Tasodifiy hikoya: 'ОТАЖОН'
Ота булиш осон эмас !!! Бугун хамма хурсанд тезрок булинглар хали замон келиб колишади-йа деб, ...davomi

уйлаб-жойлайман деб ойим билан эзилиб кетдик-ку... У бўлса биздан воз кечди. Йўқ, ука. Мен сендан бу гапни эшитмадим, сен айтмадинг. Менинг учун отам ўлган.
– Энди нима қиламиз?
– Билмадим, ука, билмадим. Тан олсак, муаммо кўпаяди. Дўст-душман ичида кулгига қоламиз. Гап шу, сен кўрмадинг, мен эшитмадим. Эҳтимол, у одам бутунлай бошқа кишидир. Ҳаётда шунақа тасодифлар ҳам бўлиб туради-ку. Биз тан олмаганимиздан кейин у ҳеч нима қилолмайди. Кейин яна ўша келган жойига, ўрис хотинининг олдига кетаверади. Мен у номарднинг манзилини аранг топиб, уч-тўрт марта хат ёзгандим, жавоб бермади. Беш йил аввал ойим ўтганида телеграмма юбордим. Келмади... Тағин ўзинг биласан, ука. Уйингга олиб кетсанг, кетавер.
– Камол, Меҳрига айтайинми?
– Йўқ. Нима қиласан, уларни ҳам безовта қилиб.
– Хўп, – деди Жамол ва оғир хўрсиниб гўшакни қўйиб қўйди.
Унинг рўпарасида Дилфуза ҳайрат билан оғзини ярим очиб турарди.
– Сиз бу ҳақда бировга миқ этманг, хўпми? Боринг, беморга яхшилаб қаранг.
– Ўша Сатторовгами?
– Ҳа!

* * *
Шундай қилиб, фарзандлар оталарини тан олмасликка ўзаро келишишди. Саидвафо кимнинг уйига бош суқмасин, улар "Бизнинг отамиз болалигимизда ўлиб кетган, қабристонда қабри бор" дейишди.
Узоқ юртдан мозор истаб келган Саидвафо аросатда қолди. Нима бўлсам ҳам ўз юртим, мусулмонлар мени кўчага ташлаб қўйишмас. Эҳтимол, фарзандларим бирор кун инсофга келиб мени олиб кетишар. Шу ерда бир кунимни ўтказиб юравераман, деган қарорга келди.
Марғилонсойнинг бўйида одамлар овқат тайёрлаб дам олиб ўтирадиган чойхона ва дала ҳовлилар кўп эди. У ердаги чойхоналар қишин-ёзин одам билан гавжум бўлар ва улардан жуда кўп нон, овқат, мева-чева, ва ҳатто, ичимликлар ҳам ортиб қоларди. Ётиб қолиш ҳам муаммо эмас.
Саидвафо ана шундай чойхоналарнинг бирига чой ташувчи, супуриб-сидирувчи ҳамда тунги қоровул бўлиб ишга тушди. Уни қаровчисини йўқотган "шаҳарлик ўрис чол" деб билишарди. Баъзан "Анави ўрис чол ўзбекчани яхши тушунаркан, жуда ювош экан", деб ҳам қўйишарди.
Ана шундай кунларнинг бирида ёзиб берилган манзилга мувофиқ олтиариқлик Низомхўжа ташриф буюрди ва кўчада ўзи тенгқур, лекин ёшамолроқ бир кишини учратиб қолди. Унинг исми Муталлибжон экан. Саидвафо берган қоғозни кўриб ҳайрон бўлди.
– Чурбанов? Нима ўрисми?
– Йўқ. У хотинининг фамилиясида экан. Асли Сатторов бўлса керак.
– Ие! Бу одам ахир ўтиб кетган-ку.
– Қанақасига?
– Қабристонда қабри бор. Ҳар йили қурбон ҳайитида фарзандларидан бири бу кишини ёдга олиб қурбонлик қилиб туришади. Ишонмасангиз, ана қабристон унчалик узоқмас, олиб боришим мумкин.

– Менга бу қоғозни ўз қўли билан ёзиб берди-ку.
– Тўғри, бу манзилда ҳозир унинг кенжа ўғли туради. Биз маҳалладошмиз. Бирор янги гап бўлганида аллақачон ҳаммага эълон қилган бўларди. Кейин улар ҳаммаси ўзига тўқ, обрў-эътиборли одамлар. Оталарини ҳеч қачон кўчага ташлаб қўйишмайди.
– Аниқ йўқми?
– Бўлмаса, юринг, катта ўғиллари Қосимникига борамиз. Кейин ўша томондаги сой бўйидаги чойхонада бизнинг гапимиз бор. Бугун менинг навбатим. Бирга-бирга ош тайёрлаймиз, масалани ҳал қиламиз.
– Саидвафони топсак, уни ҳам ўша ерга чақира қоламиз, бўлмасам.
– Мен тайёрлаган паловни еган марҳумлар ҳам тирилиб кетади.
– Йўғ-е!
– Ишонаверинг. Кепқопсиз, энди меҳмонимиз бўласиз-да. Россияда кўрган-кечирганларингизни маҳалладошларга гапириб берасиз, хўпми?
– Хўп-хўп. Лекин менга анави ошнамни топиб берсангиз, бўлгани.
– Айтмоқчи, чойхонага Камолжон ҳам боради. Ана шу раҳматли ошнангизнинг ўғли. Қоғозни кўрсатасиз, қалай?
– Яхши. Шунақа қиламиз, бўлмасам, – деди ҳожи севиниб.
Чойхонага келишди. Кенг-мўл, ялпайиб ўтирадиган сўрига жойлашишди. Мезбон меҳмоннинг ҳурматини жойига қўйиб, уни тўрга ўтқазди, ёнбошига лўлаболишлардан қўйди.
– Мени жа эркалатиб юбордингиз-ку, Муталлибжон.
– Ҳа энди, бир келиб қолибсиз-да. Қалай, Олтиариқлар тинчми?
– Раҳмат, худога шукр.
– Бу йил узумлар қалай? Қишга сақлаб қўйишяптими?
– Ҳа. Сақлаганлар кам бўлишмаяпти. Эккандан кўра сақлаганлар кўп даромад олаяпти.
– Олтиариқликларни миришкор десак, тадбиркор ҳам экан-да, а?
– Бир қўшним бир гектарли узумзорини пленка билан ўраб устига поя ташлаб қўйди. Ҳосили шундоқ ишкомида турибди.
– Нима, музлаб қолмайдими?
– Йўқ, ичида йигирмата қўй боқяпти. Қўй нафаси, танасидан чиққан ҳарорат эвазига узум бемалол март ойигача туравераркан.
– Йўғ-е! Э, қойил! – деб юборди Муталлиб ва қаёққадир қичқирди. – Эй дядя, қозон готовьте, я сейчас приду!
– Кимга айтаяпсиз? – сўради Низомхўжа аланглаб.
– Ҳа, бир ўрис чол. Бечорани болалари ташлаб кетган, шекилли, шу ерда яшаб юрибди. Чойхоначи Икромжоннинг раҳми келибди.
– Ҳа, бу ўрис миллатида одат шунақа экан-да. Уларда ота-она билан фарзандлар ўртасида меҳр-оқибат йўқ ҳисоб. Учирма бўлдими, ташлаб кетавераркан. Худога шукр, бу қусур бизнинг миллатимизга хос эмас.
– Бўпти, сиз, отахон, манави чойни майдалаб ўтиринг. Ҳозир маҳалладош ўртоқлар ҳам келиб қолишади.
– Анави айтган Камолжон келиб қолармикин, ишқилиб.
– Ҳа, келади.
– У қаерда ишлайди?
– Коллежда муаллим. Акаси Жамол дўхтир, катта акалари – Қосимжон қассоб. Тағин Меҳрихон деган сингиллари бор – катта савдогар у.
– Ҳа. Улар тўғрисида менга айтувди.
– Ким?
– Ким бўларди, Саидвафо-да.
– Ўлган одам-а? Жа опқочаркансиз-да, ҳожи ака, – деди Муталлибжон ва ошхона томон шошиб кетаркан "Ҳой, дядяжон! Ўтин давай, ўтин!" деб қичқириб қўйди.
Уч-тўрт йигитлар келиб дастурхон тузай бошлашди. Бир оз ҳангомалашиб ўтиришгач, Низомхўжа палов тайёрланишини томоша қилиш учун қозон бошига борди.
– Ўҳ-ҳў, жуда бўпти-ку, а. Паловга жа уста экансиз Муталлибжон.
– Ҳа энди, бу миллий таомимиз-да. Ҳар қандай ўзбек паловни ейишдан ташқари уни тайёрлашниям билиши керак.
Шу маҳал бир қучоқ ёрилган ўтинни кўтариб "Дядя" келиб қолди ва Низомхўжани кўриб, қўлидагилар шарақлаб тушиб кетди.
– Ие, Саидвафо-ку бу! Учратган жойимни қаранг-а!


Улар худди эски қадрдонлардай қучоқлашиб кўришишди. Муталлибжон ҳайратдан ёқа ушлади. Чунки у ўлган одамнинг тирилганини ҳаётида биринчи марта кўриши эди. "Ё астағфируллоҳ! Бу ёғи қизиқ бўлди-ку. Бу ўрис чол наҳотки Камолжоннинг отаси бўлса. Нега уни шу пайтгача билишмади? Уйига олиб кетишмади? Тағин "ўрисларда меҳр-оқибат йўқ", деймиз. Буни қандай тушунса бўлади?"
Муталлибжон ана шундай ғайриоддий хаёллар оғушида турганди, шу маҳал "Эҳ-ҳе! Ҳорманглар!" дея давра олдида Камол пайдо бўлди. Икки қария бўлса ярим ўрисчалаб ўчоқ олдида гурунглашиб туришарди. Шу маҳал Камолжон "Эй, дядя, давай, нам чай неси!" дея қичқирди. Муталлибжон ер ёрилмадию, ерга кириб кетмади ва югуриб Камолнинг ёнига борди-да, у билан қўл беришиб, аста бир четга имлади.
– Ҳа, тинчликми, қўшни?
– Ҳозир сиз "Чой олиб кел", деб буюрган киши ким бўларкан, биласизми?
– "Ўрис чол"ми, йўқ.
– Сизнинг отангиз, – деди у дабдурустдан.
Камолнинг ранги қув ўчди.
– Қўйсангиз-чи, ҳазиллашманг-ей!
– Ана боринг, сўранг. Анави ҳожи ака билан улар Россиядан автобусда бирга келишган экан.
Камол нима қиларини билмай турган жойида қотиб қолди.
Муталлиб кета бошлади. Камол уни тўхтатиб қолди.
– Тўхтанг, Муталлиб ака.