Tasodifiy hikoya: ALAMLI QISMAT [ BaHtni Orzu qilganlar] _-BY Aydef-_
3-qism
jimgina rozi bolsang qizliging tegmayman dedi .Yoqsa o’ldiraman deb qorqitdi . Qiz noiloj holgan...davomi
jimgina rozi bolsang qizliging tegmayman dedi .Yoqsa o’ldiraman deb qorqitdi . Qiz noiloj holgan...davomi
ONAIZOR
Добавил: | -SHaHanSHaH- (07.09.2017 / 20:58) |
Рейтинг: | (0) |
Прочтений: | 20220 |
Комментарии: | Комментарии закрыты |
Eshikni astagina taqillatishdi. Uyqu o‘chib ketdi. U ko‘zini ochdi. Ko‘chadan tushayotgan yorug‘lik xonadagi sarishtasizlikni hamda ifloslikni yanada bo‘rttirib ko‘rsatardi. Pol ustiga karton bo‘laklari yoyib tashlangandi, unda shaftoli danagi, qog‘oz qiyqimlari sochilib yotar, qoq o‘rtada esa bir juft yozgi tufli turardi. Taqillatuv unda xosiyatsiz tuyg‘u uyg‘otdi va u devor tomonga sekin o‘girildi. Ko‘kimtir gulqog‘ozda uyqu paytida o‘ldirilgan chivinlarning qonli dog‘lari ko‘rinardi. Antennaning havorang simi esa radiopriyomnik turgan stolga qarab osilib turardi. Qo‘shni xonaning eshigi ochildi va tirqishdan boshdan- oyoq linoleum sirilgan pol ko‘rindi. Tong yog‘dusi polda yoyilib yotgan kir-chir kiyimlaru eski gazeta va jurnallarni hamda ko‘chish shoshqaloqligida esdan chiqqan kattakon dazmol taxtani yoritib turardi.
Eshikni astagina taqillatuv yana qaytarildi. U qo‘l soatiga qaradi. Endi yetti yarim bo‘libdi. Kallai saharlab kim kela qoldiykin? Balki, bu shunchaki kaptarlardir? Cherdakda kaptarlar behisob. Ular kun bo‘yi tomda sayr qilib yurishadi, boloxonaga o‘tib, narlari modalarini ko‘nglini olish payida kechgacha g‘uv-g‘uvlashadi. Ularning g‘uv-g‘uvi yotishiga xalal bergani sababli u o‘zini bir yonboshdan, ikkinchi yonboshga olishga majbur etar va yolg‘izlikni tag‘inam o‘tkir his qildirardi.
Yana taqillatishdi. Bu gal taqillash qattiqroq bo‘ldi va shu boisdan qattiqroq eshitildi. Uni besaranjomlik chulg‘ab oldi, hatto:«Kim u?»— deb baqirmoqchi bo‘ldi- yu, lekin o‘zini tutdi. Kelgan odamni imi-jimida qadam bosishini ham ilg‘ab olish maqsadida diqqat bilan quloq sola boshladi. Qiziq: hatto qadam tovushi ham eshitilmasdi. Balki u haliyam uyqusirayotgandir, Odatda, u zinapoyaning tosh pillapoyalaridan bitta-yarimta chiqayotgan yoki tushayotgan bo‘lsa, eshikni taraqlatib yopishgandami yoki gazeta tarqatuvchi kelgandami, bo‘lmasam, teshikkulcha sotuvchining ovozini eshitgandami— ishqilib, ko‘chadan xonaga kirgan shovqin— uning uyg‘onishi uchun hamisha kifoya edi.
* * *
U o‘rnida yotganda xotinining salgina qimirlashidan ham uyg‘onib ketar, keyin esa uxlashga qancha harakat qilmasin, bari bir uxlolmasdi, o‘shanda xotini ham uyg‘onib ketardi-da, uyqusi bo‘lingandan jahli chiqib: «Voy, xudoyim-ey, muncha g‘imirlayvermasang!»— deya to‘ng‘illardi. U xotinining jahlini chiqazgisi kelmasdi, shuning uchun suvga tushgan toshdek miq etmay yotaverardi. Keyin u xotini bir me’yorda nafas olayotganini eshitardi. U tinchgina uxlar edi. Faqat azon paytidagi-na, ya’ni xo‘rozlarning qichqirig‘i tongdan darak bera boshlaganda uni uyqu elita boshlardi. Shunda u hali uning uchun boshlanmagan tongning qiyomida g‘aflat uyqusiga cho‘mardi. Karavotning g‘ijirlashi, tungi shippakning shitillashi, eski taxtalarning g‘ichillashi va krandan tushayotgan suvning jildirashi —bularning hamma- hammasi uyqu aralash qulog‘iga, chalinardi. Keyin: «Choy tayyor!»— degan baqiriq eshitilardi. U bu ovozni eshitsa ham, o‘zini eshitmaganga solib yotardi. Binobarin, qo‘shni xonadagi radioni bor ovozi bilan baqirtirib qo‘yishlariga dosh berib bo‘lmasdi. U joni hiqildog‘iga kelgandagina o‘rindan irg‘ib turib, radioni o‘chirardi.
* * *
Nihoyat, eshik taqillamay qo‘ydi. Balki, allakim o‘zini sezdirmay sekin yuqoriga ko‘tarilgandir? Lekin nima uchun? To‘g‘ri, keyingi oylarda uy egasiga ijara haqini o‘z vaqtida to‘lay olmagandi. Lekin, ikki kun muqaddam kontoraga kirib o‘tgan va hozirgi oyning ham haqini to‘lagan edi-ku, shunaqa emasmikin? Uy egasi go‘yo ularning ko‘chmoqchi bo‘lishganligi qulog‘iga chalingani uchun undan pul olishni xohlamay, bir oz tixirlik qildi. Ko‘chmasliklariga xo‘jayinni ishontirish o‘limdan ham battar edi, faqat xotinim bilan oramizdan olamushuk o‘tib qolgani uchun u birmuncha vaqt onasinikida turib turadigan bo‘ldi-da, yaqin orada kelib qoladi, dedi. U yana xotini haqida o‘y sura boshladi.
* * *
Odatda, bu vaqtda uning xotini uyg‘ongan bo‘lardi. Umuman, u erta turardi. Tura solib lash-lushlarini yig‘ishtirardi-da, xuddi jo‘nayotgan odam qiyofasiga kirib olardi. Xudoning bergan kuni zrtalab u bor bud-shudini to‘plab, tugunlarga tugib xonaning o‘rtasiga tog‘day qilib uyub qo‘yardi. Bir kuni u o‘zini tutolmay xotiniga:
— Seni haydayotgan joyim yo‘q-ku, axir. Xohlasang, qolaver. Faqat keyin o‘pkalamasang bo‘lgani. Mening turgan-bitganim shu. Men bilan ishing bo‘lmasin. Nima qilayotganimni o‘zim yaxshi bilaman. Agar meni birmuncha vaqt o‘z holimga qo‘ysang, ehtimol, hammasi boyagi-boyagidek bir izga tushib, ish ajralishgacha borib yetmasa kerak, deb o‘ylayman.
Xotini esa uning gaplariga parvo ham qilmay, tarelka hamda kosalarni joylashtirdi, keyin shkafdan kiyimlarini olib kattakon chamadonga taxlay boshladi. Eri uning piqillayotganini eshitib qolib, yana unga murojaat qildi:
— Hoy, bu nima, dam yig‘laysan, dam ketishga otlanasan. Yig‘layapsanmi, demak, ketma. Yana qaytaraman: zorim boru, zo‘rim yo‘q. Tanangga yaxshilab o‘ylab ko‘r — o‘zing nima qarorga kelsang, shuni qil.Stol ustidagi yuvilmagan sut idishlardan taralayotgan achimsiq hiddan butun xonani qo‘lansa hid tutib ketgandi. Balkonda o‘sadigan gullarning anchadan beri suv quyilmaganidan qurib qolgan barglari shamolda uzilib, ochiq qolgan eshikdan xonaga yopirilib ketgandi. Birdan unda bir sapchib, eshik orqasida turgan bezbetning boplab adabini berib qo‘yish istagi tug‘ildi. Bu surbet uning sabr-bardoshini sinamoqchi bo‘lgandek, jon-jahdi bilan taqillatishini qo‘ymasdi. Taqillatayotgan odam kim bo‘lishidan qat’iy nazar, ochishi kerakmi? U mehmon kutmayotgandi. U, umuman, hech kimni kutmayotgandi. Yolg‘izlik — o‘lim bilan barobar, deyishadi. Yolg‘izlik yuki kun-bakun qo‘rg‘oshinmisol og‘irlashib borar va uni yer bilan yakson qilgudek bo‘lardi. Kun sayin o‘z yog‘ingga o‘zing qovurilaversang — osonmi? Yilma-yil o‘z yolg‘izligingni his qilgan holda begona odam bilan yashash, darhaqiqat, mushkul. Ertalablari nonushtasi, qishda, u kech kelgan vaqtlari esa issiq o‘rni doim tayyor turardi. Uni ovqatga chaqirishsa borar, turish kerak, deyishsa, turardi. Gapirayotgan odamning og‘zi bor edi-yu, lekin unga tushunarli bo‘lgan tili yo‘q edi. Er-xotinlik yillari ham uning yolg‘izligi qolmadi. Adolagsizlik! Shunday gapirishning o‘zi adolatsizlik! Axir, shu besh yil badalida uning yolg‘izligi bahorda tog‘dagi qorlar eriganidek, asta-sekin yumshay boshlaganini his qilmaganmidi? Lekin, pirovard natijada: nima bo‘ldi? Bari bir yolg‘izligicha qolaverdi.
Axir, unga yordam qo‘lini cho‘zishmaganmidi, lekin u har gal uni rad etardi-ku? Mana, shuning jazosiga yolg‘iz qoldi. Bir oydan beri kirlari, idish-tovoqlari yuvilmagan, qo‘lansa hiddan oshxonaga bosh suqib bo‘lmaydi, xonalar chang, iflos.
* * *
Birdan u qadam tovushlarini eshitib qoldi. Eshik ortida ikki kishi: biri og‘ir qadam tashlar, ikkinchisi esa yengilginayurardi. Demak, ular ikki kishi ekanda? U yana quloq soldi. Qadam tovushlari tindi.
Eshikni astagina taqillatuv yana qaytarildi. U qo‘l soatiga qaradi. Endi yetti yarim bo‘libdi. Kallai saharlab kim kela qoldiykin? Balki, bu shunchaki kaptarlardir? Cherdakda kaptarlar behisob. Ular kun bo‘yi tomda sayr qilib yurishadi, boloxonaga o‘tib, narlari modalarini ko‘nglini olish payida kechgacha g‘uv-g‘uvlashadi. Ularning g‘uv-g‘uvi yotishiga xalal bergani sababli u o‘zini bir yonboshdan, ikkinchi yonboshga olishga majbur etar va yolg‘izlikni tag‘inam o‘tkir his qildirardi.
Yana taqillatishdi. Bu gal taqillash qattiqroq bo‘ldi va shu boisdan qattiqroq eshitildi. Uni besaranjomlik chulg‘ab oldi, hatto:«Kim u?»— deb baqirmoqchi bo‘ldi- yu, lekin o‘zini tutdi. Kelgan odamni imi-jimida qadam bosishini ham ilg‘ab olish maqsadida diqqat bilan quloq sola boshladi. Qiziq: hatto qadam tovushi ham eshitilmasdi. Balki u haliyam uyqusirayotgandir, Odatda, u zinapoyaning tosh pillapoyalaridan bitta-yarimta chiqayotgan yoki tushayotgan bo‘lsa, eshikni taraqlatib yopishgandami yoki gazeta tarqatuvchi kelgandami, bo‘lmasam, teshikkulcha sotuvchining ovozini eshitgandami— ishqilib, ko‘chadan xonaga kirgan shovqin— uning uyg‘onishi uchun hamisha kifoya edi.
* * *
U o‘rnida yotganda xotinining salgina qimirlashidan ham uyg‘onib ketar, keyin esa uxlashga qancha harakat qilmasin, bari bir uxlolmasdi, o‘shanda xotini ham uyg‘onib ketardi-da, uyqusi bo‘lingandan jahli chiqib: «Voy, xudoyim-ey, muncha g‘imirlayvermasang!»— deya to‘ng‘illardi. U xotinining jahlini chiqazgisi kelmasdi, shuning uchun suvga tushgan toshdek miq etmay yotaverardi. Keyin u xotini bir me’yorda nafas olayotganini eshitardi. U tinchgina uxlar edi. Faqat azon paytidagi-na, ya’ni xo‘rozlarning qichqirig‘i tongdan darak bera boshlaganda uni uyqu elita boshlardi. Shunda u hali uning uchun boshlanmagan tongning qiyomida g‘aflat uyqusiga cho‘mardi. Karavotning g‘ijirlashi, tungi shippakning shitillashi, eski taxtalarning g‘ichillashi va krandan tushayotgan suvning jildirashi —bularning hamma- hammasi uyqu aralash qulog‘iga, chalinardi. Keyin: «Choy tayyor!»— degan baqiriq eshitilardi. U bu ovozni eshitsa ham, o‘zini eshitmaganga solib yotardi. Binobarin, qo‘shni xonadagi radioni bor ovozi bilan baqirtirib qo‘yishlariga dosh berib bo‘lmasdi. U joni hiqildog‘iga kelgandagina o‘rindan irg‘ib turib, radioni o‘chirardi.
* * *
Nihoyat, eshik taqillamay qo‘ydi. Balki, allakim o‘zini sezdirmay sekin yuqoriga ko‘tarilgandir? Lekin nima uchun? To‘g‘ri, keyingi oylarda uy egasiga ijara haqini o‘z vaqtida to‘lay olmagandi. Lekin, ikki kun muqaddam kontoraga kirib o‘tgan va hozirgi oyning ham haqini to‘lagan edi-ku, shunaqa emasmikin? Uy egasi go‘yo ularning ko‘chmoqchi bo‘lishganligi qulog‘iga chalingani uchun undan pul olishni xohlamay, bir oz tixirlik qildi. Ko‘chmasliklariga xo‘jayinni ishontirish o‘limdan ham battar edi, faqat xotinim bilan oramizdan olamushuk o‘tib qolgani uchun u birmuncha vaqt onasinikida turib turadigan bo‘ldi-da, yaqin orada kelib qoladi, dedi. U yana xotini haqida o‘y sura boshladi.
* * *
Odatda, bu vaqtda uning xotini uyg‘ongan bo‘lardi. Umuman, u erta turardi. Tura solib lash-lushlarini yig‘ishtirardi-da, xuddi jo‘nayotgan odam qiyofasiga kirib olardi. Xudoning bergan kuni zrtalab u bor bud-shudini to‘plab, tugunlarga tugib xonaning o‘rtasiga tog‘day qilib uyub qo‘yardi. Bir kuni u o‘zini tutolmay xotiniga:
— Seni haydayotgan joyim yo‘q-ku, axir. Xohlasang, qolaver. Faqat keyin o‘pkalamasang bo‘lgani. Mening turgan-bitganim shu. Men bilan ishing bo‘lmasin. Nima qilayotganimni o‘zim yaxshi bilaman. Agar meni birmuncha vaqt o‘z holimga qo‘ysang, ehtimol, hammasi boyagi-boyagidek bir izga tushib, ish ajralishgacha borib yetmasa kerak, deb o‘ylayman.
Xotini esa uning gaplariga parvo ham qilmay, tarelka hamda kosalarni joylashtirdi, keyin shkafdan kiyimlarini olib kattakon chamadonga taxlay boshladi. Eri uning piqillayotganini eshitib qolib, yana unga murojaat qildi:
— Hoy, bu nima, dam yig‘laysan, dam ketishga otlanasan. Yig‘layapsanmi, demak, ketma. Yana qaytaraman: zorim boru, zo‘rim yo‘q. Tanangga yaxshilab o‘ylab ko‘r — o‘zing nima qarorga kelsang, shuni qil.Stol ustidagi yuvilmagan sut idishlardan taralayotgan achimsiq hiddan butun xonani qo‘lansa hid tutib ketgandi. Balkonda o‘sadigan gullarning anchadan beri suv quyilmaganidan qurib qolgan barglari shamolda uzilib, ochiq qolgan eshikdan xonaga yopirilib ketgandi. Birdan unda bir sapchib, eshik orqasida turgan bezbetning boplab adabini berib qo‘yish istagi tug‘ildi. Bu surbet uning sabr-bardoshini sinamoqchi bo‘lgandek, jon-jahdi bilan taqillatishini qo‘ymasdi. Taqillatayotgan odam kim bo‘lishidan qat’iy nazar, ochishi kerakmi? U mehmon kutmayotgandi. U, umuman, hech kimni kutmayotgandi. Yolg‘izlik — o‘lim bilan barobar, deyishadi. Yolg‘izlik yuki kun-bakun qo‘rg‘oshinmisol og‘irlashib borar va uni yer bilan yakson qilgudek bo‘lardi. Kun sayin o‘z yog‘ingga o‘zing qovurilaversang — osonmi? Yilma-yil o‘z yolg‘izligingni his qilgan holda begona odam bilan yashash, darhaqiqat, mushkul. Ertalablari nonushtasi, qishda, u kech kelgan vaqtlari esa issiq o‘rni doim tayyor turardi. Uni ovqatga chaqirishsa borar, turish kerak, deyishsa, turardi. Gapirayotgan odamning og‘zi bor edi-yu, lekin unga tushunarli bo‘lgan tili yo‘q edi. Er-xotinlik yillari ham uning yolg‘izligi qolmadi. Adolagsizlik! Shunday gapirishning o‘zi adolatsizlik! Axir, shu besh yil badalida uning yolg‘izligi bahorda tog‘dagi qorlar eriganidek, asta-sekin yumshay boshlaganini his qilmaganmidi? Lekin, pirovard natijada: nima bo‘ldi? Bari bir yolg‘izligicha qolaverdi.
Axir, unga yordam qo‘lini cho‘zishmaganmidi, lekin u har gal uni rad etardi-ku? Mana, shuning jazosiga yolg‘iz qoldi. Bir oydan beri kirlari, idish-tovoqlari yuvilmagan, qo‘lansa hiddan oshxonaga bosh suqib bo‘lmaydi, xonalar chang, iflos.
* * *
Birdan u qadam tovushlarini eshitib qoldi. Eshik ortida ikki kishi: biri og‘ir qadam tashlar, ikkinchisi esa yengilginayurardi. Demak, ular ikki kishi ekanda? U yana quloq soldi. Qadam tovushlari tindi.