Tasodifiy hikoya: "VATAN UCHUN" {вторая мировая война} (3-qism)
"VATAN UCHUN" (3-QISM) Homit otasiga qo'l silkab xayoli qochdiyu to'rda o'tirgan do'sti Narimonga...davomi

aytaman, – dedi Keave otdan sakrab tushib, – faqat hozir emas, sal keyinroq. Chunki koʻnglimga bir fikr keldi, agar kimligimni aytsam, toʻgʻri javob bermaysan, degan xavotirdaman. Sababi – balki men haqimda eshitgan chiqarsan. Biroq avvalambor shuni aytgin-chi: turmush qilganmisan?

Kokua bu gapni eshitib, kulib yubordi.
– Hamma narsani bilging kelayapti, – dedi u. – Oʻzing-chi – uylanmaganmisan?
– Yoʻq, Kokua, uylanmaganman, – deb javob berdi Keave. – Ochigʻini aytganda, uylanish haqida to shu daqiqagacha hech qachon oʻylab koʻrmagan ekanman. Ammo senga asl haqiqatni aytaman: seni shu yerda, yoʻl yoqasida uchratdim, yulduz koʻzlaringni koʻrdim-u, yuragim qafasdagi qushdek potirlab sen tomon intildi. Mana endi, agar senga ma’qul tushmagan boʻlsam, dangalini aytaver, men indamay oʻz yoʻlimga ketaman. Lekin, agar sening nazaringda boshqa yigitlardan kam jo-yim yoʻq boʻlsa – uni bildir. Men yoʻlimdan burilib, bu kecha otangning mehmoni boʻlay, keyin ertalab turib, muhtaram padari buzrukvoringdan sening qoʻlingni soʻray.

Kokua uning bu gaplariga hech nima demadi, faqat dengizga, olis-olislarga tikilgancha, jilmayib qoʻydi.
– Sukut alomati rizo, – dedi Keave. – Unaqada, Kokua, uyingga yoʻl boshla, otangning huzuriga birgalashib kiraylik.

Qiz hanuz sukut saqlaganicha oldinga oʻtib yoʻl boshladi, keyin ikki marta oʻgirilib, yigitga bir zum koʻz tashladi va yana oʻz yoʻliga qaragancha, shlyapasining bogʻichini tishlagan koʻyi ketaverdi. Ular uyga yaqinlashganlarida Kiano ayvonga chiqib, Kokua Keavening nomini aytib, baland ovozda soʻrashdi. Ana shunda Kokua Keavega koʻzlarini katta-katta ochganicha qarab qoldi, chunki uning ajoyib uyi haqidagi ovozalar qizga ham yetib kelgandi. Qaramasinmi yana!

Ular butun oqshomni birgalikda nihoyatda shod-hurramlik bilan oʻtkazishdi. Ota-onasining oldida qizning tili ochilib ketib, Keavega hazil-huzul qila boshladi, aqli oʻtkir, tiyrakkina, ziyrakkina ekan. Ertasiga esa Keave Kiano bilan gaplashib oldi, keyin qizni izlab, yolgʻiz holda topdi.
– Kokua, – dedi u, – kecha butun oqshom ustimdan kulib oʻtirding. «Meni tinch qoʻygin-u, oʻz yoʻlingga ketaver», demoqchi boʻlsang, hali ham kech emas. Kecha kimligimni aytgim kelmadi, chunki chiroyli uyim bor va u sening xayolingni mendan – seni sevadigan odamdan ham koʻproq egallab qoʻyishidan xavfsiradim. Mana endi senga hammasi ma’lum, agar qoramni oʻchirishimni istasang, ochigʻini aytib qoʻya qol.
– Yoʻq, – dedi Kokua.

Bu gal u kulmadi, Keave ham boshqa hech nimani soʻramadi.

Ikkovlari ana shu tariqa unashtirildi. Hamma narsa juda tez roʻy berdi, lekin yoy oʻqi ham tez uchadi, miltiq oʻqi esa yanada uchqurroq, biroq har ikkalasi nishonga tegishi mumkin. Ha, barchasi juda shitob bilan yuz berdi, biroq ayni paytda juda koʻp narsa amalga oshdi.

Endi qizning qalbini Keave haqidagi oʻy-fikrlar asir etgandi, qora lava ustiga bostirib keluvchi dengiz toʻlqinlari guldurosi ichra shu yigitning ovozi eshitilardi. Endi Kokua hayotida bor-yoʻgʻi ikki marta koʻrgani shu odam uchun ota-onasini, tugʻilib oʻsgan uyini ham tark etishga tayyor edi.

Xoʻsh, Keavening oʻzi-chi?! U qadimgi daxmalar yonidan oʻtgan togʻ soʻqmogʻida ot yoʻrttirib borar ekan, shodon qoʻshigʻi marhumlar xoki yotgan gʻorlarda aks-sado berardi. Keave oʻzining «Yarqiroq Uy»iga qanot chiqargandek uchib kelganida ham qoʻshiq aytishdan toʻxtagani yoʻq.

Keng-moʻl ayvonda kechki ovqatni tanovul qilayotganida ham shunday boʻldi, xitoy xizmatkor xoʻjayini har ikki luqma orasida qoʻshiq aytayotganidan ajablanardi. Quyosh dengizga botib, tun ham kirdi, Keave esa baland sohildagi uyining ayvonlarida fonuslar yogʻdusida hanuz aylanib yurar ekan, qoʻshigʻining sadolari shu yaqin oradan suzib oʻtayotgan kemalardagi dengizchilar koʻngliga gʻulgʻula solardi.

«Men yuksak-yuksakliklarga koʻtarildim, – derdi Keave oʻziga-oʻzi. – Hayot bundan ham goʻzalroq boʻlishi mumkin emas; men togʻ choʻqqisida turibman, bu yerdan yuqoriga yoʻl yoʻq – faqat pastga yoʻl bor, xolos. Bugun ilk bora barcha xonalarni chiroq yoqib charogʻon qilishni buyuraman, issiq-sovuq suvli chiroyli hovuzimda choʻmilaman va yotoqxonamdagi nikoh toʻshagiga yolgʻiz oʻzim yotaman».

U xitoy xizmatkorini uygʻotib, hammomni tayyorlashni buyurdi, xizmatkor pastda qozonga oʻt qalar ekan, xoʻjayini yuqorida, charogʻon xonalarda baxtdan entikib qoʻshiq aytayotganini eshitib turardi. Suv isiganida xizmatkor xoʻjayinni chaqirdi va Keave choʻmilishga oʻtdi. Xizmatkor xoʻjayini marmar hovuzga suv toʻldirayotib ham qoʻshiq aytayotganini eshitib turardi. Keyin qoʻshiq birdan uzildi.

Xizmatkor u yana yangrashini butun vujudi quloqqa aylanib kutib turaverdi va oxiri, pastda turgan joyidan xoʻjayinni chaqirib, hamma narsa joyidami, deb soʻradi. Keave «ha» dedi-da, xizmatkorga uxlashni buyurdi. Biroq endi «Yarqiroq Uy»da qoʻshiq boshqa eshitilmadi. Xitoy xizmatkor uning xoʻjayini butun tunni bedor oʻtkazib naq tongga qadar ayvonlarni kezib yurganini sezib turardi.

Ana endi nima gapligini eshiting. Keave choʻmilish uchun yechinganida qoyada yoʻsin paydo boʻlganidek tanasida bir dogʻ paydo boʻlganini koʻrib qoldi. Ana shunda u qoʻshiq aytishdan toʻxtadi. Negaki u yoʻsinga oʻxshash bu dogʻ nimaligini bilardi; «xitoycha kasal»ga, oddiyroq qilib aytganda, moxov dardiga yoʻliqqanini anglab yetgandi.

Nimayam derdik, bunday xastalik – har qanday odam uchun katta baxtsizlik. Bunday achchiq qismatga uchraganlar oʻzining chiroyli va shinam uyini tark etishi, barcha yor-doʻstlaridan ayrilishi hamda Molokai orolining dengiz toʻlqinlari yalang qoyalarga gulduros bilan urilib yotgan shimoliy sohiliga koʻchib borishi kerak.

Shoʻring qurgʻur Keave boyaqish! Peshonasiga bitilgan qayligʻini kuni kechagina topgan, uning muhabbatiga shu bugun ertalab sazovor boʻlgandi-ya! Mana endi jamiki orzu-umidlari, shirin xayollari shishadek chilparchin boʻlib turibdi!

U marmar hovuz labida uzoq oʻtirdi, keyin faryod bilan oh urib sakrab turdi va tashqariga otildi; gʻam-tashvishlardan ezilgan koʻyi ayvonlarda yana uzoq vaqt giryon kezindi.

«Ajdodlarimning vatani boʻlgan Gavayini taqdirga nola qilmay tark etishim mumkin, – deb oʻylardi Keave. – Qismatimga lom-mim demay boʻysunishim, shu uyni, baland sohilda qad koʻtargan koʻp derazali shu ajoyib uyimni ham tashlab ketishim mumkin. Zarracha noshukurchilik qilmay, Molokaiga, yalang qoyalar orasida yoʻqolib ketgan oʻsha Klaupapuga yoʻl olishim, oʻsha yerda dahshatli dardga mubtalo boʻlganlar orasida qolgan umrimni bir amallab yashab oʻtishim va oʻsha yerda, ota-bobolarimning yeridan yiroq-yiroqlarda abadiy uyquga ketishim ham mumkin.

Biroq qaysi yovuz ishlarim uchun, qaysi gunohlarim uchun kuni kechagina Kokuani, dengizda choʻmilib, suvdan gul-gul yashnab chiqib kelayotgan shu qizni uchratishim lozim edi? Oh, Kokua, halovatimni olgan qiz! Hayotimning mazmuniga aylangan malak! Endi men seni hech qachon koʻra olmayman, menikisan deb hech qachon ayta olmayman, endi hech qachon bagʻrimga bosib erkalata olmayman! Endi faqatgina seni deb, seni