Библиотека | Chimildiq (yoshlar uchun) | Ayol qalbi...
holda. Har hafta bittada maktub va bittadan atirgulni Feruzaga olib kelib bergan ekan. Guli har bir kanverni ochdi, har biri ichida qurib qolgan atirgul va qisqagina maktublar. Maktublarni birma bir o`qib chiqar ekan, endi bu peysaga yakun yasash kerakligi haqida o`ylay boshlagan edi.
- Endi juda kech emasmikin! Yoshbolani ko`ngli deb, judayam chuqurlashib ketmadimmikin! -deya bosh qotirar edi...
Feruza orqali Gulining ish joyini topib keldi oshiq yigitcha. Yanaham bo`ylari cho`zilib, bilim salohiyati oshib, dunyo qarashi anchayib kengayib qolibdi. Dab-turistan, bu bir o`yin edi, bizni oramizda ancha farq bor, qolaversa men boshqasini sevaman!
U shunday demoqchi edi, biroq bu muhabbatga limmo-lim to`lgan jajji qalbni chil-chil qilishga, vijdoni yo`l bermadi. Bolakay esa endi haftasiga ikki, hatto uch bor ham kelar gulga qo`shib shirinliklar ham ko`tarib kelardi. Guli ana-aytaman, mana-aytaman, yotig`i bilan tushuntiraman deya qulay fursatni kutardi. Buyog`da esa Ikrom bilan muhabbatlari tobora jiddiylashib borardi. Yillar yelday o`tib ketdi...
Endi yoshgina bolakayni ko`ngli qarab, uni avragan 15, 16 yoshli qiz emas. Endi katta hayotga qadam qo`yayotgan kelinchak. Ota uyidan chiqib, kuyovning uyiga, yor-yorlar sadosi ostida kirib kelishdi. To`ridagi sahnada o`z ibo-hayosi bilan, yonidagi yoriga, bo`lajak umur yo`ldoshiga yarashib o`tirar edi...
To`y yarmida Gulining ko`zlari yerda toptalib yotgan atirgulga tushdi. Boshini hiyol ko`tarar ekan, sahna qarshisida nigohlarini uzmay, unsiz ko`zyosh to`tayotgan 12 yoshli bolakayni ko`rdi...
- Hoy bola nimangni yo`qotding, bor anovi yerga bor! -dedi kivoyning jo`rasi. Lekin u qayoqdan bilsin, bu bola yo`qotgan emas o`g`irlatib qo`yganini.
Bolakay Gulidan nigohlarini uzmas edi.
Nima bu, o`z vaqtida yakunlanmagan peysaning ayanchli zavol topishimi. Nahot bu go`r bolakay bularning barchasi o`yin ekanini haligacha tushunmagan bo`lsa? Yoki yaratgan, shu jajji qalbga chindan ham, haqiqiy muhabbatni solgan bo`lsa! Afsus ming afsus o`yin qilmasam bo`larkan!
Guli shu gaplarni yuragidan o`tqazdi. Bolakay bir necha daqiqa ko`zyosh to`kdi va qanday paydo bo`lgan bo`lsa shunday g`oyib bo`ldi...
Bolakay boshqa bezovta qilmadi. Keyin taqtirning ketma-ket zarbalari. Yillar o`tsada o`ziga kelolmay yurgan kezlari yana o`sha atirgul tutgan bolakay qarshisida paydo bo`ldi. Endi bolakay deyish nojoyizdur. U bolakay ulg`ayib 16 yoshli moylovlari sabza urgan yigitcha edi...
Bu gal Guli, o`tgan safargi xotosini takrorlashni istamadi. Yana erdan ajrab endi yoshginasini qumsab qolibdida, degan gap-so`zlarga qolishdan qo`rqdi.
Yigitchaga bu ishi xato ekanligini tushuntirishga urundi. Yig`lagudek bo`lib, o`tinib so`radi.
- Islomjon ukajon, o`zizga mos, yoshizga mosini toping!
- Yuragim seni desa nima qilay?
- Chiqarib tashlang, qalbizdan yulib oting! Sizga munosib emasman...
- Ahir qanday Guli...
- O`tinaman inim meni qiynamang! Yalinib yolvoraman, boshqa yonimga gul ko`tarib kelmang. Siz bir bor urunib ko`ring albatta birorta qizni yoqtirib qolasiz... - ko`zlariga yosh quyuldi.
Yigitcha yengil hursinib, qo`lidagi atirgulni Guliga tutqazdi.
- Urunib ko`raman...
- u ketdi boshqa qaytib yo`lini to`smadi...
Guli o`shanda atirgulni ohirgi bor bag`riga boshgancha qolgandi. O`sha ohirgi uchrashuvgaham mana to`rt yil bo`libdiya, to`rt yil. Guli tabrik yozilgan maktubni, uzuk taqilgan qo`lini ko`ksiga qattiqroq bosdi...
Eshik qo`ng`irog`idan cho`chib ketdi. Qaddini ko`tarib, qo`lidagi atirgul va maktubni deraza tokchasiga qo`ydi. Borib eshikni ochdi. Bosh kiyimini bostirib kiyib olgan yigit kattakon karopkada, o`ralgan sovg`a ko`tarib turardi.
- Buni sizga berib yuborishdi, qabul qilib oling! -yigit shoshilardi.
- Kimdan bu? - Guli ko`zlarini olib qochayotgan kuryer yigitga hayron bo`lib qaradi.
- Vazifamiz buyurtmani yetqazish!
Guli sovg`ani olishga shoshilmagani uchun, yigit uni oyoq tagiga qo`ydida, zinadan pastga shoshildi.
- To`xtang... -yigit zina o`rtasida to`xtadi, ammo ortiga o`girilmadi. - Tanidim... -dedi Guli bir qadam oldinga yurib.
Yigit bosh kiyimini qo`liga oldi va yuqoriga ko`tarildi. Yuzma yuz turishar ekanlar, bir og`iz ham gapirmadilar, ular uchun nigohlar so`zlashardi.
U juda o`zgarib ketgan, avvallari doyim ko`zlariga boqish uchun, engashib yoki tizzalarini bukib qaragan bo`lsa, eni bo`ynini salgina yuqoriga ko`tarib qarab turardi.
Nahot bu o`sha, gul do`konida ``bu gul anavoi chiroyli qizga!`` degan 6 yoshli bolakay. Yoki ``endi meni yaxshi ko`rmaysanmi?`` degan 8, 9 yoshlardagi bolakaymi. Ha o`sha kelin kuyov qarshisida unsiz, alamdan ko`zyosh to`kkan 12 yoshli o`smir, nahot moylovlari sabza urgan ``seni qanday yuragimdan chiqaray!`` degan yagitcha. Haddan ziyod o`zgargan kelishga, bilaklari kuchga to`lgan haqiqiy yigit bo`lib ulg`aygan...
Guli o`zini tutib turolmadi, shartta quchdida bo`shini ko`ksiga qo`ydi, ko`zlarini esa chirt yumib oldi. Negadur shu topda, o`pkasi to`lib ketdi, ko`zyoshlari esa uning kiyimlariga singib yo`q bo`lib ketardi. U ham asta quchdi, huddi nozik buyumni kaftida avaylagan kabi, ohista quchdi...
- Qo`rqqandim Guli! - o`ziga o`zi gapirayotganday ovozi hiralashdi. - Ammo ishongandim, bu sahovatli qalbingda hali ham menga joy borligiga!
Guli uning har bir yurak urishini eshitardi.
Qaniyni bir umur shu zaylda tursam, deya o`ylayotgandi. Zinadan ko`tarilayotgan begona qadam tovushlarini eshitganidan, keyin bu fikrdan qaytdi va boshini uning ko`ksidan oldi. Ishdan qaytayotgan qo`shnilar, begona yigitga sirli qarab-qarab qo`ygancha yonlaridan o`tib ketishdi.
- Guli men juda hursandman! - yigit uzuk taqilgan qo`llaridan ohista ushladi. - Men bilan ketasanmi?
Gulining ko`zlarida qo`rquv va shodlik qorishib ketgandek edi.
- Biz birga yashaymiz, sen, men onam...
Ona... Gulining ko`ngliga kelgan hayollardan, yuragi orqaga tortib ketdi. O`g`il farzant ko`rgan, har bir ona, uni tarbiyalaydi, o`stirib voyaga yetqazadi. Uni baxtini ko`ray, unga tagli tugli, ibo-hoyi qizni olib beray deya orzu qildi. Hech bir ona o`g`lini juvonga uylanishini istamasligi tayin...
- Bu xato...
- Yo`q Guli! Faqat oldinga qadam tashlashlashimiz kerak, bordiyu bir qadam ortga chekingudeb bo`lsa anao`sha xato bo`ladi...
Yigit ohista Gulining barmoqlarini, chap ko`ksiga qo`ydi.
- Ihtiyorni o`zlariga qo`yib beraylik, qarorni o`zlari chiqarishdi...
Yigit yuraklarni nazarda tutayotgani Guli tushundi:
- Ohh qiniydi hamisha ham shunday bo`laverganida! - mayus tortgan, ko`zlar da harstli, dardli, alamlar uchquni miltiradi. - Inson taqdiri o`z peshonisiga yozib qo`yilgan bo`lar ekan. Haligacha tushunib yetmagan bo`lsayz...
- Qo`rqyabsanmi Guli?
- Yo`q, bu qo`rquv emas!
- Ha bu qo`rquv, aldashga urunma! Ko`zlaring aytib turibdiku! Sen qo`rqyabsan, gap-so`zlar anavularga o`xshagan kimsalarning gap-so`zlaridan qo`rqyabsan... -yigit barmoqlari bilan zina bo`ylab yuqorini ko`rsatdi. Boya yonlaridan o`tib ketgan kimsalar tepada turib gap poylayotganiga
- Endi juda kech emasmikin! Yoshbolani ko`ngli deb, judayam chuqurlashib ketmadimmikin! -deya bosh qotirar edi...
Feruza orqali Gulining ish joyini topib keldi oshiq yigitcha. Yanaham bo`ylari cho`zilib, bilim salohiyati oshib, dunyo qarashi anchayib kengayib qolibdi. Dab-turistan, bu bir o`yin edi, bizni oramizda ancha farq bor, qolaversa men boshqasini sevaman!
U shunday demoqchi edi, biroq bu muhabbatga limmo-lim to`lgan jajji qalbni chil-chil qilishga, vijdoni yo`l bermadi. Bolakay esa endi haftasiga ikki, hatto uch bor ham kelar gulga qo`shib shirinliklar ham ko`tarib kelardi. Guli ana-aytaman, mana-aytaman, yotig`i bilan tushuntiraman deya qulay fursatni kutardi. Buyog`da esa Ikrom bilan muhabbatlari tobora jiddiylashib borardi. Yillar yelday o`tib ketdi...
Endi yoshgina bolakayni ko`ngli qarab, uni avragan 15, 16 yoshli qiz emas. Endi katta hayotga qadam qo`yayotgan kelinchak. Ota uyidan chiqib, kuyovning uyiga, yor-yorlar sadosi ostida kirib kelishdi. To`ridagi sahnada o`z ibo-hayosi bilan, yonidagi yoriga, bo`lajak umur yo`ldoshiga yarashib o`tirar edi...
To`y yarmida Gulining ko`zlari yerda toptalib yotgan atirgulga tushdi. Boshini hiyol ko`tarar ekan, sahna qarshisida nigohlarini uzmay, unsiz ko`zyosh to`tayotgan 12 yoshli bolakayni ko`rdi...
- Hoy bola nimangni yo`qotding, bor anovi yerga bor! -dedi kivoyning jo`rasi. Lekin u qayoqdan bilsin, bu bola yo`qotgan emas o`g`irlatib qo`yganini.
Bolakay Gulidan nigohlarini uzmas edi.
Nima bu, o`z vaqtida yakunlanmagan peysaning ayanchli zavol topishimi. Nahot bu go`r bolakay bularning barchasi o`yin ekanini haligacha tushunmagan bo`lsa? Yoki yaratgan, shu jajji qalbga chindan ham, haqiqiy muhabbatni solgan bo`lsa! Afsus ming afsus o`yin qilmasam bo`larkan!
Guli shu gaplarni yuragidan o`tqazdi. Bolakay bir necha daqiqa ko`zyosh to`kdi va qanday paydo bo`lgan bo`lsa shunday g`oyib bo`ldi...
Bolakay boshqa bezovta qilmadi. Keyin taqtirning ketma-ket zarbalari. Yillar o`tsada o`ziga kelolmay yurgan kezlari yana o`sha atirgul tutgan bolakay qarshisida paydo bo`ldi. Endi bolakay deyish nojoyizdur. U bolakay ulg`ayib 16 yoshli moylovlari sabza urgan yigitcha edi...
Bu gal Guli, o`tgan safargi xotosini takrorlashni istamadi. Yana erdan ajrab endi yoshginasini qumsab qolibdida, degan gap-so`zlarga qolishdan qo`rqdi.
Yigitchaga bu ishi xato ekanligini tushuntirishga urundi. Yig`lagudek bo`lib, o`tinib so`radi.
- Islomjon ukajon, o`zizga mos, yoshizga mosini toping!
- Yuragim seni desa nima qilay?
- Chiqarib tashlang, qalbizdan yulib oting! Sizga munosib emasman...
- Ahir qanday Guli...
- O`tinaman inim meni qiynamang! Yalinib yolvoraman, boshqa yonimga gul ko`tarib kelmang. Siz bir bor urunib ko`ring albatta birorta qizni yoqtirib qolasiz... - ko`zlariga yosh quyuldi.
Yigitcha yengil hursinib, qo`lidagi atirgulni Guliga tutqazdi.
- Urunib ko`raman...
- u ketdi boshqa qaytib yo`lini to`smadi...
Guli o`shanda atirgulni ohirgi bor bag`riga boshgancha qolgandi. O`sha ohirgi uchrashuvgaham mana to`rt yil bo`libdiya, to`rt yil. Guli tabrik yozilgan maktubni, uzuk taqilgan qo`lini ko`ksiga qattiqroq bosdi...
Eshik qo`ng`irog`idan cho`chib ketdi. Qaddini ko`tarib, qo`lidagi atirgul va maktubni deraza tokchasiga qo`ydi. Borib eshikni ochdi. Bosh kiyimini bostirib kiyib olgan yigit kattakon karopkada, o`ralgan sovg`a ko`tarib turardi.
- Buni sizga berib yuborishdi, qabul qilib oling! -yigit shoshilardi.
- Kimdan bu? - Guli ko`zlarini olib qochayotgan kuryer yigitga hayron bo`lib qaradi.
- Vazifamiz buyurtmani yetqazish!
Guli sovg`ani olishga shoshilmagani uchun, yigit uni oyoq tagiga qo`ydida, zinadan pastga shoshildi.
- To`xtang... -yigit zina o`rtasida to`xtadi, ammo ortiga o`girilmadi. - Tanidim... -dedi Guli bir qadam oldinga yurib.
Yigit bosh kiyimini qo`liga oldi va yuqoriga ko`tarildi. Yuzma yuz turishar ekanlar, bir og`iz ham gapirmadilar, ular uchun nigohlar so`zlashardi.
U juda o`zgarib ketgan, avvallari doyim ko`zlariga boqish uchun, engashib yoki tizzalarini bukib qaragan bo`lsa, eni bo`ynini salgina yuqoriga ko`tarib qarab turardi.
Nahot bu o`sha, gul do`konida ``bu gul anavoi chiroyli qizga!`` degan 6 yoshli bolakay. Yoki ``endi meni yaxshi ko`rmaysanmi?`` degan 8, 9 yoshlardagi bolakaymi. Ha o`sha kelin kuyov qarshisida unsiz, alamdan ko`zyosh to`kkan 12 yoshli o`smir, nahot moylovlari sabza urgan ``seni qanday yuragimdan chiqaray!`` degan yagitcha. Haddan ziyod o`zgargan kelishga, bilaklari kuchga to`lgan haqiqiy yigit bo`lib ulg`aygan...
Guli o`zini tutib turolmadi, shartta quchdida bo`shini ko`ksiga qo`ydi, ko`zlarini esa chirt yumib oldi. Negadur shu topda, o`pkasi to`lib ketdi, ko`zyoshlari esa uning kiyimlariga singib yo`q bo`lib ketardi. U ham asta quchdi, huddi nozik buyumni kaftida avaylagan kabi, ohista quchdi...
- Qo`rqqandim Guli! - o`ziga o`zi gapirayotganday ovozi hiralashdi. - Ammo ishongandim, bu sahovatli qalbingda hali ham menga joy borligiga!
Guli uning har bir yurak urishini eshitardi.
Qaniyni bir umur shu zaylda tursam, deya o`ylayotgandi. Zinadan ko`tarilayotgan begona qadam tovushlarini eshitganidan, keyin bu fikrdan qaytdi va boshini uning ko`ksidan oldi. Ishdan qaytayotgan qo`shnilar, begona yigitga sirli qarab-qarab qo`ygancha yonlaridan o`tib ketishdi.
- Guli men juda hursandman! - yigit uzuk taqilgan qo`llaridan ohista ushladi. - Men bilan ketasanmi?
Gulining ko`zlarida qo`rquv va shodlik qorishib ketgandek edi.
- Biz birga yashaymiz, sen, men onam...
Ona... Gulining ko`ngliga kelgan hayollardan, yuragi orqaga tortib ketdi. O`g`il farzant ko`rgan, har bir ona, uni tarbiyalaydi, o`stirib voyaga yetqazadi. Uni baxtini ko`ray, unga tagli tugli, ibo-hoyi qizni olib beray deya orzu qildi. Hech bir ona o`g`lini juvonga uylanishini istamasligi tayin...
- Bu xato...
- Yo`q Guli! Faqat oldinga qadam tashlashlashimiz kerak, bordiyu bir qadam ortga chekingudeb bo`lsa anao`sha xato bo`ladi...
Yigit ohista Gulining barmoqlarini, chap ko`ksiga qo`ydi.
- Ihtiyorni o`zlariga qo`yib beraylik, qarorni o`zlari chiqarishdi...
Yigit yuraklarni nazarda tutayotgani Guli tushundi:
- Ohh qiniydi hamisha ham shunday bo`laverganida! - mayus tortgan, ko`zlar da harstli, dardli, alamlar uchquni miltiradi. - Inson taqdiri o`z peshonisiga yozib qo`yilgan bo`lar ekan. Haligacha tushunib yetmagan bo`lsayz...
- Qo`rqyabsanmi Guli?
- Yo`q, bu qo`rquv emas!
- Ha bu qo`rquv, aldashga urunma! Ko`zlaring aytib turibdiku! Sen qo`rqyabsan, gap-so`zlar anavularga o`xshagan kimsalarning gap-so`zlaridan qo`rqyabsan... -yigit barmoqlari bilan zina bo`ylab yuqorini ko`rsatdi. Boya yonlaridan o`tib ketgan kimsalar tepada turib gap poylayotganiga