Tasodifiy hikoya: "Maxis" dan ajoyib hikoya"ONA"-2 (davomi...
... Malika ona boldi. U farzandini bagriga bosib kozlariga yosh olib yig'ladi. "Bolam, bolajonim, me...davomi
... Malika ona boldi. U farzandini bagriga bosib kozlariga yosh olib yig'ladi. "Bolam, bolajonim, me...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 3 (kamolov)
айтди. Бу гап, эҳтимол, қизлар учун ҳам кутилаётган баҳонамиди, ўринсиз бўлса-да, ҳар ҳолда Шамсия дегани нозланиб гап қотди:
– Вой, акажон, нега унақа дейсиз. Ҳеч бўлмаса "Эркак ягонадир" денг, – деди.
Бу билан у "қармоқ ташлади". Чунки дугонаси Хумора бир оз аввал Низомхўжа билан Халилнинг "топиш-тутишлар" ҳақидаги гапини эшитиб қолган ва кўзларини олайтириб, Шамсиянинг қулоғига "Яхши балиқларга ўхшайди", деб шипшиб қўйганди.
– Қизим, "Эркак ягонадир", деган сўз фақат айрим хўроз йигитларга тегишли, – деди Низомхўжа кутилмаганда.
Йигитлар кулиб юборишди.
– Ў-ў! "Ёмонсиз, Қўчқор ака", – деди Хумора кўзларини сузиб.
У бу билан "Темир хотин" спектаклидаги Аломат образига ишора қилганди.
– Тўғри, бу гап қўчқорларгаям тегишли, – деб қўйди Хидирали. – Сиз ҳам аломат экансиз.
Қизлар кулиб юборишди. Халил шеригига "Ҳеч шу суюқлигингни ташламас экансан-да" дегандай олақараш қилиб қўйди. Низомхўжа уни тушундими, "қўяверинг" дегандай тиззасига туртди. Шундай қилиб, Халил билан Низомхўжа, Хидирали билан орқасидаги олифта қизлар ўртасида қизғин суҳбат давом этди.
Шамсия билан Хумора Россия томонларга ота-оналарига "эл қатори энагалик қилгани – ишга" деб баҳона қилиб, аслида тунги барларда "меҳнат қилиб, чарчаб", уйларига "дам олгани" қайтишмоқда эди. Улар энди "дам олиш"ни даволаниш билан алиштиришмоқчи. Чунки барда уларни тиббий кўрикдан ўтказиб туришарди. Охирги бор қонлари таҳлил қилинганида ОИТС касаллиги чиққанмиш. Уларнинг паспортларига "даволанмагунча қайтиб келмайсан" дегандай депортация муҳрини "тап" этказиб босиб беришди. Бўлмаса, яхши пул топишаётганди, қайтиш хаёлларига ҳам келмаганди. Пешона экан-да...
КОЗИМ, НИЁЗБЕК, АШУРАЛИ ВА БОШҚАЛАР
Жўнаш арафасида мотори гуриллаб турган, пештоқига катта ҳарфлар билан "Новосибирск – Тошкент" деб ёзиб қўйилган "Мерседес" автобуснинг атрофи тобора гавжумлашиб борарди. Эгнига жинси шим, спорт кийими ва бошларига соябонли кепка кийиб олган қоракўз, қорасоч йигитлару европача кийинган қизу жувонлар автобусни ўз ватанларининг бир парчасидек кўриб қувониб кетишар, баъзилари автобус олд қисмини силаб-сийпаб юзларига фотиҳа ҳам тортишарди.
Улар орасида уч йилдан буён қарияларни ювиб-тараб, болаларга энагалик қилиб ишлаб қайтаётган Ансора ва Аслия исмли жувонлар, Шерқул ва Қувваталига ўхшаб кўча супуриб, муз-қор тозалаб, фақат қора ишлар қилиб, гўё ўзларича бир неча йиллар "ишни қойиллатиб" қайтаётган бир гуруҳ бақувват-бақувват мардикор йигитлар, Зайни ва Эдик каби автоэлектрик, компьютер дастурчилари, сантехник ва дурадгор каби ўз касбининг моҳир усталари, Татьяна ва Алёна, Шамил ва Альберт каби русийзабон сафарга отланган ҳамюртларимиз ҳам бор эди.
Ашурали эндигина жойлашиб олиб, икки сутка гангир-гунгир қилиб, атрофидаги йўловчилар, шу жумладан, ёнидаги ҳамроҳи Жамшид билан танишган ҳам эдики, автобуснинг ён ойнаси тақирлаб қолди. Ашурали қувониб ўрнидан туриб кетди. Уйида ўн икки кун меҳмон бўлиб, хайр-хўшлашиб келган хизматдош дўсти Славик жилмайиб турарди. Ашурали "Мен ҳозир" деди-да, ўриндиққа дўпписини қўйиб, пастга тушиб кетди. Сўнгра рус ошнаси билан худди янги учрашишгандай қучоқ очиб кўришишди.
Славик Ашуралининг қўлига бир халта совға-салом тутқазди.
– Мана булар сенга, тузукроқ меҳмон қилолмадим.
– Э, нима қилардинг овора бўлиб, – деди Ашурали севиниб.
– Бу ерда икки шиша тоза рус ароғи, тўрт шиша буғу шохининг қони бор.
– Ие! Нима қиламан уни?
– Ҳар куни овқатдан олдин эллик граммдан отиб турасан. Бу жуда фойдали ичимлик. Сен кетганингдан кейин ёдимга келиб қолди. Бир оғайним ўрмончи, ўшаникидан олиб келаяпман. Кейин келганингда унинг ҳаммомида буғу шохининг қайнатмасидан тайёрланган ваннада чўмиласан.
– Бунинг нима фойдаси бор?
– Унисини хотинингдан сўрайсан, – деди Славик ва Ашуралининг қулоғига кулиб шипшиб қўйди. – Ҳа. Эркаклик қувватини оширади.
Улар хохолаб кулиб юборишди. Бу ҳол бошқа йўловчиларни ҳам, бир четда шериги билан ўзаро шивир-шивир қилиб гаплашаётган автобус ҳайдовчиси Козим ва кўринишдан олғир, устомон эканлиги сезилиб турадиган чипта сотувчи Ниёзбек исмли иккинчи ҳайдовчининг ҳам эътиборини тортди.
– Анави йигит сал анақароқ эканми? – сўради Ниёзбек Ашуралини кўрсатиб.
– Қанақа?
– Мен ҳам автобус ҳайдайман, хизмат бўлса, айтаверинглар, ҳайдашворавераман, дейди.
– "Бош оғриқ" экан-да.
– Бе, у бир қишлоқи-ку. Ҳалиги бору, "пазик" минадиганлардан-де. Балони тушунармиди?
– Э, уни қўявер, демак, мен овқатлангани қаерларда тўхташим керак?
– Зелиногорскдаги чорраҳада. Сўнг қозоқда – Ойшиликда.
– Яхши. Ишқилиб, ҳаммаси жойидами?
– Ҳа.Бадр ва Баҳром исмли йигитлар "Паспортимиз йўқ" деган баҳона билан ҳамманинг кўз ўнгида одамларнинг раҳмини келтириб юкхонага кириб олишди. Уларга ишлаш шароити "қийин" эди. Юкхонада, тиқилинчда, совуқда ҳар бир жомадон, халталарни бир-бир очиб, нарсаларни қўл фонари ёрдамида кўздан кечириб, керагини олиб, қолганини яна қайта яхшилаб жойлаб чиқишдек одатий ўғрилик ишлари билан машғул эдилар. Пул, тилла тақинчоқлар бўлса-ку хўп-хўп, қимматбаҳо буюмларни ўз сумкаларига жойлашлари ва йўл-йўлакай автобус тўхтаб, ошхонага овқатлангани тушган маҳаллари уларни арзон нархда тез-тез пуллашлари ҳам керак. Мабодо қўлга тушиб қолгудек бўлсалар "зинғиллаб" қочиб қолишлари лозим эди. Ўғрилик ҳам бир тирикчилик, буям осон эмас-да.
Бир воқеа сабаб бўлиб, улар шу ҳунар билан шуғулланишга қасд қилишганди. Икки йил мардикорлик ва ҳар хил қора ишларни бажариб ҳалол пул топишди. Аммо ётоқда турадиган ҳамюрт йигитлар бор пулларини ўғирлаб, бошқа шаҳарга жўнаворишди. Бу ҳол айниқса, Баҳромга қаттиқ алам қилди ва автобус юкхоналарида кетиш баҳонасини ўйлаб топди. Улар юкхонага яхшилаб жойлашиб олишди. Устларидан қулфлаб қўйилди.
* * *
Хурсанд бўлган Ашурали дўсти Славик билан яна бир бор қучоқлашиб хайрлашди.
– Славик, сени албатта кутаман, хўпми?
– Ҳа, бораман. Айтдим-ку, "Чимён" санаториясига декабрь ёки январь ойларида" деб.
– Хотининг Галяниям бирга олиб бор.
– Нима, ўрмонда ўтин йўқми?
Ашурали кулиб юборди.
– Биздаги ўтинлар ёнмайди, ҳаммаси ҳўл.
– Ёнғин бўлса, ҳўлу қуруқ баробар ёнаверади.
– Уни ўт ўчирувчилар буғунинг шохини кийиб ўчиришадими? – Ашурали халтага ишора қилди.
Славик ҳам энди ўзини тутиб туролмади, хохолаб кулиб юборди.
– Бўпти, сен бир синаб кўр. Маъқул бўлса, қўнғироқ қил. Қишда ўзим олиб бораман. Майли, чиқа қол. Нима бало, одам тиқилинчми, дейман-а?
– Ҳа. Йўл кира арзон экан, поездникидан уч баробар кам. Ҳам тез етиб борармиш.
Славик ҳайрон бўлиб қовоғини кўтарди.
– Самолётда ёки поездда кетаверсанг бўлмайдими?
– Бунинг ҳам бир гашти бор-да. Баҳонада таниш-билиш орттираман, кўрмаган жойларни кўраман.
– Майли, яхши бор, уйингдагиларга салом айт.
– Хўп, сени кутаман, Славик.
– Албатта. Қўнғироқ қилиб тур. Йўқолиб кетма.
– Айтмоқчи, борибоқ ҳалиги "Нексия" машинасининг нархини билиб, қўнғироқ қиламан, хўпми?
– Хўп. Агар имкониятим етса, учиб борарман ёки сенга пул жўнатаман, келишдикми?
– Келишдик.
Ашурали тиқилиб чиқиб бораётган йўловчилар орасига ўзини урди.
Ниҳоят, автобус ўрнидан қўзғалди. Кузатувчилар ва шулар
– Вой, акажон, нега унақа дейсиз. Ҳеч бўлмаса "Эркак ягонадир" денг, – деди.
Бу билан у "қармоқ ташлади". Чунки дугонаси Хумора бир оз аввал Низомхўжа билан Халилнинг "топиш-тутишлар" ҳақидаги гапини эшитиб қолган ва кўзларини олайтириб, Шамсиянинг қулоғига "Яхши балиқларга ўхшайди", деб шипшиб қўйганди.
– Қизим, "Эркак ягонадир", деган сўз фақат айрим хўроз йигитларга тегишли, – деди Низомхўжа кутилмаганда.
Йигитлар кулиб юборишди.
– Ў-ў! "Ёмонсиз, Қўчқор ака", – деди Хумора кўзларини сузиб.
У бу билан "Темир хотин" спектаклидаги Аломат образига ишора қилганди.
– Тўғри, бу гап қўчқорларгаям тегишли, – деб қўйди Хидирали. – Сиз ҳам аломат экансиз.
Қизлар кулиб юборишди. Халил шеригига "Ҳеч шу суюқлигингни ташламас экансан-да" дегандай олақараш қилиб қўйди. Низомхўжа уни тушундими, "қўяверинг" дегандай тиззасига туртди. Шундай қилиб, Халил билан Низомхўжа, Хидирали билан орқасидаги олифта қизлар ўртасида қизғин суҳбат давом этди.
Шамсия билан Хумора Россия томонларга ота-оналарига "эл қатори энагалик қилгани – ишга" деб баҳона қилиб, аслида тунги барларда "меҳнат қилиб, чарчаб", уйларига "дам олгани" қайтишмоқда эди. Улар энди "дам олиш"ни даволаниш билан алиштиришмоқчи. Чунки барда уларни тиббий кўрикдан ўтказиб туришарди. Охирги бор қонлари таҳлил қилинганида ОИТС касаллиги чиққанмиш. Уларнинг паспортларига "даволанмагунча қайтиб келмайсан" дегандай депортация муҳрини "тап" этказиб босиб беришди. Бўлмаса, яхши пул топишаётганди, қайтиш хаёлларига ҳам келмаганди. Пешона экан-да...
КОЗИМ, НИЁЗБЕК, АШУРАЛИ ВА БОШҚАЛАР
Жўнаш арафасида мотори гуриллаб турган, пештоқига катта ҳарфлар билан "Новосибирск – Тошкент" деб ёзиб қўйилган "Мерседес" автобуснинг атрофи тобора гавжумлашиб борарди. Эгнига жинси шим, спорт кийими ва бошларига соябонли кепка кийиб олган қоракўз, қорасоч йигитлару европача кийинган қизу жувонлар автобусни ўз ватанларининг бир парчасидек кўриб қувониб кетишар, баъзилари автобус олд қисмини силаб-сийпаб юзларига фотиҳа ҳам тортишарди.
Улар орасида уч йилдан буён қарияларни ювиб-тараб, болаларга энагалик қилиб ишлаб қайтаётган Ансора ва Аслия исмли жувонлар, Шерқул ва Қувваталига ўхшаб кўча супуриб, муз-қор тозалаб, фақат қора ишлар қилиб, гўё ўзларича бир неча йиллар "ишни қойиллатиб" қайтаётган бир гуруҳ бақувват-бақувват мардикор йигитлар, Зайни ва Эдик каби автоэлектрик, компьютер дастурчилари, сантехник ва дурадгор каби ўз касбининг моҳир усталари, Татьяна ва Алёна, Шамил ва Альберт каби русийзабон сафарга отланган ҳамюртларимиз ҳам бор эди.
Ашурали эндигина жойлашиб олиб, икки сутка гангир-гунгир қилиб, атрофидаги йўловчилар, шу жумладан, ёнидаги ҳамроҳи Жамшид билан танишган ҳам эдики, автобуснинг ён ойнаси тақирлаб қолди. Ашурали қувониб ўрнидан туриб кетди. Уйида ўн икки кун меҳмон бўлиб, хайр-хўшлашиб келган хизматдош дўсти Славик жилмайиб турарди. Ашурали "Мен ҳозир" деди-да, ўриндиққа дўпписини қўйиб, пастга тушиб кетди. Сўнгра рус ошнаси билан худди янги учрашишгандай қучоқ очиб кўришишди.
Славик Ашуралининг қўлига бир халта совға-салом тутқазди.
– Мана булар сенга, тузукроқ меҳмон қилолмадим.
– Э, нима қилардинг овора бўлиб, – деди Ашурали севиниб.
– Бу ерда икки шиша тоза рус ароғи, тўрт шиша буғу шохининг қони бор.
– Ие! Нима қиламан уни?
– Ҳар куни овқатдан олдин эллик граммдан отиб турасан. Бу жуда фойдали ичимлик. Сен кетганингдан кейин ёдимга келиб қолди. Бир оғайним ўрмончи, ўшаникидан олиб келаяпман. Кейин келганингда унинг ҳаммомида буғу шохининг қайнатмасидан тайёрланган ваннада чўмиласан.
– Бунинг нима фойдаси бор?
– Унисини хотинингдан сўрайсан, – деди Славик ва Ашуралининг қулоғига кулиб шипшиб қўйди. – Ҳа. Эркаклик қувватини оширади.
Улар хохолаб кулиб юборишди. Бу ҳол бошқа йўловчиларни ҳам, бир четда шериги билан ўзаро шивир-шивир қилиб гаплашаётган автобус ҳайдовчиси Козим ва кўринишдан олғир, устомон эканлиги сезилиб турадиган чипта сотувчи Ниёзбек исмли иккинчи ҳайдовчининг ҳам эътиборини тортди.
– Анави йигит сал анақароқ эканми? – сўради Ниёзбек Ашуралини кўрсатиб.
– Қанақа?
– Мен ҳам автобус ҳайдайман, хизмат бўлса, айтаверинглар, ҳайдашворавераман, дейди.
– "Бош оғриқ" экан-да.
– Бе, у бир қишлоқи-ку. Ҳалиги бору, "пазик" минадиганлардан-де. Балони тушунармиди?
– Э, уни қўявер, демак, мен овқатлангани қаерларда тўхташим керак?
– Зелиногорскдаги чорраҳада. Сўнг қозоқда – Ойшиликда.
– Яхши. Ишқилиб, ҳаммаси жойидами?
– Ҳа.Бадр ва Баҳром исмли йигитлар "Паспортимиз йўқ" деган баҳона билан ҳамманинг кўз ўнгида одамларнинг раҳмини келтириб юкхонага кириб олишди. Уларга ишлаш шароити "қийин" эди. Юкхонада, тиқилинчда, совуқда ҳар бир жомадон, халталарни бир-бир очиб, нарсаларни қўл фонари ёрдамида кўздан кечириб, керагини олиб, қолганини яна қайта яхшилаб жойлаб чиқишдек одатий ўғрилик ишлари билан машғул эдилар. Пул, тилла тақинчоқлар бўлса-ку хўп-хўп, қимматбаҳо буюмларни ўз сумкаларига жойлашлари ва йўл-йўлакай автобус тўхтаб, ошхонага овқатлангани тушган маҳаллари уларни арзон нархда тез-тез пуллашлари ҳам керак. Мабодо қўлга тушиб қолгудек бўлсалар "зинғиллаб" қочиб қолишлари лозим эди. Ўғрилик ҳам бир тирикчилик, буям осон эмас-да.
Бир воқеа сабаб бўлиб, улар шу ҳунар билан шуғулланишга қасд қилишганди. Икки йил мардикорлик ва ҳар хил қора ишларни бажариб ҳалол пул топишди. Аммо ётоқда турадиган ҳамюрт йигитлар бор пулларини ўғирлаб, бошқа шаҳарга жўнаворишди. Бу ҳол айниқса, Баҳромга қаттиқ алам қилди ва автобус юкхоналарида кетиш баҳонасини ўйлаб топди. Улар юкхонага яхшилаб жойлашиб олишди. Устларидан қулфлаб қўйилди.
* * *
Хурсанд бўлган Ашурали дўсти Славик билан яна бир бор қучоқлашиб хайрлашди.
– Славик, сени албатта кутаман, хўпми?
– Ҳа, бораман. Айтдим-ку, "Чимён" санаториясига декабрь ёки январь ойларида" деб.
– Хотининг Галяниям бирга олиб бор.
– Нима, ўрмонда ўтин йўқми?
Ашурали кулиб юборди.
– Биздаги ўтинлар ёнмайди, ҳаммаси ҳўл.
– Ёнғин бўлса, ҳўлу қуруқ баробар ёнаверади.
– Уни ўт ўчирувчилар буғунинг шохини кийиб ўчиришадими? – Ашурали халтага ишора қилди.
Славик ҳам энди ўзини тутиб туролмади, хохолаб кулиб юборди.
– Бўпти, сен бир синаб кўр. Маъқул бўлса, қўнғироқ қил. Қишда ўзим олиб бораман. Майли, чиқа қол. Нима бало, одам тиқилинчми, дейман-а?
– Ҳа. Йўл кира арзон экан, поездникидан уч баробар кам. Ҳам тез етиб борармиш.
Славик ҳайрон бўлиб қовоғини кўтарди.
– Самолётда ёки поездда кетаверсанг бўлмайдими?
– Бунинг ҳам бир гашти бор-да. Баҳонада таниш-билиш орттираман, кўрмаган жойларни кўраман.
– Майли, яхши бор, уйингдагиларга салом айт.
– Хўп, сени кутаман, Славик.
– Албатта. Қўнғироқ қилиб тур. Йўқолиб кетма.
– Айтмоқчи, борибоқ ҳалиги "Нексия" машинасининг нархини билиб, қўнғироқ қиламан, хўпми?
– Хўп. Агар имкониятим етса, учиб борарман ёки сенга пул жўнатаман, келишдикми?
– Келишдик.
Ашурали тиқилиб чиқиб бораётган йўловчилар орасига ўзини урди.
Ниҳоят, автобус ўрнидан қўзғалди. Кузатувчилар ва шулар