Tasodifiy hikoya: Kilent domlam ekan
Mani otim madina insituta oqiman oqwda eng alochi qzman korgan odami xavasi kelgude aqili odobli qz...davomi
Mani otim madina insituta oqiman oqwda eng alochi qzman korgan odami xavasi kelgude aqili odobli qz...davomi
Библиотека | Er xotin munosabatlari | MUHABBAT JILG`ALARI: Biz tanlagan yo`l... (VI- QISM...)
hammasiga balogardon, qilbimizda yashayotgan, ``Ishq!`` deb atalmish tuyg`uni, aybdor deb o`zimni ishontirib, Madinani oqlay boshladim. Keyin esa o`ylarimdan quvvat olib, har lahzada ulg`ayib borayotgan ishq, o`ziga ``Sog`inch!`` deb atalmish hamrohini chorlab oldi. Ikkovi birlashib vujudimni butkul egalik qilish payiga tushushdi. Kun o`tganisayin, buni uddasidan chiqa boshladilar.
Miyamni g`ovlatib, butun borlig`imni parokanda aylashga qast qilishgan, tug`ularni yuragimdan quvib chiqarmoqqa harchand urinmayin befoyda! Ular Madinani oydek ruhsorini, qalbim devorlarida o`yib chizmoqdalar. O`zora pichirlashib, uning ismini takrorlaydilar va meni ham shunday qilmoqlikka majbur qiladilar.
``Madina... Madina... Madina...``
Kunda, kun-ora allaqanday tasoduflar sabab, ko`z-ko`zga tushib qoladi. Ikkimiz ham tuyg`ularimizni sezdirmallikka harakat qilamiz. Sog`inch azobi, yurakni har maqomda soladi. Men esa bunga davo topolmay halakman...
* * *
Kechki ovqatdan keyin. Katta yangam, menga bir qarab olib, akamgga murojat qildilar.
- Dadasi, ertaga Murodjonga ruhsat berasizmi?
O`tgan kuni menga ham, aytgan edilar: mahalladagi ayollar yeg`ilishib (Sakkey ota)ga ziyoratga bormoqchi ekanlar. Borguvchilar soni ko`payib, ikkita damas kerak bo`lib qolib. Yangamga: akamdan so`rang deb qo`yaqolgan edim.
- Nega? -dedi akam.
- Tunov kuni aytganim. Ertaga ziyorat boradigan bo`lib turibmiz! Boruvchilar soni biroz oshib ketdi...
- Mayliga-ku, lekin o`rindiqlarni o`rnatish kerak... Keyin Murod hali uzoq masofaga chiqmagan. Yollarni past balantini bilarmikin?!
Damasda odam tashimaganimgami, akam uncha ishonqiramadilar.
- Ikkinchi haydovchimiz, Huriyat opani eri, Durman tog`a. Ular oldinda ketadilar, Murodjon orqadan yuradilar... - yangan menga qaradilar, - Shunday qilsak bo`ladimi?
- Bo`ladi yanga... - akamga qaradim, - Aka, men mashinani yuvib, o`rindiqlarni o`rnatib qo`yayin-a?
- Ha, mayli...
* * *
Tong yoshirmay, yo`lga tarudditlandik. Ayollar yo`l bo`yiga yig`ilishibdi. Ayollarni bir qismi, Durman tog`ani mashinasida edi. Yangalarimdan tashqari, yana ikki ayol meni mashinamga chiqishdi. Durman tog`a oldinda, men ortlaridan, yo`lga chiqdik. To`ng yorishganda esa manzilimizga yetib bordik.
Hammalari vag`ir-vug`ur qilib gaplashib turganlari sabab, unchayin e`tebor bermagan edi. Keyin beyhos, Durman tog`ani mashinasida kelgan ayollar ichida Madina ham borligini ko`rdim. Ko`rdimu, allanechuk yuragim orziqib ketdi. Yonimdan o`tib ketar ekan, kipriklar ostidan qarab, salomlashib qo`ydi.
Ayollar ichkaridan joy olishdi. Durmon tog`a ikkimiz, qozon o`choqlar yonidagi hujraga joylashdik.
Durman tog`a, eski shafyorlardan, bunday ziyoratlarga juda ko`p borgan, tajribali inson. Doyim ayollarga: sizlar bemalol ziyoratlarni qilaveringlar, men osh qilib beramman! -der ekanlar.
Durman tog`ani qulog`i og`irroq, to`lagina inson, kam harakat bo`lgani uchun sal ko`proq harakat qilsa, hansirab qoladi.
Ko`nglimdan o`tqazdim: bu gavda bilan o`choq boshiga qandoq borarkanlar! -deb, ulgurmay, o`zlaridan boshliq yasab olib, menga ham ishlar buyurib, boshliq qiyfasiga kirib oldilar.
- Murodjon, sen kartoshka, piyozni artib, maydala. Birinchisiga sho`rva, ikkinchisiga osh qilamiz! -dedilar.
Hecham oshxonaga aralashmaganim uchun artib, to`rg`ashda uquvim yo`qroq edi. Ammo, Durman tog`aga yoshini hurmati, gap qaytara olmadim. Pichoqni olib kartoshkani, arta boshladim.
- Voy-vo`o`! Kartoshkani shunaqa tozalaydimi? -dedilar, po`chog`ini qalin artvorganimni ko`rsatib.
- Tog`a pichoq o`tmas ekanda... -dedim, pichoqni tig`iga bosh barmog`imni qirib.
- Mana manabu pichoqda art, - kissalaridan qayrilma pichoq oldilar. - ehtiyot bo`l juda o`tkur...
Haqiqatdan, juda o`tkir pichoq ekan, hatto bosh barmog`imni tilib olganini sezmay ham qolibman.
- Uhh... -dedimu, barmog`imni og`zimga soldim.
- Eee... Jiyan juda noshut ekansanu-a? -dedilar.
- Tog`a men hayotta oshxonaga kirmaganman. Biznikida ayollar o`z ishini, erkaklar o`ziniki qiladi... -dedim, zarda bilan, ``Noshut`` deganlari uchun, jahlim chiqib.
Baribir ko`pni ko`rgan inson, gaplarimga miyg`ida kulib qo`yib, qo`limdagilarni oldilar.
- Jiyan, eng yaxshi oshpazlar erkaklardan chiqqan. Ayolni, erkakni ishi deyish yaramaydi...
- Uzur, tog`a qizib ketdim...
- Shunaqada, avval qizishasilar key...
Durman tog`ani so`zini bo`lib, tepamizga ayollari Huriyat hola keldilar. Er-xotin o`zaro maslahatga kirishgani ko`rib, qo`limni yuvish maqradida turib ketdim. Qaytib kelganimda esa, Huruyat hola: hozir qizlardan birini aytib yuboramam! -deyotgan edi.
- Jiyan, anovi qumg`onga sul quvib, o`chqqa qo`y, suv qaynat. Iddishlar va qozonni yuvib olish kerak... -deya buyruq berdilar.
``Ooboo... Hali idish-tovoq yuvdiradi shekilli!``
Durman tog`ani, buyruqlari yoqmasada noroziligimni bildirmay, aytilgan ishni bjarishga kirishdim. O`choqqa, qumg`on ilib qaynatayotgan edim. Ortimda yoqimli ovoz keldi, ters o`sha tomonga o`grildim.
Madina bir menga qarab olib, Durman tog`aga gapirdi:
- Amaki men nima qilayin?
``Ha, Huriyat hola, eng yoshrog`i deb, Madini yuboribdida? Lekin yaxshi qilibdilar!``
U bilan yana biroz yonma, yon tursak, sog`inch qiynoqlarda adoyi-tomon bo`lgan yurak sal bo`lsada taskin topar! Rosti Madini ko`rib quvonchdan, baqirvorgilarim kelib ketdi.
- Sen qizim, qozonni yuvib. O`zi tozzaki, baribir qaynoq suvda yuvulsa yaxshi bo`ladi... -dedi, Durman tog`a, yonginada turgan qozon-o`choqqa ishora qilib.
- Ho`p, bo`ladi amaki.
Madina, mamnunlib bilan bosh irg`rab, ustumdagi mixga ilib qo`yilgan partukni taqdi, yengini shimargancha yonimga keldi.
- Madina qalaysiz? -dedim pichirlab.
- Assalom, alaykum... -javob qaytardi, - O`ziz yaxshimisiz?
- Va`alykum assalom. Bo`ladi yaxshi...
Pichirlashib, salomlashib oldik. Madina qozonni yuvib oldi. Men bu orada, qumg`onni qaynatdim. Durman tog`a, ishlarni qilib bo`lganimizni ko`rib turib, yana buyruq berdi.
- Sen jiyan, qozonga suv quvib, tagiga olov yoq... - Madinaga murajat qildilar, - Ho`y qizim, sen sho`rva qilasan... O`zim o`rgatib turaman... -dedilar.
Madina, itoatkorona bosh irg`ab:
- Ho`p... -dedi.
Hullas zo`r, qo`mondaon buyrug`i ostida, qozon o`choq bilan janga jirishib ketdik. Madina sho`rvani masalliqlarini yuvib, chayib sola boshladi. Men esa, o`choq tagiga o`t yoqa boshladim.
Madina yonimda, o`zini noqulay sezayotgani ko`rdim. Mudom nigohlarini yaxshir, ko`zim tushgudek bo`lsa, hayajoni sezib qolardi. Hamma masalliqni solib bo`lgach, asta gap qotdim:
- Madina, sho`rva pishirganmisiz o`zi? Avval yog`ni dog`lamadizku? -dedim, pichirlab.
- Vuu-uy! -dediyu, birdan harakatdan to`xtab qoldi. Havotirda Durtan tog`aga bir qarab oldi. So`ng hazil qilganimni tushundi. - Ahir bu qaynatma sho`rvaku? Nima meni sinayabsizmi?
- Sinamadim, shunchaki hazilimdan yuzizda tabassum ko`rmoqchi edim.
- Tabassum, hammaga ham ulashiladigan narsa emas... -dedi,
Miyamni g`ovlatib, butun borlig`imni parokanda aylashga qast qilishgan, tug`ularni yuragimdan quvib chiqarmoqqa harchand urinmayin befoyda! Ular Madinani oydek ruhsorini, qalbim devorlarida o`yib chizmoqdalar. O`zora pichirlashib, uning ismini takrorlaydilar va meni ham shunday qilmoqlikka majbur qiladilar.
``Madina... Madina... Madina...``
Kunda, kun-ora allaqanday tasoduflar sabab, ko`z-ko`zga tushib qoladi. Ikkimiz ham tuyg`ularimizni sezdirmallikka harakat qilamiz. Sog`inch azobi, yurakni har maqomda soladi. Men esa bunga davo topolmay halakman...
* * *
Kechki ovqatdan keyin. Katta yangam, menga bir qarab olib, akamgga murojat qildilar.
- Dadasi, ertaga Murodjonga ruhsat berasizmi?
O`tgan kuni menga ham, aytgan edilar: mahalladagi ayollar yeg`ilishib (Sakkey ota)ga ziyoratga bormoqchi ekanlar. Borguvchilar soni ko`payib, ikkita damas kerak bo`lib qolib. Yangamga: akamdan so`rang deb qo`yaqolgan edim.
- Nega? -dedi akam.
- Tunov kuni aytganim. Ertaga ziyorat boradigan bo`lib turibmiz! Boruvchilar soni biroz oshib ketdi...
- Mayliga-ku, lekin o`rindiqlarni o`rnatish kerak... Keyin Murod hali uzoq masofaga chiqmagan. Yollarni past balantini bilarmikin?!
Damasda odam tashimaganimgami, akam uncha ishonqiramadilar.
- Ikkinchi haydovchimiz, Huriyat opani eri, Durman tog`a. Ular oldinda ketadilar, Murodjon orqadan yuradilar... - yangan menga qaradilar, - Shunday qilsak bo`ladimi?
- Bo`ladi yanga... - akamga qaradim, - Aka, men mashinani yuvib, o`rindiqlarni o`rnatib qo`yayin-a?
- Ha, mayli...
* * *
Tong yoshirmay, yo`lga tarudditlandik. Ayollar yo`l bo`yiga yig`ilishibdi. Ayollarni bir qismi, Durman tog`ani mashinasida edi. Yangalarimdan tashqari, yana ikki ayol meni mashinamga chiqishdi. Durman tog`a oldinda, men ortlaridan, yo`lga chiqdik. To`ng yorishganda esa manzilimizga yetib bordik.
Hammalari vag`ir-vug`ur qilib gaplashib turganlari sabab, unchayin e`tebor bermagan edi. Keyin beyhos, Durman tog`ani mashinasida kelgan ayollar ichida Madina ham borligini ko`rdim. Ko`rdimu, allanechuk yuragim orziqib ketdi. Yonimdan o`tib ketar ekan, kipriklar ostidan qarab, salomlashib qo`ydi.
Ayollar ichkaridan joy olishdi. Durmon tog`a ikkimiz, qozon o`choqlar yonidagi hujraga joylashdik.
Durman tog`a, eski shafyorlardan, bunday ziyoratlarga juda ko`p borgan, tajribali inson. Doyim ayollarga: sizlar bemalol ziyoratlarni qilaveringlar, men osh qilib beramman! -der ekanlar.
Durman tog`ani qulog`i og`irroq, to`lagina inson, kam harakat bo`lgani uchun sal ko`proq harakat qilsa, hansirab qoladi.
Ko`nglimdan o`tqazdim: bu gavda bilan o`choq boshiga qandoq borarkanlar! -deb, ulgurmay, o`zlaridan boshliq yasab olib, menga ham ishlar buyurib, boshliq qiyfasiga kirib oldilar.
- Murodjon, sen kartoshka, piyozni artib, maydala. Birinchisiga sho`rva, ikkinchisiga osh qilamiz! -dedilar.
Hecham oshxonaga aralashmaganim uchun artib, to`rg`ashda uquvim yo`qroq edi. Ammo, Durman tog`aga yoshini hurmati, gap qaytara olmadim. Pichoqni olib kartoshkani, arta boshladim.
- Voy-vo`o`! Kartoshkani shunaqa tozalaydimi? -dedilar, po`chog`ini qalin artvorganimni ko`rsatib.
- Tog`a pichoq o`tmas ekanda... -dedim, pichoqni tig`iga bosh barmog`imni qirib.
- Mana manabu pichoqda art, - kissalaridan qayrilma pichoq oldilar. - ehtiyot bo`l juda o`tkur...
Haqiqatdan, juda o`tkir pichoq ekan, hatto bosh barmog`imni tilib olganini sezmay ham qolibman.
- Uhh... -dedimu, barmog`imni og`zimga soldim.
- Eee... Jiyan juda noshut ekansanu-a? -dedilar.
- Tog`a men hayotta oshxonaga kirmaganman. Biznikida ayollar o`z ishini, erkaklar o`ziniki qiladi... -dedim, zarda bilan, ``Noshut`` deganlari uchun, jahlim chiqib.
Baribir ko`pni ko`rgan inson, gaplarimga miyg`ida kulib qo`yib, qo`limdagilarni oldilar.
- Jiyan, eng yaxshi oshpazlar erkaklardan chiqqan. Ayolni, erkakni ishi deyish yaramaydi...
- Uzur, tog`a qizib ketdim...
- Shunaqada, avval qizishasilar key...
Durman tog`ani so`zini bo`lib, tepamizga ayollari Huriyat hola keldilar. Er-xotin o`zaro maslahatga kirishgani ko`rib, qo`limni yuvish maqradida turib ketdim. Qaytib kelganimda esa, Huruyat hola: hozir qizlardan birini aytib yuboramam! -deyotgan edi.
- Jiyan, anovi qumg`onga sul quvib, o`chqqa qo`y, suv qaynat. Iddishlar va qozonni yuvib olish kerak... -deya buyruq berdilar.
``Ooboo... Hali idish-tovoq yuvdiradi shekilli!``
Durman tog`ani, buyruqlari yoqmasada noroziligimni bildirmay, aytilgan ishni bjarishga kirishdim. O`choqqa, qumg`on ilib qaynatayotgan edim. Ortimda yoqimli ovoz keldi, ters o`sha tomonga o`grildim.
Madina bir menga qarab olib, Durman tog`aga gapirdi:
- Amaki men nima qilayin?
``Ha, Huriyat hola, eng yoshrog`i deb, Madini yuboribdida? Lekin yaxshi qilibdilar!``
U bilan yana biroz yonma, yon tursak, sog`inch qiynoqlarda adoyi-tomon bo`lgan yurak sal bo`lsada taskin topar! Rosti Madini ko`rib quvonchdan, baqirvorgilarim kelib ketdi.
- Sen qizim, qozonni yuvib. O`zi tozzaki, baribir qaynoq suvda yuvulsa yaxshi bo`ladi... -dedi, Durman tog`a, yonginada turgan qozon-o`choqqa ishora qilib.
- Ho`p, bo`ladi amaki.
Madina, mamnunlib bilan bosh irg`rab, ustumdagi mixga ilib qo`yilgan partukni taqdi, yengini shimargancha yonimga keldi.
- Madina qalaysiz? -dedim pichirlab.
- Assalom, alaykum... -javob qaytardi, - O`ziz yaxshimisiz?
- Va`alykum assalom. Bo`ladi yaxshi...
Pichirlashib, salomlashib oldik. Madina qozonni yuvib oldi. Men bu orada, qumg`onni qaynatdim. Durman tog`a, ishlarni qilib bo`lganimizni ko`rib turib, yana buyruq berdi.
- Sen jiyan, qozonga suv quvib, tagiga olov yoq... - Madinaga murajat qildilar, - Ho`y qizim, sen sho`rva qilasan... O`zim o`rgatib turaman... -dedilar.
Madina, itoatkorona bosh irg`ab:
- Ho`p... -dedi.
Hullas zo`r, qo`mondaon buyrug`i ostida, qozon o`choq bilan janga jirishib ketdik. Madina sho`rvani masalliqlarini yuvib, chayib sola boshladi. Men esa, o`choq tagiga o`t yoqa boshladim.
Madina yonimda, o`zini noqulay sezayotgani ko`rdim. Mudom nigohlarini yaxshir, ko`zim tushgudek bo`lsa, hayajoni sezib qolardi. Hamma masalliqni solib bo`lgach, asta gap qotdim:
- Madina, sho`rva pishirganmisiz o`zi? Avval yog`ni dog`lamadizku? -dedim, pichirlab.
- Vuu-uy! -dediyu, birdan harakatdan to`xtab qoldi. Havotirda Durtan tog`aga bir qarab oldi. So`ng hazil qilganimni tushundi. - Ahir bu qaynatma sho`rvaku? Nima meni sinayabsizmi?
- Sinamadim, shunchaki hazilimdan yuzizda tabassum ko`rmoqchi edim.
- Tabassum, hammaga ham ulashiladigan narsa emas... -dedi,