Tasodifiy hikoya: HaYoT gO*zAl--2
Yigit ösha yoqimli tabassumida jilmaydi va baland ovozda baqirdi: - Hayot gözal! Qizning yuragi j...davomi
Yigit ösha yoqimli tabassumida jilmaydi va baland ovozda baqirdi: - Hayot gözal! Qizning yuragi j...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 2 (kamolov)
калит занжирини айлантириб бир оз хўмрайиб турди-да: "Бўлмаса, кўзимга бошқа кўринмасин. Болалар, кетдик!" дея ортга бурилиб чиқиб кетди. "Раҳмат сенга!" деди мўйсафид. Барно титраб-қақшаб йиғлаб чўккалаб қолди. Ёраҳмад уни ўрнидан турғазиб қўйди.
– Раҳмат, отажон. Бу яхшилигингизни ҳечам унутмайман.
Эртасига Ёраҳмад бошлиқ олдига кирди. Унинг бўлган гаплардан хабари бор экан, мўйсафидни мийиғида кулиб қарши олди.
– Нима, сен дарров қизлик ҳам бўлиб олдингми-а?
– Инсонлик бурчимни бажардим, холос. Бечора ўзи етим ўсган экан, эри ҳам етим. Қўшнилар никоҳлаб қўйишибди. Улар бу ёқларга ҳалол ишлаб, пул топгани келишган. Иложи бўлса, уларга ёрдам қил, савоб бўлади. Ёки, уларга ҳам рухсат бер, мен уларни ўзим билан бирга ола кетай.
– Йўқ. Энди улар ишлайверишсин. Сенинг ўрнингга ўша йигит гўлахчилик қилаверади. Майли, ўша омборхонада ҳозирча яшаб тураверишсин. Фарзандли бўлгач, кетишса кетаверади.
– Раҳмат сенга, Аркадий.
Аркадий улкан сейфининг пастидаги эшигини очди-да, у ердан Ёраҳмаднинг паспортини топди ва бир талай пул олиб узатди.
– Манави учун раҳмат десанг, арзийди, отахон. Лекин Эльфанни шаштидан қайтардинг, қойил! Мен буни ҳечам кутмагандим. Ўзинг ҳам ёмон ишламадинг. Раҳмат сенга. Аммо бир илтимос бор.
– Қанақа илтимос?
– Бу ерда кўрганларингни ҳеч кимга айтмайсан. Чунки ишлаб чиқараётган маҳсулотларимиз махфий. Бу корхона юқоридаги катта бир амалдорларга қарашли. Агар бу ернинг сирлари фош бўлиб қолгудек бўлса, сени соғ қўйишмайди. Ҳамма координатларинг бизга маълум. Тўғрисини айтсам, ҳали бу ердан ҳеч ким соғ-омон чиқиб кетмаган. Лекин мен сенга ишонаман. Бўпти, уйингга эсон-омон етиб ол. Сени Барнаулгача элтиб қўйишади.
– Ҳа-ҳа, тушунаман. Кўнглинг тўқ бўлсин. Ҳеч кимга чурқ этмайман, ишонавер.Барнонинг ой-куни тобора яқинлашиб, ишга яроқсиз бўлиб борарди. У энди асосан машинада кир ювиш ва дазмоллаш ишларини бажарарди. Сауна ичкарисида бир рус кампир фаррошлик қила бошлади. Бекзоднинг ҳам кўнгли хотиржам тортди. Чунки яхши иш топди. Қишда ҳам қозонхонада иссиққина олов олдида ишлайди, хотини ёнида, кийимлари, ўзи доимо озода, қорни тўқ, баъзан саунага ҳам кириб туради. Аммо Бекзод ила Барнони фақат бир муаммо ташвишлантирарди. Бу гўдакни эсон-омон дунёга келтириб олиш, сўнгра уни парваришлаш. Корхона маъмурлари бу ҳолга қандай қарашади, номаълум эди. Улар ҳам албатта туғруқхонада аёлнинг кимлиги, қаерданлигини суриштиришларини билишарди. Бу ҳол корхона сирлари ошкор бўлишига олиб келиши мумкин. Шу туфайли кимё корхонасининг раҳбари Аркадий Михайлович сауна мудираси Марияни ҳузурига маслаҳатга чақиртирди. Мария уни хотиржам қилиб, Барнони янги фаррош Зоя холаникига олиб кетишларини ва ўша ерда кўзи ёришини айтди. Аммо чақалоқни корхона ҳудудига олиб келмай, эру хотинга бутунлай жавоб бериб юбориш кераклигини тавсия қилди.
– Яхши, – деди бошлиқ. – Лекин улар бу ерда кўрганларини бошқаларга айтиб қўйишлари мумкин-ку...
– Улардан тилхат оламиз. Қўлларига ҳужжати, маошларини берамиз. Кўрасиз, улар сиздан жуда миннатдор бўлишади ҳали.
– Бўпти, келишдик. Ишингизни қилаверинг. Кампирга айтинг, тайёргарлигини кўраверсин.
Бекзод ва Барнонинг бу гаплардан хабари йўқ эди. Улар тунлари ширин орзуларга берилардилар:
– Бекзод ака.
– Ҳов...
– Ухлаяпсизми?
– Йўқ.
– Ёраҳмад ака уйига етиб олгандир-а?
– Ҳа, нима эди?
– Яхши одам экан. Мени ўз қизидай кўрарди. Борсак, шу кишини излаб топамиз-а?
– Хўп.
– У кишини бир йўқлаб келамиз-а?
– Ҳа.
– Қизиқ, ўғилли бўлармикинмиз, қизликми?
– Билмасам.
– Исмини нима қўямиз?
– Уф-ф, ухлайлик.
– Ўғил бўлса, Ёраҳмад деб қўяйлик.
– Хўп.
– Қиз бўлса-чи?
– Ҳе, ойингни...!
– Бўпти, ойимнинг исмини қўямиз. Ҳақиқатан ҳам Лобар – яхши исм.
Барно севиниб дўппайган қорнини аста силаб қўйди. Эрининг хуррак овози эшитилди, бироқ Барнонинг уйқуси қочганди.
* * *
Зоя хола билан унинг бир вақтлар туғруқхонада доя бўлиб ишлаган қўшниси Ирина деган кампир доялик қилишди. Барно қўчқордай ўғил кўрди. Унга Ёраҳмад деб исм қўйишди. Бир ҳафта ўтгач, Мария Бекзоднинг ёнига келиб, унинг қўлига ҳужжатлари ва бошлиқ берган маошини тутқазди.
– Манави қоғозларга имзо қўй.
– Қанақа қоғоз?
– Биттаси пул олганинг ҳақида, иккинчиси корхона сирларини ошкор этмаслик тўғрисида тилхат. Мабодо ваъдангни бузсанг, ўзингга ёмон бўлади.
Бекзод ҳужжатларга индамай қўл қўйиб берди.
– Эртага хизмат машинамиз Новосибирскка иш билан бораркан, нарсаларингни йиғиштириб Зоя холаникига бор. Новосибирскдан Тошкентга поездга ўтирасизлар.
– Нима, биз кетамизми?
– Чақалоқни корхона ҳудудига олиб кириш мумкин эмас. Истасанг, уни ватанингга ташлаб, қайтиб келишинг мумкин.
– Бўпти. Бўлмаса, шундай қиламиз. Сизларга кўп раҳмат. Мен албатта қайтиб келаман.
Эртаси корхонанинг хизмат машинаси уларни Новосибирск темирйўл бекатига ташлаб қўйди. Аммо поезд учун чипта фақат уч кундан кейингагина бор экан. Танимаган, билмаган шаҳарда янги туғилган чақалоқ билан юриш улар учун жуда мушкул туюлди. Бекзод чиптахона ёнида турганида ҳамюрт бир йигит "Истасанглар, бозор ёнида бугун жўнайдиган автобус бор. Чиптасиям унчалик қимматмас", деб қолди. Бу гап Бекзодга маъқул тушди. Йигит хотинига икки кунда манзилга етишларини, бола йиғласа, Барно уни эмизиб кетавериши мумкинлигини тушунтирди.
Улар келишганида автобус деярли тўлганди. Ниёзбек исмли ҳайдовчи ўриндиқдаги икки йигитни орқага ўтқазиб, уларга жой қилиб берди.
– Чақалоғимиз футболчими ёки каштачими? – сўради у жилмайиб.
– Футболчи.
– Исми нима экан?
– Ёраҳмад.
Эндигина ўриндиққа жойлашиб олган Кибриё ва Нилуфар бир чўчиб тушишди. Ашурали исмли ҳамроҳи билан эндигина танишиб улгурган Бекзод ҳам ҳушёр тортди.
– Ўҳ-ҳў, полвон йигит Россияда туғилибди-да, а?
– Ҳа, шунақа бўлиб қолди, – деди Бекзод кулиб ва атрофдагилар билан салом-алик қилди.
Бу пайтда автобус ҳайдовчиси Козим кўзларини ола-кула қилиб чиқиб келди ва йўловчиларга бир совуқ назар ташлади-да, ўз ўриндиғига ўтириб, машина моторини юргизиб қўйди. Сўнгра ойна орқали салондаги йўловчиларни синчков кузата бошлади.
– Ҳурматли биродарлар! Шошилинглар! Автобус Тошкентга жўнавотти. Чипта олганлар, бўлинглар, тез чиқинглар, – деди у микрофонни ёқиб.
Кимлардир юкларини юкхонага жойласа, кимлардир тахтачалар олиб ўртадаги йўлакка ўтириб, уни тўлдира бошлашди. Хорижда иши юришмаган, тутқунликка тушиб қолган, деярли пулсиз ва ҳеч вақосиз қайтган йигитлар йўлакда ўтириб кетишарди. Уларнинг ичида норғул ва басавлатлари ҳам бўлиб, улар қувноқ кўринишар, ватанига қайтаётганларидан мамнун эдилар. Бир шўх йигит барчага мурожаат қилиб қичқирди:
– Йигитлар, келинглар, тахланиб терилиб ўтирамиз! Бунинг ҳеч уяти йўқ. Ҳамма ўзимизники, иссиққина кетамиз, нима дединглар?!
Бир-икки йигитлар бу гапга тушунмай ҳайрон бўлишди. Ҳайдовчига ҳам жон кирди. У ўрнидан туриб гезарган ҳолда деди:
– Ҳа-ҳа, тўғри. Тахланиб ўтирсанглар, бемалол кетасанлар. Оёқларинг ҳам увишмайди.
– Қанақа қилиб? – сўради бошқа бирови.
Ҳалиги мурожаат қилган йигит тахтачага ўтириб олди-да, олдидаги йигитни туртди ва оёқларини кенг очди.
– Сиз менга суяниб оласиз, мен орқамдагига
– Раҳмат, отажон. Бу яхшилигингизни ҳечам унутмайман.
Эртасига Ёраҳмад бошлиқ олдига кирди. Унинг бўлган гаплардан хабари бор экан, мўйсафидни мийиғида кулиб қарши олди.
– Нима, сен дарров қизлик ҳам бўлиб олдингми-а?
– Инсонлик бурчимни бажардим, холос. Бечора ўзи етим ўсган экан, эри ҳам етим. Қўшнилар никоҳлаб қўйишибди. Улар бу ёқларга ҳалол ишлаб, пул топгани келишган. Иложи бўлса, уларга ёрдам қил, савоб бўлади. Ёки, уларга ҳам рухсат бер, мен уларни ўзим билан бирга ола кетай.
– Йўқ. Энди улар ишлайверишсин. Сенинг ўрнингга ўша йигит гўлахчилик қилаверади. Майли, ўша омборхонада ҳозирча яшаб тураверишсин. Фарзандли бўлгач, кетишса кетаверади.
– Раҳмат сенга, Аркадий.
Аркадий улкан сейфининг пастидаги эшигини очди-да, у ердан Ёраҳмаднинг паспортини топди ва бир талай пул олиб узатди.
– Манави учун раҳмат десанг, арзийди, отахон. Лекин Эльфанни шаштидан қайтардинг, қойил! Мен буни ҳечам кутмагандим. Ўзинг ҳам ёмон ишламадинг. Раҳмат сенга. Аммо бир илтимос бор.
– Қанақа илтимос?
– Бу ерда кўрганларингни ҳеч кимга айтмайсан. Чунки ишлаб чиқараётган маҳсулотларимиз махфий. Бу корхона юқоридаги катта бир амалдорларга қарашли. Агар бу ернинг сирлари фош бўлиб қолгудек бўлса, сени соғ қўйишмайди. Ҳамма координатларинг бизга маълум. Тўғрисини айтсам, ҳали бу ердан ҳеч ким соғ-омон чиқиб кетмаган. Лекин мен сенга ишонаман. Бўпти, уйингга эсон-омон етиб ол. Сени Барнаулгача элтиб қўйишади.
– Ҳа-ҳа, тушунаман. Кўнглинг тўқ бўлсин. Ҳеч кимга чурқ этмайман, ишонавер.Барнонинг ой-куни тобора яқинлашиб, ишга яроқсиз бўлиб борарди. У энди асосан машинада кир ювиш ва дазмоллаш ишларини бажарарди. Сауна ичкарисида бир рус кампир фаррошлик қила бошлади. Бекзоднинг ҳам кўнгли хотиржам тортди. Чунки яхши иш топди. Қишда ҳам қозонхонада иссиққина олов олдида ишлайди, хотини ёнида, кийимлари, ўзи доимо озода, қорни тўқ, баъзан саунага ҳам кириб туради. Аммо Бекзод ила Барнони фақат бир муаммо ташвишлантирарди. Бу гўдакни эсон-омон дунёга келтириб олиш, сўнгра уни парваришлаш. Корхона маъмурлари бу ҳолга қандай қарашади, номаълум эди. Улар ҳам албатта туғруқхонада аёлнинг кимлиги, қаерданлигини суриштиришларини билишарди. Бу ҳол корхона сирлари ошкор бўлишига олиб келиши мумкин. Шу туфайли кимё корхонасининг раҳбари Аркадий Михайлович сауна мудираси Марияни ҳузурига маслаҳатга чақиртирди. Мария уни хотиржам қилиб, Барнони янги фаррош Зоя холаникига олиб кетишларини ва ўша ерда кўзи ёришини айтди. Аммо чақалоқни корхона ҳудудига олиб келмай, эру хотинга бутунлай жавоб бериб юбориш кераклигини тавсия қилди.
– Яхши, – деди бошлиқ. – Лекин улар бу ерда кўрганларини бошқаларга айтиб қўйишлари мумкин-ку...
– Улардан тилхат оламиз. Қўлларига ҳужжати, маошларини берамиз. Кўрасиз, улар сиздан жуда миннатдор бўлишади ҳали.
– Бўпти, келишдик. Ишингизни қилаверинг. Кампирга айтинг, тайёргарлигини кўраверсин.
Бекзод ва Барнонинг бу гаплардан хабари йўқ эди. Улар тунлари ширин орзуларга берилардилар:
– Бекзод ака.
– Ҳов...
– Ухлаяпсизми?
– Йўқ.
– Ёраҳмад ака уйига етиб олгандир-а?
– Ҳа, нима эди?
– Яхши одам экан. Мени ўз қизидай кўрарди. Борсак, шу кишини излаб топамиз-а?
– Хўп.
– У кишини бир йўқлаб келамиз-а?
– Ҳа.
– Қизиқ, ўғилли бўлармикинмиз, қизликми?
– Билмасам.
– Исмини нима қўямиз?
– Уф-ф, ухлайлик.
– Ўғил бўлса, Ёраҳмад деб қўяйлик.
– Хўп.
– Қиз бўлса-чи?
– Ҳе, ойингни...!
– Бўпти, ойимнинг исмини қўямиз. Ҳақиқатан ҳам Лобар – яхши исм.
Барно севиниб дўппайган қорнини аста силаб қўйди. Эрининг хуррак овози эшитилди, бироқ Барнонинг уйқуси қочганди.
* * *
Зоя хола билан унинг бир вақтлар туғруқхонада доя бўлиб ишлаган қўшниси Ирина деган кампир доялик қилишди. Барно қўчқордай ўғил кўрди. Унга Ёраҳмад деб исм қўйишди. Бир ҳафта ўтгач, Мария Бекзоднинг ёнига келиб, унинг қўлига ҳужжатлари ва бошлиқ берган маошини тутқазди.
– Манави қоғозларга имзо қўй.
– Қанақа қоғоз?
– Биттаси пул олганинг ҳақида, иккинчиси корхона сирларини ошкор этмаслик тўғрисида тилхат. Мабодо ваъдангни бузсанг, ўзингга ёмон бўлади.
Бекзод ҳужжатларга индамай қўл қўйиб берди.
– Эртага хизмат машинамиз Новосибирскка иш билан бораркан, нарсаларингни йиғиштириб Зоя холаникига бор. Новосибирскдан Тошкентга поездга ўтирасизлар.
– Нима, биз кетамизми?
– Чақалоқни корхона ҳудудига олиб кириш мумкин эмас. Истасанг, уни ватанингга ташлаб, қайтиб келишинг мумкин.
– Бўпти. Бўлмаса, шундай қиламиз. Сизларга кўп раҳмат. Мен албатта қайтиб келаман.
Эртаси корхонанинг хизмат машинаси уларни Новосибирск темирйўл бекатига ташлаб қўйди. Аммо поезд учун чипта фақат уч кундан кейингагина бор экан. Танимаган, билмаган шаҳарда янги туғилган чақалоқ билан юриш улар учун жуда мушкул туюлди. Бекзод чиптахона ёнида турганида ҳамюрт бир йигит "Истасанглар, бозор ёнида бугун жўнайдиган автобус бор. Чиптасиям унчалик қимматмас", деб қолди. Бу гап Бекзодга маъқул тушди. Йигит хотинига икки кунда манзилга етишларини, бола йиғласа, Барно уни эмизиб кетавериши мумкинлигини тушунтирди.
Улар келишганида автобус деярли тўлганди. Ниёзбек исмли ҳайдовчи ўриндиқдаги икки йигитни орқага ўтқазиб, уларга жой қилиб берди.
– Чақалоғимиз футболчими ёки каштачими? – сўради у жилмайиб.
– Футболчи.
– Исми нима экан?
– Ёраҳмад.
Эндигина ўриндиққа жойлашиб олган Кибриё ва Нилуфар бир чўчиб тушишди. Ашурали исмли ҳамроҳи билан эндигина танишиб улгурган Бекзод ҳам ҳушёр тортди.
– Ўҳ-ҳў, полвон йигит Россияда туғилибди-да, а?
– Ҳа, шунақа бўлиб қолди, – деди Бекзод кулиб ва атрофдагилар билан салом-алик қилди.
Бу пайтда автобус ҳайдовчиси Козим кўзларини ола-кула қилиб чиқиб келди ва йўловчиларга бир совуқ назар ташлади-да, ўз ўриндиғига ўтириб, машина моторини юргизиб қўйди. Сўнгра ойна орқали салондаги йўловчиларни синчков кузата бошлади.
– Ҳурматли биродарлар! Шошилинглар! Автобус Тошкентга жўнавотти. Чипта олганлар, бўлинглар, тез чиқинглар, – деди у микрофонни ёқиб.
Кимлардир юкларини юкхонага жойласа, кимлардир тахтачалар олиб ўртадаги йўлакка ўтириб, уни тўлдира бошлашди. Хорижда иши юришмаган, тутқунликка тушиб қолган, деярли пулсиз ва ҳеч вақосиз қайтган йигитлар йўлакда ўтириб кетишарди. Уларнинг ичида норғул ва басавлатлари ҳам бўлиб, улар қувноқ кўринишар, ватанига қайтаётганларидан мамнун эдилар. Бир шўх йигит барчага мурожаат қилиб қичқирди:
– Йигитлар, келинглар, тахланиб терилиб ўтирамиз! Бунинг ҳеч уяти йўқ. Ҳамма ўзимизники, иссиққина кетамиз, нима дединглар?!
Бир-икки йигитлар бу гапга тушунмай ҳайрон бўлишди. Ҳайдовчига ҳам жон кирди. У ўрнидан туриб гезарган ҳолда деди:
– Ҳа-ҳа, тўғри. Тахланиб ўтирсанглар, бемалол кетасанлар. Оёқларинг ҳам увишмайди.
– Қанақа қилиб? – сўради бошқа бирови.
Ҳалиги мурожаат қилган йигит тахтачага ўтириб олди-да, олдидаги йигитни туртди ва оёқларини кенг очди.
– Сиз менга суяниб оласиз, мен орқамдагига