Tasodifiy hikoya: Shaxnozaning hayoti
Nursux mahallasiga Kuz og'ir qadamlar bilan kirib keldi, Kuz o'lim to'shagida yotgan bemorga o'xshaydi. daraxtlardagi yaproqlar o'zining so'nggi daqiqasini kutmoqda. oyoqlar ostidagi xazonlar unsiz ingraydi. qaysidir adib kuzga mana shunday ajoyib ta'rif bergan edi. Kuz negadir g'amgin fasl fasllar kelinchagi, uyg'onish fasli bahor bo'lsa negadir ayriliq fasli kuz. Shu damda allaqaysi honandaning bir qo'shig'idagi dialog yodimga tushib ketdi, Uzatdilar b...davomi
Nursux mahallasiga Kuz og'ir qadamlar bilan kirib keldi, Kuz o'lim to'shagida yotgan bemorga o'xshaydi. daraxtlardagi yaproqlar o'zining so'nggi daqiqasini kutmoqda. oyoqlar ostidagi xazonlar unsiz ingraydi. qaysidir adib kuzga mana shunday ajoyib ta'rif bergan edi. Kuz negadir g'amgin fasl fasllar kelinchagi, uyg'onish fasli bahor bo'lsa negadir ayriliq fasli kuz. Shu damda allaqaysi honandaning bir qo'shig'idagi dialog yodimga tushib ketdi, Uzatdilar b...davomi
Библиотека | Er xotin munosabatlari | Agar oʻgʻil boʻlsa (hikoya)
boʻlsa?..
Men cheka boshlashim bilanoq xotinim oʻrnidan turib derazani ochib qoʻydi.
«Nima boʻldi?»—deb soʻradim, oʻzimcha jilmayib. «Nahotki mana shu yaramasni tashlash mumkin boʻlmasa? Ichganing yetmaganday, hech boʻlmasa otamdan oʻrnak olsang boʻlardi, kuniga pachkalab chekib tashlardi, oʻlimga roʻbaroʻ boʻluvdiyamki — tashladi. Nahotki, chekishni tashlash uchun albatta infarkt boʻlish kerak boʻlsa?» «Sening otang kelajakdan umidvor!»
«Kunlardan bir kuni tulkivoy quyonvoyga shunday debdi.»— deya soʻzlarni choʻzgancha diktor ayol ertak oʻqiy boshladi. «Demak, sakkiz boʻlibdi-da»,— deb oʻyladim. Xotinim kichkina oʻgʻlimning ogʻzini artib, uni qoʻliga koʻtardi-da, joyiga yotqizgani olib ketdi. Uning ortidan katta oʻgʻlim bilan qizim ham chiqishdi. Men stakandagi aroqni ichib yubordim. Keyin shishada qolgan aroqning hammasini stakanga quyib, boʻsh shishani stol tagiga dumalatdim. Keyin stakanga suv quydim. Ichishni boshladimmi, oxirigacha ichib qoʻya qolaman-da. Bunda hech qanday ma’noning oʻzi yoʻq. Boz ustiga, faqat shishani boʻshatish uchungina ichishdan rasvosi yoʻq. Xotinim qaytib kirdi-da, stol ustini yigʻishtira boshladi.
«Xotinimga otasi bilan kaminaning oʻrtasidagi farqni yana bir bor tushuntirsammikin-a,— degan qarorga keldim oʻzimcha.— Meni u bilan qanday qilib tenglashtirish mumkin?!— deb aytish kerak.— Butun turmush faqat ikir-chikirlardangina iboratligiga shak keltirmaydigan yoki xudo yarlaqaganda soxta quvonchu xayoliy baxt boʻlaklaridan toʻplangan qurama kolleksiya namoyandasi boʻlmish odamni, xuddi xudoga ishongandek, baxt bu eng muhim insoniy talablarni qondirishdan iborat, deb biladigan odam bilan yonma-yon qoʻyish hech qanday risolaga toʻgʻri kelmaydi.— Oʻz-oʻzimga savol berish odat tusiga kirib qolgandi.— Menga toʻqqiz puldek qilib, ziyoli boʻlishning asosiy sharti — bu demak, savol bera bilishlikdadir, deb tushuntirishgandi. Boshim mana shunday qurilgan boʻlsa nima ham qila olardim. Sening otang esa...»
Uning otasi gʻisht teruvchi usta edi. Biz qurilishda tanishgan edik. Kunlardan bir kuni — tanishganimizga ham xiylagina vaqt boʻlgandi— u mendan: «Quloq soling, bey. Mening ojiz fikrimcha siz ijtimoiy adolat tarafdorisiz, unda nega shu vaqtgacha partiyaga kirmagansiz?» Toʻgʻrisini aytganda, shu kungacha miyamga partiyaga kirish haqidagi fikr biror martayam kelmagandi. «Bu haqda hech qachon oʻylab koʻrmagandim»,— deb javob qildim. Oʻylamasmidim yoki oʻylashga qoʻrqarmidim? Qoʻrqardim, deb aytishga, albatta — jur’at qilmadim. Partiyaga, deyapsizmi?—deya qayta soʻradim.— Balki bu soxta oʻyindir, a, usta?» «Men bir vaqtlar bir ittixodchini bilardim, unda tramvaychilarning birinchi stachkasida qatnashgandim. Ushandan beri bu bosh nimalarni koʻrmadi deysan. Toʻgʻri, bizning orqamizda koʻpgina muttahamliklar ham boʻlib turardi. Lekin ertami-kech haqiqat yuzaga chiqmay qoʻymaydi. Kimki, soxta oʻyin olib borsa, suvdan quruq chihib ketolmaydi, sen koʻp tashvishlanmay qoʻya qol. Kerakli tadbirlarni qabul qilish oson, bey. Asosiysi — partiya boʻlsa, bas. Mana, quloq sol. Qirq oltinchi yili, harbiy holat e’lon qilingandan keyin partiyani berkitishdi. Kunlardan bir kun tong saharda politsiya meni uydan olib ketdi. Birinchi boʻlimga olib kelishdi. Partiya ishi yuzasidan tergov olib bori-sharmish. Soʻroqqa chaqirishguncha necha kun oʻtgani esimda ham yoʻq. Meni stol oldiga oʻtkazishdi. Qarshimda shtatcha kiyingan politsiya komissari oʻtirib, savollar berardi. Birdan kimni koʻrib qoldim degin? Yonboshimizda — mashinkada bir politsiyachi protokol yozib oʻtirardi. Tasavvur qila olasanmi: bu guberniya komitetimizning a’zosi Kozim edi!.. Hayratdan hatto esim ogʻib qolay dedi. Xoʻsh, shundan keyin nima boʻldi, deb oʻylaysan? Hech nima. Mana, menga jin ham urmadi, u esa allaqachon koʻkarib chiqqan». «Hozir ayni payti shekilli—dedim. U kulib yubordi: «Qoʻrqmang, bey, sizga oʻxshagan-oʻqimishlilar bilan ular pachakilashib oʻtirishmaydi. Birinchi navbatda ishchilarning boshida tayoq sinadi.
«Palov olib kelib beraymi?»—deb soʻradi yana qaytadan xotinim.
«Yoʻq,—dedim xotinimga.—Yegim kelmayapti!..» Men gazeta oʻqishga berilib ketdim. Bu qancha vaqt davom etdi bilmayman. Xotinim bolalarni uxlatib, idish-tovoqlarni yuvib boʻlib, qarshimga kelib oʻtiribd.
«Namuncha bagʻritosh boʻlmasang!» «Nega endi bunday deyapsan?»— dedim javoban va gazetani stolning bir chekkasiga qoʻydim-da, ayyorona jilmaydim: dardni yashirsang, isitmasi oshkor qiladi.
«Endi nima qilamiz?» «Nima qilishimiz kerak ekan?—dedim qoshimni chimirib, ovozimni bir bahya koʻtarib.— Bir kishiga koʻpayamiz, tamom-vassalom».
Oʻzim shunday deyapmanu, lekin bir qarorga kelolmay ichimni it tirnardi.
«Aytishga oson,— dedi xotinim,— shundogʻam oʻlmasning kuni degandek, kun kechiryapmiz. Toʻrtinchi ogʻizni toʻydirishga ham don, ham suv kerak, Sizda esa na doimiy daromad bor va na maosh». «Xudo mehribon!»— deya mingʻirladim. «Aha, endi xudojoʻy boʻlib qoldingizmi. Oʻzingiz oʻylab koʻring: axir, biz uni bitimizga boqamizmi? Siz erkaklarga, albatta, bari bir. Menga esa hadeb bolalar bilan oʻralashish jonimga tegdi, bildingizmi? Egnigayam, oyogʻigayam kiyishga hech vaqo yoʻq...»
«Bas qil!»—deb baqirib berdimu, lekin nafsilamrini aytganda, nima qilish kerakligini oʻzim ham bilmasdim?
«Abort qildiraman!»—dedi qat’iy ravishda xotinim.
«Yoʻq!— dedim qat’iy qilib.— Kel, bu mavzuda boshqa gaplashmaylik, iltimos qilaman».
Stol ustidagi gazetani olib, yana oyogʻimni deraza tokchasiga uzatdim. Aslida esa miyam gʻovlab ketgandi. Faqat, bir ozdan keyingina oʻqiyotganlarimdan birortasiyam miyamga kirmayotganligini sezib qoldim. Stakanga qoʻl choʻzib, ikki hoʻplam ichdim. Boshim aylangandek boʻldi. «Nega muncha obidiyda qilavermasang?— dedim xotinimga zarda bilan.— Doimiy daromading yoʻq emish. Buni qarang-a! Xuddi ular och qolayotgandek!» Shayton vasvasa qilib, stolga mushtlab: «Ovozingni oʻchir, alvasti»—deb baqir, derdi. Agar shaytonni yoʻliga yurmayotgan ekanman, bu faqat oʻzimni yerga urishni istamaganimdan.
«Men yotmoqchiman,— dedi xotinim,— stolni oʻzingiz yigʻishtirib qoʻyarsiz». «Yaxshi»,— dedim javoban.
Men mudrab ketdim. Uygʻonganimda oyogʻim muzlab qolgandi. Boʻynim zirqirardi. Borib, oʻrnimga yotishimni bilaman, yoʻtal tutib qolsa boʻladimi. Tomogʻim qichishib, nafasim qisardi.
Xotinim orqasiga oʻgirilib oldi.
«Chekavering, chekavering mana shu yaramasni,— dedi u,— xumordan chiqquncha cheking-da, menga desa ertalabgacha yoʻtalib boʻgʻilib chiqing...»
Men ham unga orqa oʻgirib, koʻrpamni ustimga tortdim. Yotgan joyimda zoʻrgʻa yoʻtalimni qisib yotardim. Bir oz isinsam, hammasi oʻtib ketar. Tezroq uxlashga urinardim. Nafsilamrini olganda, xotinim haq, yoʻtalim mana shu tamakidan. Ertagayoq chekishni tashlash kerak. YOKI hech boʻlmaganda, chekishni ikki marta qisqartish kerak. Lekin shu zahotiyoq, necha martalab chekishni tashlashni yoki kamroq chekishga qaror qilganlarimni esladim...
Xotinim meni uygʻotganda xuddi hozirgina koʻz yumganga oʻxshardim. Tush koʻrayotgandim,
Men cheka boshlashim bilanoq xotinim oʻrnidan turib derazani ochib qoʻydi.
«Nima boʻldi?»—deb soʻradim, oʻzimcha jilmayib. «Nahotki mana shu yaramasni tashlash mumkin boʻlmasa? Ichganing yetmaganday, hech boʻlmasa otamdan oʻrnak olsang boʻlardi, kuniga pachkalab chekib tashlardi, oʻlimga roʻbaroʻ boʻluvdiyamki — tashladi. Nahotki, chekishni tashlash uchun albatta infarkt boʻlish kerak boʻlsa?» «Sening otang kelajakdan umidvor!»
«Kunlardan bir kuni tulkivoy quyonvoyga shunday debdi.»— deya soʻzlarni choʻzgancha diktor ayol ertak oʻqiy boshladi. «Demak, sakkiz boʻlibdi-da»,— deb oʻyladim. Xotinim kichkina oʻgʻlimning ogʻzini artib, uni qoʻliga koʻtardi-da, joyiga yotqizgani olib ketdi. Uning ortidan katta oʻgʻlim bilan qizim ham chiqishdi. Men stakandagi aroqni ichib yubordim. Keyin shishada qolgan aroqning hammasini stakanga quyib, boʻsh shishani stol tagiga dumalatdim. Keyin stakanga suv quydim. Ichishni boshladimmi, oxirigacha ichib qoʻya qolaman-da. Bunda hech qanday ma’noning oʻzi yoʻq. Boz ustiga, faqat shishani boʻshatish uchungina ichishdan rasvosi yoʻq. Xotinim qaytib kirdi-da, stol ustini yigʻishtira boshladi.
«Xotinimga otasi bilan kaminaning oʻrtasidagi farqni yana bir bor tushuntirsammikin-a,— degan qarorga keldim oʻzimcha.— Meni u bilan qanday qilib tenglashtirish mumkin?!— deb aytish kerak.— Butun turmush faqat ikir-chikirlardangina iboratligiga shak keltirmaydigan yoki xudo yarlaqaganda soxta quvonchu xayoliy baxt boʻlaklaridan toʻplangan qurama kolleksiya namoyandasi boʻlmish odamni, xuddi xudoga ishongandek, baxt bu eng muhim insoniy talablarni qondirishdan iborat, deb biladigan odam bilan yonma-yon qoʻyish hech qanday risolaga toʻgʻri kelmaydi.— Oʻz-oʻzimga savol berish odat tusiga kirib qolgandi.— Menga toʻqqiz puldek qilib, ziyoli boʻlishning asosiy sharti — bu demak, savol bera bilishlikdadir, deb tushuntirishgandi. Boshim mana shunday qurilgan boʻlsa nima ham qila olardim. Sening otang esa...»
Uning otasi gʻisht teruvchi usta edi. Biz qurilishda tanishgan edik. Kunlardan bir kuni — tanishganimizga ham xiylagina vaqt boʻlgandi— u mendan: «Quloq soling, bey. Mening ojiz fikrimcha siz ijtimoiy adolat tarafdorisiz, unda nega shu vaqtgacha partiyaga kirmagansiz?» Toʻgʻrisini aytganda, shu kungacha miyamga partiyaga kirish haqidagi fikr biror martayam kelmagandi. «Bu haqda hech qachon oʻylab koʻrmagandim»,— deb javob qildim. Oʻylamasmidim yoki oʻylashga qoʻrqarmidim? Qoʻrqardim, deb aytishga, albatta — jur’at qilmadim. Partiyaga, deyapsizmi?—deya qayta soʻradim.— Balki bu soxta oʻyindir, a, usta?» «Men bir vaqtlar bir ittixodchini bilardim, unda tramvaychilarning birinchi stachkasida qatnashgandim. Ushandan beri bu bosh nimalarni koʻrmadi deysan. Toʻgʻri, bizning orqamizda koʻpgina muttahamliklar ham boʻlib turardi. Lekin ertami-kech haqiqat yuzaga chiqmay qoʻymaydi. Kimki, soxta oʻyin olib borsa, suvdan quruq chihib ketolmaydi, sen koʻp tashvishlanmay qoʻya qol. Kerakli tadbirlarni qabul qilish oson, bey. Asosiysi — partiya boʻlsa, bas. Mana, quloq sol. Qirq oltinchi yili, harbiy holat e’lon qilingandan keyin partiyani berkitishdi. Kunlardan bir kun tong saharda politsiya meni uydan olib ketdi. Birinchi boʻlimga olib kelishdi. Partiya ishi yuzasidan tergov olib bori-sharmish. Soʻroqqa chaqirishguncha necha kun oʻtgani esimda ham yoʻq. Meni stol oldiga oʻtkazishdi. Qarshimda shtatcha kiyingan politsiya komissari oʻtirib, savollar berardi. Birdan kimni koʻrib qoldim degin? Yonboshimizda — mashinkada bir politsiyachi protokol yozib oʻtirardi. Tasavvur qila olasanmi: bu guberniya komitetimizning a’zosi Kozim edi!.. Hayratdan hatto esim ogʻib qolay dedi. Xoʻsh, shundan keyin nima boʻldi, deb oʻylaysan? Hech nima. Mana, menga jin ham urmadi, u esa allaqachon koʻkarib chiqqan». «Hozir ayni payti shekilli—dedim. U kulib yubordi: «Qoʻrqmang, bey, sizga oʻxshagan-oʻqimishlilar bilan ular pachakilashib oʻtirishmaydi. Birinchi navbatda ishchilarning boshida tayoq sinadi.
«Palov olib kelib beraymi?»—deb soʻradi yana qaytadan xotinim.
«Yoʻq,—dedim xotinimga.—Yegim kelmayapti!..» Men gazeta oʻqishga berilib ketdim. Bu qancha vaqt davom etdi bilmayman. Xotinim bolalarni uxlatib, idish-tovoqlarni yuvib boʻlib, qarshimga kelib oʻtiribd.
«Namuncha bagʻritosh boʻlmasang!» «Nega endi bunday deyapsan?»— dedim javoban va gazetani stolning bir chekkasiga qoʻydim-da, ayyorona jilmaydim: dardni yashirsang, isitmasi oshkor qiladi.
«Endi nima qilamiz?» «Nima qilishimiz kerak ekan?—dedim qoshimni chimirib, ovozimni bir bahya koʻtarib.— Bir kishiga koʻpayamiz, tamom-vassalom».
Oʻzim shunday deyapmanu, lekin bir qarorga kelolmay ichimni it tirnardi.
«Aytishga oson,— dedi xotinim,— shundogʻam oʻlmasning kuni degandek, kun kechiryapmiz. Toʻrtinchi ogʻizni toʻydirishga ham don, ham suv kerak, Sizda esa na doimiy daromad bor va na maosh». «Xudo mehribon!»— deya mingʻirladim. «Aha, endi xudojoʻy boʻlib qoldingizmi. Oʻzingiz oʻylab koʻring: axir, biz uni bitimizga boqamizmi? Siz erkaklarga, albatta, bari bir. Menga esa hadeb bolalar bilan oʻralashish jonimga tegdi, bildingizmi? Egnigayam, oyogʻigayam kiyishga hech vaqo yoʻq...»
«Bas qil!»—deb baqirib berdimu, lekin nafsilamrini aytganda, nima qilish kerakligini oʻzim ham bilmasdim?
«Abort qildiraman!»—dedi qat’iy ravishda xotinim.
«Yoʻq!— dedim qat’iy qilib.— Kel, bu mavzuda boshqa gaplashmaylik, iltimos qilaman».
Stol ustidagi gazetani olib, yana oyogʻimni deraza tokchasiga uzatdim. Aslida esa miyam gʻovlab ketgandi. Faqat, bir ozdan keyingina oʻqiyotganlarimdan birortasiyam miyamga kirmayotganligini sezib qoldim. Stakanga qoʻl choʻzib, ikki hoʻplam ichdim. Boshim aylangandek boʻldi. «Nega muncha obidiyda qilavermasang?— dedim xotinimga zarda bilan.— Doimiy daromading yoʻq emish. Buni qarang-a! Xuddi ular och qolayotgandek!» Shayton vasvasa qilib, stolga mushtlab: «Ovozingni oʻchir, alvasti»—deb baqir, derdi. Agar shaytonni yoʻliga yurmayotgan ekanman, bu faqat oʻzimni yerga urishni istamaganimdan.
«Men yotmoqchiman,— dedi xotinim,— stolni oʻzingiz yigʻishtirib qoʻyarsiz». «Yaxshi»,— dedim javoban.
Men mudrab ketdim. Uygʻonganimda oyogʻim muzlab qolgandi. Boʻynim zirqirardi. Borib, oʻrnimga yotishimni bilaman, yoʻtal tutib qolsa boʻladimi. Tomogʻim qichishib, nafasim qisardi.
Xotinim orqasiga oʻgirilib oldi.
«Chekavering, chekavering mana shu yaramasni,— dedi u,— xumordan chiqquncha cheking-da, menga desa ertalabgacha yoʻtalib boʻgʻilib chiqing...»
Men ham unga orqa oʻgirib, koʻrpamni ustimga tortdim. Yotgan joyimda zoʻrgʻa yoʻtalimni qisib yotardim. Bir oz isinsam, hammasi oʻtib ketar. Tezroq uxlashga urinardim. Nafsilamrini olganda, xotinim haq, yoʻtalim mana shu tamakidan. Ertagayoq chekishni tashlash kerak. YOKI hech boʻlmaganda, chekishni ikki marta qisqartish kerak. Lekin shu zahotiyoq, necha martalab chekishni tashlashni yoki kamroq chekishga qaror qilganlarimni esladim...
Xotinim meni uygʻotganda xuddi hozirgina koʻz yumganga oʻxshardim. Tush koʻrayotgandim,
Saytdagi barcha turdagi materiallar 18+ yoshdagilar va undan kattalar uchun mo'ljallangan !
Bizni Ijtimoiy tarmoqlarda ulashing!