Tasodifiy hikoya: Togamni qizi bilan
Salom mani ismim Bekzod sizlarga bir voqeani aytb bermoqchiman hullas boshladik. Man 94 yilman ...davomi

Мен келдим! — деди. Худди шу пайт Бўрибой чол кўзини очди. Нафас олиши ҳам мўътадиллашди.

— Бўрибой ака, — деди оқсоқол, — улингиз Рустам бу! У топилди. Мана, ёнингизга келди!

— Бо-ла-м! — деди чол паст, нимжон овозда. —Хайрият!


У Рустамни қучокламоқчи бўлиб иккала қўлини у томонга чўзди. Бироқ қучоқлай олмади. Қўллари ҳавога кўтарилди-ю, бироз муаллақ тургач, тап этиб яна жойига тушди.
Кўзлари эса мангуга юмилди.

— Ота-а-а!!! — дея бақириб юборишди бирдан учала ўғил ҳам жон аччиғида. Фарзандлар ҳайқириғи бутун касалхонани титратиб юборгандай бўлди.
Болаларининг ҳайқириғини эшитган кампирнинг кўзи бирдан ёшланиб, ичида бир нарса чирт этиб узилгандай бўлди. У қалтираганча касалхона эшиги томон юра бошлади.
Анжела дарров кампирнинг қўлидан тутди. Бўрибой чол ётган палата мотам тусини олганди.
Иккала ўғил “отамлаб" зориқиб, изтироб билан йиғлар,
Рустам эса отасини қучганча унсиз кўз ёш тўкарди. Врачлару ҳамширалар қанчалик уринишмасин, барибир уларни .тинчлантиришнинг имконини қилишолмасди.
Кампир келганидан кейин эса ўғилларнинг фарёди янаям авжланиб кетди.

— Бўлди қилинглар! — дея бақирди оқсоқол охири сабри чидамай.
— Нимага энди бунча дод-вой қилаяпсизлар?! Шуминан отангларни қайтариб оласизларми? Кимнинг отаси ўлмаган? Етим бўлмаган одам борми ўзи бу дунёда!..
Касалхонада бошқа касалларам бор. Ҳеч бўлмаганда шуларни ўйласаларинг бўлмайдими?!

Унинг гаплари фарзандларга таъсир этмасдан қолмади.
...Рустам умрида мотам маросими бунақа бўлишини кўрмаган эди.
Иккала ўғил чопон кийиб, белига белбог боглаб “отам”лаб бор овозда бақирар, сал нарида бир тўда аёллар уввос солишарди.
Рустам битта-иккитаси соч юлаётганини ҳам кўрди. Унинг ўзи хам : “Шундай қилиш керак экан” , деган ўйда акаларига қўшилиб бақирмоқчи бўлди.
Бироқ уддасидан чиқолмади. Шунчаки йиғлаб тураверди. Маросимнинг яна бир томони уни ҳайратга солди. Америкада марҳумни кўмиш учун аёлу эркак ҳаммаси қабристонга қора кийган ҳолда боришарди.
Бу ерда эса жасад хонадондан олиб кетилаётганида аёллар додлаганча қолаверишди.
Отасининг вафотига Равшан билан Баҳром қанчалик куйинган бўлишмасин, ўзларини йўқотиб қўйишмади.
Қабристондан қайтиб келишди-ю , худой и қилиш тўғрисида қўшнилар билан маслаҳатлашишга тушиб кетишди.
Рустам эса тилсиз-қулоқсиз бир одамдай бўлиб қолган эди. Атрофдагиларнинг ҳаммаси бир-бирлари билан гаплашишар, тортишишар,
уларнинг ҳамма гапларини ўзбек тилига ўгиришга таржимонда имконият йўқ эди.
— Ука, — деди Равшан Рустамнинг ёнига келиб
хирилдоқ овозда, — қўшнилар билан отамнинг худойисини икки кун дан кейин ўтказишга келишдик.

Лекин озроқ қўлимиз калта. Шунга ёрдам бериб юборасанми? Сенга келганингдан бундай гапларни айтмоқчи эмасдим-у, лекин бошқа иложим йўқ-да...
Таржимон Рустамга худой и нима эканлигини аввал обдон тушунтирганидан кейингина акасининг мақсадини айтди.
Рустам тезда ёнидан чек дафтарчасини олди-да,
эллик минг доллар ёзгач, йиртиб Равшанга берди.
— Бу нима? — деди Равшан бир парча қоғозни
олиб. — Бизнинг устимиздан кулаяпсанми?
— Бу чек, — деди таржимон, — банкка бориб шу
қоғозчани кўрсатсангиз, сизга эллик минг доллар беришади.
— Бундай қилиш қўлимдан келмайди, — деди Равшан доллар сўзини эшитганидан кейин бироз довдираб.
— Яхшиси, ўзи бориб олиб келсин. Таржимондан акасининг гапларини эшитганидан
кейин Рустам: “Окей!” деди бошини қимирлатиб.
Рустам ҳақидаги хабарни эшитиб ҳокимият вакиллари ҳам таъзияга келишган эди.
Улар бўлаётган гап-сўзлардан хабар топишганидан кейин дарров Рустамнинг ёнига келишди-да, ўзлари ёрдам қилажакларини айтишди.
Ва марказдан бирга келган милиционер йигитни ёнларига олишиб, машинага ўтириб кетишди.
Иўлда кетишаётганларида ҳокимият вакили йўл
чеккасида “иномарка”га суянишганча сигарета чекиб гаплашиб турган уч йигитни кўрсатиб:
— Булар Рустамнинг тансоқчиларими? — дея милиционердан сўради.
— Билмадим, — деди йўл четидаги йигитларга
бир қараб олган милиционер.
— Биз билан бирга ҳеч ким келгани йўқ. Ундан кейин, меҳмонхонадан Рустам билан Анжела чиққан. Уларни ҳеч ким кузатиб қўйгани йўқ.
— Рустам ҳақидаги шов-шувни эшитиб ўзимизнинг безорилар ҳам ғимирлаб қолган бўлишмасин тағин, — деди ҳокимият вакили.
— Дарвоқе, улар бу ўртанинг одамимас.
— Унда ким бўлиши мумкин? — деди милиционер, кейин ҳайдовчининг елкасига тўртиб, орқага қайтишни илтимос қилди.
— Яхшиси, — деди ҳокимият вакили, — марказга
бориб, милиция бошқармасига айтамиз.
Улар тезда буларнинг кимлигини аникдашади.
— Унгача кетиб қолишмасмикин? — деди милиционер.
— Таъзияга бораётганимизда ҳам худди шу ерда
туришганди. Менимча, xали кетишмаса керак.
Улар марказга етиб боришганларидан кейин бошқармага “шубҳали бегоналар” тўғрисида хабар беришди-да, кейин чек масаласида банкка кириб кетишди.
Семённинг йигитларидан бири ёнларидан ўтган
машинанинг ичида ўтирганларнинг ўзларига эътибори тушганини сезиб қолди.
— Анавилар, — деди у машинага ишора қилиб, —
бизга термилишиб ўтиб кетишди. Ичида “мент”и ҳам бор экан.

— Биз бу ернинг одамларига ўхшамаймиз, шунга
қарашгандир-да, — деди унинг шериги.
— Айнан ўхшамаслигимизнинг ўзи бизга муаммо
туғдириши мумкин. Рустам ҳали-бери бу қишлокдан чиқиб кетмайди. Мотам тутиб ўтиради. Буларнинг ҳам ўзига яраша удумлари бўлса керак.
Умуман, бўлмаган тақдирдаям, унинг ҳали-бери кетиши даргумон. Шунча йилдан бери энди келиши бўлса, — деди учинчи йигит.
— Унда кетдик, кечқурун келамиз. Унгача шефга
қўнғироқ қилиб, маслаҳат сўраймиз, — деди сезгир йигит.
Бу ran уларнинг ҳаммасига маъқул тушди. Чунки
шу пайтгача қуёшда куйиб ўтиришдан уларнинг жони ҳалқумларига келган эди.
Машина жойидан енгил қимирлади-да, шаҳар томонга учиб кетди. Хабар етиб борганиданоқ йўлга чиққан милиционерлар барибир кеч қолишди.
Шундай бўлса-да, “бегоналар’'нинг яна қайтиб қолиш хавфи борлигини ҳисобга олишиб, учта навбатчи ташлаб кетишди. ...
Равшан умрида ҳали бунақа кўп пул кўрмаган
эди. Машинадан бир қоп пулни орқалаб уйга киргизаётиб юраги ўйнаб кетди.
“Пул деганлариям шунчалик оғир бўладими? Одамнинг белини чиқариб юборади-ю... Буни эҳтиёт қилмасам, биров илиб кетиши ҳеч гапмас.
Бунақа кўп пулни кўрган одам бир тонна бўлсаям кўтариб кетади... Айниқса, Бахромнинг хотини ёмон, доим кўзи ўйнаб туради.
Бегоналарданам кўра шундан кўпроқ эҳтиёт бўлиш керак. Энамнинг бўлса кўнгли бўш, битга-яримта сўраб келиб қолса, йўқ деёлмай, айтганини тутқазиб юбораверади.
Энг ишончлиси хотиним. Ҳозир унга айтаман. Уйдан ҳеч қаёққа қимирламай ўтиради... Юз минг сўмам отамнинг маъракасига етиб ортади.
Қолганини нима қилишни кейин ўйлаб кўрарман”, дея хаёлидан ўтказди у. Ва уйга кириб ўзининг болалари-ю жиянларининг ҳаммасини қувиб юборди-да, хотинини чақириб, кўнглидаги гапларни унга айтди.
Пулнинг миқдорини эшитиб жувоннинг \ам кўзи ўйнаб кетди. Сўнг, эри чиқиб кетганидан кейин бу пулнинг қаерларга сарфланиши лозимлигини режалаштира бошлади...


* * *

Вадим Семённинг ёниб култепага айланган уйи
ёнига борганида у ерда беш-олти милиционердан бошқа хеч ким