Tasodifiy hikoya: Spermotozoid sonini va sifatini oshirish uchun nimalardan qochmoq zarur?
Erkakda smermotozoid soni va sifati yuqoriligi ayol homilador bo'lishi uchun eng muhim faktordir. Un...davomi
Erkakda smermotozoid soni va sifati yuqoriligi ayol homilador bo'lishi uchun eng muhim faktordir. Un...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 2 (kamolov)
Жувон ярқ этиб қаради-да, ахлатини тўкди. Жамшиднинг назарида, гўё шафтолизор боғда Нилуфар жилмайиб қаради-да, челагидаги меваларини тўкди. Қўшиқ оҳанглари аёл томон элас-элас етиб борар, уни ичкаридаги дастгоҳ товушларию ҳаво тозалагичнинг шовқинлари босиб кетмоқда эди.
Кунлар ўтди. Бино томлари ҳам ёпилиб битдию, ёмғирлар ҳам бошланди.
Ёғинли кунларда, бўш пайтларда Жамшид баъзан мансарда чердагида суяниб ўтириб, ўша қўш кокилли қиз чиқишини пойлар ва унинг ўрнига гўё Нилуфар чиқиб келадигандек интиқлик билан куйларди. Айниқса, момоқалдироқ гумбирлаши, яшин чақнаши унинг кўнглига ҳамоҳангдай эди.
Аммо бир куни кутилмаган ҳол юз берди. Бу эртакмиди, сеҳрмиди, Жамшид тушунолмади.
Қўшни корхонада ва умуман, мана шу ҳудудда электр подстанциясини яшин урган чоғи, чироқлар тўсатдан ўчиб, дастгоҳ шовқинлари таққа тўхтади.
Ичкаридан ишловчиларнинг овозлари, бақир-чақирлари эшитила бошлади. "Ҳой, чироқни ёқинглар!", "Бақирма!", "Ким бор, ёрдам беринглар, қўлим қисилиб қолди!" деган ўзбекча овозлар ҳам қулоққа чалинди. Аммо Жамшид севимли қўшиғини куйлашда давом этди:
Момо Ҳаво меҳридан,
Шу буюк ғам яралган.
Јунчанинг япроғи деб,
Тонгда шабнам яралган.
Висол ҳаким дардима,
Ишқидан малҳам яралган.
Зор, бедор тунларимда,
Шеър ила шам яралган.
Ҳижрон ҳоким, бу дунё,
Асли бир кам яралган.
Наҳот бир муҳаббатга,
Минг бир ҳакам яралган*.
Шовқин овозлари бир-бир сўнди. Ортидан темир панжара қопланган баланд деразаларда одамларнинг бошлари кўриниб, улар тобора кўпаяверди. Улар ўзбекча қўшиқ куйлаётган йигитга томон талпинишмоқда эди.
Шу маҳал ошхона томондан ўша кокилли аёл ниқоб тақмаган ва қўлларида челак тутган ҳолда чиқиб келди. У аввалига бир дақиқа қўшиқни тинглаб турган бўлди-да, кутилмаганда челакларини даранглатиб ташлаб "Жамшид ака!" дея қичқириб, устига тиканли сим тортилган баланд девор сари чопиб кела бошлади. Жамшид бу маҳалда қўшиққа шундай берилиб кетган эдики, ёғаётган шиддатли жала ҳам, чақнаётган яшин ҳам унга гўё жўр бўлишаётгандек эди.
...Ана Нилуфар кўз олдида боғ ичида ёмғирда унга томон чопиб келмоқда, мевалари ерга сочилмоқда, "Жамшид ака!" дея қичқирмоқда. Ана, у йиқилиб тушди. Бир боғбон, э, йўқ, қуролли соқчи у томон чопиб келмоқда. Ана уни турғизмоқда, ўшқирмоқда... Қиз бўлса лойга беланиб йиғламоқда...
...Автоматдан осмонга ўқ отилиши Жамшидни ҳушёр торттирди. Соқчи бу ишни огоҳлантириш учун қилганди.
– Эй парень, зачем ты орёш?! – дея қичқирди у.
– Кто орёт?! Я же пою! – деди Жамшид.
– Жамшид ака!!! – дея бор овози билан чинқирди Нилуфар.
Жамшид лол қолди. Воқеа унинг тасаввурида эмас, ўнгида рўй бераётганини англади. Қўлидан гитара даранглаб тушди, бир тори чирт узилди.
– Нима?! Нилуфар!.. Бу сенми?!
– Жамшид ака, бизни қутқаринг!
– Бу ерда нима қилаяпсан?!
– Бизни алдаб олиб келишди! Отам бу ерда йўқ экан!.. Сизниям қидирдик!
– Эй девочка. А ну-ка замолчи! А то сейчас башку получешь!
Жамшиднинг эси оғиб қолаёзди. Томдан йиқилиб тушай деди. У то ўзига келгунига қадар соқчи Нилуфарнинг қўлларидан тортқилаб олиб кетаверди. Рўмоли ерга тушиб лойга буланди, қўш кокили ортига осилиб тушди. Момоқалдироқ гумбурлади. Яшин чақнади. Қизнинг сўнгги бор "Жамшид ака!" дея қичқиргани момоқалдироқ товушларига сингиб кетди. Соқчи қизни урган чоғи, овози ўчди. Чироқ ёнди. Яна дастгоҳлар шовқини борлиқни тутди.
Жамшид "Нилуфар!" дея қичқириб бино тепасидан ўқдай отилиб тушди. Қарта ўйнаб ўтирган шериклари нима гаплигини билолмай ҳайрон бўлишди. Йигит шаррос ёғаётган ёмғир остида баланд девор бўйлаб у ёқдан бу ёққа "Нилуфар!" дея ҳайқириб чопарди. Нимагадир қоқилиб, йиқилди ва анчагача ўзига келолмади.
– Ҳой тентак, сенга нима бўлди?! – деди Асрор.
– Нилуфар!
– Қанақа Нилуфар?! – сўради бошқа йигит.
– Нилуфар шу ерда экан!
– Қўйсанг-чи, бу ерда у нима қилади? Кўзингга кўринган! Соғингансан-да!
– Йўқ, Асрор! – дея важоҳат билан бақирди Жамшид. – Кокилли қиз ўша экан! Уни алдаб қул қилиб сотиб олишибди. Соқчи судраб олиб кетганини ўз кўзим билан кўрдим!..
Жамшид шундай дея яна девор томон чопди. Осилиб чиқишга уринди. Бир гал деворга осилиб олди ҳам. Аммо йигитлар тортиб қолишди. У лойга беланди.
– Қўйворларинг мени! Мен Нилуфарни қутқаришим керак!
– Ҳой, каллани ишлат. Девордан ошсанг, сени итдай отиб ташлашади. Ақл билан иш қилайлик! – деди Асрор.
– Ҳа, бошлиқ келсин, маслаҳат қиламиз. У албатта ёрдам беради. Ўзингни қўлга ол, Жамшид!
– Тавба, бу қиз қаердан келиб қолибди-а? – ҳайрон бўлиб сўради бирови.
– Жамшидни қидириб келган экан, – деди Асрор.
– Э, йўқ, отасини, – деди Жамшид бўғилиб.
– Демак, қиз асирликда, шунақами?
Жамшид бош илғади.
– Йигитлар, бир йўлини қилайлик, уни қутқаришимиз керак, – бақирди Асрор.
– Юринглар, бу ерда турмайлик. Ивиб кетдик. Ичкари кириб маслаҳатлашамиз! – деди Собир исмли андижонлик йигит.
Улар чала бино ичига тўпланишди. Йигитларнинг бошига оғир ташвиш тушганди. Агар бригадир Жамшидга ёрдам бермаса, бу ердаги ишлар ўлда-жўлда қолиши, шунча қилган меҳнатлари чиппакка чиқиши ҳам мумкин эди.
* * *
Ниҳоят, Жамшид ўзига келгандай бўлди. У бошини чангаллаганича ўйларди. Унда ахлат тўкиши учун эшик калити бор-ку... Нилуфар челак кўтариб чиққан маҳали у ҳам шериги билан ахлат олиб боради. Дўсти соқчини чалғитиб туради. Улар гаплашиб олишади.
Бу оқилона режа иш берди.
Жамшид, Асрор ва Собир қурилиш чиқиндиларини араваларга юклаб тахт қилиб қўйишди. Одатда, Нилуфар ҳар куни тушликдан сўнг челагини кўтариб чиқарди. Жамшид соқчига қараб қичқириб бошлиғи билан келишган ахлат чуқурини кўмиш учун қурилиш чиқиндиларини ташимоқчи эканликларини маълум қилди. Сўнгра ўзи бориб эшикни очиб дастлаб Собирни киритди. У ахлатни тўкиб бўлгач, ортига қайтди. Бу маҳалда Нилуфар чиқиб келди ва қўшни қурилиш майдонидан келаётган кишига кўзи тушиб шошилди. "Ҳой, тўхтанг!" деди у.
– Жамшид, бўл тез, анув қиз чиқди! – дея қичқирди Собир.
Арава судраган Жамшид ўқдай отилиб чиқди, кетидан Асрор эргашди. Жамшид ила Нилуфар сассиқ чуқур ёнида учрашишди. Бадбўй ҳид ва қуролли соқчиларга парво ҳам қилишмади. Асрор икки арава ва икки челакни шошилмай бўшатишгунича севишганлар чуқурлик ичига тушиб олишди. Сассиқ, ачиган ахлатга тиззаларигача ботган ҳолда қучоқлашиб бир-бирларини бағрига босишди.
– Жамшид ака!
– Нилуфар! Наҳотки бу сен?
– Ҳа, бу мен, – дея қиз пиқиллаб йиғлаб юборди.
– Кўзларимга ишонмайман.
– Мен ҳам.
– Бу ерга қандай қилиб келиб қолдинг?
– Ойим иккимиз отамни қидириб келдик. Бизларни алдашибди. Бу ер қамоқхона экан.
– Нима, қўйворишмас эканми?
– Йўқ. Мажбуран ишлатишаркан. Паспортларимизниям олиб қўйишган. Одамларнинг кўпи касал. Ҳаммаси ўзбек, тожик, қирғизлар... Бизни қутқаринг, Жамшид ака!
Шу пайт Собир шивирлади:
– Жамшид, тез чиқинглар, соқчи хитланаяпти.
Жамшид тепага чиқиб қизни тортиб олди.
– Сен қўрқма, Нилуфар. Биз манави қурилишдан, чиқиндиларни энди ҳар куни шу ерга тўкамиз. Сен ҳам шу маҳалда келавер. Сизларни албатта қутқарамиз. Тушундингми?
– Ҳа, – деди қиз кўзлари ёниб.
– Ўзингча ҳеч қанақа ҳаракат қилма. Анавиларнинг назарига тушма. Ўзингни дайдига солиб
Кунлар ўтди. Бино томлари ҳам ёпилиб битдию, ёмғирлар ҳам бошланди.
Ёғинли кунларда, бўш пайтларда Жамшид баъзан мансарда чердагида суяниб ўтириб, ўша қўш кокилли қиз чиқишини пойлар ва унинг ўрнига гўё Нилуфар чиқиб келадигандек интиқлик билан куйларди. Айниқса, момоқалдироқ гумбирлаши, яшин чақнаши унинг кўнглига ҳамоҳангдай эди.
Аммо бир куни кутилмаган ҳол юз берди. Бу эртакмиди, сеҳрмиди, Жамшид тушунолмади.
Қўшни корхонада ва умуман, мана шу ҳудудда электр подстанциясини яшин урган чоғи, чироқлар тўсатдан ўчиб, дастгоҳ шовқинлари таққа тўхтади.
Ичкаридан ишловчиларнинг овозлари, бақир-чақирлари эшитила бошлади. "Ҳой, чироқни ёқинглар!", "Бақирма!", "Ким бор, ёрдам беринглар, қўлим қисилиб қолди!" деган ўзбекча овозлар ҳам қулоққа чалинди. Аммо Жамшид севимли қўшиғини куйлашда давом этди:
Момо Ҳаво меҳридан,
Шу буюк ғам яралган.
Јунчанинг япроғи деб,
Тонгда шабнам яралган.
Висол ҳаким дардима,
Ишқидан малҳам яралган.
Зор, бедор тунларимда,
Шеър ила шам яралган.
Ҳижрон ҳоким, бу дунё,
Асли бир кам яралган.
Наҳот бир муҳаббатга,
Минг бир ҳакам яралган*.
Шовқин овозлари бир-бир сўнди. Ортидан темир панжара қопланган баланд деразаларда одамларнинг бошлари кўриниб, улар тобора кўпаяверди. Улар ўзбекча қўшиқ куйлаётган йигитга томон талпинишмоқда эди.
Шу маҳал ошхона томондан ўша кокилли аёл ниқоб тақмаган ва қўлларида челак тутган ҳолда чиқиб келди. У аввалига бир дақиқа қўшиқни тинглаб турган бўлди-да, кутилмаганда челакларини даранглатиб ташлаб "Жамшид ака!" дея қичқириб, устига тиканли сим тортилган баланд девор сари чопиб кела бошлади. Жамшид бу маҳалда қўшиққа шундай берилиб кетган эдики, ёғаётган шиддатли жала ҳам, чақнаётган яшин ҳам унга гўё жўр бўлишаётгандек эди.
...Ана Нилуфар кўз олдида боғ ичида ёмғирда унга томон чопиб келмоқда, мевалари ерга сочилмоқда, "Жамшид ака!" дея қичқирмоқда. Ана, у йиқилиб тушди. Бир боғбон, э, йўқ, қуролли соқчи у томон чопиб келмоқда. Ана уни турғизмоқда, ўшқирмоқда... Қиз бўлса лойга беланиб йиғламоқда...
...Автоматдан осмонга ўқ отилиши Жамшидни ҳушёр торттирди. Соқчи бу ишни огоҳлантириш учун қилганди.
– Эй парень, зачем ты орёш?! – дея қичқирди у.
– Кто орёт?! Я же пою! – деди Жамшид.
– Жамшид ака!!! – дея бор овози билан чинқирди Нилуфар.
Жамшид лол қолди. Воқеа унинг тасаввурида эмас, ўнгида рўй бераётганини англади. Қўлидан гитара даранглаб тушди, бир тори чирт узилди.
– Нима?! Нилуфар!.. Бу сенми?!
– Жамшид ака, бизни қутқаринг!
– Бу ерда нима қилаяпсан?!
– Бизни алдаб олиб келишди! Отам бу ерда йўқ экан!.. Сизниям қидирдик!
– Эй девочка. А ну-ка замолчи! А то сейчас башку получешь!
Жамшиднинг эси оғиб қолаёзди. Томдан йиқилиб тушай деди. У то ўзига келгунига қадар соқчи Нилуфарнинг қўлларидан тортқилаб олиб кетаверди. Рўмоли ерга тушиб лойга буланди, қўш кокили ортига осилиб тушди. Момоқалдироқ гумбурлади. Яшин чақнади. Қизнинг сўнгги бор "Жамшид ака!" дея қичқиргани момоқалдироқ товушларига сингиб кетди. Соқчи қизни урган чоғи, овози ўчди. Чироқ ёнди. Яна дастгоҳлар шовқини борлиқни тутди.
Жамшид "Нилуфар!" дея қичқириб бино тепасидан ўқдай отилиб тушди. Қарта ўйнаб ўтирган шериклари нима гаплигини билолмай ҳайрон бўлишди. Йигит шаррос ёғаётган ёмғир остида баланд девор бўйлаб у ёқдан бу ёққа "Нилуфар!" дея ҳайқириб чопарди. Нимагадир қоқилиб, йиқилди ва анчагача ўзига келолмади.
– Ҳой тентак, сенга нима бўлди?! – деди Асрор.
– Нилуфар!
– Қанақа Нилуфар?! – сўради бошқа йигит.
– Нилуфар шу ерда экан!
– Қўйсанг-чи, бу ерда у нима қилади? Кўзингга кўринган! Соғингансан-да!
– Йўқ, Асрор! – дея важоҳат билан бақирди Жамшид. – Кокилли қиз ўша экан! Уни алдаб қул қилиб сотиб олишибди. Соқчи судраб олиб кетганини ўз кўзим билан кўрдим!..
Жамшид шундай дея яна девор томон чопди. Осилиб чиқишга уринди. Бир гал деворга осилиб олди ҳам. Аммо йигитлар тортиб қолишди. У лойга беланди.
– Қўйворларинг мени! Мен Нилуфарни қутқаришим керак!
– Ҳой, каллани ишлат. Девордан ошсанг, сени итдай отиб ташлашади. Ақл билан иш қилайлик! – деди Асрор.
– Ҳа, бошлиқ келсин, маслаҳат қиламиз. У албатта ёрдам беради. Ўзингни қўлга ол, Жамшид!
– Тавба, бу қиз қаердан келиб қолибди-а? – ҳайрон бўлиб сўради бирови.
– Жамшидни қидириб келган экан, – деди Асрор.
– Э, йўқ, отасини, – деди Жамшид бўғилиб.
– Демак, қиз асирликда, шунақами?
Жамшид бош илғади.
– Йигитлар, бир йўлини қилайлик, уни қутқаришимиз керак, – бақирди Асрор.
– Юринглар, бу ерда турмайлик. Ивиб кетдик. Ичкари кириб маслаҳатлашамиз! – деди Собир исмли андижонлик йигит.
Улар чала бино ичига тўпланишди. Йигитларнинг бошига оғир ташвиш тушганди. Агар бригадир Жамшидга ёрдам бермаса, бу ердаги ишлар ўлда-жўлда қолиши, шунча қилган меҳнатлари чиппакка чиқиши ҳам мумкин эди.
* * *
Ниҳоят, Жамшид ўзига келгандай бўлди. У бошини чангаллаганича ўйларди. Унда ахлат тўкиши учун эшик калити бор-ку... Нилуфар челак кўтариб чиққан маҳали у ҳам шериги билан ахлат олиб боради. Дўсти соқчини чалғитиб туради. Улар гаплашиб олишади.
Бу оқилона режа иш берди.
Жамшид, Асрор ва Собир қурилиш чиқиндиларини араваларга юклаб тахт қилиб қўйишди. Одатда, Нилуфар ҳар куни тушликдан сўнг челагини кўтариб чиқарди. Жамшид соқчига қараб қичқириб бошлиғи билан келишган ахлат чуқурини кўмиш учун қурилиш чиқиндиларини ташимоқчи эканликларини маълум қилди. Сўнгра ўзи бориб эшикни очиб дастлаб Собирни киритди. У ахлатни тўкиб бўлгач, ортига қайтди. Бу маҳалда Нилуфар чиқиб келди ва қўшни қурилиш майдонидан келаётган кишига кўзи тушиб шошилди. "Ҳой, тўхтанг!" деди у.
– Жамшид, бўл тез, анув қиз чиқди! – дея қичқирди Собир.
Арава судраган Жамшид ўқдай отилиб чиқди, кетидан Асрор эргашди. Жамшид ила Нилуфар сассиқ чуқур ёнида учрашишди. Бадбўй ҳид ва қуролли соқчиларга парво ҳам қилишмади. Асрор икки арава ва икки челакни шошилмай бўшатишгунича севишганлар чуқурлик ичига тушиб олишди. Сассиқ, ачиган ахлатга тиззаларигача ботган ҳолда қучоқлашиб бир-бирларини бағрига босишди.
– Жамшид ака!
– Нилуфар! Наҳотки бу сен?
– Ҳа, бу мен, – дея қиз пиқиллаб йиғлаб юборди.
– Кўзларимга ишонмайман.
– Мен ҳам.
– Бу ерга қандай қилиб келиб қолдинг?
– Ойим иккимиз отамни қидириб келдик. Бизларни алдашибди. Бу ер қамоқхона экан.
– Нима, қўйворишмас эканми?
– Йўқ. Мажбуран ишлатишаркан. Паспортларимизниям олиб қўйишган. Одамларнинг кўпи касал. Ҳаммаси ўзбек, тожик, қирғизлар... Бизни қутқаринг, Жамшид ака!
Шу пайт Собир шивирлади:
– Жамшид, тез чиқинглар, соқчи хитланаяпти.
Жамшид тепага чиқиб қизни тортиб олди.
– Сен қўрқма, Нилуфар. Биз манави қурилишдан, чиқиндиларни энди ҳар куни шу ерга тўкамиз. Сен ҳам шу маҳалда келавер. Сизларни албатта қутқарамиз. Тушундингми?
– Ҳа, – деди қиз кўзлари ёниб.
– Ўзингча ҳеч қанақа ҳаракат қилма. Анавиларнинг назарига тушма. Ўзингни дайдига солиб