-shu yopig‘lik qozon yopig‘ligicha qolgan. Akasining bir og‘iz gapirmay zir yugurayotgani ko‘rgan, lekin jinoyatchilar jazosiz qolayotganini sezgan singil hech kim yo‘g‘ida o‘zini yoqib yuborgan. Rashid zor-zor yig‘layotgan onasiga, otasiga: "Yig‘lamanglar, singlimga boshqa yo‘l yo‘q edi. Agar u o‘z joniga qasd qilmasa, men qo‘limni qonga botirgan bo‘lardim. Qanchalik singlimni yaxshi ko‘rmayin unga it tekkan. Yashashining hojati qolmagandi” -deydi. So‘ngra bir hafta boyvachchalarning iziga tushib, bittasini so‘yib tashlaydi. Bu voqeaga qariyb yigirma yil bo‘lib qolgan. Shu-shu jinoyatchilarga qo‘shilib ketgan. Endi hech qanday jinoyatchilikdan qaytmaydi. Sen uning yodiga shu voqeani solib qo‘yding. Hech kim onadan jinoyatchi bo‘lib tug‘ilmaydi.
-Sizga bu voqeani kim aytib bergan?
-Badr.
-Nahot boshiga shuncha ko‘rgilik tushgan odam meni shuncha qiynasa?
-Bunday voqeadan keyin kimdir yaxshilik tomonga o‘zgaradi, kimdir yomon tomonga, ba’zilar alamzada bo‘lib qoladi. Yigirma yil avval Rashid adolat borligiga ishongan bo‘lsaydi, singlisining qotillari qonun oldida javob bersaydi, ehtimol, bir kolxozning raisi bo‘lib yurgan bo‘lardi. Nohaqlik hamisha jinoyatga yo‘l ochadi.. Mana, mening taqdirimga qaragin. Ammam bizni bag‘riga bosib katta qilsa, o‘z uyimiz bo‘lsa, akam yosh o‘lib ketmasdi, men ochlik tufayli o‘g‘irlik qilmagan bo‘lardim. Ana endi boshi berk ko‘chada qolib ketayapman. Bolaligimda "detdom” derazasidan termulib, faqat oila haqida xayol surardim. Xayolimda ota-onam, garchi ularni eslolmasam-da, bir dasturxonda ovqatlanardik. Bu xayollarim uzundan-uzun cho‘zilardi. Birov xalaqit berishini sira istamasdim. Ulg‘ayganimdan keyin ular o‘zgardi. Endi rafiqam va men bolalarim bilan bir dasturxon boshida o‘tirganimizni xayol qilaman. Bolaligimdagi orzuyim sarob bo‘lganidek, kelajagim ham yo‘qqa o‘xshaydi. Nahotki, xudodan ko‘p narsa so‘ragan bo‘lsam? Nahotki, oilali bo‘lish qo‘l yetmas orzu bo‘lsa?
Men bu chohdan o‘zimni chiqarolmayman. Qo‘limdan tortadigan hech kim yo‘q. Qamalib chiqqanimdan keyin hech kim men bilan turmush qurmaydi. Qochib, yashirinib yashash oson emas. Oilani halol yo‘l bilan boqaman, desam ishxonalar eshigi taqa-taq berk. Hozir xudodan seni shu jirkanch qo‘llardan eson-omon, hur qutulib ketishingni tilayman. Yo‘qsa, men o‘zimni kechirolmayman.
Baxtiyorning lirik chekinishini qizlarning kulgusi uzdi-qo‘ydi.
Agar ammam qabul qilganida bu ko‘chaga kirib qolmagan bo‘lardim. Sen yonimdasan, lekin qo‘l yetmas orzumsan. Sen uchun o‘lishga ham tayyorman, ishon. Garchi sen mendan or qilasan, menga hech qachon tegmaysan. Lekin men seni shu qafasdan qutulishing uchun hamma narsaga tayyorman.
-Qachon? Ikki kun qoldi, meni "narko qiroli”ga sovg‘a qilishlariga.
-Seni olib borishayotganida men yoningda bo‘laman. Bu tun ham Rashidning ishonchini qozonsaydim.
-Bechora ayolni ne ko‘ylarga solgandirsizlar. O‘g‘rilarga qirg‘in kelsin.
-O‘g‘ri faqat biz emas. O‘g‘rining turi ko‘p. Biz tunagan uyning egasi ham davlat korxonasida ishlasa-da, baribir o‘g‘ri. Oshib-toshib ketgan. Tashmachilikdan boyigan.
-Uyiga qanday qilib kirdilaring?
-Badr razvedkani puxta qilgan. Ayol bir o‘zi bolalari bilan qolgan. Faqat kechga yaqin qaynsinglisi ham kelib yotgan ekan. Anjelikaning Laylo degan yordamchisi bizga qo‘shildi. U eshikni taqillatib "Bir kechaga joy topib beringlar, yaxshiliklaringni unutmayman. Faqat bir kechaga. Qorong‘uda qarindoshimizning uyini topolmadim. Shu atrofda turishadi” dedi.
Odmigina kiyingan Laylodan ayol shubhalanmay eshik ochdi. U darvozani ilmasdan biz ham kirib oldik. Sarosimada turgan ayolning og‘ziga Laylo ro‘molchasini yopib hushsizlantirdi. Uni sudrab, ayvonga yotqizdik. Ichkariga qochib kirgan qayinsinglisining boshiga Badr armatura bilan bur urdi, guppa quladi. Men xonadan ilashadigan narsalarni ola boshladim. Badr bolalarning kattasini uyg‘otib, undan pul turadigan joyni so‘radi. Qo‘rqib ketgan bola pul seyfdaligini, kalitlar onasining nimchasida bo‘lishini aytdi.
Shu payt xonaga ikki nafar qiz kirib keldi. Men qizlarga xo‘mrayib qaradim. Bir og‘iz gapirmasdan gimnastika qilaverdim. Ular mening zindonimga norozi qarab chiqishdi. Fikrimcha, ularga yoqmadi shekilli. Chiqib ketishdi. Bir soatlardan so‘ng Rashid bilan kirib kelishdi.
-Do‘ndiqcha, seni boshqa joyga o‘tkazamiz. Oxirgi tunlaringni huzur-xalovat bilan o‘tkazishingga qarshimasman. Umid qilamanki, dugonalaringga madaniyatsizligingni bildirib qo‘ymaysan. Nozik oyoqchalaringga, qanchalik malol kelmasin, mana bu zanjirni taqishingga to‘g‘ri keladi.
Qarshilik ko‘rsatmadim, lekin qarg‘ishdan tilimni tiyolmadim:
-Iloyo, seni tuqqan onang tirik bo‘lsa, Xudo xor qilsin. Singling bo‘lsa, singling, xotining, qavmi-qarindosh ayollaring mendan battar bo‘lsin.
Rashid menga bir zum tikilib qoldi. Men ilk bor ko‘zlarida mung ko‘rdim. Vo ajabo! Bu kishiniyam dardi bor ekanmi? U bir xo‘rsindi-da lunjini shishirib nafasini purkadi. Xuddi ichidagi bor alamni puflab chiqargandek mag‘rur chiqib ketdi. Qizlarning birinchi ishi qo‘llarimga kishan taqish bo‘ldi. So‘ng ikki bilagimdan ushlab, boshqa xonaga ko‘chirishdi. Keng, yorug‘, ozoda bu xonani o‘zlari tartibga keltirganliklari shundoqqinaa bilinib turardi. Zanjirning bir uchini isitish quvuriga mahkamlashdi. Haqiqiy bandi bo‘ldim. Qizlar Baxtiyorni qorovullikka qo‘yib, atir-upa sotiladigan do‘konni izlab ketishdi.
-Mamnunmisiz, Baxtiyor aka? Mana, haqiqiy asira bo‘ldim.
Og‘ir kishanni unga ko‘z-ko‘z qilib u yoq - bu yoqqa yurdim. Xona ichida bemalol aylansam bo‘ladi. Yuvinish xonalarigacha yetarkan.
-Kechir meni, Xolida. Balki men qo‘rqoqlik qilayotgandirman. Balki epsizdirman. Lekin xayolimda hali kurashning mavrudi kelmagandek tuyuladi. Seni olib ketishayotganda yoningda men bo‘laman. Ernestga ishonmaydi. Badr mayda ishlar bilan shug‘ullanmaydi. O‘sha paytdan foydalanamiz. Qaltis harakat qilib pand yeb qolmaylik.
-O‘ychining o‘yi bitguncha, tavakkalchining ishi bitadi, deganlar. Biz vaqtdan yutqizib bo‘ldik. Peshonamga shu yozilgan ekan-da. Bu satanglar ham ko‘zimga balodek ko‘rinayapti. Shu zanjir bilan...
-Ularga indama. Ular buyruqni bajarishayapti, xolos.
-Aytgancha, qarg‘ishim Rashidga tegib ketdi-yov. Xumrayib qoldi. Hozir ursa kerak, deb qo‘rquvdim.
-Sen uni eski, lekin bitmagan yarasiga tuz sepgandek bo‘lding.
Nega?
-Rashid asli Koson tarafdan. O‘rtahol oilaning bolasi bo‘lgan. Maktabni tugatib Narxoz institutiga kirgan. Hozir nomi o‘zgarib ketgan, shekilli. Ikkinchi kursni tugatib, ta’tilga kelganida noxush voqea yuz bergan. Bitiruv kechasiga qatnashib qaytayotgan uch qiz boyvachcha yigitlarning qo‘liga tushgan. Ular orasida uning singlisi ham bo‘lgan. Voqeani eshitib, Rashid militsiyaga xabar bergan, sudma-sud chopgan. Lekin qayerga borsa, eshiklar yopilavergan. Yigitlar katta-katta lavozimlarga ishlaydigan amaldorlarning erkatoylari ekan. Shu-shu yopig‘lik qozon yopig‘ligicha qolgan. Akasining bir og‘iz gapirmay zir yugurayotgani ko‘rgan, lekin jinoyatchilar jazosiz qolayotganini sezgan singil hech kim yo‘g‘ida o‘zini yoqib yuborgan. Rashid zor-zor yig‘layotgan onasiga, otasiga: "Yig‘lamanglar, singlimga boshqa yo‘l yo‘q edi. Agar u o‘z joniga qasd qilmasa, men qo‘limni qonga botirgan bo‘lardim. Qanchalik singlimni yaxshi ko‘rmayin unga it tekkan. Yashashining hojati qolmagandi” -deydi. So‘ngra bir hafta boyvachchalarning iziga tushib, bittasini so‘yib tashlaydi. Bu voqeaga qariyb yigirma yil bo‘lib qolgan. Shu-shu jinoyatchilarga qo‘shilib ketgan. Endi hech qanday jinoyatchilikdan qaytmaydi. Sen uning yodiga shu voqeani solib qo‘yding. Hech kim onadan jinoyatchi bo‘lib tug‘ilmaydi.
-Sizga bu voqeani kim aytib bergan?
-Badr.
-Nahot boshiga shuncha ko‘rgilik tushgan odam meni shuncha qiynasa?
-Bunday voqeadan keyin kimdir yaxshilik tomonga o‘zgaradi, kimdir yomon tomonga, ba’zilar alamzada bo‘lib qoladi. Yigirma yil avval Rashid adolat borligiga ishongan bo‘lsaydi, singlisining qotillari qonun oldida javob bersaydi, ehtimol, bir kolxozning raisi bo‘lib yurgan bo‘lardi. Nohaqlik hamisha jinoyatga yo‘l ochadi.. Mana, mening taqdirimga qaragin. Ammam bizni bag‘riga bosib katta qilsa, o‘z uyimiz bo‘lsa, akam yosh o‘lib ketmasdi, men ochlik tufayli o‘g‘irlik qilmagan bo‘lardim. Ana endi boshi berk ko‘chada qolib ketayapman. Bolaligimda "detdom” derazasidan termulib, faqat oila haqida xayol surardim. Xayolimda ota-onam, garchi ularni eslolmasam-da, bir dasturxonda ovqatlanardik. Bu xayollarim uzundan-uzun cho‘zilardi. Birov xalaqit berishini sira istamasdim. Ulg‘ayganimdan keyin ular o‘zgardi. Endi rafiqam va men bolalarim bilan bir dasturxon boshida o‘tirganimizni xayol qilaman. Bolaligimdagi orzuyim sarob bo‘lganidek, kelajagim ham yo‘qqa o‘xshaydi. Nahotki, xudodan ko‘p narsa so‘ragan bo‘lsam? Nahotki, oilali bo‘lish qo‘l yetmas orzu bo‘lsa?
Men bu chohdan o‘zimni chiqarolmayman. Qo‘limdan tortadigan hech kim yo‘q. Qamalib chiqqanimdan keyin hech kim men bilan turmush qurmaydi. Qochib, yashirinib yashash oson emas. Oilani halol yo‘l bilan boqaman, desam ishxonalar eshigi taqa-taq berk. Hozir xudodan seni shu jirkanch qo‘llardan eson-omon, hur qutulib ketishingni tilayman. Yo‘qsa, men o‘zimni kechirolmayman.
Baxtiyorning lirik chekinishini qizlarning kulgusi uzdi-qo‘ydi.