Tasodifiy hikoya: yashirin kamera2
2-qism. Yo’lda ketayotib o’zimcha reja tuza boshladi.Yo’ldan u bu narsa kola, piva olib borsammikan ...davomi
2-qism. Yo’lda ketayotib o’zimcha reja tuza boshladi.Yo’ldan u bu narsa kola, piva olib borsammikan ...davomi
Библиотека | Boshqalar | Adashgan avtobus 4 (kamolov )
қилишибдими-а? – таажжубланиб сўради ҳожи бобо.
Бу пайтда автобусдан тушиб келаётганлар Ашуралининг телефонини бир-бир қўлларига олиб Айбике юборган нохуш хабарни ўқишарди.
– Ўлдириш керак бу ифлосларни! – қичқирди Эшқул.
– Йўқ, уларни суд қилиш керак.
– Аввал юртдошларимизни топиб беришсин!
– Уларни полицияга топширайлик, – деди Демир.
Бир-икки йигит жаҳли чиқиб ҳайдовчиларни оёғига тепа бошлашди. Қўйиб берса, қон қақшатиб дўппослашга ҳам тайёр эдилар.
– Тўхтанглар! – бақирди Низомхўжа. – Унақа қилманглар. Булар ҳам ўз юртдошларимиз, мўмин-мусулмон одамлар.
– Мусулмон бўлишса шунақа иш қилишадими?
– Аввал чегарадан ўтиб олайлик. Ҳақиқатан ҳам ҳамроҳларимиз у ерда бўлишмаса, кейин полицияга ё ўзимизнинг милицияга олиб бориб топшираверасизлар. Булар ҳар бир йўловчи учун жавоб беришади ҳали.
– Бўлмаса, юкхонада кетаверишади. Автобусни мен ҳайдайман, – деди Ашурали.
– Чегарада ҳарбийлар бу аҳволни кўришса нима бўлади? Ўзлари ҳайдай қолишсин.
– Йўқ, ота. Бу хавфли. Ифлосларга ишониб бўлмайди. Бизни олиб қочишса-чи?
– Қаёққаям боришарди?!
– Бунинг шериклари бор. Уларга тўхтаб, бизниям гаровга олишса нима бўлади?
– Йўғ-е. Ё астағфируллоҳ... – таажжубланди мўйсафид.
Ана шундай узоқ тортишувлардан сўнг автобусни Ашурали ҳайдайдиган ва айлана йўллар билан Қозоғистонга ўтиб борадиган бўлди. Уларнинг тақдирини Айбикедан келадиган жавоб ёки Шуманайкадаги вазият ҳал этарди. Ҳайдовчиларга нисбатан бўлган шубҳа ва гумон тобора ортиб, йўловчиларнинг асаби таранглашиб борар, барчанинг юрагини ваҳима босганди.
Еттинчи боб
ИСЁН
Ташландиқ кондаги йўловчиларнинг аҳволи тобора оғирлашиб борарди. Иш оғир, бундай вазият ҳеч кимнинг етти ухлаб тушига ҳам кирмаганди.
Конда, ер остида ишловчи юртдошлар кўп экан. Тинкаси қуриган, руҳан ва жисмонан эзилган, ватанга қайтишдан умидларини узган одамларнинг аҳволи оғир эди. Темир қозиқлар билан метиндан қаттиқ тошларни уриб синдиришар ва аравачаларга юклаб, рельсли йўлдан ташқарига олиб чиқишар, ташқаридаги ташландиқ бино ичида метин билан ёки улкан пресс қурилмалар тагига қўйиб, янчишар, бошқа гуруҳ одамлар ва тасодифан тутқунликка тушиб қолган аёллар, ҳаттоки болалар уюм бўлакларини яна ҳам майдалаб сув бўйига ташиб келишар, ғалвирларга солиб ювишарди. Бу ишлар қуролланган ва қўлида резина таёқ тутган бир гуруҳ назоратчилар кузатувида амалга ошириларди. Топилган ҳар бир олмос бўлакчаси зудлик билан олиб қўйилар, ишдан сўнг эса ишчиларнинг кийим-кечаклари, ҳатто таналари тинтиб чиқиларди.
Мабодо олмос бўлакчаси яшириб қолингани маълум бўлса, ўша айбдор итдай калтакланарди. Теварак-атроф тиканли сим билан ўралган ва ботқоқлик бўлиб, автомат тутган ниқобли соқчилар томонидан қаттиқ қўриқланар, қочиб кетишнинг иложи йўқ эди. Эвини қилиб қочганлар бўлса атрофдаги ботқоқликларда, кимсасиз ёввойи ўрмонда нобуд бўларди. Бу ерга фақат битта йўл – ботқоқ устига ётқизилган сузувчи понтон йиғма кўприги келган бўлиб, керак пайтда уни тезлик билан йиғиштириб олиш мумкин эди.
Зайни, Жўшқин ва бошқалар ишнинг бу даражада оғирлигини тасаввур ҳам қилишмаганди. Улар дастлаб олиб келинган жой бу фақат улар тилидаги "фильтр", қўпол қилиб айтилганида "қул бозори" эди, холос. "Қисиқ кўз" бошчилигидаги гуруҳ одамларни овлаб тўғри шу ерга келтиришар ва мижозлари билан очиқ савдо қилишарди.
Гого бу сафар бақувват, яхши "моллар" келганига амин бўлди. Одатда одамларни ур-сур, йиғи-сиғи билан мажбуран олиб келишарди. Лекин бу сафаргиларнинг меҳнат қилишга иштиёқманд эканлигига амин бўлди. Шу туфайли уларни енгилроқ тош майдалаш цехига ташлади. Бошлиқ улар орасидан ўзига назоратчилар танлаб олишни режалаштирди. "Осиёликлар ўз юртдошларини яхши гап билан, урмай-сўкмай ҳам ишлата олади. Яхши ҳақ олишса, менга содиқ бўлишади. Уларга барибир, пул учун ҳеч нимадан тойишмайди", деб ўйларди.
Шамсия билан Хуморанинг нозли қарашлари бошлиқ ва унинг ёрдамчиларини қизиқтирмай қолмади. Бундай ҳолатларда одатда қизлар гўё имтиҳон топширгандай аввало бошлиқнинг тўшагидан ўтишар, маъқул бўлганини зериккунича олиб юрар, кўп ҳолларда эса биринчи кечадаёқ яхши топилма топган назоратчиларга тортиқ қилиб юборарди.
Аҳволни тушунган Шамсия билан Хумора тақдирнинг бу ўйинидан танг қолишди. Аслида юқтириб олган касалликларидан қутулиш бир муаммо эди. Буниси ортиб тушди ва уларга жуда алам қилди.
– Биласанми, Шамсия, қилган гуноҳларимиз учун худонинг ўзи бизларни жазолаяпти. Бошқалар қатори ўз юртимизда юраверсак бўларди-ку. Ҳозир, эҳтимол, оила қуриб биттадан болали бўлармидик, – деди Хумора тушкун кайфиятда.
Кеча тунда яримлаб қолган вискидан алам билан қуйиб ичаркан, Шамсиянинг кайфи ошиб борарди.
– Пешона-да, дугона. Биз барибир ўламиз. Ўладиган жонга маишат қилиб юрибмиз-да. Нима қипти, подумаешь...
– Унақа дема, Шамси. Яшашимиз, даволанишимиз керак. Бизга бошқа эркаклар билан бўлиш мумкин эмас, ахир.
– Бу ердагилар одам эмас. Уларнинг ҳаммасини йўқ қилиш керак. Бизнинг ўз "қуролимиз" бор, – деди Шамсия ва хохолаб кула бошлади. Фақат Хумора келиб бир тарсаки туширганидагина у ўзига келди.
Айбике кўримсиз бўлгани боис унга ҳеч ким эътибор бермади. Уни ҳам кўпчилик аёллар қатори тош ювишга қўйишди. Улар шундай қаттиқ назорат остида эдиларки, телефон қилиб олишга ёки "СМС" юборишга ҳам имконият йўқ эди. Ниҳоят, тунда Ашуралидан келган хатни адёл ичида ўқиди ва умид пайдо бўлди. У ўзларининг тутқунда эканликларини яна ёзиб маълум қилмоқчи бўлди, аммо ток манбаи аллақачон тугаб бўлган ва уни баракда қувватга тўлдиришнинг имкони йўқ эди. Бунинг устига, унинг тўшагини ҳам олмос яширмадимикан, дея ағдариб тинтув қилишганида телефонни топиб олишди ва пачоқлаб ташлашди. Бошига резина таёқ билан уришганди, ҳушидан кетиб йиқилди. Бу ҳақда эшитган Шамсия ва Хумора чопиб етиб келишди.
– Сволочи! – сўкинди Шамсия ўзини босолмай.
– Ўлиб кетгурлар! Қиз болага кучинг етдими? Сенлар эркак эмассан! – дея қичқирди Хумора ҳам.
– Буларни ҳали онасини кўрсатиб қўямиз! Қўй, Айбике, хафа бўлма. Биз булардан қасдимизни оламиз ҳали, – деди Шамсия кўзлари ёниб.
Айбикенинг бошини боғлаб қўйишди ва унга чой дамлаб беришди.
– Хумор, мен кеча бир муҳим нарсани билиб олдим.
– Хўш-хўш?
– Уч кундан кейин Гогонинг туғилган куни экан. Бу дегани тоза маишат қилишади. Фурсатдан фойдаланиб қолишимиз керак.
– Қанақа қилиб? Нима, "қуролингни" ишлатмоқчимисан? – деди Хумора кулиб.
Davomi bor
Бу пайтда автобусдан тушиб келаётганлар Ашуралининг телефонини бир-бир қўлларига олиб Айбике юборган нохуш хабарни ўқишарди.
– Ўлдириш керак бу ифлосларни! – қичқирди Эшқул.
– Йўқ, уларни суд қилиш керак.
– Аввал юртдошларимизни топиб беришсин!
– Уларни полицияга топширайлик, – деди Демир.
Бир-икки йигит жаҳли чиқиб ҳайдовчиларни оёғига тепа бошлашди. Қўйиб берса, қон қақшатиб дўппослашга ҳам тайёр эдилар.
– Тўхтанглар! – бақирди Низомхўжа. – Унақа қилманглар. Булар ҳам ўз юртдошларимиз, мўмин-мусулмон одамлар.
– Мусулмон бўлишса шунақа иш қилишадими?
– Аввал чегарадан ўтиб олайлик. Ҳақиқатан ҳам ҳамроҳларимиз у ерда бўлишмаса, кейин полицияга ё ўзимизнинг милицияга олиб бориб топшираверасизлар. Булар ҳар бир йўловчи учун жавоб беришади ҳали.
– Бўлмаса, юкхонада кетаверишади. Автобусни мен ҳайдайман, – деди Ашурали.
– Чегарада ҳарбийлар бу аҳволни кўришса нима бўлади? Ўзлари ҳайдай қолишсин.
– Йўқ, ота. Бу хавфли. Ифлосларга ишониб бўлмайди. Бизни олиб қочишса-чи?
– Қаёққаям боришарди?!
– Бунинг шериклари бор. Уларга тўхтаб, бизниям гаровга олишса нима бўлади?
– Йўғ-е. Ё астағфируллоҳ... – таажжубланди мўйсафид.
Ана шундай узоқ тортишувлардан сўнг автобусни Ашурали ҳайдайдиган ва айлана йўллар билан Қозоғистонга ўтиб борадиган бўлди. Уларнинг тақдирини Айбикедан келадиган жавоб ёки Шуманайкадаги вазият ҳал этарди. Ҳайдовчиларга нисбатан бўлган шубҳа ва гумон тобора ортиб, йўловчиларнинг асаби таранглашиб борар, барчанинг юрагини ваҳима босганди.
Еттинчи боб
ИСЁН
Ташландиқ кондаги йўловчиларнинг аҳволи тобора оғирлашиб борарди. Иш оғир, бундай вазият ҳеч кимнинг етти ухлаб тушига ҳам кирмаганди.
Конда, ер остида ишловчи юртдошлар кўп экан. Тинкаси қуриган, руҳан ва жисмонан эзилган, ватанга қайтишдан умидларини узган одамларнинг аҳволи оғир эди. Темир қозиқлар билан метиндан қаттиқ тошларни уриб синдиришар ва аравачаларга юклаб, рельсли йўлдан ташқарига олиб чиқишар, ташқаридаги ташландиқ бино ичида метин билан ёки улкан пресс қурилмалар тагига қўйиб, янчишар, бошқа гуруҳ одамлар ва тасодифан тутқунликка тушиб қолган аёллар, ҳаттоки болалар уюм бўлакларини яна ҳам майдалаб сув бўйига ташиб келишар, ғалвирларга солиб ювишарди. Бу ишлар қуролланган ва қўлида резина таёқ тутган бир гуруҳ назоратчилар кузатувида амалга ошириларди. Топилган ҳар бир олмос бўлакчаси зудлик билан олиб қўйилар, ишдан сўнг эса ишчиларнинг кийим-кечаклари, ҳатто таналари тинтиб чиқиларди.
Мабодо олмос бўлакчаси яшириб қолингани маълум бўлса, ўша айбдор итдай калтакланарди. Теварак-атроф тиканли сим билан ўралган ва ботқоқлик бўлиб, автомат тутган ниқобли соқчилар томонидан қаттиқ қўриқланар, қочиб кетишнинг иложи йўқ эди. Эвини қилиб қочганлар бўлса атрофдаги ботқоқликларда, кимсасиз ёввойи ўрмонда нобуд бўларди. Бу ерга фақат битта йўл – ботқоқ устига ётқизилган сузувчи понтон йиғма кўприги келган бўлиб, керак пайтда уни тезлик билан йиғиштириб олиш мумкин эди.
Зайни, Жўшқин ва бошқалар ишнинг бу даражада оғирлигини тасаввур ҳам қилишмаганди. Улар дастлаб олиб келинган жой бу фақат улар тилидаги "фильтр", қўпол қилиб айтилганида "қул бозори" эди, холос. "Қисиқ кўз" бошчилигидаги гуруҳ одамларни овлаб тўғри шу ерга келтиришар ва мижозлари билан очиқ савдо қилишарди.
Гого бу сафар бақувват, яхши "моллар" келганига амин бўлди. Одатда одамларни ур-сур, йиғи-сиғи билан мажбуран олиб келишарди. Лекин бу сафаргиларнинг меҳнат қилишга иштиёқманд эканлигига амин бўлди. Шу туфайли уларни енгилроқ тош майдалаш цехига ташлади. Бошлиқ улар орасидан ўзига назоратчилар танлаб олишни режалаштирди. "Осиёликлар ўз юртдошларини яхши гап билан, урмай-сўкмай ҳам ишлата олади. Яхши ҳақ олишса, менга содиқ бўлишади. Уларга барибир, пул учун ҳеч нимадан тойишмайди", деб ўйларди.
Шамсия билан Хуморанинг нозли қарашлари бошлиқ ва унинг ёрдамчиларини қизиқтирмай қолмади. Бундай ҳолатларда одатда қизлар гўё имтиҳон топширгандай аввало бошлиқнинг тўшагидан ўтишар, маъқул бўлганини зериккунича олиб юрар, кўп ҳолларда эса биринчи кечадаёқ яхши топилма топган назоратчиларга тортиқ қилиб юборарди.
Аҳволни тушунган Шамсия билан Хумора тақдирнинг бу ўйинидан танг қолишди. Аслида юқтириб олган касалликларидан қутулиш бир муаммо эди. Буниси ортиб тушди ва уларга жуда алам қилди.
– Биласанми, Шамсия, қилган гуноҳларимиз учун худонинг ўзи бизларни жазолаяпти. Бошқалар қатори ўз юртимизда юраверсак бўларди-ку. Ҳозир, эҳтимол, оила қуриб биттадан болали бўлармидик, – деди Хумора тушкун кайфиятда.
Кеча тунда яримлаб қолган вискидан алам билан қуйиб ичаркан, Шамсиянинг кайфи ошиб борарди.
– Пешона-да, дугона. Биз барибир ўламиз. Ўладиган жонга маишат қилиб юрибмиз-да. Нима қипти, подумаешь...
– Унақа дема, Шамси. Яшашимиз, даволанишимиз керак. Бизга бошқа эркаклар билан бўлиш мумкин эмас, ахир.
– Бу ердагилар одам эмас. Уларнинг ҳаммасини йўқ қилиш керак. Бизнинг ўз "қуролимиз" бор, – деди Шамсия ва хохолаб кула бошлади. Фақат Хумора келиб бир тарсаки туширганидагина у ўзига келди.
Айбике кўримсиз бўлгани боис унга ҳеч ким эътибор бермади. Уни ҳам кўпчилик аёллар қатори тош ювишга қўйишди. Улар шундай қаттиқ назорат остида эдиларки, телефон қилиб олишга ёки "СМС" юборишга ҳам имконият йўқ эди. Ниҳоят, тунда Ашуралидан келган хатни адёл ичида ўқиди ва умид пайдо бўлди. У ўзларининг тутқунда эканликларини яна ёзиб маълум қилмоқчи бўлди, аммо ток манбаи аллақачон тугаб бўлган ва уни баракда қувватга тўлдиришнинг имкони йўқ эди. Бунинг устига, унинг тўшагини ҳам олмос яширмадимикан, дея ағдариб тинтув қилишганида телефонни топиб олишди ва пачоқлаб ташлашди. Бошига резина таёқ билан уришганди, ҳушидан кетиб йиқилди. Бу ҳақда эшитган Шамсия ва Хумора чопиб етиб келишди.
– Сволочи! – сўкинди Шамсия ўзини босолмай.
– Ўлиб кетгурлар! Қиз болага кучинг етдими? Сенлар эркак эмассан! – дея қичқирди Хумора ҳам.
– Буларни ҳали онасини кўрсатиб қўямиз! Қўй, Айбике, хафа бўлма. Биз булардан қасдимизни оламиз ҳали, – деди Шамсия кўзлари ёниб.
Айбикенинг бошини боғлаб қўйишди ва унга чой дамлаб беришди.
– Хумор, мен кеча бир муҳим нарсани билиб олдим.
– Хўш-хўш?
– Уч кундан кейин Гогонинг туғилган куни экан. Бу дегани тоза маишат қилишади. Фурсатдан фойдаланиб қолишимиз керак.
– Қанақа қилиб? Нима, "қуролингни" ишлатмоқчимисан? – деди Хумора кулиб.
Davomi bor