Tasodifiy hikoya: икки такдир 2
Ойиси гандираклаб кучага чикиб кетди наби пайтдан фойдаланиб кийиндида гилам тагидаги пулни олиб мак...davomi
Ойиси гандираклаб кучага чикиб кетди наби пайтдан фойдаланиб кийиндида гилам тагидаги пулни олиб мак...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 3 (kamolov)
қопламалари билан битказиб берди. Нилуфар ҳам ёрдам берди. Егор амаки от миниб чиқиб кетар ва баъзан кеч қайтарди. Атрофни тартибга келтирди. Ўтин ғамлашиб, чол-кампирнинг кўнглини олишди.
Уч ҳафта ўтгач, ҳақиқатдан ҳам ғилдираклари ҳарбий танк занжирига ўхшаш бир юк машинаси гулдираб келиб қолди. Бу ўша Дмитрий эди.
Дмитрий бажарилган ишларни ва ота-онасининг кайфиятини кўриб хурсанд бўлди ва Жамшид билан тез чиқишиб кетди. У бир-икки ўзбекча ибораларни ҳам биларкан, кулишиб ўтиришди. Қуюқ меҳмондорчиликдан сўнг Жамшид рус тилида қўшиқ хиргойи қилиб берди. Сўнгра ҳаммалари рус халқ қўшиқларидан биргалашиб ижро этишди.
Эртасига Дмитрий Жамшидга бир таклиф айтди:
– Жамшид, шу ерга доимий ишлагани келаверинглар, отамга ёрдамчи, ўрмончи бўласан. Хотининг онамга ҳамроҳ.
– Раҳмат. Лекин биз бунақа, одамлардан ажралиб яшашга ўрганмаганмиз-да.
– Ўйлаб кўр. Ойлик маошларинг яхши бўлади. Анави мен учун қурган уйингда ўзинг яшайверасан. Гапнинг тўғриси, анчадан буён бу ерга ишончли оила қидираётгандим. Новосибирскда иш излаган эмигрант, гастербайтерлар кўп. Лекин сизлар бошқача экансиз. Ота-онамга ҳам маъқул бўлибсизлар.
– Раҳмат, Дмитрий. Мен бу ҳақда ўйлаб кўраман. Чунки менинг дўстларим, ўз қурилиш бригадам бор. Кейин яна бир муаммо қийнайди.
– Қанақа муаммо?
– Нилуфарнинг онаси, яъни қайнонам ҳозир тутқунликда. Уни тезроқ қутқариш керак.
– Нима? Қанақа тутқунлик? Қаерда у?
– Бир корхонада. У ерда четдан келганларни худди қамоқдагидек ишлатишаркан.
– Ҳм-м... Демак, ноқонуний ташкилот экан-да.
– Эҳтимол. У ер қаттиқ қўриқланаркан.
Шундан сўнг Дмитрийга бўлиб ўтган воқеалар тафсилотини гапириб беришига тўғри келди.
– Эҳ-ҳе, шунақа ишлар, де. Демак, бу қиз хотининг эмасмиди?
– Ҳа, у қаллиғим.
Дмитрий жиддий ўйланиб қолди. Унинг юз-кўзидан, самимий қарашларидан жуда-жуда ёрдам бергиси келаётгани сезилиб турарди.
– Жамшид, мен сизларга қўлимдан келганича ёрдам бераман. Бу ифлос мафиозлар мени ҳам анча-мунчага чув туширишган. Ўша корхона, қурилиш объектинг қаерда жойлашганини аниқ тушунтириб бера оласанми?
– Ҳа. У дарёнинг нариги соҳилида Вороново деган посёлкадан у ерга йўл бор. Шунақа ўрмон ичида, дарё соҳили яқинида.
– Бўпти. Биз эртага жўнаймиз. Мен дўстларимни ишга соламан. Ўша заводда тахминан неча киши ва қаерликлар ишлашмоқда?
– Нилуфарнинг айтишича, олтмиштача осиёликлар. Суткасига ўн олти соат ишлашади. Шароитлари жуда оғир. Паспортларини олиб қўйишган.
– Тушунарли. Демак, XXI аср қуллари. Тағин давлатимизни демократия тараққий этган давлат дейишади. Хиҳ, виждонсизлар, – деб қўйди Дмитрий жаҳл билан.
Эртасига вездеходда йўлга тушишди. Егор амаки ва Маша холалар уларни ўз фарзандларидек кузатиб қолишди. Йўлга егуликлар, иссиқ кийимлар беришди. Дмитрий йўл бўйи қандай қилиб Кибриё хола ва бошқаларни тутқунликдан озод қилиш ҳақида режа тузди, ва ниҳоят, бир қарорга келди шекилли, машинани тўхтатиб аллакимга қўнғироқ қила бошлади. Унинг телефони ўзининг айтишича, сунъий йўлдош орқали боғланаркан. Оддий уяли телефонлар учун бу атрофда алоқа йўқ эмиш.
– Алло, Серёжа! Салом, қалайсан?! ...Ҳа, ота-онамни йўқлаб келувдим, биласан-ку... Ҳа, асалми, истаганингча, бир буғуни сўйиб олдим, шохининг қонидан ҳам бор. Борайин, мазза қилиб ванна қабул қиламиз, келишдикми?.. Сенга бир хизмат чиқиб қолди. Вороново посёлкасидан жанубда, тахминан юз километр, Обь дарёси қирғоғида бир терини қайта ишлаш корхонаси бор эмиш. Шу корхона ҳақида маълумот керак бўлиб қолди. Қачон аниқлаб берасан?.. Бир соатда? Бўпти. Бир соатдан кейин яна қўнғироқ қиламан. Омон бўл.
Йўлда давом этишди.
– Ишқилиб, бизнинг қурилиш объектимиз, кейин ҳамюртларимга гап тегмайдими?
– Асло. Уларнинг фуқаролик ҳуқуқлари қонуний ҳимояга олинади, иш ҳақлари ундириб берилади. Аввало, ишга ҳақиқатан ҳам қабул қилиниб, даромад солиқларини тўлаган-тўламаганлиги тафтиш этилади. Тўланган бўлса, яхши, аммо яширишган бўлса, раҳбарларга нисбатан жиноий иш қўзғатилади. Ўзинг ўйлаб кўр, бундай бепоён қудратли мамлакатни қўриқлашнинг ўзи бўлмайди-ку. Эҳ-ҳе, қанча маблағ керак. Маблағлар қаердан шаклланади. Ана шундай солиқлардан-да. Ҳамма ўз ҳолича даромад қилиб, давлат бюджетига солиқ тўлашдан бўйин товлайверса, унда Россиянинг қудрати қаерда қолади? Сен чўчима, ҳаммаси яхши бўлади.
Кўп ўтмай Дмитрий яна қўнғироқ қилди. Маълум бўлишича, корхона Давид Боровскийга қарашли бўлиб, унинг ҳисоботида ўн киши ишлаши кўрсатилган экан.
– Алло! Серёжа, ёнимда кимни олиб кетаётганимни биласанми? Етмишинчи ишчини. У ўша ердан тутқунликдан қочиб келаяпти. Давиднинг телефон рақамини бер. Мен ўзим гаплашаман.
Шундан сўнг у аллақандай телефон рақамини ёзиб олди ва ундан рақамларни терди.
– Алло, бу Боровскийми?
– Ҳа. Ким бу?
– Бу муҳим эмас. Мен нотаниш бир дўстингизман. Хуллас, Давид, сизга бир шартим бор.
– Қанақа шарт?
– Агар тўрт соат ичида қўл остингизда ноқонуний ишлаётган осиёликларнинг иш ҳақини, паспортларини қайтариб бериб, Новосибирск шаҳрига жўнатиб юбормасангиз, мен тегишли чора кўришга мажбур бўламан, тушунарлими?
– Ҳа, тушунарли. Сиз кимсиз ўзи?
– Бир холис юртдошингизман. Таклифим беғараз, самимий. Бундан буён давлат солиқларини ўз вақтида тўлаб боришни унутманг, кейин хурсанд бўласиз. Хуллас, тўрт соатдан сўнг қўл остингизда ноқонуний ишлаётган Ўрта Осиёлик муҳожирларни шаҳарга кираверишдаги ҳалқа йўл олдида кутаман. Тушунарлими?
– Тушунарли. Лекин улар ўзлари кетишни хоҳлашмаса-чи?
– Хоҳлаганлари билан қонуний меҳнат шартномаси тузишингиз мумкин. Вақт кетди.
Шундай дея Дмитрий телефон тугмасини босиб қўйди.
– Хуллас, тўрт соатдан сўнг қайнонангни кўрасан, Жамшид.
– Агар у шартни бажармаса-чи?
– Унда дўстим Серёжа солиқ полициясини ишга солади. У ўша ерда ишлайди. Қалай?
– Э, қойил! Раҳмат сизга.
– Раҳматни кейин айтасан. Бизникига бориб, бу ишни ювамиз. Сен ўзбекча палов қилиб берасан, келишдикми?
– Келишдик. Масаллиқни қаердан оламиз?
– Бозорда ҳамма масаллиқ бор. Қаерга қарама, сенинг юртдошларинг. Ҳозир новосибирскликлар ўзбекчаниям билиб олишган. Сенга бозоримизни кўрсатаман. Бироқ Самарқанднинг Сиёб бозорига ўхшамайди.
– Дмитрий ака!
– Нима дейсан?
– Тўйимизга айтсак, борасизми?
– Албатта. Гап бўлиши мумкин эмас. Кунини айтсанг бўлди, Ольгани оламану учаман. Юртингда ҳеч кимдан ёмонлик кўрмаганман.
– Ольга деганингиз ким?
– Хотиним-да, овсар.
Жамшид ёнида мизғиб бораётган Нилуфарни туртди:
– Эшитдингми, Нилу, Дмитрий ака хотини билан тўйимизга бораркан.
– Вой, ростданми? Спасибо!
Шундай қилиб, уч кундан сўнг Новосибирск бозори ёнидаги "Тошкент" автобусига яна учта йўловчи қувониб чиқиб келишди. Улар Жамшид, Нилуфар ва Кибриё холалар эди. Саидвафо ва Низомхўжалар ўтирган ўриндиқ ортига жойлашишди. Жамшид Ашуралига ҳамроҳ бўлди. Шу маҳал чақалоқ кўтарган Бекзод ва Барно ҳам чиқиб келишди.
– Илоҳим, ватанимизга соғ-омон етиб олайлик, юртимиз ҳамиша тинч, обод бўлсин, бошига иш тушганларнинг мушкули осон бўлсин, ким нима ният билан йўлга чиққан бўлса, ниятига етаверсин, бизга хизмат қилаётган шофёр укаларимизниям тан-жонлари соғ бўлсин, – дея Кибриё хола ҳам дуога қўл
Уч ҳафта ўтгач, ҳақиқатдан ҳам ғилдираклари ҳарбий танк занжирига ўхшаш бир юк машинаси гулдираб келиб қолди. Бу ўша Дмитрий эди.
Дмитрий бажарилган ишларни ва ота-онасининг кайфиятини кўриб хурсанд бўлди ва Жамшид билан тез чиқишиб кетди. У бир-икки ўзбекча ибораларни ҳам биларкан, кулишиб ўтиришди. Қуюқ меҳмондорчиликдан сўнг Жамшид рус тилида қўшиқ хиргойи қилиб берди. Сўнгра ҳаммалари рус халқ қўшиқларидан биргалашиб ижро этишди.
Эртасига Дмитрий Жамшидга бир таклиф айтди:
– Жамшид, шу ерга доимий ишлагани келаверинглар, отамга ёрдамчи, ўрмончи бўласан. Хотининг онамга ҳамроҳ.
– Раҳмат. Лекин биз бунақа, одамлардан ажралиб яшашга ўрганмаганмиз-да.
– Ўйлаб кўр. Ойлик маошларинг яхши бўлади. Анави мен учун қурган уйингда ўзинг яшайверасан. Гапнинг тўғриси, анчадан буён бу ерга ишончли оила қидираётгандим. Новосибирскда иш излаган эмигрант, гастербайтерлар кўп. Лекин сизлар бошқача экансиз. Ота-онамга ҳам маъқул бўлибсизлар.
– Раҳмат, Дмитрий. Мен бу ҳақда ўйлаб кўраман. Чунки менинг дўстларим, ўз қурилиш бригадам бор. Кейин яна бир муаммо қийнайди.
– Қанақа муаммо?
– Нилуфарнинг онаси, яъни қайнонам ҳозир тутқунликда. Уни тезроқ қутқариш керак.
– Нима? Қанақа тутқунлик? Қаерда у?
– Бир корхонада. У ерда четдан келганларни худди қамоқдагидек ишлатишаркан.
– Ҳм-м... Демак, ноқонуний ташкилот экан-да.
– Эҳтимол. У ер қаттиқ қўриқланаркан.
Шундан сўнг Дмитрийга бўлиб ўтган воқеалар тафсилотини гапириб беришига тўғри келди.
– Эҳ-ҳе, шунақа ишлар, де. Демак, бу қиз хотининг эмасмиди?
– Ҳа, у қаллиғим.
Дмитрий жиддий ўйланиб қолди. Унинг юз-кўзидан, самимий қарашларидан жуда-жуда ёрдам бергиси келаётгани сезилиб турарди.
– Жамшид, мен сизларга қўлимдан келганича ёрдам бераман. Бу ифлос мафиозлар мени ҳам анча-мунчага чув туширишган. Ўша корхона, қурилиш объектинг қаерда жойлашганини аниқ тушунтириб бера оласанми?
– Ҳа. У дарёнинг нариги соҳилида Вороново деган посёлкадан у ерга йўл бор. Шунақа ўрмон ичида, дарё соҳили яқинида.
– Бўпти. Биз эртага жўнаймиз. Мен дўстларимни ишга соламан. Ўша заводда тахминан неча киши ва қаерликлар ишлашмоқда?
– Нилуфарнинг айтишича, олтмиштача осиёликлар. Суткасига ўн олти соат ишлашади. Шароитлари жуда оғир. Паспортларини олиб қўйишган.
– Тушунарли. Демак, XXI аср қуллари. Тағин давлатимизни демократия тараққий этган давлат дейишади. Хиҳ, виждонсизлар, – деб қўйди Дмитрий жаҳл билан.
Эртасига вездеходда йўлга тушишди. Егор амаки ва Маша холалар уларни ўз фарзандларидек кузатиб қолишди. Йўлга егуликлар, иссиқ кийимлар беришди. Дмитрий йўл бўйи қандай қилиб Кибриё хола ва бошқаларни тутқунликдан озод қилиш ҳақида режа тузди, ва ниҳоят, бир қарорга келди шекилли, машинани тўхтатиб аллакимга қўнғироқ қила бошлади. Унинг телефони ўзининг айтишича, сунъий йўлдош орқали боғланаркан. Оддий уяли телефонлар учун бу атрофда алоқа йўқ эмиш.
– Алло, Серёжа! Салом, қалайсан?! ...Ҳа, ота-онамни йўқлаб келувдим, биласан-ку... Ҳа, асалми, истаганингча, бир буғуни сўйиб олдим, шохининг қонидан ҳам бор. Борайин, мазза қилиб ванна қабул қиламиз, келишдикми?.. Сенга бир хизмат чиқиб қолди. Вороново посёлкасидан жанубда, тахминан юз километр, Обь дарёси қирғоғида бир терини қайта ишлаш корхонаси бор эмиш. Шу корхона ҳақида маълумот керак бўлиб қолди. Қачон аниқлаб берасан?.. Бир соатда? Бўпти. Бир соатдан кейин яна қўнғироқ қиламан. Омон бўл.
Йўлда давом этишди.
– Ишқилиб, бизнинг қурилиш объектимиз, кейин ҳамюртларимга гап тегмайдими?
– Асло. Уларнинг фуқаролик ҳуқуқлари қонуний ҳимояга олинади, иш ҳақлари ундириб берилади. Аввало, ишга ҳақиқатан ҳам қабул қилиниб, даромад солиқларини тўлаган-тўламаганлиги тафтиш этилади. Тўланган бўлса, яхши, аммо яширишган бўлса, раҳбарларга нисбатан жиноий иш қўзғатилади. Ўзинг ўйлаб кўр, бундай бепоён қудратли мамлакатни қўриқлашнинг ўзи бўлмайди-ку. Эҳ-ҳе, қанча маблағ керак. Маблағлар қаердан шаклланади. Ана шундай солиқлардан-да. Ҳамма ўз ҳолича даромад қилиб, давлат бюджетига солиқ тўлашдан бўйин товлайверса, унда Россиянинг қудрати қаерда қолади? Сен чўчима, ҳаммаси яхши бўлади.
Кўп ўтмай Дмитрий яна қўнғироқ қилди. Маълум бўлишича, корхона Давид Боровскийга қарашли бўлиб, унинг ҳисоботида ўн киши ишлаши кўрсатилган экан.
– Алло! Серёжа, ёнимда кимни олиб кетаётганимни биласанми? Етмишинчи ишчини. У ўша ердан тутқунликдан қочиб келаяпти. Давиднинг телефон рақамини бер. Мен ўзим гаплашаман.
Шундан сўнг у аллақандай телефон рақамини ёзиб олди ва ундан рақамларни терди.
– Алло, бу Боровскийми?
– Ҳа. Ким бу?
– Бу муҳим эмас. Мен нотаниш бир дўстингизман. Хуллас, Давид, сизга бир шартим бор.
– Қанақа шарт?
– Агар тўрт соат ичида қўл остингизда ноқонуний ишлаётган осиёликларнинг иш ҳақини, паспортларини қайтариб бериб, Новосибирск шаҳрига жўнатиб юбормасангиз, мен тегишли чора кўришга мажбур бўламан, тушунарлими?
– Ҳа, тушунарли. Сиз кимсиз ўзи?
– Бир холис юртдошингизман. Таклифим беғараз, самимий. Бундан буён давлат солиқларини ўз вақтида тўлаб боришни унутманг, кейин хурсанд бўласиз. Хуллас, тўрт соатдан сўнг қўл остингизда ноқонуний ишлаётган Ўрта Осиёлик муҳожирларни шаҳарга кираверишдаги ҳалқа йўл олдида кутаман. Тушунарлими?
– Тушунарли. Лекин улар ўзлари кетишни хоҳлашмаса-чи?
– Хоҳлаганлари билан қонуний меҳнат шартномаси тузишингиз мумкин. Вақт кетди.
Шундай дея Дмитрий телефон тугмасини босиб қўйди.
– Хуллас, тўрт соатдан сўнг қайнонангни кўрасан, Жамшид.
– Агар у шартни бажармаса-чи?
– Унда дўстим Серёжа солиқ полициясини ишга солади. У ўша ерда ишлайди. Қалай?
– Э, қойил! Раҳмат сизга.
– Раҳматни кейин айтасан. Бизникига бориб, бу ишни ювамиз. Сен ўзбекча палов қилиб берасан, келишдикми?
– Келишдик. Масаллиқни қаердан оламиз?
– Бозорда ҳамма масаллиқ бор. Қаерга қарама, сенинг юртдошларинг. Ҳозир новосибирскликлар ўзбекчаниям билиб олишган. Сенга бозоримизни кўрсатаман. Бироқ Самарқанднинг Сиёб бозорига ўхшамайди.
– Дмитрий ака!
– Нима дейсан?
– Тўйимизга айтсак, борасизми?
– Албатта. Гап бўлиши мумкин эмас. Кунини айтсанг бўлди, Ольгани оламану учаман. Юртингда ҳеч кимдан ёмонлик кўрмаганман.
– Ольга деганингиз ким?
– Хотиним-да, овсар.
Жамшид ёнида мизғиб бораётган Нилуфарни туртди:
– Эшитдингми, Нилу, Дмитрий ака хотини билан тўйимизга бораркан.
– Вой, ростданми? Спасибо!
Шундай қилиб, уч кундан сўнг Новосибирск бозори ёнидаги "Тошкент" автобусига яна учта йўловчи қувониб чиқиб келишди. Улар Жамшид, Нилуфар ва Кибриё холалар эди. Саидвафо ва Низомхўжалар ўтирган ўриндиқ ортига жойлашишди. Жамшид Ашуралига ҳамроҳ бўлди. Шу маҳал чақалоқ кўтарган Бекзод ва Барно ҳам чиқиб келишди.
– Илоҳим, ватанимизга соғ-омон етиб олайлик, юртимиз ҳамиша тинч, обод бўлсин, бошига иш тушганларнинг мушкули осон бўлсин, ким нима ният билан йўлга чиққан бўлса, ниятига етаверсин, бизга хизмат қилаётган шофёр укаларимизниям тан-жонлари соғ бўлсин, – дея Кибриё хола ҳам дуога қўл